
A
• Arnobij & ScrapioiwConflittM)
1 ||; mterßrdores,-, Y a | < $ t i u i a h i ' , pl ^f I^c»
•fatAWori;eçi yiri jugerc
tiatiQ^Juftpo|itusteft^Na'm'^àrtwterui^ mèfifem | | | 1 | |
[efiflp l
que .dacaçùnâyi a|b eu!p|l ^licâ>ti a, trçp.iâè M&tâ:bJ(f|de^'
fefà&m ulisR eg iR à^ i^
T y b e nW ^ O-- -à
\Poft hiinc'MaxUnt é i lw n -ou n feftijji.fecma^elVrriultys
digh^lâ^feiç-^o^na'iâMiuÂas, p&V rb e ^ q ^ p fp ^ e ^
äio vacuam <3eiil^ri^is^;pb^nlî^, ^cçux^t^iß Bl
' Deo agen te, ‘ïcniàiWvf cota qmmairçpoeçlUte ipfiiis ef-':.
.fentifcà^ti’fib i^ilïi^te^igne ta^cn,§c ç^ .,a tq iië ft*pr
^ iC i]sab ftin e re t.P ^ q u am 6 t$ ë c i^ ^ %cura5c
l i b ë c a ( [ e r f c a t i o r i é b ^ . ^ r ü a t ^ r e C F :
nui 1 ta quemilia capii üo rum ; jy o ufcquiqhc’aaDætacè,, aüt,
•acté jylaiùeruût [ cam R ç |iiia& fîh'abjaS élus Ca trhigC
. nem a|>vdu^;a^nt.
- J " ' M F " I N- I « H i
j e ^ ç j o :% i s ,
Opufcula qt(£ e x t e n t omnia..
* EX* B Èli-L, A RMi ^ Q , D&vSCRI-
* * -ptorib^ÉcClcfiaftisis., -
A R y x ) BT v s /vnonilleyq u ifcrj pfi çcpntra gçptex ,~Bé’
i l fi\|> Biqèletiâno flpÂîit-i fed-alius lunioc, qui paulo|
''poftl^CÎumlycuïem’- P ;^ î j Îg ri pßt/i—
N bhjmtîtpliçQ.nfiifyusÇatffi & vno.
| It«rip rf« iwfywï^’fie ; lfèrn de
•^ati^iÿliberi <tr£tfr9confôKd&^
eftitnprobabilehuiusArnobijlunionsdreCommenta-
rrios'm-Pfâfeo's^ulif fii^ Arno.bij nqmic^tfcîrcumferuntur:*
de quibus vide qux diximusfupràin Arnobio , Sæculo
te n S o .* ,'^ ' • ' >> p i järtim ,’S - v£"„ IjkV ■
^ c o N ‘ | L , i e . r v , s ;
A R N O B II C A
1 ; H OT IC I B T S BR AP
I O-NïfSV^D'E D E 0 .T Rd O E T V D v k f
b v-'s; ï n C h r i s i : J l s $ b s t -a»n .t|h s Ji-tj* w ï ï - \ æ
>' tateperïbnx;gratia^ ar bitri j côncoMiâ^l;#;
« ijidùos libros diftri-- " ,
'_ , bdtus. ‘
fr a tr am noftrorumpoftetexfcribiya d ) )iittitA x fc r ip ttm Sp a d ium ad
ir is in g e n nm ,optts ' ^ ^ i tm i i f 0 f ^ f 4 r - .B i ^ à n V à n ^ ^ 4 b à H m r y .
ÿuodxefciretwqiutylle la u ß q u amd o y iXljß ia tq tte fcripfijffo. ’■ :
D ip rm i5 cm m c e r t> fim iim ,n o v .fm ftc a im A rn o b ium ,q u ïD ïo -
cletUno lm p . fepteni libros aduerfus Gentes edidit ,q u om a v i forma:
f/i / / r/# o îî; w i/i o d / « e?/Ir : ô'; <7« o ^ ;* i «s i ?v7j e ï{/7 -rl ??i << /i i's £* of i w ? -
m ^ e jîo r ia n r .la u d a n v c fi Aiigu(inn,:Ainbrufu. ^G yiftli A lexandre
D .im a ß ,& Lco n (s,,tltum A u tb v ie n ip m lu n t.lu q u e fid e reobfcura
cég«g:^ g.j;,!0 wtBdtlSÿ^ 4 %M4 0 fr&*s iftd
p fa lm o sC om m e n u n o s r d iq iiit, q u om am eadern br cu it as ,Ztt$s.!
a n ip n ftjiiis ncgleclas; ,,. lo c a e o dw fe n fu acpcnevéïbis rediiita,e$-
Aem'cfeiuhfiitdt&b crefes, 'tetuporis d ’èniqüe ratio ç o nM cm e n tïfm a ,
aIïuhu Carolnuagni prscèptoYuhutuf
liuoiâtâ'fîini'o mu m, A R N*.© ß I WSs i u Go’n jflidq-qu ç 1 nf h a- ‘
b tdrc^vSefppicm^fib'um po fb i&malbirl in i-ge n ëtis* ©fc.
quabicadverbtnnreperiuntur. Et idbnMr[iuWfdr[extp ffypntra
tfiïitehw$fflit#num^$ojfïi kïuffi: A R-JfytfB'p*tta tyemmt:
’A'R N Ö BI V S vît acvisn^génijJivCô'nHiâu^uèii) cum
’Serapiofté;babS'i^,6^.^pî.<d^(*n«^^tti»j«'f»îjiieW uqh^m--
iiV^kercatjone A"RN: 0 B !ÇL,&: Strapiobis, Bée; ’JQtbùs
■ ^ ^ a ^ M M ^ a ^ k f c ^ ö ^ m u t t i a t ^ p e r k ^ ^ q u f ‘n i i i ^ t ß f '- \ t n imiUùorïh.m exemplar ib;is noter tin t fu ia r i- :q uM iu n im n o ris y i -■
Kjï .
t b o ^ x a i é r a d u e r f 0 •
■ RE N:AE I ' opertbiu’Cotiflt^ùjjtadiuKxitnus, quod et'uim ifie pltàj -
raa^çorma Den ^drefes^ftllat; tyqiïod'ilfm pâendifufti. ïdw w-
dior ^êPraùo.Hociuqqeben^fiuere, &-Mpr#pro &)rifit4n(ip'ie-
tatejiudÿs ßrlaboftbus lGhnßunoßmmofdue. Goionia, Agrippty#
15.9 5. Scprèmr# ’X.F-I. '" d. - ;
f ^'1 c^o^R L ï ;c f mm
A R N 0 B I I C A
T H O L IC I , B T S BR A=
P Ï O N l% EX ÿÔ E O T R INO^ ET; VNO ; ßV A -
|rv s ; 1 n C h r> t 9 J vbs t. a n t r i s I n '- v n j; i ,a tæ
,;. :.perrooffjGiàciâe&:IiDeriai'bicci} conéôcdia': adie€lô, '
r F - Fr. Feti-ardencij facræ Theôfogiæ-
Dçétojis notis.
^:yENT>Nt'e s ^gyptij | qui,
n d e r eji| Ce an ciq,u ©r a ikpr o uineiæ
Biæ magilIroiTihi Üifcipulos , ianiïes videlicet
^M a n lb ^ s , qud&^Demoçat A-v
-poftpias^amkJd*|Ii)ei,Möibö/qaibdid^ii,t
ipri(îigfj| reffitiflb‘; itaÖ<Bi #rirati réfi-
■ • fténtes ,^î|jn;hancdobiscalurat^âni|m-
Pqnerè^itdrcixturVqupd ^ e ^ - n ^ ^ d ^ ^ lû f à t io ^ ë Dô-
rniniça ri^tàna te deuiaret;.hoèab eis tanae m i
C A m j)m O L ECTO %I,
# W F- Fr‘ Feu-ardent tus.
mod* valctudinicofulturus,ex Galliafcccdens,
Spadflnb7um$ciios$orifcs, petf Leodium ain-
..pffiïmi0n:Belgij ciutfatem peterem^và .vetefk
dtjcipulo ^mdalitijquetruneißaniibidem Le-
ïtorem:niotû^iehum S.ylacobjCMcmorfafa-
! i -Jb [-s crtfmp/iduäus,WteremqueßibltpiBifamper-
quirens,in mamifmptutn codicm ïnctdù, cu^wt'ttulïUerat, Inci^
; pjçCot^iâEiis. Arnobij Gâthôjiçîvctim S^r.apil'o^ Ægy- ’
ptib'&c/O«^;« ciïtî euàlàqW^eprehl^^So^ftiâiimd.crebm 4
.,' I tjp k piiuigktk})}. Ro^ope^erdndApietatufnwem-^Kperali^dlm |
Impetrapimus^, v^ceflame^fed^cidjliëvêibpùimt, fingulis,
ex vtraquè bytte^ke^ca n n ^ q ^æ te ^C o |^ tb r a rn Tôc6
^ ^ ç o te ^ n g u lp ? ,,tâncàtà‘eïj^Iudites.pen^[ftéj^0t,quK
‘bus licerërpfo mety:q£ö;iclußanum dare fententiam. fa - ,
Mimqu,e çil vt Ait^pbius à^pa^è.Sëdis Apoftol^æ défen-
fëtfiereb,&;Serapiot>dSy^^ Æjyptiorumaltercafori
exifterct : mdices vtioeflcnc à parte Cache h ca jÔecids
#Gpnftantius,ôïi^cé^Eg^puo^ uraÂraaioiîtu^; -
‘ - -N u O Â
0 O ’^J F T IC T-V S ]:iïfta.fecxniiti. eongreJJjonU initio libellui
fem trn anteßurimAj&fula^Q O X $ C I G T K M Alciiinut nuncupaue-
w 0»;/» d-/«r, e//jâ r/o w t >w Addidtmtii ponhJ?
W Ê S P j ^ Am.çaptiibtu itiio äffitritf
b e T>fo t r im & vno^&c.
** I tar. Prihvum contrary: licet hireßbtu, cùntttlltrs nitebantur Sabtlliani j
Euag. L it.
1.3-& 4-
B
. & Aritotkfictend/tm Eutychutni ©> N■ jhon,im ; pofiremâ Mtnichti & I
j 'Ptli*giknt:quomm ajfecle. ttiamnum Leonti tnagni,R. ?.ttmpori_qmint- 1
tum'fuiffc bttne Cinfliclum exifiimamtu, Aotlrini CttkotfÊflritftrepe- 1
profiter Hd bnnr.Cerr i confiât hune Lebum pnmü ct*& adhttc efi'ct Diaconui,qtien-
unnttmif“ dam litlittnumTeUginnfhttrefispttorcmnprefltfi'e-. coufiitutuw ÿuoque
Ô> 20. i» Pontifie.itu Manuhtoi expu^najft : Eutyehtm vero perdo ftu fcriptis
Thtedssff. " xonfutafieatqne damndfie , v t ex Eptflolû tins ad eundem Eutychtm,
FUui*Hum,&Conftantinoj>olhàn*s,&c.ftritium tfi. 4 .
â vSuperùcnicntcsAcgyprij j Exordio fummam totiiis ConfliSfou ratia-
m m exponit, id eft, qua de rt,à quièut, quibtufyiudicib'w , tnttuiac termina
t u t f tier it . M-tnifeßum eft aiiteex hiftorta tÜttu jecttli, & act je Je
audisiPmv»;« fj?,alcerü Deumomnino non quæras. Se- |D^ 6 ^.!
rapidixicM Ergo ludaica^eft renendaairertio , quafo!us&
Vnus'Deus Hebræorum Deus plædicatur (k creditur ? Ar- jEphef 4.5.
nob.dixitï Denmludæificprædicant folu, vtnegent j>fiiû «-T»».i.j.
eius}negentfiaiul cnm eovnum efiè,quinacuseitde fpiri- I
ettndi de infamie EpheßnaJynodt}nrn m<tdl> Dt oft or um A lex a» dr te ,qus.
c aputfäit TEgypti, Epifcopum jf* dÔ ' multos titu prouinciAçpiJcctpof \fte-
trecentos etiammonaçhos LUtycbianahtirefidepraNat'os, ©* ca de cdujfa
coflçtlüÇhalcedmenftsfentèntia Jacrorum cornmumone priuaiosfmjje-,
adto tiiam inter Æ->yptiûs illape/f is mualucat Apofiie verhüten hi'tä-
tttm-jedty'réi'enormes here,riet asm magù compaiantur: quandoquide
f&> dtuixiv'eritati fuM,pr&ßigias& ftrophdf impudent eropponqn^,& cii I
d&monibusmalcficiify hbrnthibtu magnam habeant conjenj/onem. Hoc de
Stnione mag 0, Alettandre, Marco, Carpoct ait, Cerdone,dli/sq}priorum-fa-1
culor,urn hirefiarchu ieftificantur Irenaus, TertuU.anm, Edjebiut.ac Epi-
phaniustRosidem den m<jfim 'ts non vno jtthel loco, nvtumfecimus. 'lüemo
ttiaminficiaripoieß magteas art es in Gallium, Germar.tam, Fohniam,
Liuöntä^teetiain,Daeidî磻 Anglia,ex admiffo Caluiniftnoplus à qutn-
quagmta annis inüaluijjé,quart, à mille & quirigentis antea mualuerat.
j Hocautemordinc coeptum eftnegotium.Serapion di-
I xit: Antequarh äd Üoc veniamuSji quod vos Hoinutiona-
J tes arguâni^s.jaicçntcS,duâ?'natui'as.eiïèin Chiifto, duaf-
quei ti b fia t i as, cu p i o fcire,quisfis? Arnobiusdixit:Sü plane
ieriuts Chriin, | i tamvC a tbo li cæfi d c i , qua veritatis afTec-l
I tor.Scrapion dixit : Ipfà fides tua quid credat,edicito. Ar-
I nobius dixit i)euni omnipötenté, omnium creatorëm,v-
i mini a^do. Serap. dixit:| Hüqç Deü^qüe vnücredis,vn-
! ,de noßi quod dmnipdtens, omniumq; creator fit? Aino-
! bibs dixi,t : Quia i.pfevirrutibus tnagnis fémànifeftare di-
gnatuseftgeneri humano.Serapiondixit; Quibus virtuti-
bus? Amobius dixit: Vt anriqiiiorapræteream , prouinciæ
tuæ terra rc-ftarnr, 3 quod decc plagis perçu fia Rëgé fuum
perdiditcum fuo exercicu,irafcéntibüspenè omnibusele-
rnetis,qiiödhvDeuni creatöre-omnium rebellis,exiftetet.
FJdi.13j.12 Populiim autc, quem degladio eius t» m am fo rit& b ra c b to
fxfd/fferipuitqierfartiulumfuüMoyfetpfecit,quodipfe:fit
DeuSi’& nön 8t alius prætet ipFum.Si cöhtrauenire difpö-
nifedicitoiSerapion dixit^De-hislocis, iriquibus concor-
darfides nöftra, rranieamui. Confiantius &Ämmonius
iudiçes.eiê«âidixerUnt:Conftat Àrnobium fàtisfecifiè, de
vnö oiYmi'porenciDeOj&afièi'tionieiusSeràpionem con-
üènfiflè: aut finon ëft i ta Serapion edicat. Serapion dixitf
Ego Arnobium feire ftudeo, vtrumnäin alijsnon erretfi-«
deseiusi . ne forte fi alia præter ifta, de quibus quæftio eftj
■ quæ poffint iure refelli 6c occafione huiustemporis omit-
! tentes, 4 ne hicaliquid egifie videamur. Cognicoresdixe-
1 runnDicat Arnobiüs,vtturn permittat huncalia quærere.
; prætet ea,de quibus orra videcur efiè conrentio. Arnpbiüs
j.dixit : N o ilabnuo inquiriab eq dequibufçunque völue-
i rit,ne lpcum mihiioquirendi ab eo quæcunquc voluero,
j videar amputate.
N O T ' Æ.
1. Quod vos HomuaüonaitrsjHomoußanorumcognomenCatholicis
! impoßtum per Arianos.adhuciUofaculp perfeueraJfe, multis in locisoßedtt
Vitt or Vtiçenfts libris deferjecutione Vandalica. Notandum tarnen
llomunct tarnt a ta Frudentio nonCatholicos -,fed Ebiontt cts,Samo [at émanas
,alios % htrettcos vocari &> confa tari, eo quod Gbrißumpurum ho-
minem ejftinihiléfj dtutna ejfe»tia ac^uirtutu habere contenderent.
2 . Hunc Deu rrf,c] ucm^] Attende, in Serapione bereu cor um difeeptan-
f * ’ *’7 j tiummoressdequibus ApoßolusnitJScmptrdiRcnres , & nunquam ad
rt~~ fçienciafii vciiucis perucniemes. Et'Tertullianus : Nu.n(]uam <jrdinàriè
q u rft ioiics t raila n », &c. Retpfa compertü eft, eosinßatuqutfiionis fro -
poßtanuquam conßßeretfedpro Vertigines Jpiritu, quo femper agitantur,
aliam.altamq., fubinde& quartansqutntaméfocumulate importunifti--
mH, v t ordine dijputandi turbatc.velut colubn glifeentes elabantur, cett
fepiarum more, qua atramentum babent pro fanguine offitfa veritatis lu»
ceintenebrispßugiant , & vfäin on videan tur. Ctterum,vbiveraü-
des c d,ait Chryjoßomtss,n\x\h «juxilionum neeelfitaseft: quæftio nem-
pcfidcratoilit.Qui cuira quærit,nondum inueDicqui nondurn inuenir,
uon'dum credit. FidesaurFin ammü cogitationcniq;6cicconquieftcfc.
3-Qi.od decem plagisQ^tW^/^eriOTw.quardeccmpJagis?
: 4. Nehic aliquidj Lübens legerem.aihïl hic cgiflè.
Indices memorapdixerabDicar Serapion quç fint.quç
ab eo vèlibaddircete.Seràp.dixit:Iftum ynum Deum liberatorem
Hebræoi ü » folum dices efle Deum an forte alte-
rum.’Arnob.dixit; Deus Hebræorum Deusvnus eft. Quädo
D
Ept.«d
Tim.
r n \Ê ' • „ , A , , .-V/:>.-■ , * I M . t j j j l tu lancto ex Maria Yirgtne.Serap. dixir : live qui natiis eit
deSpiritu fauétocxMaria Viigiiie, iple vnusan'eftalius?
Arno.dixitrln Deitate vnus,2 in generatione verb lie eft a-
lius,vrDeuS‘Vnusefiè nö ceflèt Pater&Filius.Deus enim
tunc verè vniisi creditiu & integra in eo Diuiniras non rte-
gatur.Serap.dixic : Et quompdo integra in eöDiuinitas
credendaeft ?Arnob.dixit; Tuncintégrain ccrDiuinitas
non negatur, fi Pater tu Filio&Spiritu l^rtéto Deusv.nus
penitus non negatur.Sera.djxit:Eliciens me de Syna.gogæ
iynediio, 3 in Sabellij meinraniainduxifti; qui vnum Deü
Parrëm & Filium Sé-Spintum fanôumcpnntetur. Arnob.
dixit.-Si verè vnum Deum dicéret Sabellius, Filium eius&
Spiritum lànétum non negaret.Negat enim verum Patré,
qui verum Filiuninondicit,negacSpiritum fanctum, qui
intégra T rinita.ee Deum integrum efle non credit. Serap.
dixit:Ego ribiSabe’Hium legbanathema dicétem his?qui
Patrem^Bé Filium' ,& Spiçi'tum iànâurrj aufi funt denega-1
readfonuincendam Trinitatcnj. Atno.dixit: 4Sediplum
fe Patrenvpfum fe Filium,ipfum feSpiritomfanäum im-
pij flima defenfionc côtendit.Nosautem Patrem diciinus
& credirtius qui genuit Filium : & eft Pater vnici Filij fui
ante tempora geniti.
loan.V), 3d
N O T Æ».
1. Ergo Iudaica ] Iudtifexcentis Prophetarum tefiimonijs coiutiHi,
Deum quidem Patrem ejfefatentur -, fed butas mundinc cttnâorum kp-
mtnum créations : nunquam v tro coaterni atqueconfubßantialü TH*
Xgeneratione. Quinimo ißttdadfcrtèunt blaßbemia, Cbrtßum Upidibas
pet entes,qttod Jetpfum affirmaret ejfe Filium Dei : ftcftperfonarumplu-
talitatem cum Deitatu vnitate docentaferre non pojfunt.
2. In generatione verè] Detterna loquitur, quafie vere à P atre inge-
n ito,& d Spiritu ab vtroque ptocedente alia efiperfonr. , v t tarnen vni-
:m C? "vKüi Deus ejfe cum eijdem non definat-
3. In Sabellij tnciaCaniamJSabeUiusmUusludtisomninofubfcriberei
. Trtmtatemm Deofatebaturfednommim>{,fficiorum, acproprietatum
jolummodb.non autemproprtHdiaarCtmperßnarum, veluti de e o& fe -
Stqtortbut teftificantur Dtor,ypus Alexandr.[Epiphanias,.Hilarius, «t%
Theodoretas, Qsc. Vsderint Calutnianiperfont ver%mfinitionem cum
fuo Caluint) perur.rtentes, qudm turpiteradSabtUianos déposant
\ I 4- Scd ipfum fe Patrem ] Codex vêtus nominis Amobij oblitas, ißud
Serapinni tribuit.Deinde,tertio rep««,ii Patrem, fi Filium, fi Spiritual;
nos Cerepofuimas.Pofiremb,conKadktprtscontcadisfcripftmus.
SER.dixit:Nolo me in altum ducas;& de hoc iam a^as,
quodante tempora genuit. Hinc meprius egrcdifacico,
quia te très tieos dicere iritelligo. Ar n . dixir; In telle élus
tuus errorépatitur. 1 Na dèbes me meminifiedixiflè,tc verè
ynü Deum integrum çofireri, cum Patrem & Filium &
Spiritual S. vnum Deum ita credideris,vt nifi putatiuè di-
cas Patrem, fed verum Patrem* quigenuit verum Filium.
5 e r .dixit iErgo & a lîus, & ali us, Bé aliuseft.ARN.dixit : A-
liuSjBc alius eft}8é tarnen vnus Deus eft.SERAP. dixt: Hpç
ftare non poteft,vt alius fit Pater.qui genuit; Bé alius fit Filius,
qui genituseft :ità vtnon fît ipfe Pater, qui eft Filius,
6 tarnen vnus Deus fir. AR.dixit : Ego in teipfo aflîgnabp
tibiduasperfönasiïaberevriam fubftantiam. Ser. dixitf
Cefletars dialeäiea.AR. dixit; Ars dialedicain rebus ob-
fcurisingreditur,vtvideacur éflèverû quodverüeft. Ego
auté promitco mein teipfo oftenfurüperfonas duasvnam
habere fubftantiam.-iii te,inquam, quia^dialexeosme a-
gere, & nön fimplicirer autumas. Ser a p. dixir.Doce ergo &rty ‘*’
limpliciter aliquas in me duas perfonasvnam habere
ftantiä.ARN. dixit; Ecce in vrio capite tuo duolunt oculi,
lèd eftfubftàntiaeoljiiï; vnusa/pedlus ; duxnares* led v-
npe pdoracus eft:^uasaures,fed vnus auditus eft. Quod fi
vniusfubftantiæipteiftabinacontinent vnitateni, non
vis in Deo Patre Bi Filio verè duas perfonas 3 vnam habere
fubftantiä ?Ser. dixit ; Incongrua comparatio efle digno-
fcitur,vrdeincorporeo corporea membra in exemplum
allumas.Iudiccs dixeru n t: Ftuftra quxris dé corporeis m£-
bris ab Ar . furoptum ex6mplü*Si enim corporea membra
ociilorum, nàriürn Sc auriûinfuisformisdiuifa,Bcàfein-'
uice quafiinfuis cubiculis manencia, liancobtinentvßi-
tatem lubftantiæ.vt vno lumine,vno odor2tu,vrio fruan-
turauditu:quâto màgisDeus, quiin corporeiu efle fkten