Fabhmj e ft& d ü â iin Babylonian* ,ôc omnia quae Hiere-
mias vi*;fan<ftus f crip fit. Nobis cap en quando captiuitas
euenitpcccatorum, cëflàmusabomnî vfu illo pfallendi.
Cohfufi enirh furrius,ÔcBabylonia obfidet nos,6c non eft
nobis fiducia apcriendi os in laudibus Dei. Ibi fufpendi-
mus organa noftra fuperfluminaBabylonis, fuperafflué-
ciasfacinorum. Ibifuntfalicesin medioflumirrum.vir-
gulra qua* ad ligandumfaciunCjVndeligahcur vices frucii-
reræ. O Domine, diffumpe vinculanoftra, vcpoffimus
hoftian* tibi laudisofferre,quia illicinterrogauerunr nos,
qui capciuos duxerunc nos verba eantionum; & quiab-
duxerunt’nos hymnum.Apcriamusoculos mentis, 6c vi-
debimusnobisdæmones inlulrances poftpeccatum , &
qualî in his verbis inlulcacion.um fuarurovoces adhibere:
Cantate fictit fblebatis t piallicelicuc folitum vobis erac.
lauero in medio tribulationis viuificabisme, & fupè traminimico-
rum meorum extendißi rnanuni tfiam, &faluum me fecit dextera
tua. Dominusretribuetprome, Dominemtfiruordtatuainfctu-
lum, opera manuum tuarum ne dejpiiias.
C O M M E N T A R I V M.
^ “^ Onfiteriin toco corde ille le comprobat Cnrifto,
qui torasduodecim vncias cordis fuiipfi tradiderit,
6c fuperfluis aclabentibus rebus nullam fuæ mentiscon-
cefferitpartem.Huius confelfio'peruenicad dïuinum au-
diruni. Et qui pure in cbnfpediu homijnü Deolaudes ob-
tulerat, incipicpolldepofitionetn corporis in conlpcbh*
plàllcre angelorum, ôc adorareremplum fan&um, id eft,
Dominum lefum Chriftum, in quo plant udo deitaris inhabi- Col z.
His nos mileri velli nobis dolet flcntes oculos oftenda- | t it 1. Confitetur nomini eitis, quia in nominelefu omnegenu Phil.z
mus,fi voces profèrre non pofliimus. Videànr nos plora- ! fleftitur, coelefiium, terrefiriuni, & infer nor um. Quid confites,
ft non pofluntnosàudire canrantes:Iliic,inquir,fedi- i tecurnominifamSio ? Mifericordiam,inquit,tuam,Ôcve-
musÔcfleuimus.PloremusquahtumpoflUmus,vtflumi- ritatemtuam. Nihil aliud confitetur anima Deo incon-
nibuslachrymardmnbftratum flumina Babyloniafupe- fpebtuangelorum,nifimifericordiih* quarcdemptuseft,
remus.Sufpefafiintenim organanpftra, deficit vox gau- ôc quaemdituseft,veritatem.Quarn veritatcmjHancfi-
dij,6c non pofliimus cantarecanticum Domino in terra nedubio, inquamagnificatumeft fuper omnia nomen
aliéna pofiti. Aliena enim àDeofaâa funt corpora noftra, eiusfànôfcum. No we» enim eft hoc quod efi fuper omne norite.
pereosquicaptiuosduxcriinc nosvVeniatnobisin mente Videamus nuncquoordine adhocpoflitattingi: In quà-
matec noftra Hierulàlem, dulcisin caftitatë, pura in fim- cunq;, inquit,dieinuocauerote,velociterexaudime.Et
plicirate,lenisincorreptione, mundainconuerfacione. ! quia per infirmitatemfuamdiminuta eft anima mea , tu
i Videamusanimoquidperdidimus, quidinuenimus, & jmultiplicaeaminviitutetua.Nonenimpoteritfcipfaer-
Tfat. 60.
incer lachrymas exclamemus,dicctes: Si oblitus fuero tui
I Hierui'alem,obliuioni detur dextera mea, Adhæreat lin-
•gua meagutturi meo.fi non meminero tui. Non habebic
principiü læticia mea,ni fi ad te rediero. Et his dibtis, mu-
I gitumimi cordis,gemitumquereddentes, clamemus ad
Deum dicentesiMemento Domine filfom Edom, id eft,
filiorü Elau.Inimici tui funt,qui infurrexerunt fuper nos.
i Hæc res nobisconfblationëprçbet,quia qui noscaptiuos
duxerunt.tu ebsnunquâ dilexifti, Iacob iemperdilexifti,
ÔcEfauodiohabuifti: id e ft , feruostuosdiligisin lpecie
lacob quem dilexifti,& filios Edom exhorresin fpecieE-
fau quem horruifti. Ecce ij quos odifti 6c odis, fuper eos
quos dilexifti 6cdiligis regnant.Exurge Domine, memor
efto impietatis eorum, quib. dicunt libi inuicem de Hie-
ruïàlem rua,quai in nobis fuam charitaté infuderat, iiinuicem
fècura agunt,dicentes:Exinanite,exinanite vfq; ad
fundametitum, id eft, vfq; ad fidem eorum pertingite, ne
iterum ædificent turresfortitudinisa faciemmici.Vem beate,
veni Domine IefuChrifte, Veni inuififtilitercontra-inui-
D
■ CpAtib.u-
L'unie a, de
htfquiad
ßatuarcff-
fu g im tff.
dep cents. /.j:
.Capûatiiir
‘parag. ad-\
ßatuas.
uere anima de mufcipulis occultatis,5c de foueiscæcis,in
quib.régnantvitiafupereQs.quiincideruntfupereis. Vc
ergo domino vitiorum eripiamur,in virtuteDomini con-,
fidamus , vtiplèmulciplicetanimam noftram in virtute
fua.Confiteantur tibi Domine omnes reges terræ, id eft,
omnes Apoftöli,quia terrenis voluptatib. imperant. R e ges
terræ hoc Ibcodiâifuntipft, qui audierunt verba ex
ore tùo Domine lefu Chrille. Ipfietiam cantantin canti-
cis Domino canticum. Duas res canir, vniuspartis vi<fto-
riam, alterius perdicionem.Canten t ergo, quia magna eft ais & vi-
gloria Domini, quandoin altis crucis habitans', refpexit âorix.
humiliainferGrum,6caltadciongecognoüit. Pofteae-I G
nim vidit inferos 6c longe fa élus eft, nô'folui» àcoelis,lêd
abiplàterra rabyfliprofunda delcendensfcidit, 6c quia
inde reuerterecur ad fuperos, & quia o fuperbis remearec
adcoelos. Sic ergo alta de longe cognouit , quando ambulantes
nosin medio tribulationis vmificare dignatus
eft vifttando, 6c fuper iras inimicorum noftforum exten-
ditmanusfuas,crucispacibulumperferendo ,' quando
fibiles, 6c rétribué eisretributionem, quam retribueruhc ! faluauit nos dextera eius- Ipfi dicimus,Domine rétribué
nobis,8c tene ôc allide,noh folurn ipfos bellatores gigan- | propter me.Propter me enim'dc natus 6c pàilùs es, Domi-
res ,*fed8< paruulos eorum ad petram tuam,fupraquam j ne miferieordia tua in çrernum.Non enim temporalinos
fundâftiEcclefîam iravtnonfolumcriminailiaingen- beneficio^redemifti, fedærernpàukilio toæmflëricordiaj
tia,fed etiarn paruulum, 6c q> rtiinus omnib. peccatis eflè liberafti. Opera manuum tuarum non omitfas. Opera
videtuf,etiamhocmorcificesinn6bis:dansnobiscÔfilia manuum tuarumfumus,quiafk(ftura tQafumus: 6cquia
ne peccata ftatim vbi nata fueri n t,allidamus ad petrâ, ôc ' opéra manuum tuarum per opera manuum noftrarû rue-
cadem crefeerc nôfinàmus,nedum çreuerint, icerato no- rant interempra,manus tua: pro peccatis npftriscruci af-
bis barbarîcum gpnerenc.Faciemus hæc,fiipfe quieft vir- j fixæ funt, vc opéra fua quæ per lignum côcupifçen tiar pe-
cusnofttà/uisitaverismences.figetdefinitionib.noftds, Irierant, ipfæmanus quætiinccreàuerant, ipftcniincper
cufpidé crucis fuse, vt quomodo ad nosperuenerint lùg- crucis lignum itérum repàrarentin paffione Domini nogerentcs,
confundentes abfeedant. Si enim ad ftatuas re-
gumxreasconfugientcsperfcquenteseuadunt , quanto
magisadcrucem confugientes Domini lefu Chrifti,àfuis
adiieriarijsceneti non poflunt, fedperipfummagis, qui
I vicie in cruce, 6c ipfi viótöres exiftunc, ipfi gloriaiuslecula
fcculorum,Amcn.
PfalmusipfiDauid. C X X X V I L
COnfitebor tibi Domine in toto cordemeo, quoniam audiftio-
mntàverbaoris mei.InconfpeiïuAngelorumpfallant tibi,aderabo
ad templumfinftum tuum, & conftebor nomim tuo. Super
miferieordia tua,& veritate tua,quoniam magnificafit fuper omne
nomenfanólütuum. In quacunfedie inuocauero te velociter exaudi
me,multiplie abit in anmameavirtutem.Confiteanttir tibi Domineomnes
reges terra,quia audierunt omnia verba oris tui. Et cant et
in vqsDomim,quoniam magna efi gloria Domini. Quoniam excel-
fm Dominas & Immilia rejpicit>& alla a longe cognofcit.Si ambuftri
lefu Chrifti,, qui regnat cum Patre 6c Spiritu fan6to,
per omnia lecula lcculorum,Amen.
In finem Pfalmus Dauid. C X X X V 11L
D Omineprobafii me&cognouifii me, tu cogpouifiifefiionent
meant & refurtettionem meant. Intellexifit cogitattones
mens de longe, femitam meant &funiculum meum 'muefiigafii. Et
omnes viasmeas prauidifii, quia nonefifermo in lingua mea.\Etce
Domine tu cognouifii pninianouifima& an tiqua, tuformafiime*
&pofuifii fuper me manum tuant. Mirabilis fact a efi ft tent ta tua
exmeyconfortataefi& nonpoter,oadeam. Quotboafimtutuo,
& quo afacie tuafugiam ? Si afiendero itlcalu m tu illic es, ft de-
feendero m infernum ades. Sifumpfero psnnas meas dtluculo ,~&
habuauero-in extremis maris. Etemm ittuç mantis tua deducet me,
& tenebit me dextera tua.Et dixiforfitan tenebraconculcabutme,
&nox illummatio nteaindelttqs meis.Quia tenebra nonobfeura-
buntur a te,&noxficut dies illuminabjtur,ficut tenebra eius tta &
lumen élus. Quia tu pojfedifi't renesmeos ,fufcepifiime devtero maint.
mes.. Gonfitebor tibi quoniam terrïbiliter magnificatus es, mi
rabilia opéra tua, & anima mea cognofcet nimis. N on eft occul
tatum os meum a te quod feçifiiin occulta, & fubfiantia mea in in-
ftrtoribusterra. Imperfeftummeumvideruntoculitut, &ïnlibrà
tuo omnes fcrïbenturfdiesformabuntur & nemo ineis. Mibïautem
nimis honorificatifunt amici tut Deus, nimis confortants efi frin-
cipatus eorum. Dinumerabo eos, & fuper arenam multiplicabun-
tur, exurrexi & adhucJum ticumi Si occidèris Dettspeccatores,vi-
ri fanguinum decltnateà me. Quia dicitisin cogitatione, «(riprant
in vanitate ciuitatesfuas. Nonne quioderunt te Domine oderam,
ér fuper inimicostuostabefcebam 1 Perfeiïoodio oderam illos , tni-
nticifaftifuntmihi. Proba me Deus, & fc 'tto cor meum, interro-
ga me & cognofcefémit as meas. Et vide fi via iniquttatis inmeefi,
& deduc me in via aterna.
C O M M E N T A R IV M.
Miles
Chrifti.’
i.
loan. i i.D
:Cogita-
.tiopçcca-
Credétiu
& infide-
ilium po-
pulus.
fieri q> pçus non vulc,<juatO magis hoc poterie hc-n, quod
Deiis vultîldeo dcniqi-cogiratio pcccati non,eft dDeo jç-
hibitaper naturâ,fed per imperift pr^ceptorum.vt labo ris
eipugnaincübenre, premium de ceitaminepfouenirefi
Vokfic enim Deus Bomini operis farigationë rc!uiquere,
né in ali qua detrimeti parte premiû impedirec. Duosccr-
te bonotü ôc maiofum populos eflè nettio eft quî nèlciat;
Bonôs.dicimuscrcdenteSjôcpeflimojnocredenfcs.Non
credetiteseflefub diabolo,de credentes eflè fub Deo. Magna
predicatiotua,pNouatiane, quiTeruüdiaboliad te
vocas,6c feruu Dsi à te r(epellisi qiiaft qui velis D.cü luera-
riquod non habet,Ôc perdereq? habec.Huc adijcias 6c il-
îud,quod po(lit Deus morçuosfulcitare, ôcinfinnosftil-
uare nô poflit.Nâ increduli mortui funt,6c credétcs, licet
peccatores fint,viuûtininfirmitate fua.Et fi Saluarorno-
fter habet,imo quia habet peririâ mortuos fufciradi, quo^
modonôhabetquæçhnq;fuerintinfirmitatescurâdi. Ex
vtroqjlatereblaiphematur vobis, qui poenitentib.negatis
D Omine probaftime, quando ad militiam tuam ac- cfFeâü.Sienimpoffceumdocetis înfirmitatesanimæcu^
cefli : ôc cognouiftf me militem tuum eflè, quando rare.fèd nolle,impiûarguitis:fl veile ôc nó poflè eumforr
pugnaui. Quisautem fit miles Dei indicat beatiflimus fitâ dixericis.d deitateexcludkisiÔcmanet vobis ex vrroq}
Paulus, cum ilium approbat Deieflè militem,qüi fèdne- lâtere condénatio,cum negatisfamili* Dei pereunti pol-
gotijsfecularibustollit. Verum quoniam de moralibus 1 fe fuccurri.HaôtenuscüNouatianofimloquutns.Reuer*
pene omnibus Pfàlmisinftitiiimus myfticumrnuncinPe-1 tamuràdApoftolüpoenitehtem,ôcflentéamariflimèatq}
tro Apoftolo declaremus eftèâum.Domine ptobafti me; dicentemiQuo ibod fpiritu tuo, ôc quo à facie tua fugiâ ?
me quando vocafii,cognouifti .- cognouifti, quando pre- Scio quia tu es Chrifttis filius Dei, quafeiehtiam nonmihi
fumpfî 6c aufus fui dicere: Etiarnfi meoporteat mort tecum non reuelauitcaro& fanguts,fed Pater tuusquiin teelis ifi. Quo fu-
tenegabo. Tu antem cognouifti omnes cogitationes meas I giam?quite Deü noui 6c omnipotente agnoui:fi in coelos
longeantequam eas cogitarem. Semitam meam 6c ïire - j afcendèro tu illices,fi defcéndero in infernü ades. Ibi e-<
(Stioncra meam inueftigafti, ôc omnes vias mèas preui- nim per paffionéfpecialiterdefeendifti , vbi per potentiâ:
difti 6c probafti, ,6c quia non eratdolus in lingua mea cü tuam,ficut vbiq-, generaliter prefto es.Si fumplero penas
dicerem : Etianift me oporteret mort tecum nofi tenegabo. Tu j meas ante lucc.Pennas boclocopro cugitationib.polüit;
autemformaftrme, ôc pofuifti îuper me manum tuam. ' quaérepentinpvolatuybiq;runt,incoelo,interra,inabyf-
Firmafti me de tua prelcientia quod eflem negaturus , ôc i fo , 6c vbicunq;finiuntmaria.St ergo, inquit, 6c mluccre-
pofuifti manum tuamfuperme, vtpéceatum lachrymæ lurrediôniscuævadam ybicunqjinacceflibilirasfoletfu-
fequerentur.Mirabilisfa<ftaeftpræfcientia tua,ex me cô^- gitiuüabfcondere.-vtillucirèpolEm^manustua'deducec
fortataeft, non potero ad cam, conatus fum non negare,! me,8squafi fugitiuü tenebit me dextera tua. Ante lucé hic
ptomifi me eciam mori magis eligere, quam negantis cri-1 ante refurreótioné pofuit Salüatoris.Quia in tenebris tuit
menincurrere, fédprefeientia ttiaitaconfortataeft, vt omnefeculûiacentcDominoinfepulcbro,inquotépoie
nonpotuiflemadeam. QuidnuncfaciamîNegauiDó- poenitentiaPétriApoftoliagebatur,inquaetiâdixi,forfi-
minum 6c magiftrum:nec,vt quidam opinantur,homi- tan teirebræcônculcabünt me. Et tribus negationib. fuis
nem negaui ; ego ilium negaui cui dix! ‘, Tu es Chrifiusfilius tfes fiîgarü partes claufas ciïè,fi ibi fugéret nieinoraba t,in
Dei: ilium negaui quem pedibus ambulantei« fuper vn^ i tceloiin inferno ôein poftremis maris.Ergo tenebrçnega-
dasexpertusfum, ilium quem voce vidi folavocanrem | reluutôc'fugerecôeulcatiotenebrarü. Hbctimensneab
mortuos de fepulchro, ilium quem coelis patentibusvi-1 eiscompreftewfus,abipfistenebris/,calcaieturiquah tene-
dicum Moyfe ôc Helia,ôc vocem fuper èu mPatris de coe- P bris fufciieâus.operib.ëiretdeditus tenebrarü,habens realo
Pro poe-
nitc'ncu
ôtràNo*
uatianos.
: Hic efi Film meus, tpfum audite : ilium qui caecos radtu tü perénem,iuges lachrymas,dolores æternôs. Hoc enim
fuo illuminauit, qui verboleprofos mpndauit, qui iiiflu ; mo.4o conculeanrur ténèbre mortis huius, quacorpôra-
diemonià expulit,6c multas virtutès fuædeitatis oftendir. ' liter morimur: Si vero motiens,inquit, non coin.culc^bor
Qijidminc facimus Nouatiane , perdimus Apoftolum àtenebris,fedaddelicias(ânélorûartingo, noxipfamor-
Petrum, an retipimus reuertentem ad'Chriftum ? Ecce tisillumiRatioentindclifi}smcis. Ibi enim habebo lucé
Chriftiis eum rpcepîl, tu eijcis. Sed clamat contra te Pau- meamChriftü meum,qui.nbn pari tur oblcuritarem tene-
fos:SiDeusiuftificat,m<\Mtecondemnas ? Dicis cèrte ba- brarum, in cuius confpe&u nox ficut dies illumihabitur.
ptizàtisnondeberëpoenitentibusfubueniri. EcçëApo- Sicüctenebrêeius,ita6clumençius. HoccontraManir
ftolo poenitenti fuccurritur, qui çA Epifcoporum Epilco- ëhaeü qui dicir.alterius principissüt tenebrç.alterius prin-
pUs , ôc maiorgradùs rcdditur ploranti'', qüam fublâtus cipisluxèft.Denoft.roautéDeoôc.cantamus Ôccredimus,
eftdeneganti.Qupd vt doceam illud oftendo,quod nul- quiaficut tenebreeius funt,ita Ôc lumçeius eft. Tenebra:
lus Apoftolorum nomen paftoris accspir.Splus enirnDo- ' enim non bmnib.crearuris obfctirum fac.utit. Si quidc ôc
minui iefus Chrîïfus dicebat: Ego fum paftor bonus: ôci.teru, feræpene omnes,fed ÔC cartænobtium nullü patiûturob-
Me, inquit, fequuntur ouesmea. Hoc ergo nomen fàncfcum, feurum,fed 6c aues multaefunt, qu* in noeftibus volant.
Scipliusnominis poteflatem poft.rëfurre<ftionem fuam i Vndedocemur,naturIoculosnoftrosaÇreatotehaDccf-
Petro poenitenti cpnceflït,-6c negatus negatori fuo hanc ! fe fortitbs,vt in tenebris viderc nópoflint : Deus enim ad
quam folus habuit,tribuit poteftaté: vt non folu recupe-| requiem hominü nobles inftituit, vtgençratiônis hùrna-
raflè qüodamiferat,prdbaretur, verumetiâÔc multo am- ! nac quieti poffitefïè'confultü.Ipfiusergo funt tenebre,cu
pliùs poenitcndo,q>tam negando perdiderat, acquififlè. iuseftlux,qüodManichaEUsnegat.Ip(èeftctiàm Creator
Hoc magitler bonus in elebfco. Difçipului Chrifti fi in- i corporum noftrorü,conrra quodfulcipit, cui in prefenti •
regro^nimopcccetoportet vtrenuat,-iraintegroanimo poenitensPetrüsaitiTupoflèdiftirenesmeos.qin(iifcepi-
• poeniteat fi euenerit Vf delinquat. Necfibi noxâ permit- fti me ex vrero matris meae.Sicut in pre dam loqûimur &
tere débet,vt crefcàt,ôcqua:tantocitiusvincitur,quanto. | fn opéré.aliquodüoperamur, cprd,isnoftri cogttataofté-
6c citiusrepugnatur.Certeornais fanbbitasad Deü ducit, j dimus.-itaquodih corde cogitamus,antequam dicendo
Ôc omne peccatü ad diabolum, ôc fub Domino bono po- j*vel operahdo pandatur,a renibusgignitttr : fècundum il-
fiti,quomodo credimusnobis poflîbilicate ad diabolum ! lud,quod in aliopfalmo dicimus Deo, quod non folum
eundi cocelfam,6c reuertendi ad Dptninü denegatâî.Ad- | corda,fed ôcrenes fcrutetur.Cum ergo dicit poenitésDeo;
do àliud.Certéhpminc per peccatü à fe recedere Deusno j Quonîâ tu poflèdiftirenes raeos : Dicirei, Quia ira tibi in
vult,Ôc peccatorem ad fè venire Deus vùlt. Si illud potuit : me nihifoçcultü eft,vr no folü’cogitata quçlunt in corde
F
Manîchxus.
H
Nox ad
quictCüw