Ghriftianoruin
vitia gra-
ui o ra qua
barbarorum.
Nobili û
facramcn-
tum per
Chriftü.
B
3xod. 28.
Dtut. 5.
c
Contra
jiuramen-
tadc male
agendo.
D
c
Saluimi Cbfaßil. Epijeopi,
verbaaeftimantjquae nihil.loquentibus jteofint. Tantus hxequas. no^dieimusprsedicantem. j^icquipge aic: 5fi-;
apud KosDci honor eftprohibentisetiam iufiurandum, . mus autem quantum qtucnnque lex loquitur , his qui in fy-
vt lingularem exiftim'ent fru&um ^omnium periuriiin?. 1 gefunt loquitur.Etdtemm :,_ Vju, inquit, «oh eft lex nee
Quid ergo mirum barbaros failerc^ qui falfitacis. crimen prauaricatio. Duabus -hi»-rcttceririis>di^ej?idcrite^ eXr
ignorant ?. Nihil enim cbntemptuagunt cceleffium pree- , pofiiit partes generis humani, extra legem pofitos ?,&
ceptoruni, praecepta Domini nesciences: quia npnfacit in lege viuentes. Qui funtigiturnunc in lege pofiti ?qui
m
&fi.
al i quid contra, legem légis ignarus. No Her ergo hie pe-
culiariter rCatuseft, qui legem diuinam leginius ,.&lega-
lia Semper feripta violamus , qui Deum nofle nps.dici-^
mus ,-8£iufla illijis ac praecepta calcamus:ac pet hoc cum
earn(pernamusquemcolid nobiscredimus atque iatSjta-
mus ., id ipSum qupd;,cultus Dei Videturiniuria eft. De-
niqrie vt de peccatis aliis nihil dicam, quis eft omnino
ho.minum Seêularium;prste^ paucos , gui tton ad hoc.
femper Chrifti nomen in ore habeat, vtpeieret ? Vnde
etiam peruulgatum hoc fere & apud nobiles. & apud
ignobilesiacramentum eftjper Chriftum: Per Chriftumj
quiahoc facio: Per Chriftum, quia hoc agp; Per Chriftum
, quia nihil aliud. dióturus Sum: Per Chriftum,quia
nihil aliud adurus fiirn. Et quid plura?In id penitus de-
du&a res eft, vtficut depaganis barbaris prins diximus,
Chrifti nprnèn non videatur iam Sacramentnm eflè,.fpd
Sermo. Nam intantum apud plurimps nomen hoepar-
ui penditur, vt nunquam minus eogitent quippiam fa-
cere,quam cum (è iurant per Chrillum efte iadiirosi -Et
cuiti icriptum, fit, non nominabis nomen Domini Dpi tut in
vanum in id reuerentia Chrifti decidit , vt inter exteras.
Seculi vanitates nihil iam pene vanius, quam Chrifti nomen
efls videatur. Deriique multi rrpn ociofas tantum-
modo res Sc aniles, Sed etiam Scelcra quaedam ft iurant
per Chrifti nomen efte faduros. Hie ènim loquendi
vSus eft talibustPer Chriftum,quia tollo illudrPer Ghri-
ftum, quia caedo ilium: Per Chriftum,quia occidoillum:
ad hoc res cecidit, vtcum per Chrifti nomen iurauerint,
putent. le. Scelera etiam religiofè efte faduros. Dcniq-,
quid.mihi ipfi euencrit,dicam. Cum antealiquantulum
tempus vidus cuiufdam pauperis prece, prsepotentiori
cuidam Supplicarem , oolecrans ne laomini mftèró St
egeftuoSo rem ac: Subftantiatn fiiam tblleret, nc fubfi-
dium &ftipem ; quo paupertas ilfius nitebatur^auferret:
tumille qui-eius rebus liti rabidainhiauerat,acprxdam
iam (pe & cupiditacc ardentilIiinadeuorauerat, rcSpicies
aevibrans ijiios meum truces oculos ,vtp©te quitollin-
bi a me putarct quodiple altcri non tulilfet, nequaquam
hoc quod peterem facere Se pofte relpondit: quail yero
iuflii aut (cripto id-lacro faceret, quod penitus praeterire
nonpoflet. ' Cumqj ego caulam, quahoc fieri non vz-
leretquacrerem,dixit remViolentiilimam, Sc cui cöhtra-
dici penitus non deberet: Iuraui, inquit , res illijis a me
efte tollen das: vide ergo anpqflim velnon debeam efti-
cere, quod etiam interpofito Chrifti nomine me iuraui
efle'fadurjim. TutiSjsgo, quid enim amplius face'rem?
cum res tamjufta pbtendebatur Sc (anda,auditareligio-
(iflimi Sceleris ratione diScefli. Hie nuncinteirogo o_-
mnes qui ftnae mentis Sunt; quis vnquam crederet vS-
que in hanc contumeliam Dei progrelSuram efle huma-
nae eupiditatis auftaciam j vt idiplumiu quoChrifto ini'uriam
faciunt, dicant (e ob Chrifti nomen efte Sadu-
ros ? O inaeftimabile facinus &;prodigioSum! Quid noiv
auSaefint improbx mentes ? armant (e adlatrocinandum
per Chrifti nomen taudorèm quodammodo Suifteleris
Déum fociunt .:^& cuminterdiétorac vindex malorum
omnium Ghriftus fit, dicunt (e Scelus quod agunragere
pro Ghrifto. Sed de hoftiliiniquitate.conquefimiir ,'&
paganicam barbariem peierarfe cauftmur. Quanto mi-
nèri peccato illi per dsmonia perierant, quam nospér
Chriftum? Quantó minoris res criminis eft Iouis nomen
quam Chrifti? ibi homo eft ihortuusper quemiu-
ratur, hie Deus viuüs qui peipracu'r: ibi n^c Homoyllus,
necDeus (ummus, hiccum mfurimi (acramentifit deie-:
ratio, aêcëftè eft maximi ftt featus peieratio r ibi cum1
propè nullum fit iüramentum, nullum conftat efte per-
iurium, Nam cum Deus non fit per quern iuratur, nóu
eft periurium cum pèiëratur. Denique qui vult 'Scife
quam verum fit: audiat bëatum Apoftolum Paulum ip(a
Scilicet, nifi Chriftiani, ficut ipft iîpoftolus fiiit,.qui de
(e ait : Sine lege Dei non fum, fed in lege I)ei non fum, fed
iniege fum Chrifti. Qm igitur finelege Chrifti ? qui
nifi pagani homines ,.legem dpminicam neScientes: Sc
ideo de his dicit : Vbi non eft lex,rtec'pr&uaricaiïo. Quo
d id o vçique oftendit , Chriftianos tantum cum pecca-
uerintlegis præuaricatores êfte : Paganqs au tem qui legem
neSciant, fînepræuarrcationê peccare : quia nullus
p o te ft eiusrei præuarïcator eflè quamneftit. "Nos ergo
tantum præuaricatoresriiuinæ legis,qui, vtScriptum eft,
legem legimus, St non fâcimus earn : aeper Hoc nihil eft
aliud fifientianpftra quàm culpa, qui adhoc täntunimp-
do legem nouimusy yt majore pffenfione peccemus :
quia quod lédiohe & corde nouimiis, JiBidine aç de(pç'-
dione calcamus ,E t ideo rediflime ÀpoftolipUm illud
ad omnem dicitur Chriftianum : Qui in legé gloriaris,
per prAuaricAtïonem legis Deum inhonoras. N omen enim Dei
pèt-vos blafpbematurinter gentes. Cuius ergo criminis rei
fint Chriftiani, ex hoc .vno intelligi poteft , quia Dei
nomen infamant. Et cum (crip tum fit nobis, vt omnia
facianm ingloriam Dei, nos ediuerSo cunda inDeifaeir
musiniuriam. Cumqi ip(è Saluator nofterad nos, qup-
tfdie d amet : Sic luceat lux veftra cor am hominipus^vt vi-
deant filii hominum opera veftra bona ,*& magnïftcéjft’patrem
yjeftrum, qui in coélis eft : : Nos ita viuimus è. çohtfarioj, vt
filij hominum videant opéra noftra ma(à, Sc blaiphë-
ment patrem noftrUm, quieftin. coelis. . Qua* cum ita
fin t , magna videlicet nobis- prærogatiua de nomine
Chriftianitatis blandiri poflumus : quiita agimus ac viuimus,
vt hoc ipfiutn quod Chriftianuspopulus eile'di-
cimur , opprobrium Chrifti efte.videatur. At ediuerSo
in paganis quid horum fimilè quæ djeimus ? Nunquid
diçi dè Hünis poteft : Ecce quaie^Suntqui Chriftiani elfe
dicuntur ? Nunquid.de Saxonibus auf Francis 'i- Ecce
quæ faciunt, qui (è afterunt Chrifti eflè eultoreis ? Nunquid
propter Mauroïum efferps mores lex (acro(^d^
| H
ibidem.
culpa.tur ? ^Nunquid Scytharum.àut Gepidarùm inhu-
maniflimi ritus in maledidum atque blalphemiam no-
men Domini (aluatoris inducurit? Nunquid dici de |
iftorum poteft:vbi eft lex Catholicaquam creduntîvbi
fiint pietatis &-caftitatis praecepta, quæ dilcunt ? Euan-
gelia legunt, & impudici funt : Apoftoios âudiunc, Sc
inebriautur : Çhriftum Sèquuntur , Sc rapiunt : yitam
improbam agunt, & probam legem haber^fe dicunti
Nunquid hæc de ylîa iftarum gentium' dicriqUeunt ?
Non veiquey de nobis quippe-omnia iftadicuntur. ln
nobis Ghriftuspatitur opprobrium, in nobïs pâtitur lex
Chriftiana maledidum h de nobis enim .diximus' illud 1
quod Supra dicitur : Ecce quales Sunt , quiChriftum co-:;
lunt : faifum plané illud eft quôd aiuntdebonadiScerei
qupd'iadant (è (àndæ legis præc.epta retinere.Sienim
bona diScerent, boni eflènt», Tahs pro(e<5tb (eda eft ,
quales Sc Sedàirores: hoc SuntabSqüedubio qUoddocën^
tur. Apparet itaque & prophetas quos haBentimpu-
ritatem dqcere, Sc Apoftoios quos legunt neSaria-Seniil-;
(è, & Euangelià quibüs imbuuntur hoc quæ ipfi faciunt
prædicarej Poftremo. (ânda à. Ghriftianis fièrent, fi
Chriftus (ânda docuiflèt. Æftimari itaque dç cultori-
bus Suis p;oteft ille qui colitur. Quomodo enim bonus
magifter eft,ciiius tam malos ÿidemuseflè diScipUios?
Ex ipSoenim Chriftiani Sunt, ipfum audiunty iplum lé-
gu ncipromp t um eft o mnib ùs C hrifti in tel 1 îgere dó óbjji-
nam. Vide Chriftianos quidagant, Sc euidenter pöteft
deipSo Chrifto Sciriquid doceat. Denique quàmpra-
ueac nefatie pagani ièmper de Sacris-dominicis opinati
fint , docent perSecutorum immariium cruentiflîmæ
quàftiones , qtti in Saerificiis. Chriftranis nihil aliud
qâàm impura quædam fieri atqùe aBôminanda crede-
I bant'. :. Siqûid,em etiaîninitia ipSanoftræ religionis non
Matth y
F
ObChri
ftjânoru
ta tern le
Çhriftia
na blaf-
phemau
IShriflia
n.x rclig
lOnis qu.
|Hai-efle
. putarer.
'gcntilci
fim
j[a«sftu*
jgrauieï
homici-'
Nomen
diuinita-
tis in'blaf-
phemiam
gentium.
Aliens
blafphe-
I: mi* poc-
î nas luit
2. Reg. il.
Poenfcen-
tiaDa-
Vegubern. Dei, L ib lV .
fortiffi- i
Imum poe-
nitcûtib.
adimnen-
Itum fides
Èlafphc-
mi* 0<^ ;
cafianem
date alte-
: rlquam
, fit g'auc.
Malitia
; lu b titulo.
U bonita-
: ty00' }•
nlli à'duobus maximis Sacinotibus oriri drbitrabantiir. )
PrjmumScilicethomicidiojdeinde quod homicidiocft
| .grâuius, inceftu. Nec homicidio (olum Sc inceftu, Sed
quod Sceleratius quidem eft,inceftuipSo & homicidio.
Inceftu mati-um (acro(à,ndarum , Sc homicidio inno*
centium paruulorum : quos non occidi tantum à Chri-
; ftiànis ,Sed quod magi sab o mi nan du m eft, etiam vorari
exiftiniabant : ôchæc omhia ad placandumDeum, quafi
vllô facinore magis poflitpfFcnahad purgandum piacu-
lum , quafi vllum almd maiüs eflèt : ad commendandum
Sacrificium, quafi y liant reih Domiiuis magis poffit hor-
rëre: ad promet,é 11 damsutam æternam, quafi vero etiam
! fi pdflit his rebus acçipi, tanti eflèt ad earn per Sçelera
; ram immania p'erueniri. Intëlligcre ergppoflumus aut
| quales eflè pagani crcdiderint Chriftianos, quitalibus
: (âcrificiis Deum colerent,aur qualemSolIîcitant Deum |
ipSum, qui hæc (àcra docuiflcr. Et hoc curita?Cur vtiq-„ !
nifi ob eos qui Chriftiani eflè dicuntur & non (unt,; qui !
| per flagitia ac turpiçudines ffias nomen religionis ïnfa-
mantj qui, v t fcrfytm\eAyQinfutenturfenoftèDeum,fdclis
autem negant,cuth ftnt abotninabiles érincreduli, ad omne au-
tem opus bonmnreprobi, per quos, vt legimus,ri* veritatisblaf-
pbematur, & (àcrofànâum Domini Deinomen (acrilego-
rüra hominum malediérione violatur. Quam grauis autem
acpiaculi fiugularismalum fit, nomendiuinitatisin
blalphemiam.gencium dare,etiam Dauid beatiflimiedo-
cemur exemplo : qui cum Suffragio iuftitiarum Suarum j
æternam pro offënfionibus luis poenam per vnam tantum
confeflionem meruerit euadere : huius tamen cri-
minis veniarn, nec per poenitentiam patrocinantem po-
tuit impetrarc. Nam cum ei errores proprios e.onfitenti
Nathan propheta dixifîèt : Tranftulit Deus peccatum tuum,
nonvioneris, iubdiditftatim : Vcruntamen quia blàjpbemare
fecifti inimicos Domini,propter verbum hoc,filins qui natus eft,
morietur. Etquidpofthæc ? depofitp Scilicetdiadema-
te,proieétrs gemmis,exutis purpuris,remota omni Splen-
doris regij dignitate, cum pro his omnibus Solitarius, ge-
mens,clau(us,.fecco Squalidus, fiefù madidus,cinere lor-
didatus, vitam paruuli Sui tôt lamentationum (uffragiis
pereret , &-piiflimum Deum tanta precum ambitione
pullaret : fie rogans & oBSecrans obtinere non potuit,
cum tamen qupd fortiflïmum petentibns adiumentum
Cftjimpetraturum Se quod fie à Dco peteret credidiflèt.
>Ex quo intelligi poteft , quod nullum penitus maioris
piaculi crimen eft, quàm biaSphemandi eauSamgentibus
dârc. Quicunq; enim fine blaSphemiaaliorumgraui-
ter erraueritjSibi tantumafFert damnationcm: qui autem
alios blalphemare feccrit, multos Secum præcipitat in
mortem 5 &neceflèerit vt Sitpro tan ris reus, quantos Secum
rraxerit in rcatum. Nec Solum hoc,(èdquicunq;
peccator ita pcccat,vtàlios tamen peccatoSuo blaSphé-
mare non faciat,peccatumSuumipliobeft tantummodo
quod peccauerit; (àcroSanétum autem Dei nomen facri-
lpga biafphemantium maledicftione nonlædit: Qui veto
biaSphemare alios peccans-fècerit, neceflè eft .peccatum.
huius Supra criminis humani eflè, menfiiram; quia
per conuitia pluumoium inæftimabilem.Deo facitiniu-
riam. Hoc autem, vt dixi, malum peculiaritcr tantum
Chiiftianorum eft , quia per èos tantutiimodp blalphe-
matut Deus.,qui bona dicunt, & malafaciunt: qui,vt
(pnpaim eft, Deum verbis confitcntur, & fadtis negant.
Qm , vt idem Apoftolus a it, acquieicunt leg i, &.leiunt
voiuntatcm eius, & probant quæ p,otiora Sunt : qui ba-
bent formant fct.entu & ventâtmn lege, qutpradicantnonfu-
randum,&fur*ntar:quilegunti.non moecbandum, & mmhan-
tur : qui-tn legs gtàriantur, & p r prauaricationem legis Deum
mbonorant. Et ideo hoc ipSô Chriftiani détériores Sunt
qui meliores elle deberent., Non enim probant fluod
lacentur , S i inipugnant profeflionem lùatri' moribus
fuis.-: magis enim damnab,ilis éft niàliti,a., quam ntulus
bonitatis acculât ; Sc reacus-dmpij eft , pmra nomen.'
Vnde etiam.Saluatûr in Appçalypii ad cepidum Clni-
ftianum ait ; Vtmam aut caltdus ejjespaut fngidus ; N«w
aîtpem quia kepidus es,. tncipiam te euomere ex ore meo. O-
•miiem Chriftianum Dominus fide ac (piriru iubet eflè
feruentem. Sic enim Scriptum efti;: Vt fimtù ftnritu fer-
uentes , Domino feruientes. In hoc ergo feruore Spiritus
fidei religiofie ardor oftenditur, de quo ardore qui plu-
rimum habet feruens eflè agnoScitur& fidelis: qui ni*
hilomninohabet, frigid us eflè intelligitur & paganuSj
qui vero inter vtrumq; vel neutrum eft, tepid us arqué
expfiis eft Domino Chriftianus: Scideoadeum dicitur:
Vtinam aut caltdus effes aut frigidus : nunc autem quia te*
pïdits es, incipiam te euomere ex ore meo : hoc fcft diceré :
Vtinam aut calorem , &fidem haberes bonortim Cliri-
ftianörum, aut eerte frigus & igrtoramiàm pagâtlorürti,
aut enim fides te calida Deo infinuaret, aùt certc ad
præSens adhuc legis ignorant^ aliquatènuS e'iCülàret.
Nunc autem quia Chriftum iam- agnouiftî, Sc negli-
gis i quem agnouïfti, qui Sulceptus es quafi intra os
Dei per fidei agnitionem, proiieieris per teporemi
Quod quidem etiam beatus Apoftolus Petrus euidenter
expofiiit, diceiis, de vitiofis ac tepidis, id eft, male
viuéntibus Chriftianis; .• Meltus erat illis non cognofee*
rs veritatem , quam cognofçenttbus retrorfum reflefti a tradito
fibi mandato. Contigit iüis rés vert prouerbij : Cants fetter-.
fus adfuum vomitum , & fus Iota va volutabrû luti. Quod
vteuidenter de his. diéfcum intelligamus, qui fub Chri-
ftiano nomine in ford i b us mundi atque impuritatibüS
yiuunt, audi quid eiSdem in eodem locodicat: Sienim,
inquit, refugientes coinqifinationes mundi in agnitionem Domini
noftri.& conferuatoris-left Chrifti, h is rurftisinipliciti
fuperantur , facta funt tÜis nouifsima psiora prioribtts. Quod
quidem & beatus Apoftolus Paulus , eodem modo
dicit : Circuncifio quidem prodeft, f i legem cuilodias i f i autem
prxuaricatorlegisfis, .circuncifio_ tua praputium facta eft. Cir-
Cuncifionem autem Chriftianitatem intélligendam ip(è
euidentifiime^ocet, dicens : N os enim. fumus circuncifio,
qui fpiritu Deo feruimus, & non in carne confidïmtts. Ac
per hoc videmus y v quod malos Chriftianos paganis
comparât : nec comparât tantum , fèd pene poftponit,
dicens : Si autem praputium iuftitias legis cufiôdtat, nonnepra-
putium iUius in circuncifionem reputabitiir, &iudicabit:dquod
ex natura eft praputium, legem confummans ,te qui per liter am
& circuncifionem prauaricator legis es ? Ac per hoc intel-
ligimus,vtfiiprâdixi,culpabiliores nosmulto elle,qui
legem Dei habemus & (pernirjius , quàra.iliosquinec
haben: omnino , nec nönint. Nemo enim ignora
contemnit. Concupifcentiam quippe nefeiebam , Apofto-
lus inquit,«i/i lexdtceret, N on concttpifcesi, Nèque ettim
præuaricantur d lege quam non habent i quia, vt Icri-
ptum éft , vbt non est lex, nec prauancatio. Ac pêr hoc,
iî-non præuaricantur à lege quam non h a b e n êrgo
non contemnuntlegis Scita quæ non habent: quia nè-
mo, vt dixi, poteft rielpicere quod neScit. Nos ergo
&.contemptores pàriter Sc præuaricatores fumus :,ac
per hoc paganis détériorés , quià illi non norunt Dei
mandata,nos npuimus : ilii ca non habent, nos habe*
mus: illi inaudita nonfaciunt, nosleéta calcamus. Et
ideo apud illôs ignorantia eft , apud nos præuâri-
catio : quia minoris criminis reatus eft , legem
nefeire qtiàm (per-
Explicit liber l V.
Ibm .'i.
Circua-
cifioéft
Ch ri ftianis
apud ;
Apoftolum.
Rhil. f.
Rom.2.
Biblioth. Vet. Pair.Tom. 5. Pars 3. I1É 3 IN C I -