A
Merita
benéaut
male the-
faurizdU-
tium.
iVclamen
auaricix
M ■
uit. ibi enim dïcunturcflei.WcheiWi,vbi (Une thefau- nditeai iracuniiam prouocare filiosvefirof ,fed edocete tllos m rääa£liis
rizancesfucuri. Sedauftera fbrfiran vidcat'ur eile fen- difciphna& correpttone dommt. Videas qaas parari opes
tentU,cun£kosæqualiccrad perfe&ionem vocans,&.v-
na onjfacslege cOmpcllans, cum vtique nod fit vniuerfo-
rum ynaconditidd^ciSbfltme quidem dici ad jrta,poçe-
rat : Qûod cumomnespcrpetuo velintviuere>omnes
id agcèé debérertt, vc participai* poffiht. Quia
mcdnfnlriifimum acftultiffîtmim eftjid qiiofda agerc,vc
quodaffe&u aevoto vplunc,idipfum ce arque aéku nolle
videantùr. S.ëd tameùvideamus earn maxime Çhri-
ftianorum,id eft,filiorum tuorum partem, quæ certis récura
impedi mentis,&tnexpugnabilibus, vc putac,neccfc
fitudinumvinculisàperfe<àione reuoçatur. Acprimiiip
in hac parto illi, opiner,(une,qui ad qtiærendas pecunias,
& ampliandas latillithè opes comptdlife pignorùiri cura,
& quafi yioleiito filiocùra àmore câufançur. Quaii ye-
•ro quiconque patres('uhc, ncquaquam aut,poflînc, aut
debeant omninoelïe; niûdiuites : & amare filios lu os
fineopùmmultiplicatïonenoq.valeant. Aut vero vjc-
tus ac medullæaffeétuum auaritia & cupiditates fine:
quia lcilicet.vc illi piitanc , ficut corpus fine medulla,bc
amorfine cupiditaceelfe non pblîit. QuodfiitU eft,o-
mnis ablque dubio pietas malicaulaeftjneque in ealcn-
fus funt affe&uum bonorum, fed incentiua vitiorum.
Et vbi illud'erit facrum diuiriæ au&oritatis/oraculum:
Pietas adomniavtilisefi ? Hôcenim modo non fôlum non
ad oaraia vtilis, lèd pene in omnibus infalubris. Si e-
nim generatrixenpidiratum eft,plus in le multo malo-
rum condnet,quàrabonorum, fecundum illudfcriptu-
rælàcræ : Radixomniummalorumefi cupiditas • Itaquc ii
radix malorum omnium eft cupiditas, atque ex pietatis
.matrice gignicur, & quafi virbfoeiufdem la£fcenucritur,
^non tam cupiditas reprehendenda, quæexpietate parente
nafcicur,quarnipfâ pietas, ex quatalisfiliaprocreacur.
Qfio fit, vt fi tam peftilens eft pietas, ac tara nocens^nec
amare expédiât,nec amari .-quia nec parentes amoreip
debentadpetere fibi noximn,necdefidetate filij parenti-
bus obfuturum. Quamuis ille non pavcntibüs tantum.
à parentibus filijs Dciwiubeat, non pecuniarios thelau-
ros, nec graucs métallo aureo faccos, babfcntes qui-
deiii multum poiidens, fed plus tamen iniquitaris, non )
fuperbasacpræeinineBirësexcelfisvibibùs domos / non
fupra luim â-iïos vilus data culmina,nec in fata nubibus.
aerco habitatore faftigia : non denique fundos inter-
minabiles nptitiam poflçflpris fiii excedenres, qui
confortes t&tiiifdignura:ælfcm«ht,<fc vicinitatem jniu-
riam patent Non ergo hæc Deus præcipjt, nec in fer-1
uilia terrenæ procùrationis officia caram patriæ piëta.-}
tis extendir. I Pauca lune quæ mandat, led lâlucaria : j
expedita, fed fanbta: præçepto parua, fed frmâu granv
dià 1 feripto breuia , led beacicndine fempirernâ. P4- p "
rewferenim, inqn.it, rwlite ad indignât itinem prottocarefiliosl
valros , jtd educate tllos in difciplma & comptions dotnint: I
vt ponant lcilicet,ficut propheta dixit, in Deojpemfuam , \p^ L
& non obluiifcanturoperum Dei fui y & mandata eius exqui-
rant. En quales diuitias Deus diligic ,èn quas pignû-
• ri bus recondi exigit opes, en quas parari imperat facilitates
, fidem fcilicer ac timorem Dei, modeftiam ,
fan&imoniam , difeiplinam : non terrena , non vi-
lia, non pereuntia^non caduca:j)ræclara vrique. Cum
enim Deus viuorum fit , non^raortuorum, reâè ilia
parari filiis iulfit , per quæ in æternum vjueren't, non
per quæ in æternitate morerentur. Nemo enim du-
bitatomnibus terme nrajis & infidelibus diuitijts mun-
dicaufam mortis magis elle quam yitæ, fecundum illud
quod Deus dicit: Quam difficile hi qui peçunm habent
introibuntinregnaccelorum. Etiterum: Tactltwefiy)xi(\ün,
camelum per foramen acus trdnfine , quam diuttem mtrarein
régnacalorum. Vnde &illnd eft, quod fpecialitet iubet
dicens : Nolitethefauri^are vobis thefattros in terra : the-
faurtzate aumn Yobis tbefaurps in coelo. Superioribüi ac
ifequentibus didis duo theiaurorum genera monftran*
tur : vhum fciliceç quo filiis thefaurizent patres : a-
liud quo fibi.Filiis quomodo ? Vt erùdiaht illos offi-
Matth.6
Duo the
làuroiun
genera.
fed etiarn filiis morbum ferat : quia & illis gtauis eft qui cio ac timoré diuino. Sibi quomodo l N v thefaui i-
perniciofaspariunthereditates : & illisquiînterimpro- Zent fibi thefauros in coelo, Mirifice fcilicet,vt quia
biifimum quæftum improbi,educantur hcredes. Etninc ! pecuniacadncaeft, difciplinaimmortaUs, t ournes fer
eft quod pænè omnes parencibus fuis filij non magis: in ! me parentes plus ament filios quam leipfps , fibi conte-
patnmonia, quàminyiriàfuecedunt : nec magis tacul- | rant bona caduca, filiis fempiretna ; ac fic .& pletati
tates pacernas fumünt, quam prauitates , ac lie tranf- I fuæ confidant & faluti, cum duplici atque immortali
euntesfemper in mores patrum j ante eorum incipiunc bono.&pereàquæ æterna lune æternos elle filios luos
nequitiam quam fubftantiara polfidere, : bonaeuim facian t,&ad çonquirendam fibi beacicudinem ea quæ
parentum non nifi mortuis ei polfideht : viuencibus naturaliter caduca font, bonis operibus in æterna corn
autem adhuc& valentibus motes. Ac lie priülquam in uertant. Quid ergo aeftnàs paierna pietas î quid ad
dominiofuo habereincipiant res patetnas, habencin a- eônquirendaterrena Ôcpéritura diftendetfi ? nihil ma-
nirais ipfospacres : &antequam habeant ilia quæ falfo | jus præftare filijs potes , quam fi hoebonum perte ha-
tdicüntufbona, antevhabent ilia quæ verè probantur béant , quod nunquam penicus amirtant.. Non ne-
mala.- .Quidergo ? cum hæc ira fine, interdicere for- i célïèeftergo , vt filio tub terrenos thelaurostecondas?
lira parentibus filiorum videor âffedum ? Minime. ! nullare earn fiacresditiorem,qnam h iplutn filium tuum
Quid,enim.ram ferum ,tam inhuirianum,tam le g is t I thélâaramDeifeceris. •Quanquàm-næ-clicet fo ita fia- piùitia
mulum, quam fi non amandos dicamus filios,qui a- béant, & fint vera ac lalubcrrima , tamen non ua di; rclmquc
mandos fatémur inimiços ? aut fiaftedum, quem na- Cam , quafi filios bonis & facultatibuspaternispenitùs dæfiliis.
tura præftat, prohibeamus , qui etiam cum quem nacu- excludarti, Sed de hoc poftea dilpurabimus. Intérim
ra prohiber impendimus ; aut fi charitatem menti ex- i quia reps le quidam fiuuros non putaut, il (ubaantias
torquemus quam habet, qui etiam illam ei conamur j fijasnonad tuangelij honorem, non ad là lu te m (uain,
inlereré, quam non habet. Nonitaeft. Non lolum ) non advllum ofticium Dci conferànt; led pro libidine
....... * ■ — • - • v /- &infidelitate quibufeunqué heredibuspalfim vei irrelieiofis,
vel locupletibusimpia & paganica fpllicitïidinc
D
Q^o modo
vere
amentur
filiL
"Eph. 6»
enim amandos dreimus filios , lèd præcipuè ac fuper
omnia amandos dicimusfilios, necquicquam his omimiu
anteponendum; nifi Deumfolum. Nam & hoc ! tranlcnbanc y videamus bréuitervelàquo fint datæ facit
præcipuè amare ilium, filijs anteponçre, quem non cultatcsipfæ,velpbquidda*æ : & cum& aud o rem ,&
expédiâtomninopoftponere. Quideft ergo, auc quo cau^mdatæreioftenderimus,facilius , & ad quem re-
modo amandos dicimus filios î—quo ablque dubio^ ferendaj&in quemvlum confercnda fit adprobarepof- j-j^i^.^
nifi quo Déüs ipfe conftituic • neque enim vllusme- ^mus. Omnem lubftantiaro mundialem diuino pot- àOeojli
liorfiliorumamor,quàm quem ille docuit, quos ipfos feflbribus cunâis mutiere dari, nullus hoitio,vcreoi:, ri.
filios dédie : neque poilu nt pignora melius amari, ambigit, qui modo in hominumnumerum refeiri po-,
quamliin eoipfoàquo data funt amentur. Quo ma- teft : nifi force quistanræ fit lnfipientiæ,yccuili huma-l
ddigitur Deusà'rriari filios iùflèrit,nondico ego , dicat no generimundusipfeaDeodacus fit,^ea quæ in muu-l
lermo ipfe diùinus , qui ad patres omnes generaliter do l'une non à Deo hominibus data arbitreçur. Igi- j
ira loquitur', vt tradant mandata Deifilijs fuis ,v t ponant in tur fi omnia omnibus Dais tribuit , nemini dübiuinj
Deojpem fudm, &non obliuifcantur operum Detfui, & manda- eft, quodeaquæ Dei dono accepimus, àd D.ei cuhum
tae ïM exquirant. Alibi quoqùe : Et vos, inquic, patres rt-ferredebeamus, dein eius opère confumere , quæ e^-
~ ' “ ~ IVf, ï -, ...,.s. , iuldetn
iufdefo fiimpfimus largitatc,hoceft enim agnofcerc mu- confiderandum eft , quod fi ïèruatæ diuitiæ ad malum Auarorg I nus Dei & diuinis beneficiis beftevei r vt datis fuis il- j hominis conferuantur, quanto vrique ad maius ma- mifcI a>
I lutft honores,à quo data ipfiiacceperis : quod quidefti lùm coaceruanrur ? Quprus cnim quilquenuncdi-
Ietiam humanarumrerumexemplaedocent. Sienimvfus uitum tantæ eft continentiæ, qui opes cuftodirecon-
rerum aliquarum |cuipiamhominialrerius hominis bene- 1 tentus accumulare iam nolit ? Omiferia remporis',
ficiefae largitate tribuatur, isqiimmemorjillius^àquofru- ; & ecelefiafticæ plcbis , ad quid redaÓta eft 1 vbi cum
(Sfcumterum jndepeus eft , auerrere ab ecT ipfo proprie- i leriptum fit , quodleruare opes genus fir magni cri-
tàtempræftitærei atque alienareconetur ,nonne ingra- ! .minis ; tion augere , iam genusputatur elfe virtutis.
tiftimus omnium hominum atque .infidelilfimusiudice- j Ergo vt fupra diximus , quomodo fe quidam reos om*
tur ? qui oblitiisfcilicet hominis benefici acliberalif- nino putant, fi necin morte fibimet per difpenfatio-
■ fimi fpoliare ilium'iuredominij fuivjplir, qui eumiplum ! nem lubftantiæ confuluerint , cum etiam ex^hoc rei
yfus polTeflione ditauerit ? Et nos itaque vfum tan- 1 i duodvfaue ad curnfta : Aut
Prou.l-
Etelifi 4 »
i.Timfi.
tum eatum rerum accepimus quas tenémus j commo:
datisenim à Deo facultatibuç vtimurv&quafi precarij
(ofitiroies 'fumusr' Denique egredieiues è amndo i-
fto, velimus nolimus hic.euncta relinquiinus. Car
ergo cum poflcfl’orcïs tantum vfufrutäuarij fumus, quod
nobifcum auferre'npnpoflumus , auertere à proprie-
tate dominum atque alienare tentamus ? Cur non bona
fide datis à Dep refculis v.timur i Tenüimus quoad
liepit : tenuimus quod permifit ille qui præftitit.
Quid re&ius ? quid honeltius ? quam vc vbi res ab
eö difcedit quivium habuit, teaertatur ad euro pol-
lelliü., qui ytendam conceffit ? Denique etiam ip
fumhoc Dei voces per linguas literarum facrarumiub
ent, dicentes quotidie ad vframquemquenoftrum :
Honora Dominum de tua fubflantia. Et alibi ; Redde,in-
quit, debitam tuurn. Quam piuseft & indulgens Dominus
Deus nofter , inuitans nos ad erogandiim tecrenæ
fubftantiæ facultatera. Honora, inquit, Dominum de
tua fubflantia : cu^n totum fuum fit quod ab eo accepimus
, noftrum elle dicit vt demus : ideo fcilicet no-
ftram appellanspróprietatem pbflèlfionis, vt maior fit
merces operands : quia plus frucluum necefle eft lar-
gicor habeac , vbi de fuoyidetureflelaigitio. Sed ramen
ne hpcipfohumana mens inlolefceret, quod fubftantiâmhanc
Dominus noftratn eflè dixiflèt, adiecic -r.
Reddedebitum tuurn , hoc eft , vcquera deuotio non il-
licerec ad largiendum , nece fiTuas cogcret ad exfolueu-
dum^& quem ad opus fanétum fides fua ipfa non re-
trahecet, faltemmeceffitas coar&aret. Prius ergo ait:
honora Dominum „de tua fubftantia, deinde : redde
inqhit, debicum tuum , .Hoe eft dicere ••..Si deuotus
es,daquafituum, fiipdeuotus, redde quafi non tuum.
Bene ieaque poluic & dandi voluncatem,.& foluch-
di necelfitatem. Hoe eft vrique dicere omni homi-
Diuitiæ à
Deo.
fint , qùod vfquead mortem cunâa feruauerint
quomodo rei non erunr , qui faedrates Bias ad quof-
cunque homines infidelifiima vanitate tranfmiferint ;
entn etiam illi rei fururi fine , qui non fe ipfos in vita
ifta àliqua ob honorem Dei rerum fiiarum parte pri-
uauerint’ î oftendente id ipfiim etiam per Apoftolum
fuiim Domino tioftro , acqiie dicente : Ague nunc di -
uites , plorate in mtfertts , qua aduentent vobis : diuttia ve-
fira put re facta funt, &vefimenta vefira * ttneis comefta
funt, atirum & argentum vffirum aruginauif , e? ssrugo eorum
m tefiwiomum vobis.erit, & manducabit tames yefiras
ficut ignis. Thefaurizaftis in nouifsimts dtebus. Prætei illam,
quæ in myfterio latct maior eft. multo ac terri-
bilior,diuinorum verborum leueritas, luificere ad me
■ turn ac tremorem onmibus puto ilia quæ piompta
font, ad dmites enim peculiariter loquitur : plaiigeie
eos præcipit, mala futura nuntiat., ignero peipetuum,
comminatur. Et hoc quo minæiplæ magis timen-
dæ fint, non propter homieidia, non propter forni-
caciones , non ob. facrilegas impietates , aut alia po-
ftremo vitia, lethali gladio animas & perenni ocçilio-
ne iugulantia, fed propter folas tantummodo opes,
propter infanam cupiditatem , propter auri atque ar-
genti famcm t vc oftenderec Icilieet fufficcre hæc
homini ad sEternam'damnationem , eriamfi reatus alij
non fuillènt. Quid dici fimplicius, quid euidentius|Djàès
pofcft î Non dicit diuiti : torquendus es ^qiua ho- !mcns jj||
micida es , torquendus es quia fornicator ; fed tor- uitiis.
quendus tantummodo quia diues,hoceft, quia diui-
tiislnalcvteris,quia datastibi adopusfandum diuitias
nô intelligis.non enimiplædiuitiæ per fc nbxiæ,fed mentes
male vrentium criminolæ.-neciplæopes homini pcCnç
caulalime,leddeopibusfibipoenasdiuitesfaciunt: quia
dum vti diuitiisben&n.olum,iplasfibi diuitias inior menw
v w i% , _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ xzcQnücttunt.Tbejnurizaiïùjn^itjttnouifiimisdtebwibènt!
- Ad opus fan&um & hortatione inuitaris,& exa- I cum dixiffet ,tbefaurizaftis, addidit,»« nouifsim is dtebus, hoc
âion e conftnngeris. Dali vis , red de finon vis. A- | eft,vt maior chefaurizanciumreatus.eflet,cum thelà^rorü
poftolus quoque idiplum monens dtuttibus prnipit, ne I inuidiam etiam fecula extrema cumularct.Tbefaunzaftû»
fuperbèfapiant, neque(fierent in incerto diuittarum -, fed in Deo inquit,«» noutfsimis diebtu.Pet thefauros cupiditas, per po-
vino, qui praflat .nobis , inquic, omnia ad fruendumin vo- luilfimos dies infidelitas accufatur : ;ac pet hoc duplex &
luntate operum bonorum. Vno di&o vtrunque docuit, cüpiditatisnoxaeft,&infidelitatisi quia theâuros * qttps
hoc eft , & qui daret diuitias , & cur daret : dicens | iuxtaidquodDeus dicit:Nowco»«//w/(«, crimen vtiq; mit Extd. zt\
enim jforandum a Deo qui prafiitit omnia »oftendit à Deo & alio temporeconcupifcere:maius abfquc dubio perm-
diuites fieri : Addehs aucem, m voluntate operum bono- 1 fidelitatem ipfam crimen eft etiam in mundi fine cumurum
,■ docet ipfura quod dixit à Deo tribui, propter \ late. Durumfortairealiquisfermonemmeumhaiftenus
bona ranrum opera præftari. Pr<cft<treoimjmquit,o>»- iudicabit.Et veredurus eft, fi aliqnid non ex ceftimonto-
■ fWSE. » s .‘j- ? i - rum (acrotumaudkoritacecommomietit.Dutusexiftime-
tur,fi^aliquid tale habuit,quale hicApoftolus præcficâuit,
vt non addamusHlud Domini noftri didum, quo omnes
penitusindignbsfeelïèdixit,quinon renunciaflènt omnibus
quæpoftederinc.Qtiæ cum ira fint,nonne, quælo ,
indulgcntillimum, modeftiflimum.acîm.olliflîmum.exi-
ftimari cbmlenit quod locuti fumus.;fcilicet qui hopiini-
bus ,quibus perfeékam incojumitatem tribuere non pof-
lu muSiOpem (âltem defperatæ,falutisinquirimus:&quo-
rum vitam lanare non polTumusimorte leuarcten,ramus.
nia in voluntate operum bonorum , hoc eft, ad hoc facit homines
fubftaniïaefl'e locupletes.vtbonaoperatipnefint
in ites,id eft., vc, commutent diuitias quasacceperunr,
de faculrates i plus in bonis operibus collocances, Dèi
opes , quas hàbeut in. lioc fecolo temporaiias , bene
vtendo iaciant lempirernas : acfic agqolcentes mimera
Dei , dupfici-bonogaudeanr ; cum qui (une diui-
,tes inhoc fatcnlo, elfe quoque diuites mereantur in coe-
lo. S(c, ergo'habendæ fiint diuitiæ, .fie petenda:., fie
tenendæ.iic propaganda:. : alioqui inaftimabile malum
w ...... _ ^ Quid eft enim perfe&afaniras.^uid,nifim vita h^eberie'jart;taj
eft, bonis à Deo datis non bene vtj: Auaro enim.
inquic fcrjptura facra , mbiltft f i i l e f tm «ipeffiinum ! agcrcîQuid poftrema.njtatio î quidflifivelinçxtretnjs peIFcaii
aeferaliffimum raorlji genus diuitia: confetuancin.ma-! bonura ïiacicumcpmparareiQuideftcnim pdtfcaaiam-
lum dominifni. Verum eft': quid enim peius, apt l.tasîquid.nifi.rebusàDeo traduis bene vti i Qijpdvltij
quid miferius, quàm fi quis praientia bona in mala' mum «medium; ?: quod nifi fallen) poftea facere ( quad
futuraconuc[Cat.&qu*adhncàOeo data lunt, vt pa- 1 poeniteactenon antefeciiTe! Durafoiiaflèaliquisputat
raretur ex eis vitæbeatitudo perpétua, perhxcipià qu«. effequ*dieo:duta plané dura exiftiméturjnifitaliafint'Vt
mur mors ac damnacio fempirernâ i In quo & illud .in comparatione Apoftolicæfeueritatismolliaaerenilfia
.I ' 1' i - t T ' , 'a-..- : —v .....x ■ Hh t ^ . . videan- .
1 I Ü
Hi i n i
lIB iir
i i i