A
G?. 49.1
Gen. 12..
Ó*2.
Ç^^idergodiceiimjàuenij
Remigij Epifiopt Rhemenfi§ j
carnem i id
eft,quidbôni promeruit Abraham propcer circum
cifionem carnalem ? Nil , quia need um erat circumcifus
quando placuic Deo, & audire meruit. Exi de ferra tua,&
faciam teihgentem magnam, & quid maiusfuit; de Chrifto
In femme tuobenediccnturomnesgentesvSi.n. Abraham ex'operibus
iuftificatus efi, habetglortam,fednon apud Deum. Quidam co,-
dices haben t ex pperibus legis, fed falioferiptum eft. Non
enim lex adhuc data erat. Nifi forte ita lit intelligendum
vt dicatur ex operibus legis poftea datæ,& eft fenfus.Si A
bra ham ex pperibus fuis iuftificatus eft line fide, & fine
gratia Dei fe præueuiente, & apud homines, eo quod iu
Itus fuerit per fe,apud Deum vero non eft laudabilis, ne-
que in futurum. Quare, quialinefide impoftlbile eft placera
Deo.infe ergo apud homines habuiflèc Abrahâ glo-
riam, & laudem pro luis operibus li iuftificatus fuilfer line
fide luis operibusjlicur illcPharifæusgIoriabarur,qui cum
publicanoin remplumafcenderac. Fuie opus Abrahæ çir-
cumcilio»fuit vriqueob lïgnü magnæ fidei fus, led tarnen
antequam circumcideretur antça à Deo eleeftuseft. Ideo-
que non ex operibus iuftificatus,fed perfidem* Vndefcrir
pturanon commémorât opera eins,fedfidem. Sequitur,
Quid enim feziptura dick credidit Abraham Deo. Obediens præ-
ceptis illius, quia exiuit de terra fua, & de pcomiftione 1- '
laac,& Chrifti. Credidiçvquod ei dixit Deusjnfeminé
tuo benediccntur omnes gentes, & quia credidit, reput at it
eftilh à Deo opus credendiadiuftitiam,ideft,adrepromil-
lionem peccatorum,quia pêr iplam fidem> qua credidit
iuftus efteâuseft.Poftmodumautem eircumcilionemac-
cepit in lignum luæiuftitiæ, quia iuftificatus fuerat perfide
m. Et autem, qui operatur, merces non imputâtur fecuntlugratis
agendo dignam, & alia ripn p'erpetrarïdpj hoc diftat
interiniquitacem,& peccatum, vl quidam Dolore sd i-
cuntj quodiniquitasiit a^te legem, peccatum poft legem,
veliniquitas cogniiioiram , peccatum fitoperum. Quidam
etiam dicunt iniquimrem elle,quod contra naturam,
& confcientiam, fed indifferenter vnumproalterp læpc
pooitur. Beatus vtTy cut non imputattit Dominus peccatum,
miferieors De Us, deque in baptifmate delcta impu tabit,
-neque poenitentia tc&a fi permanferint in fide, vel poteft
hocintelligi de martÿribus, qui in fuo fanguine bapti?a-
ti i n ipfo m arty do cun &â eisdimittujjtur peccata,vel cer-
tède illispoteft accipi, qui poft baptifmummulta cera-
miferun t peccata, fedveniente occafione, dum pro Chri-
fti nomine martyrium iuftinuerunt, in ipfo martyrio di-
miflà font illiS, quoniam pcenirentiam corporalem lufee- :
per un t; Beatitude ergo bac, de qua Pfalmifta dicit, in cir-
cumçifione mähet, an etiam in praputto , id eft, pertinec fo-
lu m modo ad ludæos,qui circumçifi appellantur, an et-
larnad gentiles,jqui præpurium dicuntur ? ilia beatitudo,
qua peccata fine operibus legis dimfituntur gratis in baptifmate,
& per poenicentiâm j.atque martyrium tarn ad
Iudaços ad fidem;venientes, quam ad gentiles pertines.
Qua gratia, Abraham licet non elfe baptizatus perfidem
tarnen çum eilet in præputiôiuftificacus eft ,vnde îübdk
Apoftolus. Dtcimus enim quia reputata eft Abraha fides ad iu-
flitiam, non circumcifio, ideft, hocafhrmamus nos Apo~
ftoh, quia non propter ,cirçumcifioném carnalem , fed
propter fidem, quam habuit, quia credidit Deo, meruit
iuftificari, Quomodo ergo reputata eü Abrahæ fides ad iu-
ftitiam ? in cmumcifione , an in praputtoihoc eft, reputata.
Ephef. 1 .4
eft fides ei ad iuftitiam poftquam circumcifionem acccpit,
tiam,fedfecundumdebitum.Ex.hamtLTm çonluetudinelunut I rep utara eft ei fides ad iuftitiam, fed cum adhuc eflet in
exeniplum, quando Operantibus leciindum meritum da-1 prsputiq,ideft,ingentilitate, quianecdumetatcircum- '
mus mercedem, & uuliam nobis agunegratiam: non o- cifus, ideoque ante iuftificatus per fidem quam circumci-
perantibus vero, fi damus aliquod beneficium, nofi eft j fus, Et fignum accepit arcumcifiomj , Jignaculum fidei iuftitia, n.
merces,fed gratia,ideoq;gratiam recipimus ab i 11 is. E t eft [ quaeftinpuputio. Ne dicerenc Iudxi liipeiflue cncumci- ]
fenfus.Si Abraham propter opera fuapollitiuftificari line j lumelïê Abraham.fiperillam non eft iuftificatus , often-]
1 gratia Dei prxueniente, & line fide, quxilli etiam gratis j dit illam circum cifionem lignum eflè Îuftitiænonargu-j
j data eft,non elTetei premium iuftificationisgratis datum, | mentum vt fignificaret iufticiam Chrifti, quæ eft ex fide/] r
, led debitum elîèt.V cllialijludçi fuis operibus fuilïèntiu- Signum eft,quandoin hoc,quod videtur,&auditur,a- ! G
ftificarinqneiretvnderéferreriturDeogra[iæ.Eiv<rà,fub" , liud intclligitur. Sicut Dominusuianifeftjaidicens 1 G e - L .
j audi gentili, qui non operatur opera legis, credentt autein eum, neratto hacfignum quarit, &fignum non dabttur ei mfi fignum lo- \Matth.iz
ideft,in Deum,<j/d iufiificat impium, non pet opera ,fedper naProphera. S/cut enim fuit lonas invehtrecetitribus dtebfts., 40
j fidé,&fineprçcedétib'meritiscximpio,&peccai:orefacit tribusnoftikus,fie exitfilm bominis in corde terra. Ecceqmd li~
pium,&iuftum. Reputaturfidesadeiusiuftitiam,ideft,adre- gnabat Ionas voracus, ira quoque circumcifio Abrahæ
xniSiotiemfecundumpropoJitumgratiaDei}hoce^fiecand\ita fidem illius fignificabat, quam habebat in corde,, & pec
j decrctum iufticiæ,ôc milericordiæ.Dei,non (ccundû mcii- j quam meruit iuftificari. Nam circumcifio eft expoliatio
j tum,quidccreuir gratis peccata dimittere: hoc intelligen ‘ in,fidelitatis,&vitioaimabolitio,diftac veio inter lignmti,
j dum degentiiibus>qui ante fidem nulla fiabuerunt opera j & fignaculum »lignum elt,qupdaiiudeft, & aliud ii’gnifi-
j legis,& tameu.ficut-l.udæiconueifiiuftificantur perfidem } cat,lignaculumautem,quodalicuireiadhocimprimitur,
j Cfiriftfi fine operibus legis,ita &ifti. Et bene dicic, lecim- j vt lateatquoufqueabillo referettir, | quo imprimjtur, ita
dum propofitum,fiue decretugratis Dei, quia ante nnidi 1 & ilia cii cumcilio fignabat iuftitiam fidei, quæ erat in A-
conftitutionem,cum homo adhuc no eflet,decreuit Deus braham,& latebac ibi fub lignaculo vera circu mcilio» qua
Pater cum filio fuo laluaregenushumanum nullis præce- ! Chriftus, qui ex eiusgenere erat nafeiturus per baptilmi
dentibus meritis. Vnde Apoftolus alias dicir. Sicutelegit, gratiam lu,os fideles à cunilis lordibus peccatorum cir-
nos in ipfo ante mundiconftitutionem, volensergo Apoftolus j cumcilurus, in die quoque indicq ab omninaortalitacis
■ oftendcre iuftitiam, id eft, iuftificationem » quaiuftifican- j fcagilicate ,■ & corruptionis fæce eft cmundaturus, in hoc
I tl?r line operibus legis^&jneritis fuis, teftimo- Letiam,quiao&auadiefiebat,lignificabatDominic&m re-
: nium Plalmiprqponir, in quo ffSdicebant, quodinad- | furreélioiiem,quæoélaua dieceltbrataeft. N am & iplc
j ucnru Chrifti Iudæi, & gentiles fide eflèht.làluandi,ait j Chriftusfignificabaturincultellopettino,quo circumci-
çnim, Sicut&Dauiddicit. Beatitudinem bominist fubaudi de- lio pàtrabatur,fii« pr*tcrca Iudæis in fignum circumcifio
ictibenscuinominiDeusacceptofertiuftitianifiueiÿ(ïifi(ia.tio- data,quacognolcereturcorumgenus, ik permixtio, ne
nem fine operibus leg!s»poceltÔ<: ita di^i. Sicut Sc Dauid di- i confundcretur dum iuter gentes mulras habitarent, vel
cit: Beatitudinem hominis. Subaudi efle, guod autem dnm intergentes multascaptiuüudicarètur, & ignomre-
dicir acccpto rcr.r,aduerbia]iterdixicaccepçp,ideft,ljberi?' -tur, quod dégenereAbrabædefeenderet Chriftus, a c tara
tertribuir,veliungendum it%/;um fuba1udirione,cuiaccc-j diu manlicin typo, & figura quoufque veracitercomple-
mq a le^dcftjcicttoj &vdilciftotnbuit illiiuftitiami Dica-1 reiuradueuiente Chrifto remoto lignaculo, fub quo late
fnus&terriomqdodnuliratuseqimmqduslocutiqBisdl, 1 1 ' 1 ^ *• • ••
t fa iiu i
bat, id eft; eadem circumcifione camali penicus ablata.
Erat etiam in fignum eifdcm Iudæis, vt quqtiçnsin præ-
lio cum alijsfternabantur,& nudirelinquebanturcxcir-
cumdfiouisfigno notati lèpuljfpræmandarentur.Signum
ergo,inquir,accepit circumcilidnis ob huiulmodi caufas,
quas diximus,quæ circumcifio lignaculum fuit iuftitiæ fidei,
cui Deus accepto feit iuftitiam, id eft, cui Deusacccptam
dat iuftiriam, vcf acceptabilemhabetfine opcribuslegis.
Beatiy quorum remijfafunt tmquitares, id eft | omnia peccata
in baptilmate. Etfyuorum te£la funtpeccata per posniccntiam 1
poftbaprilrajim. Res ieóta,öc cooperta non videtur, &
nos tmm tegimdfpwcata, quando malis bona opera i u - P B B quæ B B eft B in B præputio,, quia __________ ante cftiiiftificai | j( us | .........per fide
H
fticialiiperpuni'musptBiiiténtiam videlicet,&:depiaeteri- quam circumcideretur, iuftitia etiam fid e iïic itur, quia
primum
primUfeSdemhabuiCj&^’ereamiviftitiam^romeruit, . ex fide, vel perfidem. SubaualViuftificahturorn nes fiue
qüaiuftificatus,&mundatUseftabomnllDus pcccatis';Na.| Iudæi,fiuegentilescredentes;%cperfidcmfùnt hæredes,
. man. nonperlegçm,vtfecundumgrdtiam, quamgfatispromifit,
lion lècUnuum mericum,neque lecundurti legem fir ma
fit-prômilfib, quiimpromifit Dîtes omnifemini Àbrahoeytiônïo-
lumexludæisj lèd etiam ex geritibus. Quæ eft ifta pro-
mi flio? benedicenrur, inquit,in t eomti esgé n tes p at'rera -
què raùltarum gentium poliii re,vnde fequitur, non ei.? qui
exlege eft foium> fed & ei, qui exfide eft Abtaha , qui eft pate r q-
mnium veftrum.'Senfusifte eftypttomiflioj;'quæîadla eft
géritilitate liue in præputio pôfitus fide eft iuftificatus
& reddit caufamiquare hoc ? vtfii,putéromtiium credentium }
pèrpy’aputium j pier fide tri, qnamhabuitiripræputio, pater
eftôm n i uro credentiuni tam ludçorùm ,qüam gehrilitimi
N am carne pater eltludæorùninon crederitiüm ,fidcau-
temomnium erederitium Iudæocum & :genrilium, 'quoniam
fidem,qüa credi'dit Abraham,Deum omriipoçpnté.
cflè , & trinitatem habéréinperfpnis, atque vniratem in
fubftantia, iplàm quafi hæredirate paterna retinent ere- Abrahæ de Chriftb^qùod in femine eius Bënedicentdr 6-
dentés, & quare funt omneis credentes filij Abrahæ per fi-, mnes gentes. Mori elided firma eft Idlummodo ifta pro-
dem, vtreputeturezàé fides, &illis ad iuftitiitm, fiu'e ad iufti- miflio, qui ex lege circumcifiori^ defcendit , fed-eiiam ei
ficarionemj ficÛtreputàraeftAbrahæïdum èflec adhuciu géntilifirtriaeft.qui ex fide filiiis eft Abrahæ, qui pater eft à-
gendlitate. Sicut enim Abraham antequam circumcide- hinium credentium, ficutfcriptttm efl: in Genefi , Quia tfd-
rètuf,fidem hàbùit patèr eft credentium;&:poft genüit I- tretn multarum gentium pofui te ante Deum, cuïCredidifti. Hic
faac, ex quo pater eftludkorum * lie potiuspater eft fpiri- percutitur ludæorum fuperbia, qui gloriantur fede pro-
tualinm,quam carnalium itafaiftum eft wy?rpatergén- genie Abrahæ defcendiflè. Non enim kit patrem vnius
tiumper fidem)&: ptoxetcircumcifipnis,ideft,ludæorü cre- geritis lfraeliticæ conftitui té, fed patrem omnium gen-
de n ti um percarn em ,No«^V tantum qui funt ex cinünmfn- tiumper fidem cqnftituite, pet catriem enim Iudiorritri
ne ,fed&fysqui feâatmrvefiigïafideiyqudefitnprxpuùopatris no- pater eft, pet fitjerii ve'rè omnium gentium, &i,é(Sté addit
ftri Abralu. Acfidiceretalljs verbisno illistantum lû.dïÈis Apoftolùsexfuainterpofitioriéantépeum, ideft,cdram
eft Abraham pater , vel reputàtur fides Abrahæ ad iuftifi- 'D e o , cui credidifti in corde. Multi enim luritqui viden-
catiOTietn,qui de(cenderuntpfpgenie illius pofiquamcir- j çur credere Deiim, fed fionaeduritanteDeum.Illi enim
ctimcifionem accepit, fed & hisgentibus, quiimitantur ndncreduntàntèDeurii,quicdnficentur Tfeyerljiscredé-
exempla,fidei, quæ eft in fiiæputid patris fioftri Abrahæ. ; re Deum ; -fed aliud corderetihent', illi vero ante Deum
Nam illis eftAbraham pa'rerj&illis reputaturfides eiiis ad ' credunr,quitotqcorde,tqtàariima,tbtavirtüte ilium di-
iiiftificatioriem, qui imirantur exemplà fidei illiüs/quæ ligunt, vt Abraham, autqui potiüs in interiori homine in
dacaeftéi,cum adhücefletingcnriiitatei.qüæpiæputiiirà corilpc6luDei fidemferuarit, quam in oftenrationfe ho-
:appellatur.No«c»iw^^ legemprbmftoAbrab<t,autfentinieius, minum,ficuteltcarniscircumcîfio.^ipi«iJîr4rperfidem,
ideft.Chriftodïraeftjvt lureseffettnundi: fedperitiftitiatnfi- &gratiam fazm mortuos , ideft, g?ritiles, & omnes, qui
<lrii quamhabuitantequamçircumcideretur, &antequâ ri3.ortuifüntpetinfidelitatem. Sicutenirriviuitiuftuspet
illàfn pcotnilfionem acciperet. Ideoque per legem non fidem,itamoritur peccatorperincredulitatem, vel certé
eft dataj vel fada pfOraillio Abrahæ, qriadijfturoèftiîii, yiuifiear, dixit ; Subaudi, præfcnti rbmporepro fiituro vfc
Vatftm multarum gentium genui te, & infemine tuo behedicen- • uificabit,ipfeenimlufcitàbït: fiüeviùifieabït mortuos itt
m omnésgerites;qùiaivoneratadhuMex, quæpoft qua- 1 îri dieiudicij,ficutin Euàhgeh'o dicir : Veniethora, quando 28
dringentosj'&trigintaannos dataeft. Abraham érgo'in omnes, qui in mommentisftini,audmtvocem eius, & procèdent, f
GH riftohæres e ftmun diiquiaomnes credentes perfidem j & vocat ea, qua non funt, tanquam ea qui funt. Deus omril-
filij lunt Abrahæ, &jpfeiri Chriftoomniapoflidet, cui di-1 potens folus habec elFentialiter elfe, & qui adlVæient éi
dïu m eft à pâtre, pofiula a nie, &dabo tibi gentes bar editatem I per fidem, & dile&ionem, illiVriquè liabent éfle abillq j l
i tuam. Sienim qui exlege, haredesfunt 1 exinanita eftfides, aboli-1 & illius funt, fièut ipfe dixir ; Ego fum Deus Abraha^Ifaac
' ta eft proniifito, id eftj 11 Iudæi,qui ex circumcifione fünt, & j & îaeob, & contra illi,quici non adhærent eomparatione
qui legem habenr, hæredes funt.tarimmmodbprOmilïio-1 eius,quafi lion fuiit. Vnde dicir ÊfaiasProphèta, Omnes
riis Abrahæ de Ghriftci, & non etiam gentiles,euacuatàlî- gentes ceram eo fie fünt, quafi pon futity & quafi nibil,&inanèh-
ue arinihilata eft'fides , quaipfe credebat Deo, ôcabohta piitàti.fitfit ei. Igitur fecuftdum hune fenfutri dicit Paulus
eftpromifliodeChrifto*, &éftferifus,fifolùmmôdo vos modo,ergofiçutvocauitAbraham,quierat, quiDéoad-
juclæi circumcifi hæredes eftis promiflïonis Déi, vt vos , hærebat per fidem, dicens: Exi de terra tua. Sic vocat ca.
vu Iris, non irnplebit Deus promiflionem fuam,qnam de- ; qiiænon fiirit, idèft, fie vocat gentiles in fide infidèles ad
dit Abrahæ, vt pater eflet multarum gentium. Et fi ita eft : fidem, vthabeanteflè, illiadha^rendo. QufariteahônèT
iam videbitur Deo fruftra credidifle , non eft ergo data rat illi non ad hærendo. Qui contra f im in fient credidit, n
pro miflio Abrahæpeflegemvfed per fidem.Qiiare? Lex e- fieret pater multarumgentium, per fidem contra ipem de-
hiht iramoperatur,ideft, vindi&am Dei,lex lion deditillam fperatæ fobolis ctedidirin (pèm Iperatcé fobolis,1 vèl certè
promiflionem Abrahæ, led vindiiftam operatur , duiri di- contra fpêm naturæinlpe gratiæ,& pCitentiæ Dei credidit.
cit dentem pro dente, & qui occident océidatur, Ÿbienim Contrafpem enim hatufæ erat Yt vetula pareretjquç ado-
non eft lex , hec pràuarïcatio. Subaudi, tanta, vel non ira lefeens , & iuuencula fterilis pèrmanferat. Nam natura
imputatur, hoc dupliciterintclligi potéft, ybi non eft lèx eft, vtiuüenis iümftus iuuericuliè getteierî fimiliter feriex
nàturalis,non eft tanta præuaricatio eiufdemlegis, verbi iun^dsiuuen'culæ, naturaleeft, vtgerieret. Sicut Abvi-
gratiajquamdiuinfantiDUsnonyigetintelligentia,auriri- ham fenex&rAgariuùeflcula,exquibusnatuseft Ifinael.
tellecStus natural is l egisdi fee r n c n di inter bonumSc ma- "Gontrafpemver6,naturæ eflèt, y t feriexqurn vëtülamhi-
lum, licet pereuciant pattern, verberentmatrem, maledi-, tus getierêt, fed Abrahanï rion attendit ad conluetudiin
i (Sen.ty.s
t Pfal&çïî
C ; |
iÊ m
ifat.46.1j
cant pareritibus, non eft ranta præuaricatio, riec ira impu-
tatur eiSjlicùtpoftmodum, vbî venerint adlegitimosan-
nos, vt vbi cæpei;itvigetcin illis naturalis intelle^us; Àli-
terfvbi non eft lex Moyli licet peccet aliquis npn .eft tàntà
prçaaricatio,nec itài mputalur ei,qùinô habetipfam legé
fi prçuarieaueric,quia noéxiftit præuariçator cius, licut illi
cuidataeftad obleruaridü, ideoq; vbi praiceptio legis,ibi
præuaricationis occafio , & vbi præuaricatio, ibi maior ira
Dei,&vindi(fta iri piçuaricatore.Poteft & térrio modoin-
telïigi ibïjvbi noheftléxEuangelij, licut in Paganis, ftèç
præuaricatio tanta, tamen nonideo immunes adviridi-
dam Dci erunt, quia pet çreaturam poteranfeognofeere
creatorem, ideo e x fid é , v tfe cm d um g r a tta n tfirm a f i t p romifiiq
fentini Abraha. Senfuseft. Quia non eft tanta præuaricatio
in gentibus, vbi lex non eft Moyl i , quaritaih Iudæis, Ideo
flfibüàth. Vêtir. Pdtfifotn. S 'fytW
nem nkturàlem, quod nonpoflic ex le, & Sara iam vetuiis
filius procreari. Sed in fpem pptcntiæ Del credidit, quia
Omnipritentem noue#at eum ; qui proroifit. 'Corifîdc-
randurti autemquatuorexifteiè caufas ,vt beams Àmbro-
fîus diçK-i Quæ redduut foeminas fteriles, ividchëec auc
quia fehien virile non peruenit vlqùé ad locùrn cori'Cc-
ptioriis,aut quia mulier non valet rètinere iflüd, aut qrii?»
non Kabet vigoiem cpe^coquendi lllud, aut cèrtë, éfriîà
ambo fimul fenesconueniunt, & làn'ëduté gfauaritur|
fectindtiriiquod dittum eft ei : Sic erit fenien iuümficutMicoeii,&
arena matü. Semeri Abish« in hoc toco^intélligiÉùc lia i
multitudo' ludæorum , qiiotü pater «ri! per carnem, & et-
jlampcrfidférh, qudm etiam h^mritudoÔ'mrimm gentiùm;
®quori^î folummodo patèr eft per fideiri , & didura eft
bbc hÿperbolicos, pëf tropum;fcilicèt fidetn excéden^
ri z i t % i v . teriJü, L i- . •