A KN O T A T I Ö NES
todiro , 'poftulat à nobis confècrari Epifcopum , cui,
quod juftè petit, injuftè denegare non pofluntus. Prcca-
mqr ergo ut nobis duos Epifeopos dirigat Patent iras vef-
tta 3 quorum fulti orationibus & auxilio , tanta; rei fa-,
cramentum canonicè compleamus. Ilia autem procul ar-
ceatur fufpicid , quant nuperrimè nofter frater nobis &
coepifcopis fu’bintulit Remigius , me fcilicet impofterutn
quafîturunt Dorcaceftrenfîs vel Wigorrtenfis Rpilcopi fub-
jeftioncm ftac de caufa. Dico enim coram Deo me nun-
quam hoc fadh rum. Si placet igitur fanfticati veftrx j
ut juxta petirionem tioftram nobis Facere dignemini.
Locum fiboracum : rerttpus , y. Non. Martias nobis im-
mutabiliccr conftituiftius , & vobïs fignificamus. Ergo vivas
& valeas L & fpiritualibus incrementis ufqucquaque
A Pafchalis Papa? .. totam Saxoniam-Romanic Ecclefi» '%, <t
conciliavic. ‘S] R.urfufque ad annum rio6. exultaits d p
clefiarum reddita libertäre/, inq«//. [,, Sic’ nimirum
per toc jam annos adnubilaca lux briri ebépit noftris - jn «<
pàttibus, orthodoxa depublicatür &-ven‘tilatur , dijudicatur «
& convincirur . fætet, refpuicur & condemnàtur , & àna «
thematizatur hxrefis Wigbertina , vel Henriciana } abdi-«
catis five fugatis hxrefibus, Catholici eathedris Pontifica-«
libus dcltinancur , è qmbus cciam aliqui intet ipfa feftat«
confecrantur.1' ] Hxc Conradiis à Lidthenau Urfpergcnfi.
1 Àbbas de Henrico -prxclara reliquit, quxque fuiirent præcla-
riora , nifi pofterioris impudehtix caligo obfufcaflec : fia Qj
hifloricorum plerique nori immerito dicanc , fe pietatis ne
bula texiflè aliquamdiu , ut matrem , nempe Ecclefiam*
licentiofiùs vexaret poftcà.
troficias, “ j Ha&enùs Thomas. Et cujus verbis pcrlpi-
im eft , quod alriùs in Lanfrancum criftas olim erexe-
eandem ob caufam quàm hic Thdmas fuus fratruelis ,
ito demiflîüs incünalTe 3 adeo ut non nifi tacito Lanftan-
peimilTu , vereacur fe nuncupate Àrchiepifcopum Ebo-
i. Sed Lanfranci refponfum conjungamus , quo & id ju-
fpetftans ad Eboracenfem Cathedram graviùs probat,
Lanfrancus Dei,gratia faniftx Dorobernenfis Ecclefix Ar-
chiepilcopus , venerabilibus fratribus Wlftano Wigornien-
lî , & Petro Ceftrenfi Epifcopis 3 falutem. Infinuavic
nobis venerabilis Frater nofter Thomas' Eboracenfis Ar-
chiepifcopus adveniflè de Orchadum infulis ad fequen-
dam Cleiicum , quent in Epifcopatum ipfius terrx, prx-
cipiente & infinuanre Paulo Comité , teftatur efle elec-
tum. Et quia ex anriquo more fui. juris eft præfataruni
inTularum prxfules confecrare petiit à me ut mitcam fibi
de noftris fuffraganeis duos , qui tantæ rei facramentum
cùnt eo valeant celebrate. Rogantes itaque prxcipimus ,
& prxcipientes rogamus, quatenùs omni exciifatione fub-
mota il lue eatis, 8c ex noftro prxcepto fecum , quod ju&
turn eft , in tanta: rei myftério compleatis. Non
decet ut qui facrandus in banc terrant venir , & cùr
i humiÜtate facrari fc poftulat , inopia âdjutorum
to regno non facratus abfcedat. Terminum hujus con-
êcrationis lator prxfentiunt vbbis indicàbit. Et ne fortè
lolliciti fîris , putantes quod vel ipfe vel fuccefiores ejus
hac occafione fuper Ecclcfias veftras jus prælationis quan-
doque conentur arripere 5 literàs , quas ipfe mihi tranf-
mint, fraternitati veftræ , folicicudincm de futuro gerens,
cura-it tranfmittere. Quàs , & lias (qux vobis tranfmit-
to ) in Atchivis Ecclcfîarum veftrarum , ob memoriam
futurorunt , fervanim iri prxcipio.“ ] Sic Lanfrancus ;
qui & pro fite tu r ab Eboraccnfî Archiptæfuîe inungendos ef-
fe Epifcopos Orchadum : ita tarnen , ut Cantuarienfis Primas
ad eum mitrat duos Comprovinciales Epifcopos 3 qui
ci adfînt ad inauguratioqcm facram peragendam : neque
ëam ob reftt fibi valeat aliquid in cos juris vendicare. Unde
& hic Thomas (ad quem Anfelmus ) Ecclefix Scoticx defi-
gnatum Poncificem initiare non potetar.
À N N OT AT I O I N E P I S T O L A M
ÇENttJM QUINQUAGESIMAM TERTÏAM.
Q U il regem Teuthonicum inveftiturus lare toltramus. j
' Eandem , quant hic Pafchalis, rationem reddit Ivo
CJarnorenfis Epift. 138. inquiens : [ „ Quod fi Papa adhuc in
„ Teurlionicum Regem débitant feveritatem don exercer 3
„ credimus quia confulto defFcrt fecundùm quorundam Doc-
»j torum judicia , qui. confulunt, quædam adntittenda peri-
,, cula , ut vitari poffint meliora.] Unde Auguftinus in 3,
Jib. contra Parmenianum Donatiflam d i c i t [ „ Hoc fani-
„ tas obfervac Ecclefise ut cum quifque Frattum , id eft *
„ Chriftianorum , intus in Eeclefix fbeietate conflitutorum ,
„ in aliquo tali peccato fuerit deprehenfus ut anâtfiemare
»> dignus habeatur 5 fiat hoc, ubi periçulam fehifmatis nul-
„ lum eft. Atque id cum ea diledtionc fiat , de qua ipfe
»> Apoftolus alibi prxcipit, dicens : Ut eum non exiftimetis
3, inimicum, fed cotripite ut fratrem.“ j Hadteniîs Ivo.
Porro cùm Epift. 149. animadverterimus hune Archiepif-
copum Eboracenfem , de cujus Pallio non concedendo An-
felmus Pafchalem monuit, eleâum fuifTe. anno 1108. liquec
hune Regem Teuthonicorum efle Henricum Quar;um ejus
nominis Romanotum Impçratorem , & Quintum Teutho-
nicorum Regem , ut de filio loquentes utamur diflinfeione ,
quam Otto Frifingenfis Epifeopus de pâtre feribens ufurpa-
vit initio lib. 1. de geftis Friderici Ænobardi, cap. 1.
Cxterùnt fi hxc Pafchalis verba conferantur Abbaris Urf-
pengenfis hifloriæ , videntur obfcutiora. Hic enim de Hen-
„ rico Quinto feribens ait ad annum iiof. [ „ Hærefim prxf-
„ cripram anathematizans , Apoftolica; fedis Pontifici debi-
„ tarn profitetur obediemiam. Et poft modicum-: Confilio
jj atque minifterio Ruothardi Moguntini , atque Gebchardi
„ Conftanticnfis Epifcopi, xefponfalium , fcilicet Domini
A N N O T A T I O I N E P I S T O L A M
B H
CENTÜM QUINQUAGESIMAM QUART AM.
R Everendo Abbati Willelmo > &c.] Ille,ipfe ‘Willclm
Becci tertius Atchimandrita- 3 de cujus eledtione feribil
tut epift. 8. fuprà , ad quem recenfuimus ejufdem Willclmi
natales, pueritiam & Monachifrrium : & quidem ex Beccen-
fi Ms. quod etiamnum fuppeditabit in materiam brevis &
apertx narrationis de ejus interitu : ut cujus fandta foelieia-
que primordia illic eXpofuimus , hîc foeliciorcm , ctfi Bec-
cenfibus lugubtem faciamus ejufdem finem. Anno vigefi.
mo fui muneris y menfe Septembri decidit in xgrotationem i
quæ lentè fènilcs artus confumens viralem ejus mortem pro!
rogayit ad infequentis anni menfem Martium. Turn enim
gravior folito & potentior cùm lefeo fortiùs, quàm Prome-
theum Caucafo , alliga,vit. Inter hxc Ricardus Abbas Pra-
.tellenfis coenobii ( quod Rogcriüs Bellomontanus Hunfridi
Ç filius confeituit in fundo fuo, fie enim fcrupulofe Guillelm.
Gemmer, lib. 7. hiftor, Ducum Nôiman.cap. ai. obfcrvavit )
convifit Willelmum , aetttox Beceenfes FratrcS, Tune vero&
obfecrationibus , 8c Ecclefiaftico Chryfmate roboratus eft
Willelmus, Bofo autem Prior Beccenfis. ( Jam enim Baldricus,
adquem -funt Epiflol. 7. & 8. fuprà ,, è vivis exccflerar ) mol
nitit Willclmum , ut moribundus filius coeleflcm quandam
legarct benedidtionem. Ere<fta igitur manu .iliis bene pre-
catus dixit : [ „ Amare clauflralem.vitam : quia reparatio “
cft ordinis noftri i & non quæraris' habefe obedientias in “
feculo , quoniam in eis multi perdunt animas fuas : & “
quantociùs Abbatem eligite , quia non eft bonum taie “
opus differre, “ J Hxc fa tus , obnixè rogavit cos fuo nomine
fundere vota : Erat enim pro more , ut fi quempiam
virum noflet, integerrimx vitæ communionem precaiionum
ejufdem cupidiùs ambiret. Sub ltoec propter repentinos tu*
multus aliquot in Normannia excitatos Henricus Nothi fi-
j^lius & Rex advolarat ex Anglia 5 ifque Pafchalem circiter
folemnitatem venit Beccurn , ubi Beceenfes nonnulli ci fup-
plicarunt, ut in morituri locum fufficeretur quifpiam Beccenfis.
Id ut Willelmi auribus infonuit , cavit ne fuam «0-
ràrec Sedem. Henricus autem • cognita Willelmi invalftu-
dine , perhumanè invifît, cumque aloquens humi refidebat
pro hominis qbfervancia. Willelmus conrrà future fui coenobii
profpiciens ftatui, fupplicavic Henrico , ut Monachunt
mediæ xtacis & intégrions virx præponeret Becco. Quent
inquit ? Willelmus. contrà. Ecclefiafticæ fandrioncs univer-
fis interdicunt prxpofîtis , elediione-fuccefloris. Dixerar hxc,
& dicentis dexteram ori oculifque Rex admovir. Quam-
obrem Fratres Pfalmos legere pcenitentiales, fandïoiumquc
litaniant : inter qux animant exhalavit. Mox pro more
cadavet facris indticum veftibus in Bafilicam delatum , cb-
ram maxima collocatum eft ara : quô & Monachi & laid,
convicaneique lugubres fadturi preccs ventilabant. Sed &
Rex , quem fuprçmo halitantem viferat omni carentem-fpi"
g ritu dignatus eft fuprema vifitatione. Præter ilium , no-
vem Abbares , Clericorum Monachorumque turba innuntc-
r i , & inter hos prxcipuus venit Johan. Lexovienfium Pontifex
: qui, & fuprema defundto perfolvit obfequia : Mendi-
corum quoqtie non defuit multitudo, in quotum gfatiaro,
defundtique opem biduo tam largæ fuerunt eleemofynx dif*
tributæ , ut nullus inanis redierit. Interea Willcltni cadaver
inhumatum in exedra capitulari , ad dexteram Hcrluini fun-
datoris. Willelmus autem anno æcatis iy. Becci Monachuin
profefliis eft, quindecim annis privatus ibidem vixit , rd*
ginta & dimidio prxfuit, ficque 70. narus annos obiic WP0.
1114. Calend. Maii, & hoc fuit donatus epitaphio.
Abbas Willelmus prxclari generis ortus
Tempère primxvo fit relligionis amaror,
Ætatis quinis luftris jàm rirè peradtis,
Sufpirando Deum ecepit, contémncrc mundum^
Terrea divifit , fed Çhriflo to tus adhxfic,
IN L I B . . I I !
F.PI STOL A RUM S. A NS ELM I.
I Ü 58*
Tjt nudum nudus Domin um famulus fequeretur.
Confeftim Becci juga fumpfit luavia C h t if li, '
Q u x Per quilldcnos conftanter perrulit annos.
^felmo. port An glorum Prxfitle fadlo |f
Ifte loci curam ccepit Fratrumque regendam :
Qucin graviras morem , vcl vita , decufque parentuni
fecerunt clarnm permultis ac vencrandum.
Dodlus erat, blandoque loquens fermone placebat :•
Adfibus & verbis fubjedfcos erudiebar.
^ pucro v itx fuerat fervator ltoneftx 5,
Cordis' munditiam fervans carnifque perennem;
Jeccum ter denos , auxit rexitque per annos :
Blandus fubjedfcis re dior, dutulque fuperbis.
Vir tanius ^.meritis morum ditatus o pint is ,
Nequaquarrt valuit nexus evadere mo rt is,
Aprilis fextldecima furgehte dieta
Complcvit curfum vi'tx p rxfe n tis, & adluni.
Conimcrtdlns animam ccelo corpufque fepulchto
Expedtli tempus , cjtlo judicet omnia Clitiftus, .
Ecce fiifc h ie tumba pulvis funt membra fepulta 3
Cui prxftec D om in u s veniam vitamque rogemus.
ad cbnjugium forcir i poflè. “ ] Hadcnùs Innocencius : i
quo cum in virgines nondiim velacas tam feverè fit animad-
verfunt , jure hxc , ad quant feribit Anfelmus, eandem crac
. luitura pcenam. Hinc eft quod Lombardus exainuflim ejiis
expendens verba, inferat : [ „ Non eft igitur , inqutt , “
prxtermittcndum , quod Innocencius Papa ,de viduis & “
puellis decrevit, qux Chrifto fpiritualiter hubunt, fi pof- “
reà publice nupferint 3 non cas admittendas efle ad pee- “
hitentiam , nifi hi, qüibus fe junxerant, de mundo re- **
ceflerint.- Si enim de omnibiis hxc ratio cuftoditur, ut “
quxeunque vivente viro altcri nupferit, adultéra habea- “
tur : née ci agendæ poenitentiæ licentia conceditur nifi “
unui de iliis merit defundus : quanto niagis de ilia te- ‘‘
nenda eft , qux ante feitnnlorrali fponfo conjunxerat, & “
poft hxc àd Humanas nuptias tranfmigravit? “ ] Hadenm
Magifter, Cui lubens addidiflem 17. Canönem Gangrfnfis
Concilii ab Ivone fuperius addudi L epmoiam iiunu non uum «.n<n 1 ----N /**« ----------- — '------ — — ----r---- » , ni -v-i-d--e-r-e-m- --h--u -n-c/in
ibliotheclrio Malmefberienfi , Thomas ab Anfelmo primo L, ittuliercs Euftachianas efle promulgatunt , uc ilhc ( vdut &
accitus, ut Cantuatiam veniret a fe inaugurandus, fibique
pro mote öbedienriam firmaturus facramento, tenignls e-
cit gratias pro invitatione , pctiitque indticias ad tam ce.e-
Diis operis apparatum : Secundo accirus refpondit fe ratio-
nibus fuorum Clericorum adduciTandem per Epifcopos
Londincnfem Rofenfentque conventus apeftè fe defiegavit
vcncuruin. Qiiamobreni quem privatis monirionibns pelli-
ccre nequierat Anfelmus , poftrento pub'.icavit quafi contu-
jmeem hoe programmate execrando , quod etiam recuht
Will-im. Malmcflb. in Eboracenf. Arehiepifc. Pbftltxc dum
Henrici Suntmarumque Angiicorum conuiiis Thomas com-
ntonetur, Anfelmus deceflit, telinquens eum fua benedidio-
ne' (quatn fprevqrat arrogantius , fpretamque feriils doluir)
privatunt. Cbadup igitur tandem EpifcopO-Londinenfi Ri-
cliatdo Belmozio pöllicitüs eft & ündus. Poft quinquennium
Id veto Epitaphii Beccenf. -Ms. infertum no
' Exiftimarim , nec false
vidi in meiiiorato
non accdfir, cujüs utijue non fratidarentur munere, fi “
in- propofico. pcrmancrent. ‘‘ ] Ante Leoncm , idem appa-
1 ret fenfifle Innocentiunt I. cujus in hanc rem decretunx
Gregor. Magniis Papa protulit in epiftola ad Bonifacium ,
relata ab Ivone Carnot, parr. 3. lux Panuonix ; & Petro
Lombardo lib. 4. fent. dift. 38. ad hxc verba [ ,3 Hx .
> qux nec dum (aero velamine reftx, tarnen in propofirc
i: virginali femper fe fimulaverunt permanere : licet vela,
p.-', « nön fucrinr, tarnen fi nupferint aliquotempore , his
agenda poeniten'tia eft, quia fponfio earutii tenebatur à
Domino, Si enim inter homines foiec bonx fidei con-
tradus nulla ratione diflblvi : quanto rhagis-ifla pollici-
tatio , quant cùm Deo pepigerunc , folvi fine vindida po-
terit J Item : Si virgines nondum. velatx talitcr publita
pdenitentia puniuntur, & à ccetu fidelium ufque ad fa-
tisfadionetn cxcluduntür, See. Ubi Lombardus fiibjun-
git : Ex his apparet virginefc vel Viduas voto contmen-
P tix aftfidas , five fuerint vclatx , five nön , hullatenüs ‘
capitulé loco, nxiitimanm , nec raiso , cùm inftaurai
recur ( inftaùrationçm enim recentiorem i'pfa loci facies no-
va & quodammodo puerilh teftatur ) turn vel fitu obdufta
feu tubigine, eamque ob rem ncglcdla.
, A N N O T A T I O IN E P I S f O L A M
CENTUM QUINQUAGESIMAM QUINTAM.
’It Thom»
:ó»fpechi, ($c. ] H
epiftolam
1 notd‘chafii
: Anfelmus feripfit
; lapide.' Nam cefte
VI. Calcnd. Mart. di.fiit effe in vivis to fpendidlis,qilo
vixerat obfcuriils ob pudendam fux petvicacix caliginem.
tÄm.cnim decubuiflèc ledo , cönfulti medici refponderunt, D
nunquam conVaiiturum, nifi feeminei coiciis opera. Quod
refponfum fosridumquc cxecratur pharmacurrl cogcriluivhoc
planftu : Vs, tgritu tini, cui compttrt medicina : Et fic virgó
elecim a bomino (inquit Roger. Honeden- in Annaiib. ) vi
t*m finivit tempora!, m. Quamobrcm jure de eo quod An
gelus Politianus de Michael'e Vt’rino , cani poteft.
ceris ) dodd animadvercic Johan. Quintinus Heduus.
kedius adjungerentur/decretum Concilii’Chalcedonenfis 17.
q. Si qua virgo 3 & Concilii Blibercini Canones 13. 14. Con-
cil. Toler. 4. relati ibidem a Gratiano 1. Devoram peccan-c
tern, cap. 108. lib. 4.;capitul. Carol! Magni, & cap. aj7.
lib. 7, & in Hid -quidem prxeipitur utrumque , nempe virum
& foeminam, feparatos perpetuo relegari cxilio : [ ,,In “
hoc aUtern tamdiii fubmovendos efle Chriftianorum coecu, “
donee , inquit ChriftianiJJimus Imper.ttor , quod illicire per- ‘4
petraverint,, emendent-. Quod fi eniendare neglexerint , a “
commUnione vcl omnium Chriftianorum con vivid in per- “
petuo fequeftrati fine.
A N N O T A T I O IN E P I S T O L A M iv -4*).
CENTUM QUINQUAGESIMAM NONAM.
P S I O S;
m
do rejpor,
felmum id a
Sola Venue lento potuit fuceurrere morbo.
JVe fe pollueret, maluit tile mori.
Imb virile laudandumque 'THdmx refponfum fas eft Veri-
ni aqu^ labotantis exprimerc diftichis quoruftl ufinm ad Pc-
tnim quendam.fic dire*it :
Cur Petre virginettm hortdru me ponere fiorem :
Non fact am ,* vel [i hoc cert a faranda /'alia.
& rutfus ad Prxceptorem.
P romittunt t
Non tanti
:i coitu mihi , Tattle , falutem :
i ft mihi cert a faltu.
' ANNOTATIO IN E P I S T O L A M
CENTUM QUINQUAGESIMAM SEPTIMAM.
QUamvis enim ab Epißopo fqcrata non fiteris , net cor am
m| prof.jfionem legeris. ] Id videtur Anfclmus dixifle
e* mente D. Leonis Papx , ita cap. 13. epift. 90. ad Rufti-
cum Narboncnfem' Epifcopum feribentis.: [ „ Puellx, qux
>» npn coadx parentumi imperio , fed fpontanea judicio ,
«> vitginitatis propofltum atque habitum fufeeperunt 5 fi pof.
W tCa nuptias cligunt, prxvaticantut : ctiamfi cdnlccratio
($c. ] HinC maxim^ palam eft An-
enti alias tradafle , & quidem fortaf-
fis "paulo ante ptimum ex Anglia difeeflum . (nempe anno
1697. quod alibi obfervavintus ) ut infequentia ntonftranC'
Anfelmi verba dicentis , fuifle tam adeo molefta gravatum
folicitudine , ut vix fibi attenderer : ac procul dubio propter
varids angorcs cafiifque "non leves & publicos ab Eadmero
pluribus enarratos virx'ejufdem ll.b, a. cap. it. 14. ij. i9 -qmbus
quidem edm non licerct mederi , per contumaccm Guil-
lelmi Ruffi .Anglorum Regis pervicaciam , graviflinfe vexa-
batur Anfelmus. Porro id referipti pro foribus Epiftolx ap-
penfi haftenus hie fugit, quod ramen Baleum vidifle liquet ex
hoc ticulo , & verborum principio , de mo’tione altaris : Quod
de aitari datur occafio , &c. Sed & hanc, quaftt commen-
p tamur Epiftolam , offendi inter Ms. Ivon. Carnotenf. epift.
^ Beccenfis Bibliothecx , adjunftant illi ip.fi , in qua eandem
exponic materiam. Aiifclmus veto edm dicat fe Urbano Papa
noitnuilifque Pontificibus audientibus catdinem hujus cau-
fx vertifle , claret fe Willelmo refponfafle in Angliam revec-
tum, fcilicet fub finem anni 1100. -
A L T E K A.
I N de ere tie Eugtnii Papi legitur , altare motum ,
Nomen Papx fubdititium efle cOarguunt, Primp pau-
cula qux de Eugenio I. & II. ad nos perveneiunt ne gry
quidem habenna: Altero qubd Burchardus lib. i. decret. cap.
11. Jarlandus Chryfopolitanus lib. it. fux Candelx : Ivo Carnot.
3.. part. cap. 13. rurfufque Pannonia: 1. part. & Gratian.
de confecrat. diftinfe. I. cap. Si motum, Higino Papx tri-
buanc his omnino verbis : Si motum fuerit altare , den no con-
fecretut Ecclejitt : fi parietes mutantur, & non altare , fait but
D d d d ii j -