3 c r e d im u s
« benigna
V.n.mW\
m & M
* q u i d i ^ f .
Caput .
*C.oiiüii
■ iuftifica-
I tione. /
B
* C. de
add. ,
♦ C.pcrTc-
luerautia. *
i f C. nullu
rgen® ad'di,
K | Projpeiri Ajuit.
^ctiàmCi
' Trou-ÿ. \t
;£fc/.2J.
ipö4j;in:.v*.
Jprofîçit
itiin o rc.
Æ)
•C.citis
t o . ü I
fCtPctro
add/
A&iatt.ié.
QM& 'm omnibus iuftificatiorithus gratia ftuid^princippiter
p^ummcat^edvolimtaiufubiungcitur
;..: Jibi, tanquam receptricem & famulam do- ,
norumfuorumpr'aparatvo
limuttm.
C A P V T | X X V I .
BT Anequippeabundantioremgratiani ita * credi-
1 mus »rcqfte e-xp enmurpotentem, v t n ill lo m odd ar-
bitfemar effd Violentath * tjuo^quicquid in faluandis
fhotfunibus agitur,e,x fola Dei voluntate peragatur , cum
etiara iplis;paruulis pef alienx voluntatis luBuCriiatur
obfeqUium, Gfatia. quidem Dei in *■ omnibus iuftifica-
tipnibus principal iter pr^eininecifuadendo exhortatio-
mbus,motfendo exempjji’sjterrendo periculis, ihcitandn
-mira6ulis;da6db (ntelle'dum»inlpirando confiliumjCOK
qqe ipfum lllu minando , .&fidei affe&idmbus inibuen-
doj^<^m«ol^i^.tfe^^fe^5is^biungitur••^i^iJ:que^Gip?:
iungitur»^quaeadhocpr$didtis eft excitata p&ftdijs, vt'
diuino in feco'ppetetui: qperii& incipiat exercere ad.mer
ritum'quod;*lupemo remine epQcepit ad'ftudium , de
fuahabens mutabilitate fi deficitj de gratiaiopitulation^;
r fi profreit. Qua; opituktip. perinnuraeros robdps, fiue
I ocdiltos fitie manifeftos,om'nibus adhifeetQr5;&: quod a
multisrefutatur, ipforum eftt nequiria/ quod autem, ds
Imultisfuicipituij, Stgratia; eft dramfe, St voluntatis hu-
manx.Siueigitunniria>fiueprofect-asfidelmm »fiue vl-
queln finpm * perleueranrium cogitemus *genus j'nulk
fpedes euiufquam virtu tis .occurtit, q u x v e lfin e dono
diu/ba: gratis /'vel finq/confen^i noftrie VQ_luntatis.Hia-
beatui'.lpkenimgiariidaocpihhfgenere'medendi atque
aiixilraiidiugit, vein ep'quemvocatpvinianr fibi rece-:
rptricem'^t famulam dodbrum fu of um.prap are t yplun~
tatem.' I^am vutus-nblentiumuiullaeftinet poteft' afferi
velfide^vvcl Ipemi yeirehafitatem ei? ineflej; qi| brum ab
I4is bonis corilentusahcnus eft.
Gonfenfiftn: voluntatUpergratianigigm,nonfolamex do- ■_
-ctnn.i & iHuftfatione^jhlecum ex tenors
\ &' menu.
- C A ' P V T X X V I I / I
■ Vncaucem cohlenfumnonfolum cobortatio prae-
dieaatiuni&in ekamenta dodtrinq^, fed * St metus ;
gignitjpropter quod Ibriptuiti-eft y Vrincipium fapienthti-
mor.dothint. Qu^i quantiftibet tefroribus jrfferatur ,nom
aHudagtt»quamvt quem£ccerit’ tinientein,faciac & vo/
len tem j-necTobimybteh tem ,fed etiam lapientem. Vpde
& iiruddcripturn eil: S^dtmcM d&natum eJt^dbere/imorem |
p>». bdatiffcumiquamrhic timbf^qui gei|
LnWrpmdiprqse^pientue'^ft^.'In cuiusvtiquedeuotio-
I ne'deuotd eft'& voluntas,/ * qux autoie gEati-i .eodern
proficif^nmorc quo cbepit. Cumetgo^bie.ti^qrbctam.
pctquandaravim magni terloris'immitt%r /non ibi tit-
fi& extinguitur, nec mcelledtus aufettur, (edillapotius^
qu® mentehi ptemebat caligo'difcutitur,v t voluntas de- ■]
prauaca*prius atqupeaptiui,Ee(fta^e1ficiatuE<?£:liber^.-Vn- }
debcutanirttOs aihii virtucis eapifejnrfi radium veil-aecb/y
pen^luminKdtagratia.nibil ei q^pniVoeagi^oiifert/bifi i
peiilosiriPo aperuerit vpki ntatis. Qtuc in plefirqub./fic/
ma^IitisSc magnis ditatur-augtpentis: in plerifque au-
tem tarde eundlan terquepiroficiens^ viaead eainer ernbu-
ta prouehitur,qua: idoneam ad perieuerandum habeant
firmitateto. ©icit quidem dQminus: Nemo vertttad me3fhfi
pater qui mtfit me,attraxerit eum. S ed Hoc ideo dictum eft,.
vtillamfidemyfihequanemoadChrifturhvenit, ex.pal;
tris haberimunerenouerimus»fecundumilIud qupd A-
poftolo* did tur: Beat us esSimoHbar lona,quia caro^fati--
guunonreuelauittibt ,fedpatermeu$qui ineedis eft. Qju in
’cordibnstrahendbrumhoc egit vc c red ere t , .h o d e it e ci t
y t velient. Non enimeftct vnde rraheienturfi fequaces
fide & ypluntate non eftent: quoniani qui non credunt>
nectLahunturomnino,necvehiunt,neqüeacceduntqui
diflentiuntjfed recedunt. Qui ergo veniuntjaniore du-
cuntur, dileiâienim fuht) ^diléxefunti qüæfiti.flint &■
quæfierunt: ôfiquod, eosvol ui t Dc,j:s veile,voluerunt.
Fojfe eosijftigratiaDeiin Chriftjimxreduntjnon credere:
/ • -& ees quiperfeuerant, d Deo re-
- cedere. 1 1 r‘ ;
,/C A P V T - x x ' y i i i .
Vi^ ad obediendumfibijipfum velleific donat, vt
V ^ e t ia in a perfeueraturisillamrautabilitatem qu$po-
teft nolle,non auferat.Alioquin nemovnquamfidelium
receffilfet a fide, neminem,concupifcentia viheeret,ne/.'
minemrriftitiaebderec, neminemiracunclia^debellaret)
nullius^haritasrefEigefceretjnulliuspafientiafrangere-
tur & collatam fibigratiam nemo n c g lig e re t. fed quia
ha:c polfuntfieri , & in confenfum taliuin ten^atipnttm“
=fiicibsnimium prqcliursque defeenfioeft, ^nunquam de^
betin.auribus fideliuo? vox iliadomini non fonare , qua'
Appibdidtiu.: Vigiiate&.oratene-intretisin tentatmmn:V-
bi; ft deyigilaqdo tantum,. noneciam de prando difeipu-^
vlibsadinoneretjfolasliberi a'rbittij vires videretur^hprtar,
tus. Sed eum addidit:£f or^te,fatisdocuit,; fuperhifutu-
rum inunetis,vt eos etiam vigilantes tentationi^procel-
la non yinceret. Tale cftf& illud quod ait: 'Simon Simon,
eccefatgyas expoftulduitvtpbs\cerneiret velut^tritkum^egoaii-
tem rogaui pro te, ne defiriaiftdes tua> .& tu ‘tandem cornerfus,
SWfirntaftatrVtuosi&^roganeintretisintentauonem.Sic rgo
.deredtuiaet'arfide?tannApoftbli,niliprot eo,ChriftuV
praret, incrat ei proculdubip-mutabilitas , qute pofiet in
teiira.tipne n utare. Et non ita iam perfeuerantije fiierat
Virtute folidatus, vcnullispericulis efiet,obnoxius. Si-
quideni tahigraU iseum petpurpatm etianjpdft ifta con-
eufterit, vtm Caiplue domo vriius anoillaMnten'ogatio;-
nepauefacfus,vIqueadtrinamnegadonemChrifii(cUf
rnprfiurumie fpopondefat)conftan t-ia defieiente perdu-
d us fit. Qut ergp tunc copfurbatum ,corApoftbli non
humanis,fed dim ms conuemt peulis^&adlargQ'spos'ni-
tudinis flerus poteni^i incitauit^alpedtu: potuic hanc fit-
mi.Wt.elU 3dinii prscipuo conferre difcipulo, • vt fic,ut? i-
pfiimDominum nihil ab explendaj paffionis propofito
deterrebatjita nec beatiim Pettum vila tunc formido fu-
peraret. Sed ha?c ftabibtas illius tan-tutnmodo propria
tuit,qui folus vere pptenterque dicebat: Poteftatem habeo
ponere animam meam, &poteftatem habeo iterumfumereeam.
Incaetensvero hoimnibus. donee carp concupifcit aduerfus
fpintum, & ftimii$ aduerfus carnem,Sc donee jptrttus quidem
promptuseft>caroautemwftrma-yincotnmata.b}iisizmim£ortitudo
nonpoteftrepenri, quoniam non hums fed alte-
rius.vitxeftf yere pepfedta &fecura felicitas-. In.ppifenr
us autem agonis mcerto,,, vbi totuvito-tentatio eft\ Sc ab
f inj^dianti ftiperbii ^ecipfaeft tutav.i<5tona, mutabili1
tatis p.er.;£ulo non careiur.; Etlicerinnumerisian^tisfiiis
donpc virttitpmpppfe ueran divlque in 1 nem diuina pro-
■ te.dtio» a-null/s tamenj’ aufert quod ipfis fepugnat e x ir
pfis ^Vt in omnibus ftudijs eorum atque conatibusfem-
peri n te^Iev elle ^ nolle X decertpt.QUam compugnan-
piamidein bpatilfimusPetrus etiaminiipia palmarum q-
mmOin eonfummacion^perp.elfus eft. Si'quidem fio e t i-
pie doniirijis proteftetur & dicat : Amen Amen dico tibi3
quando menu eras-, pracingebaste •<£ ambulabas vbi volebas :
cum autemjenuerU,exteniesmanus tuasy & aim tepracinget, &
dupet quo tu non vie. Hoc autem dixit, ftgwjicans qua morte t glo-
nficaturus eftet peum. Qms ergo. ambigat, quis ignoret
hape fomifimam petram, qu* ab ilia pritfcipali petra
eommuniortem'&yiii'utis/umpfit^nominis^op. defiaerium
k^ p e r habuifle, -yt ei fmoriendiproCbrifto
w l p t i a d on a re|^ i Verupitamenitaineuitabilis,erat.
obluaatio tte_pidationis , vc vir martyrii auidiffimiis,
adppturus quidein denuncidrctur -vidtoriam paffionis,
led non line tentatione formidinis. Mericb igitut non
1 M '
Lue. it .
:td.cri-
bratet.
fCirog5tc*
■f C;ea.
f-C. yer*
pacts;.
pcr£
y C.infidiaatis.
lebjpftfti'-
_ C.;au-
feftur.
itC.de-
■ çêrtent.
C.ipfi.
loan. si.
tC.clarificaturus
Matth.it.
tPim'ön
pro efici-
Æp;C< I
folurn
D e voca tto ^ G . n t . L ib . I .
j f proue->
m s c.. y \
I Mà t iaP- X
‘ |:,C.infc-
ra s.;. ■/
; hond
i.TiptfiM
tÇ.xapé/
Cap.io.
idium ab mcipientibus , yerumetiamafproilcdiffimis
iandfcis vniformit'er Domind fiipplicatUt «St: dieitur |-Nc
msXinducasifttentationetn, fed libera nos d mdo. Vni'uerfis.
cnimqui' in fide & dileiftiont pennauen t , ab ipfp dona -
glorietur. Ipfdmclue gloriam ij fdem quibus earn impertit
adferibiti vt quamuis auxilio DeiIfettrmtj'tameh quia in
fe habebdnt viide cadferent / iplpruitt fit mferitli'm quod
fteteiunt.IoiturficutqUicredideruntdnuantdrvtiniide
maneant: lie & qui Uondum eredid'erurtt j iuuantur vt
credanc. E t quemadmodum illi in fua habentpdcefcate
vt exeant: ita St ifti in fua habent poteftate ne veniant;
picque manifeftuni quod diuedis. atque mniimeti's mor
dis omnes homines vultDeus falaosfieri, & in agnitipnem
tatis venire,(ed qui veniunc, Dei-aii-xilio diriguntur7: ; qui
non veniunt,fuapercinaciart*lu4tantur.
BromdfwftcnedittionU omnium gehtiuihrtacompleiM
die, vtnec pereuntibus fit e'xctffatio. iufta,.riec
faluattsdefuaiuftitia glo- p
/ . - c a p y t X X i x . ;
■ Vamuisf- autem tnulti amantes tenebrasfuas,' fd e -
doremnon reeipiantvetitatis ,&'m u ltiq u i lilumi-
nati.fûetaat,teqebrelcant-,ver^«î» tarnen Dèimaßet m ater-
min,Sc de ptomiffioms veritate nïhiiexciidit. Intrat qùo-
tidie præfctta St promiflagentium plemtudo, St in Abra-
hæ lèmine omnis gensj'omnis tribus, bmnis lingua benedieitur.
ïQ^dénimpaterÊii'Ojdedît, filiusnonàmittit?v
ncquequilquampoceft de mântieiusteripetequod ac-s
cepit. Firmum fundamentum Dci ftac, ô£ mauluriin:«-
ternum templi aedifieatiö'non v ac ilkt, prætenta fuper
omnesyeritate St mi ferle o rd ia D ei : à quo quod ôcn^tn.i^
ni negatur,& nù'ïli debetur,inijs quos pronulit efficitur.
IpCecénimoperatut anima tn omnibus. Sed omniaproculdu-1
bibiüfta&:bóna. Vniuerfa enim via dommi mifericordia &
veritas. -.Qui ûcut præfciuitantefecula , .quanta tpuus,,
mundi hominum multitudo,vel çommunibus vfado-
nisjveilpecialibusadiutapræfidijsdeclinans tarnen ab
itinere veritàtis St vits/ngrefluraeiTet latitudinemrerro-
ris St mortis : ita femperppEcogmtumha'buit’quantus
piorum numerusper opem gratia;,Se per feruitutem obe-
dientiæadæternam beatitudinem pettinerec: vt nullo
excidentede plenitudineprpnlîflbrum, qui neeproue-
ü à eracfallendus,nec auxilio defuturus, eos glonficaret
præ omnibus,qups elegit ex omnibus. Vmiienitati quip-
p& hominum (qifqd abunde probauimusj ita multiplex
atque ineftabiiis tonkas D e i confuluit lemper Sc con-
füllt Ç v t nequeiyllijpereuntium Cxeufatio liippetat de
abnégato fibilju'mine veritàtis , nè^üq cuiqûam iit/ik
berüm dbffia iuftitia gloriari., cura öc illbs prôpria ner
quitia demergat ad pcenam ,• & iftosDei gracia perducat
ad gloriam. « - '
Bèpetitïôprimicapitkiïbrifeciftidà. y
' C A P V ,T . X X X .
■ Vod kaqüêin prindpio fecundi buius"Vo|itmiiii^
infinuauimusjhpcnunc iterüm commend^rnusivt;
cuïïî de aratiæ profunditate' & âltitüdine dilputacur, tribus
iliiffaluberrimis 8c veraciffimis diffiiiitionibus* fw
mus innixi. Quarumvnaprofueturæternum&propriû
. diuinæ elïebonkati.s,vt omnes hohiinesfâluosfteriveiit, & in
afmiionem ventatu yewn«;*Ahâfimülptçdi,Gat,ôrpnem,h,o-
îliinjem qui faluus fiè^iiique in agmtionem veritac-ià -ve-
nit,Dei auxilib iuùari®i,- Vtique in.fide^««c per dtle-
• .^#cW^«^f^pè^îra®a5,çul|:pdiri* Teiiiavéro cemperanter
&fdbritproteftätur s non bmnera yolüncatis Del
comprehendi.pofie rauonem,&maltas diuinorumope-
rum eaufas ab humàna înteifigentià d fe fubdddas | vt
iW k Si 1 ; In
I infignitrer gefta n ofeuntur, non f ambigimus ea ex illis
feflequæiuftuS'ôi milericorsDeusihhoc f^t/anfit^ro fe-
'culanoluit feirn , Quod .'quidem à'd vtifiratèih npfiräm
difpbfitum lentiéîï'dum 'eftf vt qubfiiahi f ïalui fâÛi fu-
ir\us3'çmfîaparauitpm quod oculrn noiivÜi'tfnecaurùâudi-
uft,necincor hominisafcendit, ficUtepnftantet crëdirnüs yi-
dendum quod nondum videmûs^ itaparienter eipeftên
md's in tel ligé n d u m qu od pond limin tëlligimüs. Si érgo
èeSETet ihfidiofamalignitaSjfi ihfolens præfumptio côti-'
.quiefcatrhisteé^^çarbiçrôrjpertraaaris,. nülliûs<fü-
pereftcaufaçërçamihis,neqUevîtfàneçeffee
nnhàbilibusqüæftiônibüsdeeupàti.
I Omnibtisfeculûàdfuiffe omnibus hommibusgeneralemDei
bómtatemifid tantum faluUndispecùr
1 s .v Harem grattam.
- C A P V T V X X X I .
■ Laboratiim enirti quaiftum dominuS adiuuic,-yt
nonfolum iti nouimmis diebiis,fed etiam in cur^£tils
retro feculisprqbaretur, gfatiam Dei otnnibus homini-
bus affuille, prouidentia qiiidem pari St bouitategene-
rali, led "f tnultimodp ppere diuerlaque menfufa; quoniam
fiue oeculte fiue manifefte/^ eft(vt Apdftdliis ait)
faluator omnium hommum^tnaximefideimm. Quae (entencia
fubtiliffimae breuitatis & validilfimi ro.boris, fi trapquil-
lb confideretUnntuitUjiotam hancfde quaegimus)Con=
.trouediam dinmit.Dicendo ehimpQuteft faluator omnium
tyominiim: : ^nfirriiauit bonitatem^etfiiper^ Vniuferios
homines efle generalem.* Adi/ciefidp autem .Maximeftde-
hum: oftendit elfe partem generis huniahi, quae mieritd.
fidei diuinitUsinfpirats,a4 fuinmamatqud ±terri&m ,fa-;
lucem fpecialibus benefieijs prouehatur: qubd vtique
nulkiniquitate agitur iuftiftimi miferieordilfiihi Dei,
cuius iudiciun^ in bis difperilacionibus non cum 4tta-.
gahtiadifciltidhdum i fed ctim tremore laudandum eft;
interfidelesvarm ejfegradus munerum Dei s idfe non ex
mentit eorum, fed iufto & latentt De£
iudictin
j i - ' C A P V f X X X I L '
8 1 quid enl in ip fi s quo qu e fideliurn popUlisfquod iatif
fiiperius oftenfiimeft) non eademomnibus, nee pa-
riäcönfera'nturs^&anteVllähUmanorumponderämeri-
torum,diffimiilimadiuifiörummerifurafitmuricrum.Si
enimdi^paréntumearrialiumiit<JidIscdriquerin'daùde-
mUSjGÜ aliqitós filios füos ante Vlk móriim examma.ante
aliquapietarisobje qüia/iïdulgentiöre amplebtunriiraf-.-
fedfeurin dominis quoque erga famitlp's libera eft dilpp-
fitio, nèc.iuftAà;qubquam>Eeprehenditurj qiiidevhiüs
côudïcipnisfamilîa qualdam-Ubîiqùps bènigniuslidne-'
ftaref,& ^ilo? hbçriüs értfdiret,e’legit: nunquid de fum-;
îfiîpatris&veridpmini breiieupldnriffima æquicate eau-:
làfldum eft,. quodinmagnadomoeiusinnümerisdifFe-
rentijs vniueflà variantuf ? CumquCifemo aliq'uid boni
habéat j quodnonille danaudrit', non orancs tamên ijf-'
demviçÉütibûs: micant,aut èàdemichdrifmatum dote di-^_
tancur. Nec poflumus hanc diUeïfit^t'éirigradtfiim cau-
fiSaptare'rnericorumycùmtotiUsbôni'me'ritiprinci-
paliseaüfàfitgtatiajdecùiùs dpibiisfurnicuf
qüicquid infinguiisproba- 'i
• bile repériturv - m ? i ü ’ 4
n a
I . E -
9 h b B Sfiiois j
f ambî-
g am u s. i
■jcrahîîtp1
Ùiô. .
tC 'rp é
add»
I
lîuiitimodai)
diuerfaq»
.(fine o-/'
.perë.)
i.Tïffj.
ê
H