A
B
C
12. I
**/.Tur-
ritius.
Tureiti®.
Tauren- j
tius.
P
Domino beatißimo, ac reuerentißimo , Atque a me debito
cultufmgtilariter obferuando in Chriftopa-
trono Ruricio Epifcopo Pi-' .
ttorinus.
C Vm beatitudinem veftram videre , Sc breuiflimo
tempore, Sc vna tantum vicemeruerim ,.ita tamen
adprimum veftraecognitionis; contemplationifquc con-
greflum fen fus me'os fonte puriflimo benigno pedtoris in-
traftis, v t,quamli be t a lloquiorum veftrorum munera pre-
ciofanon eapiam, prefentiam tatnen veftramintra mentis
prdfund&poflideam • vt etfi caüfas defideri j refouendi
extrinfecus non accipiam,intra me eas tarnen dpm grati«
veftra: rerninifcor.inucniam. Neque enim fas eft, vtbonü
illud exaccedenribus tantum requirat adiutorijs incre-
mentufa, quod medullis’ cönftatinfufüm. Quo fit, yt ca-
riras.quxin vifeeribtis meisiugi recönlätione veftri innö-
uata dulcefiiit, cäritatis mihi veftrsc vieilfitudinem repro-
mittar. Ac fi caffe&üs ergävosmeusveftrithihianimi fi-
deiuflbraccedic, 8c quodammodo confdentia interior«
melmuruo tnihiveftraiteftisdile&ionis'adfiftit. quantü-
I cunque mihi de ybbis prrefumere debeam, mente meam,
quae toto ergo vos amöris -ardore flagrat, interrogo. V nde
ialutationem deferens, 8cintercejfionerndepolcenspro
hatum portitore,ihfiifficientcs gratias rfefero. Et quia in-
fe}icemipfiüs1abotdm,quo pro abfolütione yxoris per di-
uerfarum tegibnum eft ia&atus exiliä, rdors redemptae
pfotihus fubfecuta cäflauit, & nunc rurfus pro filiae re-
demptione anxictas paterna diftenditur, veftris eum lit-
teris profequi pro cumulanda mcrcedis veftrae vbertate
iubcatis ‘ ' . r* - * ' ■*
Pius Dominus Reuerendam mihi Beatitudinem veftra
ad pröfectuin &. ornatum Eccleiia: fuse, Sc anöis multipli-
care dignetut8c meritis, Domine beatiffime , ac teuerem-
tiflime atque d me debito cultu fingulariter obferuandc
in Clirifto patrone.
Domino Sanfto ac Beatifimo, & omni mihi cultu atque honore
venerando Patri, & in Chrifto Domino Patrono
Ruricio Epifcopo * Turentius.
Adquirite defpefantes,arguire"i ëgligen tes.ded i tósfo-
mnoignausefecuritatis exciiice,defidesexcitâtes Deceto-
uem pérditaminhumeris fuisbonu reportafe paftorejm,
8C munitiöribus caulis eas, quibus lupus infidiatur , in-
cludere. ' 1 ■
Sandhim A y g v s t i n v .m , ficut iuflèrafis, inueni,
quecum filio cóm uniR v st ic o P r ? s b YTEROofle
erédebam. Operæ pretium eft , vt admirèmini ftudium
meum,quöd qua:opufculacontinebat,huCufque ndfciui
fane, * çapitulatimiam librum traditurus infpexi. Chac-J
taèeus liber oft , & ad ferendam iiiiuriam parüm fortis.
quia cirius charta,ficut noftiSjVetuftate confumitur. legite
fi lubet, atque tranferibite. Et fpero, vt poftquam vobis |
btne cognitus fueritiad me,cui eft in cognitus,remittatur:
quiacófrigëre negligentiam meam frequentata meihbra-
næipfius ledióne difpono. Orapro me. ■
Domino fàntto Àcbeatïfmo, & Apofiolica reueren-
' tïa fùfciptendo Fapà Ruricio
Sedatus,
SAtis credidi i & qudm habere iter vobis laboriofum
eflet, SC vehementer optaui, vt ad neccifitatem iftam,
ijt ii hîc nos exhibuic, veniretis Vel per occafionem ; Sc
benedi&ionèm'Veftram mererer.&defideriumcommu-
■ tiemutuofadareturafpéftuj & vere poftèaquam me præ-
ièhtiæveftraï /jSfesfruftrata eft, velut de votorum culmine
deiedus, Sclabor, quiinCubuit, & abfentia domus, & o-
mnia, quibus segritudo deceptatfpei, Sc anxietas cumula-
tur in animum meum pariter conuenerunt. Et fcitDo-
• minus, quöd fi vires fuppeterent, aiit parère deliderijs, x-
tatis infirmitas pateretürj aut fi eflent animalia, quibus
tantum tali tempore pofiet itineris expediri,non prius ego
à T h o L o s a reuerterer,-qudm beatitudinis veftrae, &
fingularis illiuscaritatisbenediólionem defideratfiFimam
promererer. Sed quia hsec quæ fiipra d id a funr, defide-
rrjs obfiftuntitogo,&per Ghriftum vos adiuro, vc me vo-
bjs vèftraJfêmper pietas reptasienter. Nee patiamini, vt,
jïto ófficibrumrtarditate caritatem imminuat,aut obfuicet
obliuio. fedpro me, :ficut facere vos certus fum, incef-
fanter o rètii>8c quotiens oportunumfuerit, ieruumye-
ftrum per conloquia literarum: vifitare digocmini.
LItteræ, fanditatis veftrae me (piritali cibo paftum -incÿ-
tauerunt ad fpem futurorùm.&vërbaPropheticacla^
ritateradiantia, ad difeutiendas erroruni renebras, purif-
fima luce'fulferum. Recognofco plenum cariratis affe-
d um , Sc fincericatem pise caftigationis. Ampledor elo-
quentiam in verbis» in exemplisperfedionem, in confilio
gratiam, in officioinduigentiam, in veritate conftantiam,
inadmdnitionevefitatem,&ft:ientiam. Probatis inido-
gmatevosantiquosScripturarum interprètes, & djuino-
riim VOluminum tradatbres, veneranda mihi nomina,
C Y P R IA N V M, A v gV s t in v m , H i i a r i v m, A m*
b r 6 s i v m , fed &illuftres alios facundiàe flore vernan- :
tes, alios & in reuelandis occultoribus fpirirales, alios
mulcendisimperirofumfenfibusblandientes,alios in fi-
dei afièrtione pugnantes. Præteritæ calumniamursetati,
quod virosillos admiration© digniflimos hæcfeculanon :
I tulèruât : pro certo dodrinam iunioris ambirent,qui ante
docuerunr. Ego aiitem aerate m eatn non de canentium
pfttatnine capillorum, nec, ficut Beatitudo veftra de fiecu-
lari aurore mutUata eft, décoloré barbae albentis agnofeo.
Ciun etiam fi non diem incomputofenefcentis, annos
dècicpiros membrorum per morbi incrementalentirem.
Sed omnium preciimhumilitatc depoico, vt pro corre-
dione morum meortim, pro infpirando mihi defiderib
pccnicendi.pro Domini noftri propitiatione in Tandis ve>
ftris oration ibus fupplicctis, vt qui ad vitandum procliue
'illius viæinperniciofavergentis, redum, Sc cum làbore
gradiendum iter oftenditis,& ingrefium boni operis &piç
emendationis obtineatis effedum ,- non-in feruore dilci-
plinse, fed in indulgenriaemedicina, Sc tiiiièricordiae lem-
tate. Hanc quoque vobis conferte mercedem. dcbetisc-.
n im foenus Domino de thefauro, qui fidei veftræ traditus,
Sc vobis illo com me.ndahte fufeeprus eft.- _ .... 11
Domino fan fto,ac beatiftmo, & Apofiolica reuerentia fufii-
pxendo Papa, & meo jpecialt apud Domtmim
patronoRuricioSedatiu*
R Efecit me films nofter, falutem, faluratronemquc
tuam nuntians: per quem ego quas non meruilic-
teras ? Dcdi ex hoc defiderio meo iatisfaciens, fi vcl ofli-
cij ad vos pagina peruen irer. Saluto iraque plurimum, Sc
rogo per iîlâm caricatcm,quç mihi aftedu dignationeraq;
tuam nuntiat, fie te pigeat, quotiens oportunumjleruum
tuum litterariunmunere vjfitare. Quia teftor Dominum,
quod poftprsefentiam tuam nihil mihidulciuseft, quam
fi cönlöquium defiderantifiimç pietatis,vel litterarum di-
griationémeruéiô. Rogo etiam, & omni prece depofeo ,
vt pro me, ficut facere vos certus fum, fine ceftâtionéin-
rercedere,& orare dignemini.Filios noftros &venerans&
defiderans faluto. .
Domino fanäo, mentis beatißimo, Papa, honoris cultu fufikien^
do, atque Apoftoljco Patri, Domino Ruricio
Epifcopo , Eufrafm.
TÆdiofam pietatë veftram effetenui rumore cogno-
ui : fed har uni baiulum deftinaui, vt anxieratc meam
de acerbirate nuntij cclçritcr releuctis. Quiafcic diuina
pietas.quod SC triftitiam & infirmitatem veftram nöcom-
patientis,fedperferentisdolore,participo. Sicita concédât
diuina miferatio, vtmihipermultosanhosextcrioris
veftriYigorem, Sc alaeritatem integræfaniratis indnlgear.
Qjya vere tune reparatum cfiè me fèntio, fi de loipirare
veftra celeriusoprata cognouero.
B
ita m .f
[edvideap
ftpduim
Ironiiadti.
IS .Ann.
c
h- & in*
genicus,
& ex v-
troque p.
b
a n n o t a t I o i n SE q v e n t e m
Epiftolam Eaufti, quæ eft décima
fexta.
Gennadius de hac Epiuola loquitur. dum^ ait : Legteïm & a d -
uerfum Arianos & Macedonianos psrkum libellum,in quo coejfentialë
prtdicat Trinitatem. E t alium aduerfut tot,qui die tint ejfe in creaturit
aliqiiid incorporent». In quo diuinis tcjlimoniii, & Fut rum confirmât
mum com. 6.Annal. & appendicetomi ro.ad coltium 6.
Incipit Epifiola * fanât Eaufti.
dinofcit'ùr. Ecc'é rem, quæexiitcre viderureiilia, & tarnen
e i, de qua exiftit,uhe vlla tempbris intercclfiüne
coniundaeft.
Cum autem ad Deum venimus, hoc eft, ^ehitus, quod
luftus &Iuftitia, fapiens&fapientia,mifericors Sc iwfieri-
cordia, abfolutè cx Deo iüfto atque fapientefètuhduin
Apoftolum oriri intelligimus iuftitiam atquefapientiain:
Et ficut nunquamiuftus fine iuftitia, nunquam îapiens fi- aiiqttta tncorporeum- in atutnu icjurpomu,iz'nnrumconprmm r • ■ c ■ • r ’-i- / j * 1
jententiis, nihil trcdtndtim incorpore urn prater Deum. HæcGcnna- belapientia fuit; ItaFlllUSex Patte, fed nunquam pbtuit
dius, qui duos diftlnäos libellos facie ex hac vna I-aufti Epiftola, | efle fine filio.
cuius primà pars eft contra Arianos i alia contra eos qui dicunt efle Abfque dubio A r r I AN i Saluatörem tioftrum he-
“ ! garenen andern. Sed dumminbrem Gcnnadms. Nam & in bibliotheca Patrum Margar. a. edit. tom. i ® 1 ; dicunt. Denm, ad.-
♦ .fol.7i,.iUap.rsl.musEpiftol»dec,eatutis,,uA4illisui»il:io-Mfrerf »onooflodR Deusemm naturahter plemcudtnu
corporciinfit, auulfa eft à pxioribus,& feparatim fcdica, cum priera dignitate fubfiftit » & eotumimpietas vhiitn fe Deulti co-
lucem, quod ego fciam,tiunquam viderinc. Nos integram.hanc | lere prima confefliohè teftatur. Sed qui iuiiioré per eum,
Epiftolam dam us j hac tarnen admonitionc. *Turpem &-grauem | qui putatur fenior duösfacit, Sc fdliditatem vnitatis in-
cirorem cfiebuucFaufti ,eorumquequiFpuflofaucrunt ( vr Vider W E b Nam infam homen minotis alterant, qui illo fit
tur etiam Geüna«iusrecifle)neeantium,nulumcrcaturam elle in- . . . « «• Vy • -n . , r - c
corporcam. Refutauit hunc eirorem, imô hancipfam partem hu- maioroftendit. Quisilloantiquioriqui de feipfo pronun-
iusEpiftol* Claudianus Mamertus Vienna Galliarum EpifcopusJ tiat : Egofum Alpha & O, primus & nöuißimüs} Qliicumlu- b/a.44.
tribus libris de ftatu anima, Patritio&Sidonioinfcriptis, qui libri j dæis,qui eflet, interrogatus,itare!pondir j PrimipiUm,quod
' THnr yidftS.Thom.i.q.’ji. a. 1 q. 6.dcpotentia,a.6.&Baro- j ^ loquor vobis. Qui veridica per Prophetam voce confir- leans, âj.
rr. a. Adnel Ar in a n ru.initrrrnmi in . anrn ln tlttl 6 . I 1 . , 1 « *
mat: AntemenonjuttDeus, &pojtmenonerit. Si Pater hoc £J<,-+3-10*]
dicit,inferiorem poft fe non ccepiftè confirmat,fi filius an- *
tefepenitusnon fuifie pronuntiac. De hoc Propheticus
fermo euidentcr inlinuat: Hic eft Dius nofter, & non reputa- B4r- J-i6-
/ ^ \ Værisàme,RcuerentiffimeSacerdotum,qtiomôdo j bitut àlius ad eum. Etpbfthæc : intet homines vifus eft, &cum * ar' h 381
w A r r i a j I is refpondendumfic,qai blafphemo o-| hominibtu cornerfatus eft. Secundum hæc ergo inter geni-
re conantur adferere, Non poteft,inquiuht,fieri, nifi vt | ttim,&ingenitum nec ordo eft; tjuia vnuseft; net tem-
iuniorfit genitusab ingenuo. Iuxraquætotumfilentium pusinteteft; quiaprimuseft: necpoftponenduseft: quia
quafiiuftusabfoluere; non tarn pro reiinfttü<ftione,quàra ioluseft: nec minor dicenduseft; quia plenus eft. Ergo
pro fidei confeffione præfumam. Id primitus obferuans » dicicur perfe<ftus,firoplicifque naturæ.inæftimàbilis Sc im-
neresperfCobfcurasftudiocompofitifermonis inuoluafc paflibilis; etfi eum feeundumcätnempaflurti efle pro no-
fed quædam pauperis fenfus indicfia,quanon tam ornatui, bis veraciter Sc falubiitcrconfitemur.
quam inrelledul videantur feruire,depromam. j Poft hæc feqüenti loco quæris à me, rpiofimdo iilxta
Refpondeb ergo ficut refpondere difeipuli Magiftris fnbftantiam Dei in f epiftola quadam feriptum fit.- Nihil
interrogantibus folenr. Itaqüeadpræceptumheaticudi- fenfic patientefenfu,fed fënfit eompatienteaftcclu.
ills veftri loquor, vtdifebtiasimperitiam. Conteftor,vt| Primo hoc, quod riec Philofophds latuit feire promdoceas.
Nam apuderuditiffimumfireticeänijvixpofliim1 pfiflimum. In hominediuerfæaffebtiones,id eft,iuftitia»
feire, quidnefeiam. I mifcricordia, fanâitas, beneuolentia, pieras^ resacceden-
in ep iß .i.
Faufii ad
Gr&cüBtâ
Dc ingenito loquuturi,feire debemùs^aliud efle rerum tes funt,8c idco affe&us vocantur. Deus verb his non pof- ja eß fupra
fubftantias, aliud rerum nomina, ficut verbi gratia, cùmj fibiiiterafficitur: quiaeiineflèiugiter&haturaliterdino- G
aurum atque argentum dixeris,non ftatim metallü ipfum, feunturi Ergo quod itthbmine afte£ius ex gratia, in Deo
fed mecalli vocabuta protulifti. Etenim aurum aliudeft virtoseft ex natura. Nam quoddidum eft: Nihil fenfit
in prbprietate generis, aliud in appellatione fermonis. A- patiemis lenfil, fed fenfit compàtien tis affe&u : Cur quif-
liud eft,cum illud nominamus, aliud cum tenemus. quam. illo lenfu dicere non p rifumat, quod etiam Pfb-
Genitus (ScingenitusfignificatioeftDeitatis, non ipfa pheticum commémorât: Domine nt\iH ira tua arguas me p fa i.g .
Deltas. Natura eft appellatio non natura ingeniti&geni- que infurotetuo comptas me. Et : lurauit Dominus, nec pcëntte- Pjal. 37.
ht eum. Etiterum; lratus eft Dominus populofui),&àbbmïna-
tus eft bar edit atem fuam. Et item diuerlô afteâu Jacob di-
lexillè, Sc Eiâuodio habuifle defcriBitur; Cotitiillari ih | p ,,
peccatis noftris, Sc lætari dteitur in opëribus fuis, Sc afte-
dtibus lubiaccns de fe ipfe dicit: Poenitei mefetijfe hominehu Gin. 6.7.
Et de fum ma cofeli fede pfonuntiat: Saule, Saule, quid fne ASor.ÿi.
perfequeris ? Nam Sc compacientis oftendere afteâum vide- I
tur Cum dicit : Efuriuii&dedtftii mibi manducare ; fittuï,& de-
dftismihibtbere: Sc reiiqua huiufmodi quæ memociæ abundanter
occurfunti
Quqmodoergo, fi quifquam fàceraos multiplici iin-
guarum feien cia prçditus,& in medio diuërfàrum gentium
conftitutus, Hebræum Hebræoj Græcum Græco, Roma-
num Romano inftrudfurusadloqüiofecundamfingulo-
Lum intelledfum verba confirmer,&iüxta vùiuscuiufque
lenfum oris fui coaptet adloquium, Sc diflonis vnius cordis
expeâatas pedtoris vocesin variosdifpehfetauditus.
Ica Sc Deus cum homine locuturus, adiumere dighatur
hominislinguam,formametiamfufeeprurus humanârh,
perintelleéüuum noftrorum fonos ordinationumnoftra-
rum teftarur affectus. Nam dum quitique humanorum
fenfiium officia deferibens, ira dicit : Octili Domini fiiper luextatjifpr
tinuncupation Ad hocvalet,vcquiscxquo fubfiftat,in-
telligas, 5c non Pacrem ex Filio, fed Filium ex Patre efle
cognofcas principium cxprincipio, & vnumeft,5c initio
caret. Quomodofidicas: Deus ex Deo: non tamen duo
Dii; fedvttusdicitur. GenitusergOr& ingettitus f ex v-
traqueprocedcns,perfonasindigitat, nonnaturas. Ma-
ieftas enim, qua: Patri eft indifcretacum Filio, Sc Spiritu
fandto diftingui nominibus poteft; ordinari gradibus non
poteft. . '
I Hoc loco pnefeius oportet intentionem mentis admo-
, ueas,
Dicis forfitan, Quia ex illo eft,pofterior illo eft. Agead
j h.-ec intelledlum noltrum aliquibus comparationibus nu-
triamus. Videamusfialiqui res ex alia cxiftar, qua: tamen
ilia,ex quaexiftit,non fit tetace pofterior j verbi gratia,hoc
ipfum filijnomcn ex patrisderiuarihomirte credicur, ncc
tamen pofteriusinuenitur ; quia nifi ifte nafeeretur, patci
illeno diceretur. Ecce nomen,quod abfoluce coatuum il-
I li'eft, dquo eft, & cum filibs ex Patre fit, patri nomen filius
J facie; adquirit genitori vocabultim pietatis perfona na-
feentis; cumhocexillofit, nechocpofterius, nec aliud
probatiirantiquius. Et cum Brachij nomine Filius e i o-
perum virtiitibus nuncupetur; ecce brachium prdeedit
ex corpore^ &tan>en brachij tetas corpus- lion pra:cedic.
Verbum cx voce profertur , & tamen cum exorenafei-
tur, voce efle pofterius non probattif. Ignis 5c oalor indi*
ui(a focietas; fed cum Calof indubitanter ex igne cflc in-
teftigatur, tamen ignis nequaquam ealore fuo phot efle
Etbltotb. Vetef. 'Part. Tom. 5.Pars5;
m m
ftos, &aureseius ddpreces eofum. Etiterum : Ós Domm locu- Ef*: *• 20ii
ttuurrnn pefftl. IItret-ninv ^- EFfi noddoarraatttiius eefftt noddoorreemm fCuuaauuitiatattiks.. EF.tr :: MMaannuuss \ .
meafecit hac omnia. Cotlum mtbt thron us eft, terra autem fcabel-
lumpedum meorum? Cordibus noftris efticientias infinuat
rerum iubfignihcationc membrorum. Vnde pro ineffa-
bili eiu^circa humanum genus dignanone,feruos,ainicos,
Ÿ y i aefilios
Ef*. 6 6 . 1.