imperii apud Treueros ftatuepS, cantainfaniain domos
debacchatuseft, vrduos imperaroreslcgitimos, vnum
Roma,alterumreligidfifîima vira pellerét. NeCmora
tarn feral i bus vallatusaudacijs ,apud Aquileiam vrbem
capite nephandè csditur.qui decoraca totius oibis capita
regnoquodammodo deiecerar. Exiii Britannia omniar-
matomilite, rnilitaribusCopijsredoribus licet immanibus
ingenti iuueptu'te fpoliata , qn s comitata veftigiâ
fupradidityraunidomumnufquam vitra, tedijt, &qmnis
belli vfu penitus ignara, duabus primum gentibus
tranfmarinis vehementer fæuis, Scotorum aCircio^Pi-
dorumab’Aquilone calcabilis,multoslftupet gemetque
annos ,ob quaruminfeftationem, ac dirimmarndepref-
fionem,Eegatos Romam cum epiftolis mittit, militarem
manum adle vindicandam lachrymofis poftulationibus
pofeens , 8c fubiedionem fui Romano iinperio continue
totaanimi virtute, filongiusarcecpturvouens. Cuimox
deftinatur legio prsteriti mali immemor, fnfficienterar-
mis inftruda, quæratibus trans Oceanuni in patriam ad-
ueda,ôc cominus cum graüibus hoftibus congrefia, ma-
gnamquéexeismultitudinem cædchs , omnes è finibus
depulit,& fubiedos ciues tam atroci dilaceratióne exim-
minenti captiuitate liberauit, quosiuffit con ftruei e inter
duo maria trans infulam, murum, vt effet arcepdishoftibus
à tuibainftrudusterron,ciuibufquetutamini : quia
vulgo irrationabili abfque redore faCitus non tarn lapidi-
busquamçefpitibus non profuit. Legione autem do-
mum cum triumpho magno, 8c gaudiorepetentc., illi
_Amki-rttv»« Inninmfunda fame rabip
i I
lis prouinciæ iods Chriftian* religion« apparcrct. Tunc
quantæfogæ, quanta:ftrages, quanta: aiuerfaruni mottiumpoeni.
qnantæapollataiumtnine.quantægloilora:
martyrum coronæ, quanti perfccntotum rabidi furores,
quanta: è contrario fanftotutn patienoæfuete, Ecdehä-
ftica hiftoria nattat i ita vtagraine denfo certatim reliais
pofttereum mundialibus tenebtis.ad amoîna^coe orutn
régnaquafi adproptiam fedemtotafeftinatet Ecclelia.
Magnificauit igitut mifericordiam fuam nobifeutn Deus,
Voicns omnes homines faluos fieri „& vocans non minus
peccatotes, qnam eosqui*putantiuftos. Qut gratuito
mutiere fuptadiao ivt conijcimus, perlecutloms tempore
, ne penitus ctafii attæ n o t e caligine Britannia ob-
feuraretur , clariflîmos lampadés faniftorum martyrum
nobis accendit: quorum nunccorporumfepulturae, St
paffionum l o c a f i non lugubti diuortlo barbarorum,
quam plurima ob feeleta noftra ciuibus adimeretur, non
minimum intuentium mentibus atdorem dminæ chari-
tatismeuterent. Sanaum Albanum Verulaminenfem,
Aaron St Iuliannmlegionumvtbis ciues, cicterolquey-
triuiquefeltusdinetfisinloris lumma magnànimitarçin
acie Chrifti perdantes dico : quotum prior podquatn'
charitatis gratia , confelTorem peifecutoribus Inletta-
tum, Sciamiamque comprehendendum imitans, Sc in
hoe Chridumanimam pro ouibus ponentem dorno pri-
mum ,ac mutatis demum mutuovedibusocculuit, « l e
difetimini in ftatris fupiadiai vedimentis libenter perle- g s a c a a s g a n c i »
i l S ä S S tH S S
fronhæadefigerent. Nam qui fupetfuerant, fyluis acde-| rum in mari curfus accélérantes inopmatos.pt.mtira tan-
lètnsabditilque fpeluncis fe occultauere, expédiantes i dem tetnbilps inimteoruro ceruicibus lnhg“ ‘ ^ ucr“
udo r e X t e omnium Deo carnificibus feuera quando-j „um.vngues, cafibusque fol.otum tempore certo alb
queiudkiadîbivetoanimammtutamina. Igitutbiludro milattdamijfdçmperagutitttragem.acvtmonianustoP-
fmar^aUUrbdiis needum ad integrum expleto emat- rens crebrisrempedatum rluuhsauaus, ronoroque mea-
ceFcentibufque necis autorem nephariè ed iâis, k tis lu- tu alueos exundans.vno obiedas fîbieumctt gurgite mo
minibus omiies Chtiditytones, quafi pod hyemalem aci les, ita aunulorum agmmaauxiiiatotes egregq, h qua ta-
mcdixai^noûem/tenmeriem luccmque ferenam aur* | E ^ p t j ^ a ,u>n ^ M . ‘a « ^ * ï ^
cibdiseitdpiunt; renouant ecclefiasad folum vtque de- runt, quia anniuerfarias auidè praedas nullo obfidente,
firu&as Balilicas fanSkorum martyrum fundunt, con- trans maria exaggerabant. Igitut Romani pati æ denun-
E g g ac veluti vidriciafigna paffimpto- ciantes | nequaquam le tarn labor,oils, « ^ d ,n o n ,bus
palant, dies fedos celebrant, facta mundo corde oreque polie frequennus vexari, St ob imbelles euaticofque la
eonficiunt, omnes exultant filijgtemio ac fi mattisEc-| rruncnlos | Romanafigna tantum talemmje exeyuttm.
! clefiæconforti.Manfit namque liatc Chridi capitismem- tetra ac maqfiit.gari, fed Tt poilus fola coirfiefcendqa-
1 brorum confonantia fuauis , donee Arriana perfidia a- nns ac viriliterdimicandq terram, fobdannplam, cori
I n o x ceuanguistranfinarmànobiseuomensvenena, fia- iuges,liberqs,8cquod bismaïusefilibertatem vitamque
I très in vnum habitantes exitiabiliter faceret feiungi, ac totis viribus vmdicaret,& genti^us nequaquam fe rprtio-
I quafi via fada', trans Oceanum , omnes-omnino beftiae ribusnjh fegnitia Ôc torpore diflüluerçtur, inermes vin-
mortiferum cuiuslibethçtefeos virushorridoorc vibrân-1 clis vinciendas nullo modo,fedm^ru^aspeins,enfibus,
tes lethaliadentium vulneta patriænouifemperaliquid | ha^is, &adc*dero prompras pro^enderet manus, tua-
audirevolenti ôc nihil cette ftabiliter obtineny infige-1 dentes.Ec-quiahoc putabantaliquid derehnquendo po-
bant. Item que tandfcm tyrannotum virgultis crefcenri- pulofpmmodiadcrefcere, mumm nonyraltdrum fum-
bu&, Scin immànemfyluamlam iàtoque erumpentibus, pm pùblicopriuatoque, adiunilis fecum milcrabilibös
infula nomen Romanum. nee tarnen morem legemque indigenis ^folitoÇruduræ more, tramitemman vtque ad
tenens , ,quin potius abîjclens getmen fuæ plantatio- marçintervrbcs , quæibidemforte ob met um holtnim
his amarilnmæ ,adJ3allias magna comitantc fâtellitum colloçatæ fuerant, diredlo aedmeant ,rortia rormidolole
caterua, Maximumitnperatorijs iniignibus quænecde- populo monita tradunt, exemplar^ iqltitucndorum ar-
center vfqua*» geflit, non legitime,fed rim tyrannico ini- ' morumrelinquunt. In littore quo que Oceaniadracri-
tiatum mittit. Ille callidaprimum arte potius^uam vir- 1 dianarn plagam, quo naucscorUm habebantur, q.uia &
tute,finitimos quofque.pagosvelprouinçiascontraRo- ' inde [Jarbaticaîferæbeftiætimcbantur, turrespcrinter-
manumKamm, rctia periutiiraendacijquefuifacinoro- ! ualkad'profpeéluminariscollocant, Âraledicunt , tan-
foreenoadneiflens ,&vnam alarum ad Hifpaniam, al- : quam vitra non reuerfuri.Itaque illis ad fuaremeantibus,
teram ad Italiara extendens , & throhum iniquifîimi emërgunt certatimde Cartuchis , quibuslunt transScy-
-------T , ; T-7" ’ ! ’ ; : — ; . v,'. '. thi can
thicatrivaliem euedti, quafi in alto Titane,ihtaMëiite^Tcuetint .æqnàlSStralâncopéndebaBtàlÿ Sp tiiongcä-
qiiecattmate, deartdifiimisfbraminum cauernieulisfiif- I tintafuliïentdifpliceriria, ita v t Bietitoilludpatriintos
f c* vcrmiçulornm cunci, terri Scotptum Piélbrumque j piretieum , quodvètériilli populb denunciation eft pd-
| grèges moribuff ex parte diflidentt s , & vnàëademque
fiïijdnquiçns^finelegeidercliqtiiftis Deüÿ
! kb|uihis fundendi rauidltare concordes, furcifcrofqiië
magis v u ft^ pilis , quam Corpomm pudenda puden-
difque prqxirnyëcftibiis tegentes , cdgiiitaquë
bitOrutn rê%er^q#i &c redrtus denegatione/folito con-
fidéritipres omneraaquilonatemextremamq; terræpiar-
terèpro indigenis imiroteiiuscapgnunEiStatuitur adheefc
tibuspræcordijsipèpta ,quæ diebusac noâibus ftupidp
fedil imarce fee b à ü. Interea non çefïant yncinata nudo&
rum rela, quibüs miferrimi ciuës de muris traëtrfoloàl-
lidebamur, hoc fcilicet ,eis prodéfat immaçuiæ mortis
fupplicium , quod qui tali funerc fapiebantiir, fcatfum
.pignorumque iuqtüm ttiifcrandas imminentes pcenas
dtoexitudeuitabant. Quid plura ? reliais ciuitatibus,
muroque çelfo, iterum iflis fugæ,, iterum difpêffionés
folico dèfperàbiliores : item ftràges.accelerantur crude-
liores, ôc freut agrii à lanionibus, ita deflendi ciues àb
inimicis difçdrpuujfur , v t commemoratio eorum fera-
rum affimilaretur ageeftium : nam & ipfis mucuo , nec
proëxigiii viiftiiis breui fùftentaculo . mifertimi ciiieslatueritaptarii
& àd iraçundiam proüocaitis fanëlum lfraeji. Quid.ad-
hücpercutierhini apponëntes iniquitatein tourne caput Uti- ,
iguidum, &;omni cor inoercns, a planta pedûvfyue ad vert item,
■ boneftihcofanitàs. S ic agebantcunâa,quæfaiucicon^
trariafuerîni: j ac fi nihil mundo medicinæ à verp omnid ;
medicolaigiretur,& nqnibium hæcièculaces ÈgÈ! fèd &
ipfegrex 0omitii eiufque paftorcs , qui exènipro ëfîe 6- j
mni plebi debuerinc eb.riëtate,quam plurjmi yinotné* i
didi,tprpebàntrefbluti,& animofitatum tumore, iurgios
rum contentioiié, inuidiæ càpaéibus ÿhgülis, indiferéib
bonimaliquçiudicib carpebantur , ita vt .perfpicuë ficut
& nunc e ® ' effmdi videfetat'contentio fuper principes,ijuieoi
facerent errâre in.inuio i &non in via. Interea volehte Deo
purgare familiam fuam, ôc tanta malorum labe infeâam
auditu tantum tribulationis emendare j non ignôti ru-
mores penniger ceu volatus arreâas omnium penètrii;
aures. làmiamquc aduentUs veterum hoftium volen-
tium peniças,delere,Ôcinhabitare.fblito more, à fine vf-
que àd terminum »regionem, nequaquam tameh ad hoc
proficiunt, fed cotnparatiiumçntis infipientibus, ffcridis
ti ocinandp teniperabant, & augebantur externæ cia- j vtdiciturmorfibus, rationis frenum obfirmantes per lades
domefticis motibiis^ quOd 'huiufcempdi tam cire* ; tam diuétfoium vitiomm ad mortem procliue ducéçerai
bris drieptionïBus vacüaiecur otpnis regip^totius cibi relidlofalutari licec ardo itinere difcurrebantviftm. D«^
baculo excepto venatoriæ artis folatip . Igitur rurfurn ergo vt Salomon ût,femisdum nonementUtur verbü,fldgel-
mifere mictentes Epifioias reliquas ad Aetium Romanæ laturjhtlius& nonfettttt : pettifera namque lues féralitçr
poteftat isvi tu m , hoc modo loquentes: Aetio ter con- ' infipienti populo incumbic, , quæ ih breui tancam cius
fuli gemitysBritannomm , ôc poftpauca, quærentes in- | multitudinem ccmoto mticrone fternit , quantam ne
quiimt: Repellunt nos Barbari ad mare, repellit mare ! poflïrtt viui humare. Sed hac quidem emendatur^t il-
: ad-Barbaros. Inter hæc, oriuntur duo genera funerum, j ïud Efaiæprophetæin eo qupque implerecur dicentiÿ:,Ef
aiitioghlamiir, aivtmergimur, neeproeis quicquam ad- j vocauit Deus ad planttttm & caluitium& cingulum facci: ecce vi-
iuróiiphabenres. Interea fames dira ac famofiilimava- ! ttilosoccidere &iugularearietes:eccetnandt(care,&bibere,& di-
j gis ac.nutabundis Iiæret, quæ multos eorum cructis com- j cere: Manducemus, &bibamus , crasenimmoriemur. Appro-
j pulit prædonibus fine dilatione » vidas dare manus , vt pinquabaefiquidem tempus, quoeïusiniquitates, vt o
paiixillum adcefodllandam animatn cibi caperent. Alios
vero nufquam , quin porius de ipfis montibus, fpeluncis
acfaltibus ,^dum confettiçôKtinùo rcbellaba^nt. Et turn
primuminimicispermultosànno'sprçdàs>agentibusftra'‘
g es dabârttf non fidentes inhomine.fedin Deo, feçun-
dum ïllud Philoûis : NeGeile eft adeflè ditiinum , vbi
humanum cèflât auxilium. Quieuitpacumper inimico-
rum audacia , n,ec tarnen npftrorum malitia. Recede -
rant hoftes à ciuibus, liée ciues dfuisfeeleribus. Moris
namque continui gentis erat, ficutôc nunceft, yt infirma
euèe ad retundenda hoftium tela, ôc fortis effet ad. ci-;.
uUiabella, ôcpéccatomm onera fuftinenda ; infirmai in-
quam, ad exequendapacis ac veritatis infignia, 8c fortis
ad fcelera ôc mendacia. Reuerrüntuf ërgo impudentes
graftatores Hyberni domum , non longo poft rempote
reuerfuri. Pi&i in extrema parte irifulæ, tune ptimutn
ôcdeineeps rcquieuerunt, prædas & contentiones non-
nunquam facientes . In talibus itaque inducijs,defolato
populofæua cicatrix obducitur famis , alia virulentiore
tacite pullulante. Qujefcente autem vaftitate , tantis
àbundantiarum copijs infula aftluebat, vtnulla habere
talcs retro ætas meminiffet, cum quibus commodis ôc
luxuria crefcit. Greuit ëtcnim genuine præpollenti,ita
lim Amörreorum,cottipferenmt: initur naraquecobfi-
lium j quid optimum, quidve faluberrimum ad repei-
lcndas tam ferales SC tam crebras fupradidarum géntium
irruptiones, prxdafque decerni deberen Tufu .omnes
confiliarij vna cum iüperbó tytanrio cajcanfur adiftuê-
nientestale pr$fid»um, immo excidiiimpatria;, vtfero-
ciflïmiillinefandinaöiinis $axones D eo Iiommibüfqüé
inuifi, quafi in caulas lupl in infulam,adltetundéndas:a-
quilonatesgenees, intromitterentiin Quo vtique nihil
eiyfquam pernieiofius, nihilque amariuS fadum eft. O
altifiimam fènfus caligi^em, o deiperabilem crudamque
mëntishebetudinem! Quosp.ropenfiusmorte,,cumib>-
efièntjtretnebant fpon te, v c^ita di cam,fu b vnius tedi cuï-
mën inuitabantjftu Iti principes,vtdidu eft,TanëpsBan-
tesPharaoniconfiliuminfipiens.T um erumpensgrex ca7
tulorum de cu,bilileaïnae Batbariai, tribus vt firigua eius
exprimitur,CyuIiSinoftra,longis:nauibus, fècundis velis
omine,auguriifqj,quibus per vates canebatur,eertoapud
c,Un^ pra:fagi<t,qu0d ter centum annos,patriam,cui pröraa
Ubrabat, infideret, G< vero L. hoe eft dimidio temporis,'
fspius vaftarec. EüedusprimuraiU orientali paree infu-
lx , iubente infaufto tyranhote r rib ile s ihfixrt vngues»
quafi pro patria pugnaturus y\fed eam certius impugnavt
comperenter eodem tempore diceretur: Omnino t/ilis j turus. Cuifiipradidagenitrix comperiens primp agmi-
auditur fornicatio , qualis nec inter gentes. Non folum vero nifuifle profperatum , iterb mittit fatellitum canumque
hoCvitium, fed & omnia qua: humans naturae aecidere I ptolixiorem c^teruatri.,, q u s ratibus adueda adanätui,
folent, & praCcipue quod 6c nunc quoque in ea totius cum manipulanbus fpurijs. Indegermen iniquitaris, ra-
bpni euertit'ftatum, odium veritatis, cum alfertoribus$ dix amatitudinis, virulentaplaneatio noftrk*coridigna
amprque mendacij,cuin fuis fabricaroribus j fufeeptio meciDis^innoftrocefpiteferacibuspalmitibus^pampuiif--
mali , pro bpnpi venerationequitis, probenignitatej que pul%lae^ Igitutihtromifilin infulamBarbari[veiu-r;
cupidotenebtarum, pro foie; exceptio Satans, pro An- j timilires, Scmagna, vt mentiebantur3difcrimina probo-f
gelo liicis; Vrigebantur reges non per Dominum , fed nisfiofpitibus fubituriimpecrant fibi annonas dari, qus
quicsteriscrudeliotesexifterent, Sc.paulopoftab vndo’- multo remporeimpertitsclauferunc % yt (^citur , canis
tibus non pro veri examinatione trucidabanturyaliis ele- < faucem. Item quetun'tuc hon.affiuefitdr' fifii epiiuenia
dis trueioribus. Si quis ve.ro eorum mritior,6c verijati alf- ; contrib*ui yoccitfiones dtinduftria^olorantes, ä^iiivpro-t
qiiatenus propior videretur , in hunc quail B iitannis fufiör eis m.aghifi'centia cnmularetur i fiantut fe cun-
fubuerforemomniumodia.celaqucfineicfpeducontor- dainfuls,ruptofeederedepopulaturos. Necmora,mi-.
quebantur , & oinhia quS difplicutffint, Deo.que pla- nas effedibus profequuntur, confoucbatUr namque vl-‘-
^i^iotli.Fet.Pqt^J'pttt^(J^^i^ _ i ^_ c L 11 - ' tiom$