S9 s
B
r.ijtZß.
& * 7‘ y ,
m
IMW.Î4.2.
Remigij Epifiopi Khemetifis,
Deum timcatis, & timebdo atnetis. Caffiodorüs dicit,
quod,reuerentia eft titnor mixtus amori. Sed dicit dliquis.
Subaudi, veftrum, dubitans d'è refurrexftione. Qupmodo
refurgunt mot tui'.cumquali corporcvenient, -Subaudi ad iu-
diciurn, tnfipiens tq.quod fcminas in terra, non yiuificdtur nifi
prins mort at tir. P.hyftcâratiohe vtituriexexfcplodegranöa-
licyius fçminis, quod m oritur in tOrrâ, quandb letnina-
tur,quiala(fteum efficitur. Quod poftea potèntià ombr-
pocentis Dci Vi'pificàtur & prodüçit multa gratta ex Ce.
Quibùs vetbis ^fténdète vult mortùâ corpora rurfiis re-
parari 'ad vitarp'. Et granumquod feminas,non corpus quoi
futurum eft feminas, fed nudum granum: Vbi manifeftatuf $
quoniam Dcus qui fua potentia purümgranümi Si nudum
abariftis, & culmo reftifcirat, in radices, culmum,
ftipulas',' fpiças, granâ & ariftas, ipfa quoque non nuda, i
icdimmorràlitate&inçorrüprioneveftitaluavictutere-J
fufcitabit corpora, proprijs fpiritibus animata , & fi eut
non aliud,fed granum quod ieminatur, de terra pullulât ,:
fie non in alieno, fed in-proprio refürgec vnùfqUifijùë ho-
minum, fi eut lob ait : In carne mea vïdebo Deum,quem vifu-
rus fum ego ipfe, & non alius. Non omnis caro eadem caro| feda- !
itàhomïnum, aliapecorutn, id è ft, omniscarononeft vna, i
fimilis caro, omnis quidera caro quatuor elementorum J
admixtione formarur. Sed ex origine diuerfacapiunt lo- {'
ca , vt vol acres aérera , homines terràm , pifees aquîÈ i
fluenta. Ergo fîçiicynumquodqueanimal proprium ha-
bet çorpüs|ôec habere poteftaltcrius: Ita vnufquifque
homo fuum non aicerius refnxttet corpus indie iudicij. Et
quémadmodum ex vna diuerfà impen fa eft card animan-
tium, ira vnius carnis hominis diuerfie erunt dignitates
in die iudicij, vel in refiirreâionë, vt talis vniifquifque
appareat, qualis fuîent'meritiv Et corpora coeleftia funt, &
corporateneftria. Corpora coeléftiafunt volatiliUro, terre-
ftriahominum, &animalium, teframincolentium. Vel
corpora coeleftia', lo i, luna, ftellæ, quae corporea funt, vt*
pote ignea natura, & videntur. Alia cctlejlium gloria, id
'éft>:dignitàsx vel clâritas , Aha terreftrium in füo ftatu.
\ Stella differta ftella, pulchritudine, magnitudine, veloci-
j tare. Aliadurit osSolis, alia Luna, Sc cætera. Sicut S o l, Sc
i Luna, uc ftellæ euro fint vnius nâturæ,diuèrfie tarnen cla-
'rita tisfunt, ita & omnes homines cum fint vnus, tarnen
! diilïmiles erunt in gloria , ficutipfe manifeftat fubdens.
Sic erit&refurreftio mor tuorum,cqaanizm multa funt manfiones
. indomoPatris, Sc pro diueriitate meritorum, eritretribu-
tio coeleftium præmiorum. N on quodalibiifte, alibi ille I fit remunerandus, led ficut fol & luna, ac liellæ omnes
differentes à fe claritare in vno fiuntcoelo, ita differen-
! teseléélimeritis vno coronabunrur in regno. Seminatur,
id éft, fepelitur corpus incorruptione, quia corrumpitur al
; vermibusj&featet, afque putrefcit. Surgetin incorruptio-
nr, quiappfimodum nullalabe, vel corruptione corrum-
petur. Seminatur in ignobilitate, id eft, fepelitur in igno-
minia. Surget ingloria, id^ft>;jn mcorruptióne, & impafii-
i bilitate. Ignobilis dicitUr quàfi fine nomine, at mor-
, tuusnonèftfine nomine, quiaiam non eft homo, led ca-
dauer, quodd-cadendodicitur, Vel ignobilis efb fine dignitatis
nomine. Quid enim igtiobilius came mortua ?
, yel quid iterum gloriöfius in crcàturis;i>fiirgente ea
incorruptelam pereipientc 1 Semmaturin infirtnitate, quia
fe non ppreft móuerc »quoniam immobileredditum eft,'
Surget in virtu te, Sub a u d i , De i, vel in virtu te, qua, vitra
nbn poflit mori, quia viuet virtute alternitatis Angeli-
cz. Semimt.urcorpUsanimale, quod onimam hàbuit. Surget
corpmjpirituale, fiait animale corpus non eft arnima,fed
corpus, ita & fpirituale carpus, no'n fpiritum debemus,
purâre,{èdcqrpus. Nam ele<ftórum corpOra, vtaft Gre-
^goçius Papa, in ilJareXurreâioneerunt palpabiliaperve-s
ritatemnatufievficut DóminicumcorpUsfuit poft refur-
re&ionem /quiavéram eârnem habebar, fedfubtiliae-'
runt per eiFe^utn,diuinæ potenciæ.: Non erunt fpiritus
vt palpari*§c yidçri:non pOflint, fed in hoc ecunc lpiri~
tualia, quia ficut, fpiritùs, id e ft, ànîma noftra'non pote
ft mon, non indige't cifyo & potu , ita & ilia immor-’
taha etunt ,jnec ipdigebunt- cico & potu. IdeoqueMi-
citv feminatur corpus, id eft, fèpelitur.j quia.veiuc gra-
nupi :viridirate refurre<5H0 nis donarur fie corpus ani-
male, -id eft],in hac,vita eft & fpmtuale$.id eft, eriilpi-
titUalein alia vita, quod non poterit moti f ficut iam eft
in, Chrifto, & ita erit ipiritualc corpus ,, vt fiipra dixi-
mus. EaSlus eft primus homo Adam in ànimam viuentem, hoc
feriptum eft in Genefî* Quod vero lequitur, noutßmm in
Jbiritum viuificantem, hoc Apbftolusàddidicde fuo. Adam
fa€tus eft in auimam viuentem, id eft s animalis “fadtus
eft * & corpus eius animatunfeft, jta Vc fi peccaret, ficut
&fecit-j mori pofièt, ideoquemortalis: extitit. Nouif-?
firiius Adam, id eft, Cliriftus in fpiritum viuificantem
fuit j quoniam fpiritus quern inclinatp capite emifit, in
refiirreóHone corpus eius viuificaluit.^Èrgö animale corpus
in Adam, id eft, mortale, in Chrifto verö fpiritu^i-
le, quodspet refufre&ionem eft glorificatuln. Sed in-
tuendum eft , quare Chriftus aut nouiifimus Adam, aut
fecundus dicàrur i cum multi inter Adam , de quo non
eftambiguum, qui ptiipus fit, & inter Chriftum, fuerir,
ad quod dicendum. Quia videlicet in Adam , qui pec-
cacor omnes peccatores genuit, comprehenduntur o-
mnes peccatotes,.vfquc ad CHriftum, Chriftus autem
fine peccato fuos fideles in baptifmate abfque peccato
Fecit efle , quod chyrographum mortis penitus tollit. I-
taque Deus, vel nouillimus Adam reótè dicitur non
ordine, fed facliimmutatione, quoniam donee ad,Chri-
ftum per fidei bàptifinum tranfeas, ad primurn Adam
pertines Deinceps vero ad ïècundum Adam,qui præuari-
catipnes primi remittit. Nam Sc tu ptimus es Adam , v £ . ; .
quequo baptizeris , fecundus cum haprizaris. Et non
prius quod jpirituale efts fedquodanimale eft , deinde quod jpm -
tuale c li, Quoniam prius eft homo.mortalis ÿ poftmo-
dum vero efficiet'ur iromortalis. Primus [hotno Adam
de terra terrenus , fecundus homo Chriftus de colo caleßis;:,
Vnde ait ipfe, Nemo afeendit incalum ^ : q u i f t e c4 u4t f c w :
dit,ftlïus hominis, qui eft in caloi Non ipfe homo pef le de
coeiodèfcendit , fed in diuinitate, cum qua vna eft per-
fonav Coeleftis autem-ideo vocatur, quia cceleftis fuit <
eiusincarnarid, natiuiras eius, rèfurre<ftio, SC estera talie
q u s ïpfe patrauit pofitïis in mundo per pfsfentiam
carnis. Dpótena qüpque eius & miraeulà coeleftia fu fe
runti Qualis terrenus , Adéim , tales & terrenth bm ïiïe sid
eft-5» mortal es , Sc peccatores, Et qualis caleftis Adam, id
eft ; Cbriftus, tales é r calefies , qui ad Çhriftüm'pertinent y;
immottales videlicet, &fine peccato, Sc hob funt modo
in fpeinrefurreótione aut eruntinre. Sicutportauimus
imaginent tefreni hominis , id ^ ft, peccatum Sc morta-
litatem , Portemus & imaginem caleftis1, irf f p e & fide , in
n oui tatevi tæarn b ulan ces, Sc fpem refiirre«ftionis h a -:
bcmcA- S a r o i& fanguis regnum Dei poftiderÉ nonpoJfunt, in
feriprurw carp aliquando accjpitur fècundüm- natpra.m,
vt,boc nuncösexoßibus m is , &ca rq de carne mea. A liquand o
fecundum corruptionem, & mo'rtàlitatem, fiue fragili-
ta.tem, vtibi,recordatuseftquiabaro fuhr, ideft, fragiles
Sc miféri. .Aliquando fécuiidùm culpam Sc prsuari-:
catiortem , in hoc vero loco accipitur tarn fecundum
corruptionem , quam fecundum culpam. Sicut Dèus
tentât eleótos, fècuiidum illud tentat.vos Dpminüs Deus.
vefter, & ficùt dicitqt, Deüs neminem tentât, ita.ppteft
dici, caro poffidebit regniim Dei, & non poffidebit card
regnum Dei per corruptionem & mortalitàtem Müïâ
immortales erunt & incorruptibiles , vei ctiam caro &
fanguis per culpam non poflidebit, quia ibi nulïa cric
culpa Sc prsuaricädo, itaque caro , id eft , "ûiortalitas
& fanguis, ideft, corruptio, vel horoo 'carnalibus defir
derijs deditus regnum Deinon poliidebic, & tarnen càrpôçfanguistcgnumDeinonpoflidebuntinglorificata
véritate natura:. Neque corruptio incorruptelam, fine incor-
ruptionempoj3dfèh,Jdeftÿ réfiirre(ftionem non:polIîd,e-
bit, cdrruptîp aliqua, qui^ non erit iain in refiifcita-
tis ad viram mortalitas, &v^orruptip. Ecce myfteiium
vobis dico,, id eft , fecrecum Sc ocçultum , quöd jateât
mfideles, yel quod hablenus lacuit vos. Nam myfte^
riuro græcùmeft, quod lacine^diciturlècretum,:Vel oç-
cultum. \Omnes quidem nfurgemus , ià e ft, boni & mali.
Sed non omnes immutabimur. Subaudi , ingloriatn, xd eft,
Explanatiâ in Epiß. I. adCorintn.Cap f X V I . Wk
non glorihcabirouromnes: ilîicriimgîonficabuntiu,qui
velue fol fulgebunc in regno Pattis fin. In momento. Mo-
menrum eft minimum àtquc anguftiflimum tempus Vo- '
catum a motu fiderum & ftellarum, per quod fignifiçatur
breuiflimum teniporis fpatium. Eft enim extremitas hor
s inhreuibus interuallis, cum ali quid fibi cedit, arque
fiiccedit in iftu oculi, Idus oculieft quod palpebraicitVid
eft, percutitoculum, vel quod meliusÂuguftinusvult,
ne tanta mdra fiat in iudiciov I(5tus oculi intelligitur,
quodfolis fplcndore fubducfto vt vixcogitari pofiit, feri-
turoculus. In nouiftimattiba,id eft,in voce Angelica. Qup-
niam Dominus iriiufliiDei Patds,& in tubà,id eft,in prs-
! conijs Angelorum defeendet de coelo. Non eft enim in-
; telligendum,quodtubamcorp6ralemaccipiat Angélus,
, vel ipfe index vocem emittat humanam , fed vox Angelorum
tuba appellamt propter magnitudinem. Vnde dicitur
in Pfalmo : Afeendit Deus in iubilo, ér Dominus inyocetuba.
datites fine creficentes in opéré Domini femper , id eft, in pra^-
ceptis iufticiîè oroni tempore prdficife.
C A P V T x n
Vbi.dè colligénda pro Chriftianis;, qui Ierofolyrpis âge-
bant*,eleemofÿna hortatus eflèr, cominendareis Tir
motheum àc Stephans familiam : deinde falucatior,
nesfubiungit,
B E tolleftis autem, quaßuntin fdn£los,ßcutordinaui Eule-
fiis Galatia, ita & vos-facile- | Per vnam fabbàti vnuf- ,
quifque veftrum apudfèfeponat, recondens quod éi bene placuerit : j
Tubalntelligiturvox Angelorum, qusinfonùic dicens: vt non,cumrenero,tunecoüeäaßant. ■ {Cumaùtemprafensfue-
Hiclefus,qui ajfumptus eft avobis in codant,fie veniet. Velin tp- ! ro : quos probaueritis per eptftolas, hosmiîtam perférre gràtidm
badicitjin muniic^uùoriê,mxiui\laâ.Cumfaciseleemojyna, veftraminlerufalem. f Qupdfidignumfuerit>vt&ego earn fme-
noli tuba canere ante te f\à eft,nplifacerein'roanifeftatiône. cumïbunt. f Vernam autem ad vos, cum Macedoniampertran- \
Canetenim, Subaudi, Angelus, tuba, fiue tuba,id eft, info- [Jiero: nam Macedonïam pertranfibo. t Apud vos autem forfitan .
habit vox Angelica. Et mortuïrefurgent incorrupti, id eft, in -'1 manebo, veletiam biemdboi vt vos mededucatis quocunque tero. j tegri corporis fine diminutione membrorum, & immor- fNolo'fnmvosmodonitranfttuvïdereifteroenimmeaUqUantulÜ,
taies. Et nos fideles immutabimur, Subaudi, in melius ad 1 temporis manere apud vos, ft Dominus per mtferit. fPermantbo |
gloviam, quiasterni vitsimmortalitate glorificabimur. i autem Ephefi vfque ad Pentecoften. f oftiumenimmihiapertum j
Oportet enim corruptibilehoe,Subaudi, Corpus, induere incor- fe ft magnum & euidens , & aduerfarij multi, f Si autem j
ruptïonem, ideft,qaia'refurte<ftio in veritate eft fixtura>|p- ! verterit Timotheus, videte,vtfinetimoré fitapud vos : Opus enim i
portet v t corruptio tôllarur,& incorruptio detur.CttW au- j Domini operatur, ficut ér ego. f Ne qui*ergo ilium fpernat : de- j
-UW mortale hpctnduerit immortalttatcm, quafi tangendo, Sc | ducite autem ilium in pace, vt veniatadme : expecto enim ilium \
digitodemonftrando corpus i'uum,hocdicebat Apoftp- cumfratribus. •j' De Apollo autem fratro-vobis notumfacto, quo- j
lus; Hoc mortale dicit, quoniam non aliud quam quod niam multumrogauieum, vt vemretad vos cum fratribus : & v - j
' depqfuerprccipiaxns corpus. Tuncfiet fermo qui feriptus eft tique non fuit voluntas, vtnunc venirit v veniet autem, cum ei\
■ ih Ofee, Subaudi, fecundum Septuaginta. Abforptacft vacuum f tier it. t Vigilate,ßatewfide. viriliser agite, &confor-
mors invièloria, ideft, in glória & virtu tè refu rredtionis,iic- tamini, f omnia veftra in caritate fiant. ^ Obfecro autem vos j
ut paruxffima gutta'faqus in jgnem validum proiedta ita \ffa.tres, noftisàomumStephanà, é r Vortunati, & Achaici, qùo- 1
ablorbetur, vt vitra non videarur,ficmors abforbebitur, i niam funt primitu Achaia, &inminifterium ftnâorum ordtna-
&dcglutieturin visoria Sc vimiterefurrectionis,vtvltra ueruntfeipfos : i - vt&vosfubditifttü eiufmodi, &omni cooper an-
non fencïatur. Namconfumptio mortis gloria erit refur- ! tï, & laboranti, f Gaudeo autem ïnpmfentïd Stephana & Porr
reólipnis , Vbi eft mors viäoria tua î vox fandtorum refufei- titnati & Achaici : quoniam id quod vobis deerat ipfi fuppleue-
tatorum infulrantiuinmorti. Vbieft,inquit,ilia vixftoria |V«»f : t Refecérunt enm & meumJpiritum, & veftrum Go*
b mors, qua genus humanum tibi fubiecifti ? q u i eriam j gnofeiteergo quieiufmoftifunt. t SalutantvosEcclefia Afia ,Salu-
fiixo Dei homini fadto äominari voluifti? EÉeftfènfus tant vos inDomino multum, Aquila &Pnfcitia, cum domeftica
Ne glorierisvlrra, quoniam iam nos'refurrèximus i qui
tuam amaritudinem quandoque fènfimus. Et quid tibi
profuit ô mors maligna, quod gIoriabaris ,<ccè qui per ie
tranfieruutregnabunt in vita çterna feeliees cumChrifto;
I qui te fuperauit. Vbi eft morsftimulus t tins'. Sic videntur hsc
1 verbafon.aré, quafi de morte ftimulus procedat. Sed quia
ifteft i m u tu s p cceatu m eft, darur intellxgi, qtiod mors de
ftimitlo, id eft, peecaro proceftic. Nam primus homô nifi
pçccafier, m ofi vtïquë no pocuiflet,peccauif,&ideo mortem
anims, Sc corporis incurric. Nec vero dicitur, mqrti
- o mors, vbi eftpeccacum ,pro quo mundo dominabaris,
fed Vbi eft ftimulus thus,vnde aperiens quid ftimulum ap-
pellauerit. fubdit, Stimulus autem mortis, id eft, qui mortem
facit,peaatumeft. Etredlè peccatum ftimulusâppellatur,
quoniam yeliit ftimulus camem, ficpeccacum pungit, &
f vulnerat animam Sç corpus, f i rm vero, id eft, förtitudo
peuatiléXi Subaudi, eft,qiiia quodammodo vires miniftrat
peccato lex, accendendo hominexn ad peccatum •, dum
I prohiber peccatum. Naturale namque eft huroanæfrà-
! giiitati, vt omne quod plus pröhibetüf, ardentius concur
i. pifcatur, vel virtus-peccàti eftlexj;quia prolege quantum-
cunque fitvnumquodque peccatum cognofcirur. Qui e-
riim fine lege peccat, videtur e i , quafi impune peccet.
i Cùm aUtem ad legem pertranfierit, fi vltta peceauent,
I quantaviituspeccatiiideft, quanta magnitudo pecCari
^ fir, agnofeit. Deo autemgratjjtsquidediynobis viäoriani.Sub-
audi mortis in fpe , per Dominum noftrum lefum Chriftum
fudEcclefia.: apud quos & hojpitor. f Salutant vós omnesfratres.
Salutate inuuem in ofculo fanéto. t Salutdtio, mea mam Pauli.
I Si quis non am at Downturn noftrum lefum Chriftum fit anathema
, Moran Atha. f Gratia Domini noflrilefu Chrifti vofifeum.
■ \Charitasmea cum omnibus vobis in Chrifto lefts, Amen.
B E colieftis autem, qua fiunt mfanttos, Paulus&reliqui
Apoftoli apud eos, quos docebarit, curam fandto-
fUm gerebant, qui erant Hierofblyhiis & fuis fubftantijs
expoliati ab increaùlis fuerunt propter quod relique-
rant traditiones patrum, & crediderant in crucifixum.
Ideoqüe præcipiebant Apoftoli;.vt diebjjs Dominicis in
ynum confluentes vnlifquifqtie, quod fibi viderctur, da-
tet ad opus illorum , Sc colligebantur fumptixs per-fin-
■ gulas ecclefias, vt poftniodum colle<5bi mitterèntur eis.
SicutordtnauiecclefiisGalat'U,idc{l, apudGalatas, ita&vos
facite. Per vnamfabbati vnufquifque veftrum apud fe reportât
reponens quod ei bene placuerit, vt non cunt venero tunc collefta
fiant. Vnam fàbba^appellat dïèm DbmiiiTcutn qui a-
pud ludæos vna fabbàti, vel vna fabbatorum,-vel prb
ma fabbati vocabatur, qui nunc ob reuerentiam Do-
minicæ refurretftionis , Dominicus appdJatur. In quo
præcipit omnem plebem coiiuenire ad ecclefiam & congregate
illos fingulos. pro vt voluerinc ad opus illorum ]
qui erant Hieroïblymi's, & hoc apud fe'vnùmquemque
reponere, quafiin tliefauro, vtvenienteApoftolo.habe-
Laudat Apoftolus Deum Patiem ex ^exfqna fanâ:ojum, rent omnia præparata, quae volebant mittexe. Quoniam
àqùovihtôriam morris & léfurieéfionisdonumiam ha- quod paulatith colligitur nee graue eft, Kinuenithrmul-
bentinfpe. Itaque fratres met infidc^/fc7i,ideft,valdead- I tum.Ideoautemprtecipitad ecclefiam hoc defélre.quöd
tnirab i 1 es^rfl'x/exrfiuefirmi eftote & immobiles. Ne nipùea- volebatävnusqüifque date, vt dum illèdiceret}hocvolo
miniàreâitudine fidei deceptione corniptorum. JtoB- 1 mittetefanétis, qui funt Hiergfolyinis, demea pörtione,
H*
J5‘
G