purabat calamitarem. At cum iri talibus effet, & cædem dedilfet, ptofligabatiiF, vit* datæ præmtüm möitemre
ÎL . 1 . I. tril aÜ® fir mCx^ntruVi. fcrpKaf n r npf imDauidis molir'etur 1 dsemohi fepentinum fit ipfe domici »r vf'imin'iarrnrrs nd hit».
lium m o rum petueriitate dastnonem ad opus vocante.
Tune Gratia per inuidiamabada de habitatione conce-
ditdtemoni. Anima enim tjuse virtuteexutaimprobita-
tem induerir, eum Vocat ad habitatiofiem, qui malis affe-
aibosgaudeat. ItaSaul, cumdomefticum haberetho-
ftem, iadabatur. Eura verotam fibi inuidentemcoofpi-
catris Dauid, nondefpexit eiufinodiinimicitiasaffedum;
fedteii inftarGratiänicontradaemonerocxciuit. Hicigi-
tur lyram iumebat in m^nus, quo caritu abige-ret dasmo-
nero.llle fanätus haftamm medicum iadabat,äc fublatus
fit,nlfi famulum fuuxri cripuifiec Gratia. O nouum,iöiu-
riumque facinus 1 Daemon pellebatut, &dasmonelibe-
ratusarma capiebatidanion vincVbatur &hominismo-
ccs plus iumebant apdacis* -Cumque fruftratus eilet ex-
fpedatione teli per infidias iadi, alio vertitanimum jin-
t>iio Dauidi filiam dare vult |u o quo exofum cohonefta-
ret/ed vt fiiicenuptijs caedememeret.Sponfaliorum lega-
tos mittit huius thalamuiri dolo praetexens. Sed Dauid
non auidius in dqmum inuolat. Quin potius prae animi
mödefationeregini nuptias repudiate • Cum veto mdo-
tem muliebria donaante puelläs nuptias alienigenarum
eflet o cci fto praefti t uta, fidens Gratia fiiadetur fermoni-
bus de ibeietate habitis , ftrenuitatis premium nuptias
du eens. No».inquit, habet Rex fponftlta nicejfe; fed centum
irtt£ 18. j puputia alienigenarum. Scriptura vero Saulis nequitiam
coarguensanimumeuulgat: Cogitabatenimtradere Dauii
in manus Pbilißbinorum, inquit illa.Nöh vt fpohfum vitlo-
iem ante nuptias fpedaret,fed vt ante thalamurn pr§con-
fumeretur, vrque mors nuptias anticiparet, necistnftru-
mentum facie alienigenas. Non vtdtrexffonfalta ,fed centum
praputia poftulauit. Mores peruerfi.cogitatio fraudulen-
ta.Arbitratus enim eft Dauidem prseciiis vel domeftico-
rumcapitibus , quodabinuidia fibi periculum ereaba-
tur, furciuo ftratagemate p'ofle propulfare > quando in a-
rriicisj&inimicistorms diferimen natura ntillumfigura-
uit/ Vnäverocircumcifio abalienigenis abiungebat If-
raelem.&legis nola differentiae fignum erar.Quam igitur
Dauidi dat filiam , in casdis perpctrandae’ip c'ietafem ad-
fumir. O miferrimas cogitationes! vt inuidias motibus
obiequatur.tam immature filiam viduitatiadiudicat, in-
uidiaque opprefluS contra naturam furorem concipit.
Cognario non foluitinimicirias,neque naturae vinculum
dillipauit inuidentiam. Imperat filiae,maritum feruet,fed
in mortem. Ö improbitatem occcecatam 1 Viduitatcm
imponit filiae,&aduerfusmaritum armat vxorem, quod
icelus refutant vxoris mores,nec natura patitur. Ignora-
bat inrerimSaül auxiliatricem,non infidiatricem dedifle
dej vitae cuftodem, non mortis adiutricera. lila vero im-
probato parentis fiirore virura a iugulatione ereptum fo*
ga dimi ttitjita deuida parentis inuidia fuam in maritum
caritatem conteftata eft. At Saul furore excitus necis artifices
emifit.Filiayerp infirmitatem viriprudenter caufata
inueteratam patrfe iräm mollire clam (perabat , & fiigae
occafiones fugienti procudebat. At mihi vide qua foller-
tia,quacaritate mulier in virum fuerit. Perfuafit quoque
ledulojVt inuafetudinis fimülationem adiuüaret. Imago
namque in viri fpeciem conformata, & in lechilo collo-
cataformx fiölione y identes eludebarjveftibus vero lub-
ie£lo recens iugulataecapra: iecore res credibilior apparc-
bat.Adhucenim micanshepar & fiipr^mam palpitatio-
nem prodens viri reciproeantiS animam fpedem dabat
eluCo fenfu öculorum. Talem mulier tragoediarö arao-
re virfincenla dare potuit I Vtinfidrölä datafuit, &,au-
xiliaris repertaeftdattocinatrixemiflaeft, &gubernatrit
inuenta» At filiae commeritum patriäferitatemcicurare
noö potuit. Vere ementitam inualetudirtem eile rat us iu-
bet in ledüica deportari. Cur ceflo i cat necem non mo-
iior i Exofum vintftum teneo, praeda in manibus eft,
iugulari poteft. HuC iara meaperuenit oratio non tarn
voluntateSaalis caede' cruentati accufandi, quam forti-
tudinis Dauidicae propalandae. Namimprobitatisillius
| eommemoratio accurata.eft virtutum Dauidis demon-
ftratio. Siquidem ab eo, cui multis in cafibus lalutem
ferebat,ac per folitudinem, per viarum errores ad he-
cem acquirebatur. Familiarius haec euenta «oofid'ere-
ttius, & pro.fundam animi confternationem peruidea-
mus I vt Dauidicæ lapientiæ magnitudinem cogno/ca-
mus. Nam quiiniuriam fe c it, ac deinde ad fuppiieium
conquiriturex perpetrati facinoris audaciamali (olatium
capit,& confeientiam circumfercnsaccuiatricem (uiper-
fequentiex animo patrocinacur,a&àqüe fua iuftè diiudi-
canspoenam nonqueritur. Atquifolicitèabed, quem
nonràrofèruauic adnecetn circumueniturj beneficentiae
fuærecordationeattonitüs, quod pereainin arma contra
fc solicitant âduerlàrium incolcrabili do loris morfu
faticiatur. lta Dauid adueriis vndequaqueingruentibus
obruebat ur, ne c in fuga periculum ftetit.-hpn ênim Daut-
dis fuga Saul fatiatuseft , neque præceps fuga inuidentiam
minuit, fedcumviuerenunciaretur, qui in inuidia
erat ,acccndit acrius. Ideo regni cogens exercitiis præ-
dator iniuftus protinus occultât um requiiit » faltus per-
ueftigat, ima vallium cingitindagine, fumma montium
luftratcuriofiflime. Dauidispfalmi,quidpaflus fiè.euul-
gant,calamitatesodæclamitant : In Dominoconfido : qu&-
modo dteitis anima met, Tranfmigra in montemft eut paffer ? Vides
animam cogitationeperegrinantem y & ad iecurilïî-
mam Domini iocietatem recürcentem. Qnis in talibus
angùftijs ira fimul, & delpèratione dominante non dice-
ret; Haeccine mihiSaulreponit?ifiie quemdaemonieii-
pui?ifne,quem à Goliathi terroreliberaui ? cuiregnum
in tuto collocaui? quem i lèruitute in libertatem adfêruiî
cür Gratis lyram puliabam ? cur dæmonem turbas in-
trorfum cientem mei cantus feriebant i fi obtritusàds-
mone confumptulque fuiffet, iam non adeaedem me
quæreretx: tune eius forte inuidiam mors præripuillèr.
lmmilic iri me cantantem lanceam; ego vero carminis
medicamehtum non omifi : mihi ægritudinem ieuanri
fuccenfebat, ego vero contenriolà quadam humaoitate
inhumanum leruabam. Nihil horum dixit Dauid>neco-
gitaiiitquidem :fedfublatisin cælumôcuUs, inde auxi-
liadeùocabaç. Hue iam progreflùs vide mihi reram ar-
canam reâionem , vide mihi Dei in nospropenfam vo-
lunratem3acProphetæfapientiam. Iam inueiperafeebar,
& quod.periculorum nullusreperiebaturcxitus,quQd-
que lo i , vtfoletjoccideràt, cumhon occumberet inur-
dia,DauidobiacensïpelæUm ingreditur. Ingrediturdc
Saul cüm lumma inconfidesantia tempeftate compulfus,
ingrelfüsaucem cum (àtcllitip fomno deuindtur. Spcij
vero Dauidisfùgitiui oppoTtunam rati prædam aduerlà-
rium præfentèm.Dauidem exacuunt: EcceJies,de qua loeu-
tus esi Dominus ad te : Ego tradam tibi inimicum luum , vt fadas
et,fientplacuiritin cculutuu. Quis eiufmôdi naâus hoftem
perfomnum in prardam obieôtum non vpainieda p l^ a
lè periculoliberaret'?^AtnontalisDàuid. Vetum quid,
ait? P ropitmfit mihi Dominus, ne faciain bans rem domino meo
ebrißo Domini, quia chrïfius Dofnmieïl. Amici nefaric prori-
tabant, quspalfus erat ,ad arma vocabant j fùturi rerror
manum acuebat : ledanimusDauidis haud fuperari po-
tuic. O gencrofum pedus, & (oli G ratis leruiiegnaiuml
Et eonfregit Dauid viros fuos fermottibus. Quis bello facefti-
tutnPuftodem lacelfentis intellexit eualiflè ?quis,vt beneficium,
iniuriarum autorem comiter excepir l Tradidity
inqumnr,«* manus tuas. Neque vero Dei comrncmora-
tio Prèphetam ad cædem factendam excitauir. Hominis
interetmio Dei dprmm non eft, neque ocülus diuinus
arrrdet. Efto,inimicumtradiderit, Dominum toeura l i tis
noui humanitate dele d a ri : Dei beneficentiæ men
lenitate refpondebo. Pro humanavidima ipfi manfiic-
tudinem oueramus.I»j»jif«wtradidit, & oblatum inimicum
contumeliofa csde non conficiam , Gratiam(anguine
non cruentabo. Me rurfum conquirat, 6c perfe-
quatur *; occifione conducibdior eft patientia. Efto5rur-
fus infequatur , fugere didicimus. Perfequi me poftrr,
Deum non poteft. Et confregit irtquit, viros [nos fi rmoni-
bus. Qudt dexteras in cardem ruentes vnahumamorfen-
centia prohibait ? Cainus ad Déùm contents clamabat:
NunqutdcHfiosfratrismeifumego l Dauid? autem vel iniurijs
appetir
Pfal i o .
x.Rtg 2s.
1 ■
Cm. 4.
I ,
I
,'^ppetitus Saulis cuftoscrat. Pepercit&dormienti,& ho-
R ftiliterfegerend,&inuidentiscuramhabuit, & oforem
Gratisrcgimen fecutus conferuauit, & legis tempore,
qute erant Gratis conièdatüs eft. Diäum vobisett: Diliges
proximum tuum, & odio babebis hiim'teum tuum. Ego autem dico
vobis diligite ininneos vefiros. Magna erat humanitati cum
improbitate,iuricuminiuria,fcritati cum manftietudi-
necertatio. Hictotusetat, vt oppugnantem conferua-
rej: din» vt conleruatorero perderet. Iftiufmodi manfue-«
tiidinis, & comitatis prsceptores Dominus conftituit.
Iftiufmodi nobis lenitatis magiftrum literarum monu-
mentis prodidit Scriptura nobis a Deo infpirata,quo no?
quoque,inimlcos humanftatedemereatnur, & eorum,
qnibu?;gdio fumus, rationibus benigne confiilamus:
Efiote, inquit, mifericordes ,fieut & pater veßer, quiineduett,
qui pluitfuperiuftos & intufios,& folem fuum oriH facit fuper bonos
& malos, cui gloria, & honey: in fecula feculorum, AEiufdem
in Dauidem.
O r a t i o XVII.
QVandoquidem return d Dauidegeftarum recorda-
tio diebuspræceritis gaudio publico nos exfilire fecit,
ob virtutum affluentiam iufto aggaiidere , ftudiym
mores imitandiadmiratione lignificare,acilliusplacabi-
litatem adamare.- aequum eftfaufta quadam inter noè ac-
ciamationeiufti certaminarépendaraus. Scimus vt quo-
dam loco tarn illuftrem propugnatorem, qui anteafæpe
diabolo fa.uces eliferat, vulneratum quoque nobis Scri-
pturareprxfentetj&vulnus monftrantem.quidque patc-
recutr, proclamàntem. Verum ne animo concidas, neue
obturberis cum audis vulneraturo. Qui vulneratus, pu-
gnator optimus eft, & ferientem eodem telo referire poteft.
Nam etfi vulneratus, vidoriam perfecutus eftj ac
tota licet acie corruiftet , celerijxs furgere f e , quam labi
comprobauit. Bellatorquouis tempore vidor,& medijs
in hoftibus perdurans inuulneratus magna quædam res
eft,&admirabilis : longe veroadmirabiiiusvulneratum
pugnam non prüdere,nechofti, qui vulnerarit,earelæti-
tiam adferre.Ex hoc enim videntes docet, neque oporte-
re percuflutn ab hofte vidoriam prodere^ neque faucium
ex infortunio fuo claudiçare in officio, nequecollapfum
iacere,& fecundam fuftinereplagam, neque hoftigloriaî
occafionem præbere. Propterea Scriptura à Dei fpiritu
accepta » virtutumque præcepttix non iuftorum facinora
dumtaxat enarçat, fed eorum fubinde publican often-
fiones; ne fola rerum ab ijsgeftarum amplitudine con-
fpeda mortales adfmitandum obtorpefcantiquin potius
periftaramoffenfionumrecordationemhominum ingenium
cognofcentes & quo nobilitatis peruenerint confi-
derantès, virtutum æmulatione accendantur. Idque va-
rijs è locis inuulgari nouimus. Audifti Euangeliftam Mat-
thamm j times cum feo comparari,& imitari refugis.-fimul
audi, vt ex vedigalium tradatione , ad Euangelicam vi-
tarn tranfilierit, bona qu« fuapte natura ftabilia funt,mq-
ribus aucupans. Audifti Paulum iuftiti* penmsalatum
tertium ia^elum euolafle j fed Ecclefiamanteperfecutus
eft.quammptæconem tranfmutatus. Petrus fuit Apo-
ftolotum coryphaeus, difcipulorum Chrifti primas ; my-
fteriorum, quæ à Pâtre Filius acceperat, accuratus inter-
pres ,.vndacum maris ambulator ; verum dum perturba-
tur, îingua negationis eratinftrumentum i & quai mens
non fentiebat;eade felingua effutiebat timori obfeques.
Item LatroChriftumvel crucifixum prædicabati & qui
reus , èrat Euangelifta dolorem clauorum prae Domini
defiderio nihil æftimans, Verum neque Matthæusper-
manfic Publicanus , neque in Ecclefia perfequenda
Pauluspertinax: Petrus quoque fadi poenitencia negationis
ftèdiratem exftinxit,Sdacrymarum vnftisculpam
I cluic : Latto mutata mente in finern vfque peydurauit cæ-
lo vim affetens. lta regnum ctlorumvim patitur ; & violents
rapiuntillud. Ideofiquidem, vtantèdixi»Scripturacum
nobilibus fandotum fadis flagitia commifcetj vt quos
Btbltotlu Vet. PatnTonU^ Pàrs $.
ab iroitatione arcent miracula, proupceUt errata. Sic &
nobis Scriptura Dauidem prqdit, vt innnitis deledatus
fitfacinoiibus, vt plagis facpeillatis diabolum difcteipfe-
rit, vtqüétandem velut in a'cie per ïmpfüdehtïam plagarfi
acceperic. y t ehim viftit aduerfarius bm'nibüs is febui
glóriam & nomen Dauidem rcportare,fratriDus ahtefer- 1
r ï , Prophetam incxfpedat:e obfc'c'undantern vndioni', \
Gratiaagi, pfalmoferired^mönem, haudfatiavideïnl- j
micisbene merendo, rulitacerbiffimè vidcnsTóbqleltfi :
virtutisin lege radicesagere. Quare ipfum bcneficiatum ^
Saulem primum irritat inuidia , deinde inuidiam accen-
dit ad caedem j & dum virtutis (?urifij.in ftudet inhibefè
fupplantaridö, C^ini difcipulum Saulem facit. Veruni
ill*inuidehtiae,paifiones Öaüidis leriitati materiam füg-
getebant. Poft etiam muldatexilió, ac dum ei Saulem
inflate iubet, mfolas terras protprbat, vfiuftusignauef-
cehs virtutis abijciat clypeum. Sed vitaeafbcraymqnsin
Deum fueruritexercitia, cum enim iri fpélaso quaeritan-
tem fedeprehendiffet, parcit, cumque inujdentem cepif-
fet,humanitatefummavtitur, Sauli quidèm pepetcitj
fèd quod vero fimile.eft, duin ab eo manus abftinet, diabolum
pereuftit, &püraab inirriidfanguinefèruatade-
xteta communem hominum hóftem conferuauit animo
imperans , calcans odia,aciem gladij ketundens, odió j perfequentem feruans, inuidiae refpondens raanfuetu- I dine, quibusfblisftimulispüngiturdiabolus. Num igi-
I tur.hicSaul perfèquens quieuit j nequaquatrijfèdriitruni
i perlequens & captans , ruifum captüseft. Noxeratme-
! dia, fomnique vinculis Saul rèriiinciebatur , & quxfiti j
j Dauidisfpoliumfüit, qui quazrebat. Quam non h|cvy-
mouifiet rupem adfurgens ira ? quam nqn luceuïïTfïecJ
I turrim infaniae violentia? quae.ram ferena hurnanicasi |
I quam non exafpérafïet flu£libus | in vlteriu^ tempus ta- *
men virtutis exteridit fpacia. Sublatum Saülem^Calenter
admodum lugebat.illuftrabat tuiüuló, tumulurp lamch-
tis ornabat, & haeres fceptri moto tri riohadibat haredi-
Wtem.Humanitatis aptem via prqgreftus vel yfqiiqadini-
tpici cognatos beneficeriti^ fuaevitti próduxic, & Saulis
aft fe generi recürrenti fuam humaóitatem mifit obüiairi;
His animaduerfis' Communis humans gemis hbftis,' &
tantis facinoribus fingillatitn editispereufTus reprimeba-
tut upnnihü, necabftinebat tarnen. Verum in natura im-
mortali nequitiam irifomnem éxercens iufti dinrriasyaione&
obferuitabat,itemno<fturnas,viuehdiraribriem;
i, régis curas, hoftiüm adfultüs: Nunquidverbümiaciat
acerbius, fibi.verq fiiauej qubmódoper iram Dauidem
vulneret; quomodq cupiditatis telb feriat j quoinodb’
amicitite diuinaeincuriofum offendat: Necprius iufti vi-
tam infidijs petere deftitit;, qüani cum animaduertiftet
.ipfumareólo paululumqculos deflexiflè, fubito venu-
ftate mulieris obieóla confixit. Cum enim regie Dauid
epulatusefTec, acpollucibili irienfa emollitüs animo mf-
ridiana fefe obleótaret obambulatione , tune diabolus
tune animi curasque nëtuum remiflum confpifcatu/» &'
mentem paflionum aurigamindiligenter fienis fiiccin-
dam , ac paruulaquadam fui parte nudaturri 00 armis
optimatem furtiin caeddit, ipfis iufti bculis vfu^pro telqi
& momento a via virtutis abreptum: in adultc/fj praecipi-
tium deturbauit. Videns autem eum fad/mi pudore
confufum , & pudendum hulcüs célare cmtientem , pu-
dorem vertit in alterius peccati material Scelus namque
admiflum oberrat fcelus. Quipp^ct?de adulteriutn
conatus occuler£, & cxdis , & adulte/ij deprehenfus eft
1 arrifex. Sicquifètamftreriuènoni/frequéntet geflèrat, ,
proftratus iacet: quiproftrauit, iufti.cafum doloris do-
; meftici lenimen.ducens magriific/fe iadataccircumfpi-
! cit. Scd regis vexatiö non latuit j/mnitücntem Dei ocu-
I lum, qui ante fufcéptas adionesbernens intentibnerri,&
! aniriiumantefaiftajpauidismifttctur ; qui clancularijs
j diaboli technis fallife paflus fit,^uxiliatrir furtiin oppref-
! fo,necfinit vidoriarii efle perciiflbris. Ptoftrati ftatiö- j n.emipfèmetexcipiti & ad ofFenfionefn iftam pugriare-
uelandam cohortatur. Manura dat, prolapfüm erigit
quo impegerit, circumluftrat jprse humanitate omni ex
parte hulcus obit jposna remittic. P areft vtcuraturasmo-
' ; o o' . ! __d?.1?.- -