hiiim prophcticum fyb comparatipnc quómodo illi pe- déferto iÿdnauitvt triuiripharet deillö,ppr qüeïll'iqüa-
r ie runt, qui defpfcfauerunt de pôcètttiâ omnipotentis draginta aiWrsmurrpurauerühtmErenm corttrapömi-
Dëi&qrtid promcruerunt pauei, qui fubipe certa pro* i fom, cófömmacaqv cota gloria vidoriæinpafliptie&reuiiilis
Dci ciédidérunt. efgo obfcui’e loéütus eft
ApoftolUs, necefle eft replicari foftoriam veteris tefta-
menti,vt îmfofoftfèrfiat ratioreduétuspopuluslfiaeliti-
cusde Ægyptiaca feraitute in fignis & mirabilibus Dor
•mini eufn multani viam deferti perambülaflent pafti à
Domino nvarnia,aqüa de petrapotati eiulqueprofeéfcio-
ne tutatijconfîliiim iniecunt omnes mittere de fingulis
tribubus, principes fpeculatbres, qui deberent fpëcula-
t i , atque CPnfiderare terramàDomipo fibi proniiflam.
Qui pergentes luftrauerunt terram rétïerfîque funtppft
ipatium quadraginradierum ad multitudinemnuntian-
tes terram fcrtiliflïrham magnorumque fruéfcuum pro-
cireatricem, fed habere v rb e sin un i tas virofq ueinexpu-
gnabiles'cfï'e-in ca,vtpore de ftirpe Ënachim, hoc eft, gi-
gantumrKfàéliræ vëraingrati, Scinfenfati quos oporte-
•bat recordari^antoTüm Dei bëneficiorum , quomodo
eos claufos ininedio tanta exercitüs inultitudine Ægy-
pti’prumeripueritdepericulisetiamfluuiorum,fonte de
petra fine defeâu donauerit, manna tribuerit; aliaque
•iftnumerabiliabeueficia êis contulérit, nec Deo credide-
-rurit defperantesde eiuspotentia,nee horumaliquid rc-
nlemorati-fontfed timoré defperabili perterriti mur-
-murando dixerunt; Vtinâm non introducat nosDomiv
■ nus in terram illam,reuértamurirt Ægyptum.Deus igi-'
•tùriratus, quod tantorum obliti fuifiênt beneficibrum
ac mirabilinmeius, iurauit quodnon effet intratufa ge-
•neratioillain requiem 8c patriam olim patribus promit-
‘fam,lxcque ilia {excentamiH^jquæcgreffa font de-Ægy-
pto perierunt, prætcr duos tantummodo Caleph, Videlicet,
fofamiephonej&Iofoe filiumNun.qui feditîonem
populi-compefcerc nifi funt,creduli promiflîonibus Dot
mini. Nôtandum autem très requies abApoftolo in hac
Epiftolacômemorari;vnamSabbati, qua requieuit JDeus
ab operibus fuisjfecnndam in-Pad*ftina,ih quam ingreffi
Iftaelitæ requietari étant à miieria & laboribùs multis;
tertiam quoq; quæ veraeft requies regnum, videl. eoelo-
xum,ad quam quos peruenirecomigerit pleniflimè fé-
quiefeent àlaboribus & ærumnis huius fæculi,de qua hic'
Apoftofoscumprophecando Ipirit-ualiter loquitur dices.
'QiLaP^°Pcec fobau'di,quiadomus Dei fumus fi fidem re-
ékam&gioriamfpei firmâ retinuerimus, nolite obdurate
corda veftra, nefimiha patiamini, qualiaprogenitores
Veftri paffi font priuati reçiuié prpmifla.hortatur Appftor
lus Hebræos, his verbis vtnon eflentlnfideles&incre-
■ dtili, vt perderent requiem æternamfibi à Domino pro-
miflàm,ficùt-perdideruntPatres eorum requiem tempo-
ralem:noliec,inquit,obdurare corda Veftra,ficut fobaudi
obdurauerunt Patres noftri in eiaccrbatione,id eft,ama-
•'ricatiorie,quandomcadàmaricudinemprouocaruntle-
^cundum diem tentatibnis'eorumin deferto,vbi tentaué-
■ runt mePatrés veftri multis modis dicentes,nunquid po-
-terit Deus parare'menfam in delèrto? E t nunquidpoterit
nos-interram Patribus promilîam introducére î Quod
■ autem dicit hodie iron loquitur iam P&lmifta ad iilos,
j quimortuffontin defertomurmurando contraDominü
tic increduli exiftendo, fedpotiuiadillos, qui dominicè
^p-ed.icatipnistemporefuerunt Apbftolorum , qui & vl- ;
que ad finem fæeulrfuturi-funt.hbdieiinquitjideftjindie
noui t-eftamèntijVel omni tempore,quamdiu dicetur ho-
| <lie,nolite obduràre cordaveftra; hodie nâq;profempi-
tërnopomtutjdanécmundus Scvitapræfens manet.Se-
quiturj probauerunt & videruntopera meà, quadraginta an-
nis,quod dipt probaueruntopera & mirabilia mea,non
eft ita iutélh"gendum,vt dicatürpfobaueruntû.eiegerurit
c^ulà gratiar ufo aftion umifèd pottus pcobatio hic àdeu-
rlpfitatem eft referenda& tentationem-.probaueruiit,in-
quit,opéra mea hoc eft curidfitatis eaula exquifierunt tétantes
ytrum non omnipoténseflèni,fèd quid faâumeftv
viderunt illam pe^quadraginra anhos Sc permanferune
- ingrati^poce-ft quod dicit quadraginta anms & ad foqué^
tia coniuHgi,quadragefitaûs autem numerus myfticusin
diirina kripturahabeturtquadraginta dieb.Dominüs in
furre<51:ioheqüàdragintadieb.fuit cü Difoipulis ahteqùâ
coelorum altit.udiné penetrarètrpiimisergo quadraginta
dieb.tentationem huius peregrinationis oftenditjpofte-
fiqriD.quadiagintadiebùs èonfbjationé qua cofifolatufi
font in Patria;cbrpus.h.éiuSïid eft Ecclefia necefle eft ,vt
tentationespatiacurinpræfentilæculojVtpoftmodüper-
uehire poffitad,gaùdiapatriç:tamen&in pr*fèntinô dé-
eft illé çonfolàtor,qui dixifjècce ego vobilcü fom omriib.
dieBusv-% ad çbnfommationélàeculi. Sequitür, propj,er
quodfubaudij quia tentauerufit me, caufeq*, eufiofîtatis
quadraginta ânnis opera meaprobauerunt,offenfos fui
geheratidtiihuic; plus eft dici offehfom ,fiuèinfenfom,q
iratum. Qupnfam, qui iraféiturfacilè poteft ab ira rem6-
üen, qui vëro infenfus, fi.ue offenfus fuerit, aut'vix, aut
nullomodo poteft placariritabmiiipotésDeusbffenfos,
id eft,\^alde ôë împlacabiliter iratus fuitillis fexcentismil-
lîbusq uæpcricrüt in deferto,& diXit ad Moyfën&Aarô; Frvél
etiâad Ibraejkmpererrantcbrdé.'Multis modiVCafti-
gauiccosomniporens Dens,icdillifempcr cordeerraue- ^
runt à viaveritatis&i'eélitudinêdeuianccs.Quicunq; .n.
Dei voluntatenoir iêcundat errât àfeélitudjhe iuftitiæ,
ipb vëro uoti çognouerünt vias meas,‘nôcognouetüt di-
cit, hoc ëft non approbaucrunt, nccclcgérunt adfiones
meâs,&prxcéBta nic-a,vernbn cognouerunt.quianoluc-
rUtKadnoccogholcerc , yt tenerent obieruarent ilia
fiéut f uraui i'ri ira meà,fi introibunt in requié méam.Si a-
liquâdo ponituf pro affîrmationc,aliquando pro dubita-
xione, àliquando pro negatione, vt inpræfenti loco pro
non,.&in pfalmo dicente Prophctz,fireddidi retribtientibus Ffal.j.
mihi maU.i.non reddidi: otdo verborum eft, no introibût
in requiem'meâ,fiçut iurahi ifl ira mea hoc eft in'vindiifta
meaiira.n.Deivindiftaillius eftjlbquiDeü magnü eft,iu-
rare véronimis mctuendü.cum m^bmnisfermbproiura-
mèntoaccipidcbeat,quoniâfemperveruseft, dicitur ali—
qüâdo iiîrare àdexaggerahdâvim rei & vt terrorem incu-
tiat auditoribus,fic dicitur & irafei more humano cü lem-
per ipfo idé maneat, quatenus dü audiuiinus ilium iratû
metuamus peccàte.qubd aüt dicit nô intrabunt in requié
meâjhic ficut fupràdiéèû eft geminâ requié debernuS'in-
telligere,vnâfciiicet, terrae repromiflîonispromiflàm A-
brahæ quâ illi perdfoerunt prop ter infidelitat éfoam5al-
terâvero vitam ætetna,de qua Apoftoltïs fpiritualiter lo-
quiturin quâ ftbn'ihtrabunt Iudæi ininfidelitate manén-
zes.VidetefratresneforteJitin aliquovejirtim cor malum incre~
dulitatù dtfeedendi a Deo Viuo. Hortatur iterüeos Apbftolus
blandiendo vbcàhs eos fratres & dans confiliu, quomodo
incraré pqffidt in requié^veraiti; fratres mei carne ,ffa-
tresetiâfide,videtè,id èft,cauëte,fommaq; diligéntià at-
têndite.he forte fit in aliquqveftrü volùntas,non bona&
cot malum iricredulitatis difeedédi à Deo vfoo, ficut fuit
ibillisjquierràueruntindefortoadôfâdbjidolà & pèrea-
tis^ficut illi perierunt,/fd adhortamtnt v'ofmettpfisper jingulos
dus4 onechodiecognominatur,vtiw obdurétur, quis ex yobisfal-^
/ici/i^cwft.Qütaîllis ïudçis foribebatiqui iam çrediderât
&inter quos taies erant, qui alios in fide,fpe, bonifqj o-
perib.exhortaripoterât,ideo talia loquituriexhortamini
itiquienS,vos inuicem & corrigite vonnedpfos per fingu-
lqs dies donee h odie co'gno minatur,id eft,bmni tempore,
præfentis vitiE, in quo éft ^jatiu poemtendi, fi quifqUam
pècc^ueritnô defperet de venia, quafndiu viüit,ncC ob-
auretur ali quis yëftrü fâllâcià pôccati,idèft,defperâtibne
dèctpiénté peccatoin fidel itatis , quafi per posnitentiam
ûbn pbflît promeréri indulgentiàm. Ille enim, qui fatis
perfëéfèiïbn crédit,fblét pierûmqj iti defperatibné rùere
redditqj caulàm qiiarè nemo debeat défperàre de vénià
Qùid eft'participes
Chrifti cfFe&ifomus? Chrifto partièîpamür & coniü- '
gimur,vtpote ynü cü illo exiftehtes,fiquidc in hoc parti-
cipamurilli,quiaipre caput noftrü & nos membrà illius
■ ÇohaBredes 6c cbfpotales illi fëcundum foititualem ho-
minç,qui.crcat9cftinipfodneô étparticipamur illi,quia
a F ^ ^ jà j^ u i i^ e iu s fom im u s ad tedemptione noftri.
^uapro-
>b. 10.38
iÿr.11.6.
B
16»
C
i 7*
18.
D
)4.
. d*, *Gw.2 a
5. d.
7 -
*Sup4.b
8.
Quapropter n,on eft de{pérandutft,/î ‘tarnen initium fubjldn-
tuetus, vfqtte ail fuient firmum rettneamus dum dicitur, bo~
diefivocem eitis àudieritis, nolite.obduràre corda vejtrà coii-
traDeura perinfidelitatem , quemadmodum in ilia exacer-
batione, fobaudi obdurauerunt Patres vefcriporda lua :.
initiumfubftantiæ'% dicit fidem Chrifti per quam fob-
fiftimus & renari fumiis, quia ipfé eft fundamentüm o-
mriium virtùtiam»& bené iiibftantiam eatb VoCat, quia
ficut corpus anima fob'fiftit & viuificaturjita anima fide
fubfiftit in Deo & viuit, ac line fide, quali nihibeft, |
vnde dicit per Prophetam, iujtus autctn meus exfideviùit, Si
idem egregius prædicàtbf , jtn f fide inipôfljbile ejfr platere
Deo, fubftantia âiitem Chrifti appeilatur fidës, vél quia
abepHatur, velcerte, qfoaipfè perëam.habitat in oordi-
bus fidelium ,iuxtaqu©ciidem Apoftolus , àlias dicitoptandb'in
interioribommehabitareCbnftumpërfidem
in cordibus veftris. T une ergo veracitér Clirifti participes
fumus fi fidem eius , vfq'uead finem mortis noftrae,
vel viqüe ad diemfodicijr fimam retinuerimus,omni, videlicet,
tempore i quamdiù dicitur nobis peifPröphe-
tamihodiefi vocem' meam àudieritis nblite obdurate
corda veftra. Quidam emm audientes exacerbauerunt, fed non
vniuerfiomnes, quiprofeüi funf ex AEgyptoper Moyfen. Illius.
! biftoria: tacitementionem facit quanÜo reuerfis ëxplo-
râtbribus dixerunt murmurando , vtinam nonintroducat
nos Dominus , in terram illam. Iofüe autem & Ca-
leph.glorificauéfunt Deum dicentes ad omnem multi-
tudinem,potens eft Dominus introducere nos in terram
illam. Quidam ergo audientes verbum Dei depro-
miflione 8c fermonem exploratorum ad amaritudinem
prouoc'auerunt eum ob incredulitatis & deiperationis
malum;fexcenta,videlicet , millia quorum corpora pro-
ftrata font in deferto , fedtamen non exaeërbauërunt I
eum omnes qui profeéti font ex Ægypto, quoniam Ib-
fue & Calepb ex tanta inultitudine glorificauerunt ilium,
vnde & meruërunt terram repromiflïonisnon (o-
liun ïntraré, vel pofliderè, fed étiàm alijs per fortem diui-
dere.Quarc auteai Apoftolusprofoquatur fonfos eft.au- i
dierutitilli omnes verbum Dei de promiffione terræ re-
proniiflionis,ficut & nos audiuimus de Patria cceleftï,fed
quid profuitillis férmo auditusjnolite etgo putare,quod
ex auditu tantum praedicationis introitus fie m requiem
D e i, nifi adbïbita fuerit fides de corde pur o. Quib us autem
infenfus eft quadragintadnnis ? nonneillis qui pçccauerunt,
quorum cadaueraproftratafunt indeferto. Quibus autemiura-
Utt non introire in requiemfuam, nifi illis qui increduli fuerunt î
ideft,illisquidubitauerunt,quodnbn potuiflèr eos Dominus
ducerein terra repromiifiqhis. id eft,intélligimus,
î«o»M»» non potueruntwtroirejritequicm ipfius
ilia lëxcen ta miHia,propter incredulttatem.
: C A P Y T IV.
Quandoquidem Iudæi ob incredulitatem nbn introie-
runtin pibmiffamrequiem.&reliquûmeft, vralijin-
grediantui ,curandUm eft ne eum truftremur, {èdere-r
dentes,in ipfamadmittamur. De viüo 8c eflicaci Dei
verbo quôd omnia çonlpicit, deque eius infirmitate,
vt noûyis compatcrcturinfirmitatibus.
S lmcamusèrgo, ne forte relifta poütcitatione introeunditn
requiem eius, exiftimetur aliquis ex vobisdeejfe.f Etenim
& nobis nunciatum eft , quemadmodum & illis : fed, nonprof
i t iüisftrmoauditus , nonadmiftus fidei ex ijs qua audierunt.
f Ingrediemtir enim in requiem, qui credidimus : quemadrttor-
dum dixit :¥ SicUtiuraui iniramea; Siintrotbunt in requiem
meam : &jjuidem openbus ab tnftttutione: niundi perfettis.
f Dixit enim in quodam loco dediefeptïma ftc : * Et requieuit
Deus die feptima ab omnibus operibus fuîs\ f" Et in ifto rurfum :
Si introibunt tnrequiem meam^f è à ’niam ergo fupereft introire
quifdam in tUam,& ÿ , qutbus prioribus annunciatum eiï,
non intmeruntpropter incredulitatem-; f* iterum terminât
diem quendam , Hodie * in Dauid dicendo, poft tantum temporis,
7 fiaitfupr.i dictum eft : % Hodie ,‘f i vocem mis àudieritis , nolite
obduràre corda veftra. t Hamfi eis lefus requiem praftitiffet,
nunquamde alia lOqueretur,pofthac, die. f liaquerelm-
quiturfabbatifmus poptilo Dei. | Quienim ingrejfus eil in requiem
eius : etiam ipfe requieuit ab .operibus fuis, ficut dfit is
Dcus.’f Eeftinemus ergtf ingredi in'illam requiem: vt ne in idi-
pftim quis incidat thcrediilttatis exemplum. *f Viuuseft enim
fermoDei, & efficax, & penetrabilior Mmigladio ancipiti:
dr pertingens vfque ad diniftonem anima ac Jpiritus , compa-
gum qiioqueac medullarum, & diferetor cogttaimmm & in-
tentionum cordis, t * Et non eft vlla creatura inuifibilis in con-
(peel ucius: omnia .intern nuda & apeftafuntoculis eius, ad quern ls' ' j
nobis fermo. f Habentes ergo poniificem magnum , quipene-
trauitccelos, lefumfilium Dei: teneamus corifefiionem. t Non.
enim habemuspontiftcem , qui non pofiit compati infirmitati-
bus noftris „ -tentatum atitem per omnia profimilitudine abfqtie
peccato. f Adedmtts ergo cum fidttcia adthronum gratia: vt mi-
fericordiam confequamur ,&gratiam imieniamus in duxilio op~
pottuno.
*~7~'lmeamus ergo r.e forte rciula poUicitatione introeundi in
X requiem eius , exifttnietur aliquis ex vobis deeffe. Ti-
ineamus , inquit,perditidue; 11 lliorum iuftumquc Dei
iudicinm: qui reddit vnicuique tecundum opera foa,
ne forte relnfta Sc ncgleda pellicicaciope fid e i,
quam Deo dedimus, in bapnlmace 'introeundi in requiem
pacrire ccelcftis,rcuertaitiur iterum ad opera in-
fidelitatis,-quaiabdicauimus co.am multis telirbus: poteft
& de ilia po|licitatione iritelligi quam Dominus
pfomifitnobisdicens. Difate a me, quiamitisyum dr bumi-
liscorde f & initenietisrequiem ammdbus veftris , & ipfe nobis
illam requiem promifity& nos {poporidimus nolin-
traturos in earn tempore baptifmaris. Quamobrem la-
borltene exiftimetur aliquis' ex vobis deeffe ab illore-
ano, hoc e ft, ne aliquis veftrum minus dignus inuenia-
! tiir introeundi in requiem Dei. Loquitur adhuc hie A-
poftolus more viatorum proficifcentium de vna regio-
, neadaliam,quibusfolertdicere hie, qui omnibus pr£-
[ eft,videte,ne.quis veftrum initinere maneat# vtfimulo-
mnesperuenire poflimus quo teridimus , fed& fi cu-
ius iumentum prse laflitudine defeccrit/ubleuate inui-
cem eius farcinas, rie forte ob hoc in via remaneatielebli
eniminpraefenti foculo, quafiiri’ via;font tendentes ad
patriam,(edne quis remaneat, qui non poflit peruenire
ad patriam coeleftem fimpliccs'quique 6c infirmi fuble-
uandi fuht ope & auxiliq fortiorum,iuxta illud. Alteral- Qal 6.2.
tenus oner a portate , etenim nobis nuatiatum eft quemadmo^ j z.
durn&illis. Mbrefolitqiuhgit fe ludECis, qui tunc tern-
poris erant & dicit,etenifo bmnibps nobis Iudasis nuatiatum
eftjVtintremus in patrije'rbquiem pceleftis,quem-
admodum & illis% quiegrefllluntex iEgypto amumtia-
tumeft , vt intrarent in requiem te a * repfomilfiouis.
Nobistamen per filium,illis. aucein per farnulunv Sed
nonprofit illis fermoaiidiVis nonadmiftnsfidesexqs, qua auiie-
runt, ilia fexcenta millia per Mbylcn de requie ter-
r*reproniiflibnis,pal^ftih*:nonprofuit fllis,quia non (
fuiVadmixtusbcconiun ctus fidei,fiuecontemperatUs fi- ;
deex his prpmilfioilibus , quae audieiunt, tunc eniiii
prodclfet eius fermo auditus i li .credidiflent, quoniani
tunceffet contemperatus fide. Quia vero n'on credide-
runt, non fuit couiuiflftus fidei,idepque nihil eis ptp-
fuit,quodaudierunt, qlip n iam in earn intrare non^ie-
ruerunt. Ppfth*c verba exhprtatibnis fobiungit App-
ftolusdicens: Ingrediemur enim in requiem, qui credidimus
quemadmodum dixtf |ficut iurdui in ira niek, fiintroibunt in requiem
meam. iftbin Ipcp ad cpntemplatipnem lenfos he J
cefleeftadijcere aliquidjingredi.aMurftnquitbn fbquiem
patri* eoeleftis a Dep npbis prorriift^m | fubaudi ne forte
dicatur npbisfi increduli fuerimus, qUemadmodum
dixit illis,qui nonin iio ie t \^ :,ftintroibu^id eft, nof?ln-
troiburitinrequiem meam, quibus verbis hortacur om-
nes intrare in requiem Domini,ne forte dicatur ob mfi-
delitatem., quod>i|lis dibtum eft: namficut certum .eft,
quod in.creduii non illtroibunc, fic'?ertiim fixumqiie ha--
betur, quod creduli iutfoibunt. quide operibus ab iu-
ftitutione mundi perfedis, id eft „ornatu mudt perfedo.
Dixit quodam loco dedte feptrnafie: & requieuit Deus die feptima
Pppp 4