32.8 S A NC T I
fed cùm confidero quia per hæc anima veftra ad ærer-
nitatem nutcitur, confoiatur me fpirituali lætitiâ ve-
fter profedus. Notutn quippeeft Sanditati veftræ,
quia in tribulatione carnis, & per uftionem rubigo
peccatorum exuritur,&' per pacientiam jufti vita *per-
H*br. 11. ficicur. Scriptum namque elt quia flagellât Dette om-
Rtm. f . tient fllium ejnem recipit. Et quia tribulatio patientiam
qperatiir, patient'ut probationer» , probat io fpemy fpes
*c»b. i. autern non confondit. Ec quia patientia opus perfeShtm
habet. Unde pröculdubio cognofcitur quia tanto af-
fedu elt in tribulatione gaudendum,quanto conatu eil
per fpem,& opetis perfèdionem * in Eliorum hæredi-
tatera nitendum, Cùm enim Temper gratum fit D eo,
r fi nunquam ab ejus ordinatione difientimus \ tune utique
valde illi placemus, fi & in noftra adverfitate ejus
voluntati hilariter confentimus. Et qUamquam fît ju-
ftilfimus ; nequaquam tarnen, cùm fit mifericordilfi-
mus, coget nos peccata in futuro fisculo vindidâ re-
petitâ luer,e, quos hîc viderit ultioni cum animi hilari-
taceoccurrere. Tanto itaque diftridum judicem expe-
dare poterimus leniorem, quanto nunc * ilium patienter
fuftinebimus feveriorem. His igitur 8c aliis hu-
j jfrnodimeditacionibus, mi Reverende Domine,ficut
feitpaterna voftra Sanditas ex carnis defedu,*animæ
confiderando profedum -, ex carnis ægritudine,anima;
falutem j ex ultione, induigentiam trahat ; ex ipfa tri«
bulatione confolationem, & ex moerore lætitiam.
Omnipotens 8c clementiffimus Deus fie vos in hoc fæ-
culo per omnia fuæ faciat concordare voluntati, ut
ipfe in futuro per omnia veftræ concorder fcelicitati.
Dulciffime mi Pater, & Reverende Domine, precor
ut paterna veftra Sanditas non oblivifeatur * fidelis
fervi fui ^corpore abfentis, fed mente adhærentis.
Yaleant Temper in Domino corpus & anima veftra.
■ *
E P I S T O L A X L V.
Reverendis Dominis, dile&iffimis ^vuncu-
lis , dulciflïmis nutritoribus fuis , Lamberto
& Folceraldo ; Frater Anfel mus,
bona temporalia pro æcernis defpicere,
æterna pro cemporalibus percipere.
Ne lethargico mundi fomno corripiantur,
na* ipjfi. /'"'VUamvis nos locorum temporumque fpatia fepa»
a . fufra. v i r e n t , arbitrio fupernö difponente ; nulla tarnen
caufa veftræ diledionis afFedum valet aut valebit mihi
minuere,divina gratia protegente. Etquoniamcer-
tum eft cordibus veftris iimilem afFedum erga me
non diffi'militer inhærerejutique dubium mihi non eft
quod ficut ego ea, qua; circa vos funt j ita vos ea, quæ
circa me funt, nota Temper defideretis habere. Sed ea
per hûjus fchedulæ latorepleniùs poteritis difeere 8c
notificare, quàm brevitasepiftolaris fufiieiat intima-
re. Quale au.tem defiderium cor meum gerat de vobis,
life à quo,& ad quem, & cui foli notum eft idem defiderium,
fic intimet & perfuadeat vobis,quomodo ipfe
feit expedite vobis. Ut tarnen aliquid de cordis abundant
» eloquar $ nihil m3gis de vobis timeo, quàm ne
in amore fæculi,& fæculari vita pcrfèveretis,dormien-
tes ufque infinem j & nihil aut parum quid inveniatis
cùm viris divitiarum in manibus veftris,cùm evigila-
veritis poft finem.
W
A NS E L MI
A
E P I S T O L A X L V I .
Secundum carnem confànguineo, in Chri
fto fratri chariffimo Folcerado \ Frater
Anfeimusi fie ire de virtute in virtutem
ut viaeac Deum.Deorum in Sion.
Se mira ejus vifendi teneri defiderio tfed detinerï ex ce
quod in Francia milites iter liberum nullifacerent,
C Ogitavi ipfe ego ad te venirë, & ad pedes reve-
rendi Abbatis cui proftratus quantâ poffèm hi®
militate poftulare, ne * animas ( me & te dico ) tanto
ß conglutinatas vinculo carnis & fpiritus, viôlentâ con-
verfationis feparationenon tantûm disjungeret,quàm
feinderet. Sed fàm crudelis tamque effrenata maliiio.
forum hominum in Francia debacchatur * fævitia • ut
nec me, nec aliquem monachum,aut quempiam equi.
tem audeam tanto committere periculo.Re enim verâ
Domnus Rodulfus cùm, te redu&o, rediret, in Ar-
chiepifcopatu Rhemenfi cum famulis , equis ablatis
omnibus,captus eft ; quamquam fe fub Archiepifcopi
Rhemenfis tuitionc ire clamaret. Qui aliquandiu de-
tenti,vix tandem uno eqtio retento,relaxati funt. De-
nique etiamfi polfem abfque omni te aifdire periculo.
Rex tarnen & Domnus Abbas nofter, in quorum po. 3
teftate fum,nolunt mihi eundi dare liçentiam : nec ta-
men ab illis,ut te poffim habere, ullum recupero auxi-
lium, aut confilium ; nec ufui effe honoris exiftimant
quod tanto ftudio, de tam longinquo, tamque humi-
libus & amicabilibus litteris fruftra bis popofeerunt,
tertio forfitan fruftrà repofeere. Hæc ideireb tibi |
fcripfi, chariffime, ut tu haberes per quem mihi de- \
fideranti feire quae circa te funt,nriandare. pofles, & ft- j
rnul feires, quia jam nullum ab hominc expedtoauxi-
lium, quo tuam tantopere defideratam converfationc 1
affequi poffim : quatenus folius Dei noftro dcfidcrio
favorem , fecundùm fuum beneplacitum, orantes ex.
pedfcemus, & interim ejus de nobis difpofidonem obe-
dienter patienterque toleremus. Sic enim citiùs & be- I
£) nigniùs defiderium noftrum perficiet j fi non quod nos
volumus ; fed quod ipfe vuft, nos defiderare perfpi-
cier.Quamquam enim tu valde fufficienterque te Con- |
foleris ex fan(fta paternaque benignitate Abbatis tui,
quam à te inyentam fæpe mihi præfens gaudedo pra-
dicare folebàs j ego tameq, quodm de te defidero, dc-
.fiderarenondefiftam. Oration es, quas çibi, çùm me-
cum elfes,fcribifeceram j nefeio per qùcm ^ibi mitte-
re poffim. Lator enim præfentium cal ferre tibi non
eft aufus, timens ne fibi auferrentur. Cùm enim cum ,
prima vice ad te mifi, dicit fe captum & expoliatum ;
veftefque Tuas, fi quid forte in eis quod tolli polTet
invenirefur, difeuflas. Rogo, manda mihi per epifto-
lam j quæ circa te funt. Dominus, ejui enfle Ait
r a il, ettfiodiat te ab omni male, enfle dint animant
-, tuam Dominus. î
b
E P I S T O L A X L V I I .
Chariffimo fuo confobrino P e t r o , Frater
Anfelmus, ea bona, q^æ neceflariô amit^
tuncur, fponte dlmitrére, uc ea quæ æter*
ne tenencur-, polfic recipere.
. Ve honeftü gratulatnr fl h diù, & ad puriorem
vitam hort at ur,
D lcerenonpoflum, dileftiffime, quanto gauow
exultavit cor meum, cùm audivi à dile&o Fra'
>■ tre
E ^ i s f Ö L A k Ü M . LI n. t 3
& ebnfotrino nofiro Domno FolCetaldo, te non A & argenti. Ab his enim qui ab eb veniunt audio vo$
r . r. V'»r - ü* —ia^ cum canto honore & amore tradare : utappareat vos
non modice me difedorem ejus amai:e. Litteräs quas
chariffimo filio veftro Fratri noftro * Salvino mififtis i
legi: in quibus tarn benigne, & veftram erga eum ex-
prelfitis diledionem j & rriei plus qüäm öierear , in-
didiftis mentionem \ ut ibi animädverterem ihagnam
quandam fapienter latentem, & latenter fapientem
deprecationem; quatenus ega, quem fic delciibitis,
benighutn ergaaliös,.illi? quem ficdjligitis, impen-
dam meath curam de diledionem. Et ita fiat, quando-
quidem ita vultis. Cfim enim eum amem propter
Deum & propter feipfum : & quia confitetur fe ami-
ciim eile Domni Gbndulfi j adhuc crefeat amor, quiä
*]. v aj hanc, quam habës ætatfem, petveniffe 3 fed
. . ‘ j,onis honeftifqùe ftùdiis profeciïfe , & in dieè
etl ^cere. .Sed & hûic meo gaudio riaultùm eft addi-
I I cAm mihi dikit quia rhe defideràbas videre,
Senior enim & fervator ihagni amicitiæ, quæ olini
fuit inter me SU avùm & patreni 8c matrëm fcuam -,
& jmmenfæ diledionis, quam habüi etga te , cùni
àdhuc puerulus efles \ * ëa Temper dè te Æfiderojj qui-
bùs melidra non poffum : & cum boni de te audio, fié
aud.eo , ut plus non poffim. Accenfus igitür dèfide-
rio tui in D io, oro Deü üfc dèt nobis fimul in hac vitâ,
uanidiu vidùri fumus, tonverfari, & in fiiturà cbn-
gloriari. Unde hortor, precôr ,bbfecro, nii dilediffime,
crede verurn elfe quod veritas dixit, & àma quod ^ eft diledus Domni Prioris Henrici. In eifdein litteris.
reiihqudibus faiculum propter fe promifit. Incipe pa-
iare tam magnum qu^ftum, accelera ad tantum lucrum
j ut qu*e mundi funt relinquens, centuplum
aedpias, & vitam iternam poffideaS. Quod fi tibi
Deus infpiraverit, rogoj chariffime, ne dubites propter
itineris' laborem venire ad amicum & confangui-
neum tiiiim te defiderantem. Quoniam fi fimul vixe-
rimiis, quanto mutuum noftrum gaudium de nobis
in vicein praefens nobis eric j tanto quicquid grave di-
debitur, levius erit;
E P I S T O L A X L V I I I .
Domino & Patri fud Reverendo ArchiepiC 1
copo L anfranco, Frater Anfèlmus;
fuLIS cjüod fuusi
Fxpoflulat dè honoriflea compellatione. •
«• Q leut Zacharias Propheta ad commendandam fua;
f. prophetic audoritatem ferè per fingülos'verfus
repetit; hac dicit Dominus. Sic mihi ad incülcandum,
» <^uis, cui, & quo animo loquattir ; libet uc tam fa:pë
epiftoli nóftrié, quas veftra: dirigo paternë Celfitudi-,
m ni, in fronte pidum prxferant: Domino & Patri; 8è
fuut, ejuodfuüi. Sic enim hanc, non dicam, fcio fï-
mulare, fed fculpfi in mënte mea impreffam i ut quicquid
proponam in incipiendahoftrafalutatione,hoc
in confummata appareat expreflum. Cum‘ igitur hoe
titulq vobis tam fiepe fcribam, quairendo queror, 8c
querendo quiro cur mihi nunquafn refcribatis; fed
iiefcio cüi veftro Domino 8c Patri, priiM littera-
rum notato. Ac fi fervo & Filio veftro fcribitis | cur,’
quod deftruëré non poteftis per oppofitam negatio-
nem.fubvertere tentatis per relativam oppofitionem ?’
Precor itaque ut quotièns littèras dignationis veftra;
fufcepero,aut videam cui fcribitis; dut ire‘1 non vi-
dèam cui non fcribitis.
E P Ï S T O L A X L I X .
• mino Reverendo & amico , Dorïjnö
Priori H e n r ic o , Frater Anfêlmus
falutem.
Gratias agU pro auro, in Ijuo tarnen plus laüddtur
dantis animus t qudm rnunus. Et veniam petit
pro Oflrerno.
vóbis; magnas fcribo pro aiiro quod rrtifi-
V-»ftis: fed multó ma jores corde teneo pro bona er-
p e, vpfeutate, quam retinuiftis. Quam quotidie
& clariüs experior in diledo meo com.
ni Fratre noftro Mauricio, quam in itUllibus aurl
cüjufdam culpæ veniam fpohtarieâ benignitateeideixi
diledo veftro & rtieo concelfam inveni. Et quia fer-
yüliisvefter, Frater nofter Ofbernus, bum èopariçet
fe non per fupërbiam, fêd per imprudentiam peccalfe
cognofcic, nec fibi fentit indulcum effe ; mcrftum prb
chipa & follicitum de venia përeepi. Precor igitur
ui quod in me laudatis, mecum in vobis exhibeatis :
quatenus mecum fiiper afflidionem ejus piageftantes
vifeera, ficut * Salvino indulfiftis propter veftram fo-
lam bonitatem, ita Ofberno dimitcatis fi quid in vos
peccavic, proptér veftram benignitatèm, & noftram
charitatem:
ri? A v rfo i$ i:^ ^
È P I S fO L Â t .
FratH fràter, dilêtStd diledus , Gondulfd
Anfelmus, in hac vita diuturnam, &. in
dies profîcientem Saqditatem 5 in future
vitam æcernam} & Temper fufficienteni
foelicicàtémj
Familiaris eft èpiftola.
ÔMnes quotquot veriiùnt à Domno Gondulfo,
referunt quod littérâs oxieaâ defiderat Dom-
nùs Gonduifus. In quibus bene nbvi quia nihil aliud
^ expedas j^iifi ut mutuurfr noftræ diledionis afFedum1
legas.Quod quidem cet tus fum quia nonfacis ut amor
tùu$ ,‘ ne obdôrmiat, litteris excitetur; aut ut amof
meus, quomodo vigilet, intimecur. Quippe ficut de.
tuo affedu erga mé certus es, ifa de meo erga ce non
dubitas. Idcirco igitur tantopere feripea mea ppftulas^
ut quod in intima mente formatüm pàriter gerimus,in
cKarta feriptutn videas, vidèndo lègas, legéndo con-
gaudeas. Sed quid, fi nec oculus vidit, née aùris audi-
vit,fed folùm in cor hohiihis afcendic^quem afFedum
præparent diligentia corda diligetibus fei Teftis enim
mihï èft experta cènfcientià* tüa, qüià nec * vifu, nec
auditu fapor hujus afFedus à qüoquam percipitur ;
nifi quantùm mente ab unocunque concipitur. Cùm
igitur feias quia* fapor diledionis oculis, nec auribu's
E agnofeitur -, fed folb cordis oré deledabiiiter guftatur;
quibus verbis, aut quibus litteris meus& taus amor
deferibetur ? Et tattTen * tu inftas mih'i iïriportunè, ut
faciam quod fi'eri non poteft. SufHciant nobis con-
feieutiæ noftræ, quibus ndbis inviceni confcii fumuri
quantùm nos diligàmus. Ofnnipotens Deus fic te dili-;
gat,& diligendo protegat,ut nihil Eat à te,aut in té, aué
de te, nifi quod illi placeat, 8c tibi expédiât.
8 0
Te