: Phil. J. 20
tèm. Licerenirn pr ce tnultitudinë non poflinnumerafi ah
ho minibus femen Àbrajïfe, .Deo tamen non eft innun^
rabile. Notanduraquc pér ftéllas,1& arenam:i fecundupi
qiiendàmDodpremiritelhgendu m elfegeneraliter omne
ïemen A b rahæ. Credences vid elicet exgentibus,pmnem
queIfiraelem, & fecundum aliumperftellas, eledosfo
lummodointeirigendos exvctpqüepôpulo, perarenam
veràomnes lddæosihftdelés,& incrcdulos pondéré pec-
eatorü grauatos. Et non inconueriientèr perftellas qqæ
cCelo adhaerënc&Tua çlaritarë mundurp illuminant,
defîgnantureledj,qaifempercoeleftiaappetunt,dicéntes
cum Âpoftplo .* No ftra cornierfa tio in c ce lise ïl, rnundumque
verbis, & exemplisirradiant. Perareriam verO,quæpon'
derofa eft.fterilésrèprobi, qui pondéré, peccatCttum gra-
üati fterilesexiftunt--à bonoopere^Errio n in firma tu s eftfi? (
d e , ille in firinarurfide,,qui dubicâr,&hon crédit promif-
fionibus Deij fed Abraham audierisa Deo pâtretn multa-
rum gentium pofui té, & fecundum hpcterapus,yeniaro,
erit^ueSaræfiliiis, licet contra naturalem vfura videré-
tuteflèi quod promittebatnoneft infirmatus fide,quia
nondubitabatin promiflîonè. Nihilenim.fides confide-
rat nîtujatn, qüià in eo quod promittît Deus, fàçilêifecüit
a â ta T U { u q ^ ^ Q T i rNe ccb n ftd e ra u itc o rp iu fu umem o rtu um ad
procreandû^fîlips. C um fe r e c en tum effet a n n o r um , quia
cehtenari us er a t, & emo rtu am v u lu am Sane, nonç.onfide-
rauit, emortu os dicic Abraham, &-Sarâin propagandas fi-
lijs propter mùltirudinem annorum iam defperatos. A-
branam , namqùe centenariuserat, & Sar&nonagenaria,
quando prpmific eiDeus,inquiens,per Angelum, Secund
um hoc tem p u s v e n tam , d rmr54r*^/ir« j emortivàenim erat
vuluaSaræ, quia iam præceftèrat tempus panendi,etiam
defierantfie ri S a ra mu lieb rta , id eft s iam defiçrât menftmu:m
pati, vbi hiaximè confiftit vigor epnceptiQhis. Quod v-
pt ceflauerit in'foeminis tranfit tempuS'generandi hlips.
Sed Abraham non attendit ad naturæ.vlum, fed ad Dei
g lo ria D om in um c m i fix i ffe n t. Tradidit ilium ludas propter
iriginta argenteos, cradiderunt eum Iudari Pilato, Pilatus
quqque tradidrtillumilitibus quicrucifixerunteum, fed
inter hscpmniadigna confideratione perpendendu eft,
I quia quod Deus Pater, &Filiusfecerat caufa diledionis,
i,S c miferieprdife,hoc Indas caufa cupi d i tatis, ditmones vef ■
, rp,& Iuda?i,atquePilarus caufeinuidiae.Tradimscftergo
propreriuftificatiPncm noftrarn, vt dum credimus eum
paftiim pro npftra feiutè, & tefurfexifle in veritate strnor-,
tuis, per hdne fidérii iuftrficari mereamur. In traditione
Chrifti irieffabilis ratfericordia extirit, in rëfiirre&ione
quoqué racoinprehenfibilis pótëntia Deitatis demon-
ftrata eft. '1
C A P V T V.
Exfide,ihquit,mftificarhhonfolum(peglariamut,veram
etiamin aduerfitaribus: nam fi Chriftus pro nobis ad-
huciippijs mortuus eft,multo magis faluabit iamitifti-
ficatos.per laipguinem ipfius: 8f, ficut per vnam Ad®'
inbbedientiam omnes peccauimus, ac mprrui fdmus: '
ita per vnius Chri fti obedientiam,ex multis delfblis iu-
ftificamur ad yitam.
J: Vftificdti ergo exfide^pacem habemus ad Deumper Dotninu np-
firunrlefum Chr'tftumvf* per quern & habemus acceffttm perfi- _wf i.
dem ingratiate tftam. in quaflammi&glommur infiegiorieefiiie- • | i .
rum Der.f No» folumautemifed drgloriamurin inbulationibus i^Epbtfz.
*fcientesquod tribulatio patient:am operatur.: ^pa,tient'taautem
probatione>probatioverbffem,^fftsautenonconfundtt:¥quiacbA-tac-ua-\
fttas Deidiffufa eSin cor dibus nofiris pet Spiritnm fanttu^ui datus 'tr-4 *
eft nobis, t Vtquidemm Chriftus,cum adhuc wfirmteffemus ffeCun-
J ....................... ........... ................................" ........ 5-
d um tempus pro impijs mortuus e il ? f V i x e n im pro ittflo qitis mart-
tu r : n am pro bonoforfitan quis au d ea t m o rt. ’fC om m e n d a t a u tem I
j ch aritatem fu a m Deus in nobis: q u o n iam e um adhucpeccdtofé sef- J
potentiam credulus ems promiflionibns. Vnde f e q a i tu r r \ femusffecundu tempus>'fChrtfiwpro nobismortuus eft'.multo tg ttu r j
I n rtpromifitone e tiam Det n o n h a fita u tt d tjfidentia,fedcóüforta- j magis n u n c iu ftifica tj iH fa n g e tn c ipfius ■, fd lu t erimtts ab tra p e r ,
tu s e fifid e , d ^n sg lo riam Deo , In reprpmjfliópe Dei,dc qua ; ip fum . f S ie n im c um in im u ie ffem m , réconciliât: fum u s Deo per
rt|prad»ximps,fiu.edel{âac,fiuedçCbriftô_nonhæhcauit j m o rten ifilq e iu s :m u lto m a g u reco n c tlid ti, fd lu i erimus i n v i t a i - 1
diffidenria, fiuenon dubuauitincreduiitate.redcopfor- pfius. ^ monfo lu m a u tem ife d d r g lo r iam u r tnD e d p e fD om in um 1
taeps eft,fide de promiftionibus dans'g!oriam Deb, pro- n o flrumiefumCh r iflu in ,p e rq u emn u n c re co n c ilia tio n ea c cep i}n u s. ]
mi flionibus ill ius cred c ndo, & gracias refer en doiqu afi. de ^ Propterca fic.ut per v n um homin em p e c c a tum m hunc m u n d ttm <
benefieijs: ihtelligens'foliuS- efle Dei mun«s,.& in tr a u it, & p e r p e e c a tu m m o r s ,& ita in omnes h ammes mo rs p e r -'
gratiam,vbi humanæfæcundiratis pattvræ v fus ce flaue- t r a n f iitjn quo omnesptccauerunt. ^V fq u e a d ie g e tn e n tm peccatuni.
rat. . Pleiiiflim'e fi ue eertifli a iè ftte n s q u ia q uacunque p rom tfit, e ra t in mu n d o : peccatuni a u tem no n imptitabatur, c um le x nonefl- }
& fa c e r e .id e o { u b a .\id i, quia credidit Dei promife fit'. "fSed reg n a u it mors ab A d am v fq ite a dM o y fem e tiam in eos>qui{
fipnibps; rep u fa tum efi illi a d iuflit'iam . -No» efi a u tem fe r i- nonp e cca iieru n tin fin iilitu dmem p ra u d rtca tio n is A d a ^ q u ie flffo r - ^
p tu rn ta n tum propter ip fum , q u ia r e p u ta tum e ft till a d lu fittiam : . m a fu tu n - - fS e d n o n fic u t d e liä u m , ita & d o m m .- S ie m n tV n m j
fe d& propter n o s, quibus r ep u ta b itu r credenttbus in e u m , q u i f i t - j d eliäo m u lttm o r tu i fu n u in u lto magis g ra tia D e i& "d o n u in g ra tia
fe ita u itIe fum G b r iftum .D om in um n o firum dm o r ta is . Non eft, j vn tuH h onnnUleJuChrifii in p lu r esa b u n d a u it. ■{*££ n o n fic u tp e r
inqtiit, tantum (ctiptu.hocde fide Abrahæ prop ter ipium, ' v n um p e c c a ttfm , ita & d o n um . N am in d ic ium q u id em e x v n o in
YJdpfeJegeret qui pli.m.fuerat defun&us, quando Moyfes 1 c o n d am u tio n em : g ra tia a u te e 'xm u itisd eitftis in iu fific a tio n cm .
iffalcribeb|t,fedproptçrnQS-,&propter noftrum profe- ƒ S ifn tm v n iu s delicto-mors reg n a u it p e t v n u vm u lto magis ab u n -
âum,y t imitacoresJhjius fidei lllius, quibus reputabitur d a n tiam g ra tla& d o n a tio n is & iufttttaaccipientes, tn v ita régna-
fideseiusadiuftjtiamcredentibusin,eum,tdeft,tn Deum j b u n tp e r v tw m le fum C h n flitm .^ lg itu r fic u tp e r v n tu s fte ltftum tn
Pattern, qu i- fii fei tau i t G h ti ftu m a m,o r t u is, id eft,a'epul- | om n ts fiom in ts in c o n d em n a tio n em '.ficG rp e r v nm w fiittam in o -
ebro, qui proprièlöcó^eft mor tupru nv, y e 1 ccrtë ab i rif j innés bom i nesin iu ß ifica tio n e v ftd : Ÿ ^ i c u t e n ïm p er inobedientiam
ferno , fi jw perfebte crediderimus Chiiftum à mortPis j v n m hominis,p tc ca tô r e s c o n ftitu u fu n tm u lti i ita & p e r v n ïm obe-
forféxifle,quqmpdpiUecredidi^aorpusSaræe|.riortuuni d u io n em ïifiïc o tiftitu é n tu r m id tï. p L e x a u tem fü b in tr a u it v ta b -
poflead'.co ncipiendù m yi u i fi cari, & crediderimus D.éum- i u n d a r e t delictum. Vbi a u tem a b u n d a u itd e ltü um , fu p e rabunda-
Patrem, quiChrifturn'fureirauit.à mprtui.s,,repivtabjtur tu t g ra tia . :f V t fic u t reg n a u it peccofum in m o rtem: ita & g ra tta
’ quia remiflîpnem '■ r e gm tp e r iu fiïtiam in v ita m a te ru am yp e r le fitm G b r ïfium D om ï-
accipiemus omnium peccaçoeum.. DeusPatet fufcjtaut'c m m n o ftrum.
Filiùm fuum à mortuis, 8c ipfe eti^n filins fufcitïnicfe- g
meçipfum, vtetiam al tips diçamus tota Trim tas fufeita- | V fli fi.a tiig itu r e x fid e , pacem h a b eamusad D e um , p er Do in i-
uicühirn hómipem affiriPpWPl à^erbo Dei. Q u i tra â itu s y X n u m n o firum le fum C h n fium . GumJudæi, 8c gentesinrer
eft propter deltêla n ô fir a , & re fitrr ex ttpropter tuftificatipnem n o- fë d'ifceptarct,&illi de anriquç legrsoperib us.-Hiycro de
flr am . Muitis modis tradi.iegitur Dominus Icfus Ghri- npua vocauonepra
Tm f f t r a d i d i t fllûDcus'PaterjVt Apoftolus dicic.• Qui
i * omnibm iradidit tüum ,xradidit
ipfe fiiiusfèiplum^ iicut idem egregms pridicâtor
j & tradiditftmetiidftinfyoine , tràdidcrupt il.linri dæmopea,
hquiperluaferunt Iud*Tvr craderet illum,&Apofl:ôlûsraa-
i nifefiatloque-nsdedoirionibus,^igwwcc^wQ«//fg«rj^(»^)(^
e præsûptiuèglbrjarcnturpertrâdfatà,^ e-
luddâtâ çaula, quia nemôiorfi ex riieritolu© eflètiaftifi-
Carus^ed opines pergratiam^quæfidéinfundk,A: verira-
î torn oftendît,& quod nee genus, .nec .circum cifiôiaciar fi-
Iios Abrahæ, fed fides refta^qua meruit Abraham à Deo
i 11 uni ï pa i i, p ræue.nï ri, ftatirri fubturixit Apoftohis. Iufts
ficàti igitur ex fide, nonex operibuslegjs, pequeperaii-,
tqubq meriturir noftrum, quod pixcefl'erit fidem, pacem
' - habeamus
habeamus ad patrem per mediatQrem poftrum I f s,vm j eftomnispèccacor,&oronis infidelis, forais verb,-i^ftusv
G h it i s^.vjvt, cuiuspalfionereconciliatifitmus Deopa“ ; & fidelis arqÿëa‘gnbfeeris Deum. Pietas,cftcultiis,&,re-'
triV'hcut Angelrmeius natiuitare canrauerîint dicçntes, i ligio Dçi,àqtiôdiciturpiiïs,idtftreligio(iis, eeontia irri-
Tun-c enim pacem habemus àpud De VM, li inter nos.par !.. fus, tanta fuid caritas Chrifti, vtnon folum proulis . . qui
cem, & concordiam fraternaro tenèmus, ac fi dicerenam 1 comparatioriereprobqrum religio'fierant , lë4 ttiampio
reconciliati fumus per fanguihe.m fihj Dei, bç pacem ha- j impijs morèretur,qupspoftea pà' fideriTfuam iuftqs feeiçf
bemüsapud Deutri patrem,-fimus &‘:internos pacemha-4 'qùam chariratêm nobis commédauic, vt dlam in\i’temur,l
bentes nôn præfiimentés in vllo de nobis | scum oitinia ! ficutdifeipttlüs-.dtxir>qiia^)do:laait pedeseeVubDi Bxmplum
ex fide Dei hàbeamus. Perquem, ^acceffurn habtmut ,ptrfi^ | ïn'qtiiçùsu^tiiobk, vt quaHa faciorpbbfU^f/Üiafidfiatü, id eft
demingratiamîftam,inquaftamtis. Pet l£ s vm inquit,qui fieu t ego vobis laui pedes, ita & vos alrerturum, ik liait e-
nospacificauit Dëo paeçi, pe ri 11 um-v ti qja,c e e flu m, 8c in- | go pro yoois animam meamjion dubito pônefe,ita & vos
troitüm habemus per fidem illmsin gratiam iftam,in qua. |. non dubiretis,neque pro mc,ncq*, p ro f rat n bus jfv ne ce fli-
ftamus crëdendoin-patrem , 8c filmai , 8c fpmtum fen- ...t-âs frie ri r caufa amorismei animas ;poncre. Quodamerri
(ftum. Giàtiam.appella t in hoc locofidem,per quam pie- j dicic Apoftolus Chriftumfecundum tempus elfe mortuü
nitudinem iuftificarionis percepimusgratisà Deo tempo- tripiieiter accipi poreft;^ Beàtus fi quidem Auibrofius hoc
re baptifriiatis , 8c inluper quicquid b o n i, $£ quicqpid ! modo dicic mortuus eftfecundum tempus, quTà patuo,&
boriorum'habemus fpirituahum nominegraciæifto in lo- | breufeemporepotuit tenen, à morte,certiaçfiim die refurrl
cO coriiprehe4idir, in qua,m , vel ad quam gratiam introî-f rexic.-. Aliter fecundum tempusroortuus'eftii id eft tunc,
tUm, 8c accéflüm habeftius per tpfum , qui ante eramus quando totus mnndus fuB peccato renebatur, de quo cé-îl
longe, qnia!pfeëflröftium,iiëutdixtr:g^^wö/?<«)»;,^:t»«* ; poredicir^ApOftolusalibi. ‘Poftqmmvemtpflnïtudotemporis;,
mveüitüdpatrèiit-, nifiper- me,-ifl qua gracia., id eft fide iu- vmifit:Deusfirtumfuum , & Deaspater perprophetam. ad #^
ftificatioOis’ , & indulgentiâ'pçccarprum ftaredebemus, hum,tempore,inquit>acceproexaudiuite,poteft&tertio
fo bonis,videlicet opënbusyirilite.r laboraridp , qui.ante
iacêbamusinluro, &fcetore vitiorrinj. Etgloriamur irsflpe
glomfiliorim Dei, In prariënti ficiilo filij Dei liimits in (pe,
inaireraautemvitaerimuSinre,-(iin böriisqperibus a'tyi-
culus moTfis nos inuenerit.; Ynde dicit loamies, Garifiiwi
filijDei fumus in jpe , & nondum apparuit quid erimus in re. pon
folttm autem Itftfeudi glonamurln ipe gton« ühqmm', fed,
& glonamur 'mtriblattombus, ld eft m fnguftijs, ö^’aduerfi-
tafibti s pc iiècirti on ai V, pfoChriftö. Sc lentes, qtiod tnbula-
tio, 8cafiliifa®patteniiam opetatuna ete6fis, qui patiencer
1 aduerfa hu ius f||f|||4f||&S|| .facient?aapauendo,id eft
feriendo dicirrir, &,eft ^aciencia, quandopoi g g g autani-'
Smustimpre,&affli^onetormehforuntfeHtur?fedyin'dif.
i5lan dn ex pe ci t ut: per haric (anai Martyres vicerun c pcr-
fecutionem, &&uitiam'tyranborum, non r^ddentes-vi-
cem, fed parieutiairi, feu toleranciam feruames. Patientta
I p É É l probationèm meritofi m,& fidei/icut probati Tunt
farifti lVlar'tyfes& lient-prpbatus eft BeacusIobVnondeti-
ciens'mtnbukrione. Eftetiamprobatio , honeftas mo-
rum, 8c laèdaBjlitas aftionum. Vndëprobus diciturlaur
de dignmjrobatioverbopcmutjjiemyitfeaetern*. Speselt
expeóHno futurorum bonoriim. Quietgo ïntercnbuiaciönës,
cScadtiëria per patientiam piobabilesin fideexiftuntjilli
fecuri de.pixmijsfuturam beatjtüdinem expe-
Gtpnt. Spesautem non confundit, (i ife expedatip fuiu(rb i i ï^
böhórum omnem coufulionem^ & verecundiam.htuus
feculi expclhr.’fpes ergo non confundit»id eft qui proba-
tusefttnfide, bomfqueopcubus, 8c ipern habec^tetno-
trim pWmionim, non erubefcic quiequid aduerfiin hoe
fteciilo fuftinuerit/écurus d ep ismio, & hoc qua.re ?\quia
cbarmséei, qua nosdiligit Deus, vel qua dihgimusDeum
diffiifdefl ïh cordibus «o/fró tempore baptifmatis, & tempore
hKnusimpoCmomsperJptritum fanttum, quidam efi itobis|
'npn përmeritum noftrum. yerbum effulionw ,.hüedit-
fufioriis la'rgitarem munerisfignificat, (ïcut in loei habe-
uu.Effündam dejpiritu mèo fuper omnemcdrnimffméetgo chaA
ritas , quadiligimus Deum in nobis & pro-cuiuS amore
patientef omniaadaèrfe fuftinemus , fiue qua diligitnus
pröxinnim , vel quj'cquid boni in nobis liabetur nop,per
meritum noftruiU,ië4 per gratiam Dei ipiritft famdoope-
fantc nobis tribuitur , ideoqueprasceptis, & voluntatiil-
Iius' obtempei a it debemus haberites inter nos pacerp
Galat. 4.4
mo do intelligi,quia mortuus eft,fecundu rrite mpus, id
eft fem poraliterin catne, n oninanimaV q u ia p e c c a tum n o n
fe c it k e c doiifi inuentus efi in ore riw,tempus enim dicitur efle,
vbiahqua varietaseft.;yetbigtatia,vbioric'utfbl‘,&,o^ci-
dit, vbi lunaaugmentum,vel detririientum tapir, vbiet-
iani ver tran fit ip asftatem, aeftas qupque mutatut in aritti-.
mnum^autumnushihilomiriusinhiememimottuusergo
Chriftus fecundum tempus,id eftfeepdum corpusyqupd
mut,abileeft,& variationi fubiacec. Mottuus eft tempota--
liter, nam vbiiternitas eft, tempus efle non pbteft, V tx e -
n im p roiufto q u ism o r itu r ,tiam p ro b o n o fo r fita n q u is 'a u d ea tm o r i:
lpbaudi aut nullus,aut rarusf. Qiiisenim pro rarb,:aut nur- -
ld fepifllnfe’ponituf; pro nulldatripitur, vt iri plal. Deus,
^«riyi?wi//r«'iffifci,nullus,rarpjVt,hic&ahbi,-vbi.didturquis
fapiens, Scintelligit hieraro muenietur. Eteftfenfns vix
pbteft ahquisinuenirvqulnon Ibliim pro impijs fed nec
pro iuftis,& bonis velitmori. Etepinrafomucniacurqui
pro iufto, 8c bono audeat mori, Chiiftus.pro impijsjmor-1
tuuseft. Interiuftum, & bonum hoc diftat, qufaiuftus fit
ftudio, & exe.rcitatione virturu^ficut fab d i Mar ty res ,bor‘
rms verb innocentia,ficut feme paruuh,qui mupdantur iiv
baptifmate, poteft etia, &'pro vno accjpi iuftus;, & bonus.
C o nm e n d a t a u ta n [n am ch a rita tem D eu sjn nobis, q u p n tam c um ■
adhucpeccatoteseffemus, i d e t t a n t e q m m effemus renati exa-
qua, & fpirituiando, Sc^ntequam eflemus'iufttficati per
fidem ,€ b r ifiu sp ro nobis mo rtu u s e ft, ad quid cptne n d IIDeu s
fuam charitatem nobis, vt lllamjjiuceniureo mo.dp, quo
fupcriiis dixifnris; M u ltom a g u igm r fiu ftififa fin u n c in fa n g u i-
ne ipfius fa in t erimus ab ira p e ripfum- Sr eum peecatpres.eiler
nlUf Ghriftuspro nobis dignacuseft moti , mulcpmagisia^
temiflfonem.peccatornrh habentes in fanguine palfionis '
eius,'& iuftificati perfidem ialuicrirausperGhriftum ab t-:
^iideftavindidadieiiudicijj qusrg^r«r<ieftreprobisi,U-
cetaute legamns pierifqjinloeisomnipotentem Deurni-
ram habere, nblrdebemus putare, quod in illu cadat vlla
pertftrbatiP,^uia ipfe femger idemmaner,iuxta qubdPiab
miftadiciri j u Cemp erid eip fe es i fedira^iltius appellarUfVih^
'Mida,&vlaQtpfius,quam ille fine aliqua murabilitate ex-
ercetjfecundu quod ci fapientiflimus oratPtdicit. T u a u f c
Dpmine S u b u o tc u m tr a q u iU ita t^ u d ic a s im h q c locpprppp-.
nitfibi Bearus AuguftAusqu'Kftipnemi&dicitifijnquitig;
fanguinepaflionisfilq Deiaceepimusremipoiip.ppBe^tqrftai.
2
Sap.
quamipfeeommendauit diicipuhsdicens, pacemreltn q u o l t a. Quidnecefleeftytb^ptizemurj&fiinbaptifinareac-
vobis ipfa enim (pes per fpiritum f&ndum nobis.da,tar , 4 eepimusremiflipnem peccatorutn,& mundamur ab om-J
quia fecit nos credere, quodpromittit. Nec confiihdic ) nibusfordibusvitiot;um, quidrieceflefuitpauChriftum.jj
nos foes qtioniam ampliusdabit,quam fperemus.gapdia j qUam quaeftioneni hoc modo folpic:ifta duovpaflio vide-
viciel icec patrije.cocleftis. V t q u id Chriftus cum a d huc in firm i j licet Chrifti,& baptifmusita funf coniunda, vt neque b'a-
effenmfecundum tempus pro tmpqs m ortuus eft | | | qmd enim ) pcifmus poflitfaluareapeccatis,&perfedumbomin^ red-
Chriftus cum adhuc infirmi eflemus , p d eftpeccacores fe* | dere fine fide paflionis'Chrifti, neqj pafli®poflit remi(fior
cundum tempus,proimpijs id eft irteligiofis morcuas eft:,^ Lnempeceatoru dare fine gratia bagfifmatis, nifi in fanguinifi'vtab'undantiam
, &plenicudinemiua;charitarisno- j rn\rtyrij(uifiie,ritbaptizatus: quiaDoiriinias dixit^tnfi
bis cbm meridare t, ficut fequentia manifeftant. Infirmus ‘ q Uts ren'atusfuerit ex aqua&jpmtufantto,iionpoteft intrare tnre