i A Gen. ). obtiuuit,obüuioncdminâmcurric,quaî obliüio non per cepic.QUid mrauitîlllud fine dnbio quod promifir,dices; J* v E
jpaflioné,fcdperauerfioncfa6fca fuper humanûgenus vt
! dixficxaltationé inimico relin quête videbatur. V crû quia
I aduétus filijdei iftaaduerlapro mitcebat ur excludere : in
totiusgenenshumaniperfona propheticûcarmeexorar,
Ivtrdpiciat,veéxaudiat.vc illuminéeoçulosqui obdor-
mieraeïn morte. r t no di car d iâb o i9, p ræu al n i ,0 b tin u i, <§£
ero dominus in æternu,qui cribulat me exuirabût h 1110-
ttÉsïuero.hoceft.fidelpërauero.Exultaiiiccot meüin fa- J Muneraluperinnocétesnôfolünôaccepirdede^âipfeyê-
lutarituo,id eft,in domino noftre IefuChriftohiiocuo& tnCumded.it r td em o t in n e n rn r. lutari tuo,id déniino lefii Chciftohiio cuo&' vSi - .Ur . cud. Aja-z
ipfi cantabo qui boiia tribuet mfhi.Öc lau dabo plallamq;
nomim cius alciflimo,qui régnât in feàila feculorü, Amé.
Amen duo vobis,quiafimafcritis infer })ionib.mets jam non dicam Joan-lSVosferuosfedamicos.
Ôcomniàqtv^promiCitctcdcïixcminle "
prôxrmü nôdccepic.Pécuniâ verb fua nô dédit ad vfurS.
Pecuniæeius virtutesfanicatüerâc,<$iæpô fdlüipfcab vl- 3
lo nihil aècipieuscxercuit,lcd &iplôsditcipulos luosta-
Iit«r informauit, dû datée eispoteftarém infirm os curSdi
acmortuosrurcitâdi,dicererqiie-;^rrfrBiaf^«gratis date. 10
infinero pfâlmus Dauid. X 111; Dltekinfiotensin coûefuo,non efl deus.Corrupt,ifunt & abo- ' _n i ■* /* . - ' Cj ..aï. . * i -f i
Matt- J«
PAi7. 2‘
JL/ minabilesfaëtifunt inftadijsfuis, noejl quifanat bouü, non
efl vfifc ad vnu.Dpminus de caloprofpexitfaper film hommu,vt vi-
deatfiefi mttiltges aut requires Deu.Oes decUnauerûtfjimul mutiles '
faëlifunt,no eftquijaciat bonu,non eftvfy ad vnü.SepuUhrum pa-
1 tens ejlguttur corujtngüisfuis dolofe agebant, venenu afpidum fub
' labijstorum. Quorum os maledi ft m e & amantudme plenum eft,
\ vélôcespedes eorum ad effundëdumfanguuië.c&trtuo & ni félicitas
in viisëorum,& via pans no cognouer unt, no ejt timor Dei ante ocu-
los torum.Norü'cognofcët des qui operantur mquitatë,qui deuorant
plebë meaficut efcapanisîDommum no inuocauerunt,tlltc trepida-
uerunt timoré, vbi non erat timor. Quonia dominas ingeneratione
tufta eft,cojiliuni mopis cofudtftts,quonta Domina» Jpes etus efl. Quis
dabttexSyonfalutare ifraeli cum auerteritdommus\captiuttatem
pltbu fila,exult abit lacob,& Utabitur ifrael.
C O M M U N T A R I V M.
T ) Ogatus adueqtys domïnim duodecimo plalmo, in
jLVtcrtiode'ambpriefentatur/edbûe videns humiléin
habicu incrèdul9 pbpulus,dicit in corde fuo: nô eft Deus.
In quo populo oés declinaucrumfiûmul inutiles fà&i de-
. uorabanr plèbe Dei velutefcâpanis.Acq; perfequentesi-
pfum dôminü&eius Apoftolos.iHic.trcpidabâc timoré,
Mmth.lf vbinô eràctimor*Ob^ruâtes fabbara& baptifmàtaCali-
eu & vrceorüjDei verofiliü & eius dilcipuIos,vt diximus,
perfequen t es,côfite n tes fé pàtré habercAbra hâ,de gene-
re nô de iufticia praîfumebât.Dominus autc in gentratio-
C ne mita eft,illi au té coniiliü inopis confunden tes, nô côfiderauerüc
quoniâ dominuslpes eius cft.Et licet propter
fhil. x. nos pauper fàdus rit,tamc ipfe eft qui dédit ex Syô klurare
Ilrael.Non.n.ex(yriagogaSathanç làlus nata eft,fed ex
Syon,quæeft Ecdcfia Domini,perquam conuertit do-
minus captiuitatempopuli lui,ira vtlætetur Iacobin cô-
uerfione Tua & exulter Ifrael in Chrifto Ielù,qüiregnatin
feculafeculorum Amen.
In tinera Pfalmus Dauid X IV .
Omine,quisbabitabitintabernaculo tuo,aut quis requiefeet
tn monte fanëto tuo}Qui ingredtturfine macula,& opérâtur
I iufticia. Qui loquitur ver it ate in corde fuo,qui no e.git doïum in lingua
fua. N ec fecit proximo fuo malum,(^opprobrium noaccepitad-
tier fus proximo sfuos. Ad minium deductus eft mcoffeSu etus malignité,
timentes autedomtnum glorificat. Qui iurat proximo fuo &
non dectpit,quijecunïafüa non dédit ad v fur am, & munera fuper
innocentemno acCepit.Qui facit b<tc,non cëmouebiturmaterpium.
C O M M E N T A R I V M.
Htb. s'.
D
loan. z.
Matt 12.
Marc. 2:
Luc.6
Matt. ii
Mati.»6.
2 Cor. j.
z.Cor.i).
D°II
OMnis maculacus.ingreditur tabernaculû dômini,&
V - / iibii iimmmmaaccuullaattuuss eeffîtiicciittuurr..IIeelluuss aauuttéé iimmmmaaccuullaaccuuss
fol us virgincâ aulâ ingrefltis,ipfum tabernaculû à maculis
catnalibus libei au it,& dédit lânâificationë pôtius quàm
accepit,quonia lex totain decalogi lumma concluditur
decépliceseiusinifto plâlmôfoni»asexpreflic,quibusea
docuifte qu^ feciflèprobatunNaingreftu lup tabernacu-
lu a maculis ementiü & vendentiu 11 berau ir,& opérât us
eftiufticiâ,falutéhpminislabbatoJ^riispræponédu..Lo-
quebaturaütê veritatê in corde fuo,nihil cogitas, nili vo-
lùntatëpatns.Non egitdolû in lingua fua,hquidéexlin-
guaeius feruloegreilus,cæcis luir.é laluté srgrotantibus,
invitainortuiscôterebat.Opprobriû nô accepit aduerlus
tpfum dédit redemptionspro omnib.G'opletxs ergo his decé vu- 1
cütû indiciisjin hoc de coelo dtpeifediohë impletâ pften-
dit &adiecittliccns,qùi tacithiçc,id eft,qùiihue imitatus
fuerit non commdiiebiturinarternum.Ipfi glofia id le-
cula teculoi'um.Amen.
Tituli inferiptio ipfi Dauid. X Vi
S~>Onferua me domine quoniatnfperaui in te,dixi domino : deus
ySmeus es tu,quonta bonorum rntorum non fges.Sanctis qui funt
in terra eius,nurificauit omnes vdluntates measin e is. Multiplier a
funt infirmitates eorumpojlea attelerauerut.Noncotigrsgabo con-
uenticubaeorumde fangutnibus ,nec memorero nommumeorum
per labiamea.Dominiispars bareditatis mea.&calicis mei:tu es qui
refiituesharediiatem mea mihi ^unes tedder unt rtiibi in prailaru,
etenttn bar éditas meaprailara efl nitbi. Benedick dominum qut tyi-
buit mtbi intellect urn,infuper & vffe adnoclem increpucrunt me
renesmei.Prouidebadommumtn confpectu meo femper,quoniam a
dextris efl miht ne commouear.Propter hoclatatum ejhor meum,&
exultauit lingua meajnfuper&taro mea requit feet wJJh. Quo-
niam nonderelinquesammatn meant in inferno.neulabtsfanUum
tuum viderecorrupttoitem .tfotasfeafli mtbi vtas vi/a, adtmplebis
meldtitia cum vultu tuojelettationes in dextera tua vfq in Hem.
C O M M E N T A R I V M
AQuiUquagefimo quin to pfalmo vfq;àd q uinquagep
fimunonumomnes habenctituliinfcriptiones,{ed
nô puras.iiteaUcemplàlmus fola ticuli mferiptione præ-
notatur.qua oftendirur plusad myfticainrelligenti^qua
ad hiftonca decatatus,in quo aduertimushominem ptr-
fedum IefumNazarænumad paifionemeuhtem , huius
pfalmi orationem efFudere.Quamuis.n.dm effet in Chriflc,
mundum réconciliantftbi,tztnen palfibiiitacib.fiibiacebat,&
timqre.n.&moeftitiaagebatur.Etideoallqqnens dinini- ,
tatem adorat,dicens:C6ierua medomincjquoniâ (pera- I
ui in te,nô ad arrogan t:â du dus pro immaculata côlcien-
tiafuperbe lapui,fed dixi domino,deus meus es tu, &qua :
uis omnia opera mea,& omnia verba nrea,&omni* cogi- I ^
tarameabonafinc,tamentu qui mealEumpfifti bonorum t)
raeorü nôeges.Nô.n.pro dei neceflicate afsfiptus eft bo^
mo,fed prohominis neeelfitate fiufcept9 eftdeiis. Hiç aur
tern homo qui aftumptusadeointer oés landos mirifica- |
uit volûtates luas,ita vr pmniû mérita in inæftimabili v ir-1
tute cranlcéderer,& nullûfibi penicus fimilem inuenirer, !
& licet multiplicarae Hint infirmitatesëoiü,tamenexem-
plodpminiaccelerauerûttendentesad pal ma,quos dfo-
,cietate malornlegregans dominusdicit:Non côgregabo
côueniicujaeorû dé languinib.id cft,crederitesin nie,(e-
gtegaboab eisquiineffufioncfanguinisdeltdancunnec [
memot ero,nominü eotüpér labia mea,neganS eos cota ’
patte & angehs.Dominiis.ri.pars mea 6c paflionis ineæ,
ideft,calicis mei. inqiiofunesceciderunt,ideft.fortès
ceciderunc. Mihi in præclads , in Apoftolis fine du- Mattbu
bio. Etenim hæreditas mea ram praiclafa eft, vt ipfi fint zf'
vlque hodie lux huius mundi, in quibus bencdicitur ***‘^ 1'
Deus » qui âd h*c tribuit in^fellcdum., nec folum eà i “
quæ lu cida sût,led &ilia qu^ ocCultafinit.no a cotdc,(ed
ab'ipfisrenibuserudicbar,vtprouideredominum incô-
fpedu meo femper.lpfeefteriim à dextris meis ne com- !
mouear, yt hoc quod peicatum non feci, nec dolus inuenuu i .Tte.zi
tfl itl ore meo,non humanitati,fed diuinitati adfcriba. Pro- 1
peer hocdclcdatü eft cor meu,& cxultaujt lingua mea,&
rpfacaro mea reqiiiefcitinipe,qu<|niaadextris meisdo-
minus,vt nô cômoucar.Ëtideo nô deielinqucs iff infer-
1 no anima mcam,nec dabis fanctû ruüvideie cortuptiq-
I É M W M i i S Utepu,Ad n ih i-1 né,quia notas riuhi fre ift i,,« qua i r ^ t S u
^ 0fP'e a “ ,eWS,” 3illS'>us.,p':°1» b« vnqi quib.poftttiftitiäpa'fliomsadimplcbismelæiiciacû vulm
l S T f l CnnS /U':Cf 0mmU't l,,'aSn,fiCaU' ' ,Vt^ tucuOj&afccndensincoelosdab^sdelcidatloncsin de^
p u * p „ e ß a " f illlllDllficn.la a a ll^proximolu o& nodt- teraiuav%infinc.lpfiqlotiain ftrculaicculoiû Amen
Oratio Dauid. XVÏ . ' / ^ i régnât in feeqla feculorum Amen.
H Xatidi domine iuftitiam màmjntcndëdeprecationtm weam. fifié pucrô domini DauidvquiTôcutüs eft domino ver-
^ ba cahtici hâiuîf.in dié'quaeripuîf eufirdominui de
manu ininiieofum eius,& de manu Saul ,&
dixit. X V I I;
IltAuribus percipeëratiQiëmeam,tioinlabits delofiilDevulht tuo
indicium meumpradeat.ocuk tut vïieantaquitatem. Fr.obajhcor
mttim,& vifttafit noettfipne me examinajli, & non efl inuenta in
meiniquitas. Vt tien loquatyr os a;cam opera bonünum, propter
verbatabiorum nibrum | J| cujhidiui vins duras. Perfiçegrcflus m eos
in feniitis tuis, vt non môûcamur v-fngia mea. Ego clamsui qiio-
niapiëxÀudiBme deusMclpia durent tuant mihif& exaudi verba
mea-Mirificamifericordiaf t was,qulfaluos facitfperanees in te. A
refijlentibus dextera tiuicujlodi me ,vrpupillam uculi.Sub vnibra a-
Urum matum prouge im ffd i ;c iu;pior:nn,qiu me ajjlixery.m.hn-
nûçimeiMimai» meant circu»dederitntfadipefuum conclufàùnt,
tiswui!! locution e f fipcrbiam.Profientes me mine arcumlcde-
rnnt me peillos fuos dut itérantiUeftnare in terram. Sqfctperunt me
ficutko para-usait praiam,&ftcu.t catultis leottis habitant in abdi-
tis.Éxurge domineprauem ëum &fupplanta eum,eripè animant
meant ah impio.fiame.m tium ab mimicis nnuuts tua. Domine à
panels de terra dmide eos in vita eoru m, & de abfçonditis tuis adim-
plem k^fe»te^(obsn.S4mr4Ü[^ntfilifs ffrÂttf/ferunt reliquias
fuasparuulis fiiis.Egoatiterit in ïufhtia apparefo.cpnffietlukuQ, fa-
tiabor cum appàruerttgloria tua.
C O M M E N T A R l V M.
Tltulus orationé infinuarfin qua de iüftitia &de iudi-
çlo à deoregulâ fumfr,y.t cqiudicat hominc homo,
mentor fit eüad njnaginé dei fa6tü,& nonin labiis dolofis
di
loan. iS.
Mdtt 2 0 ,
Mar. if.
i lliga te domine fortitudo mea,dominusfirmametu meu& re-
fùgiuntmeum,& liber at offa eus. Deus meus,adiutor mm&
fperabo meii.Proteâor mètis\&cornu f i l ut is meaf&fùfceptor meus.
Laudas inuocabo domïnu &ab mimicis meis faluus ero fcircundede-
rum me dolores mortis,&tûrréntes iniquitatis conturbauerunt me.
Dolores mferni circtimdederuntme,praoccupauerut melaqueimor-
tùiln tribulatione mïa inüocaui Dominum,& ad deum meum cla-
maui. Et-exçudiuit de temple fanëto fuovoccm meant,& clamor
metis in cojpeëtfi eius intromit in aureséius. Comota eil & contre-
ntuit terra,fundamenta ntontiu conturbatafunt & comota fu n t .
quoniaitatuseH eis.Afcenditfumus in ira em ,& ignis àfacie eius
éxarfit,carbones fuccenft funtab eo.lnclinautt coelos,&defcëdit,&
caligofubpedibusem.Et afeendit fuperCberubtn &volauit:volauit
fuperpfnasvehtoru. Etpofuittènebras latibulufuu in circuitu eius
tabernaculû eius,tenebrofa aqua in nubibusaeris.Prafulgoreincon-
fpeâu eius nubestranfierunt,grado, '& carbones ignir.Etintonuit de
cçelo dorritnus & altifsimus deduvocefua,grando & carbones ignis.
Etnnfitfagtttasfuas & difsipattit eosfulgura multiplicand &con-
turbauit eos.Et apparuerunt fontes aquarü,&reuelatafunt fundamenta
orbis terrqrum.Ab increpattone tua domine, ab infpiratione
v - . * 1 \ffiütupiratuaipdifttdefummo&accepit me,&affump/it medea-\
.idtu dei iudiciu luu proférât,led oculi eius videant ae- ! quiimidt 'u.Eripintinedeinimicismsùfortifmüs,& ab hisquiode-
quitaté,nó dicat,hic dmes odiic pauper,(ed dicat,hic no- rimt me,quoritac(tfortaiifuntfupertne.Prauenerutmeindie afflt-
censj&fitcirinocé. ,etiâfi patiacuraduerla,quiainft.iudex ^ëtionismea,&fdltuseßdominusproteßormeus.Eteduxitmeinla-
potcrit tadtionibdatiga; i,nó iüftitia.Hic tarne etiäignibus titudtnefaluü me fecit,quonta voluit me. Et rétribua mtbi dominus
examiriatuseft,&non eft iniièntain eo inquitais.Quärc? ficundüinflinamea,& fecundumpuntatëmanuü mearum retfiA
propter verba,induit,labiorü tuotfi,quia ipfe dixifti; Non ; buetmiht. Quia cußodiui vtas domim,nec impie geft à deo meo.
accipiesperfonampotentüiniudiciosÊtgpptoptcthqc quæiufi- J (Quonta omnia tudicta eius m lofpeëlu meo,dnujhtias etus no repult
lillf, etiâyias dutaseuftodiendas credidi,nô timendo mi- \'à me.Et ero immaculatus eu eo,ér ob/èrùabo me ab iniquttate mea.
nascarnificujnqtimendo iaôfcurâomniürerum. Verum Etre tribuet mihi dominus fecundniußitia mea,dyfecundumpuri-
quia qui perm ânes erit,hicialuus erit,Depiecor, vt perfi- ! tatënianuumearuin cojpeëtu oculùrü etus. Cumfanëtofanëtus tris,
c.ias grefius me os irtfe mitis tuis, vc nô tpoueantur velligia viro innocente innocesëris.Et cum eleëlo eleëtus eris,& cupermea.
No timea homines iniullos,&: ftluç me a reliftenti- ,Jeff0peruerteru.Quonta tupopiilum humilefaluuƒactes,& oculos
bus fiexteriÈ cuas.CirftqÜ-i me vt pupilläoculi,ideft,ino-, ßfper borum humiliabis. Quant atu illuminas lucerna mea domine,.
*rnnj hora,in Omni p.unélo,& fub vmbraalarü tuarü pro- meu6 illumina tenebrasmeas. Quonta in te eripiar atëtatione,
tège mé.Vmbra alatu proatfeôludomus diuinaeponitur. \ &indeomcotranfgrediarmurtm.Dtusmeusimpollutaviaëm,e-
A fâcie impiqrü qui me afflixerunt »Impiôrû Pharilâeoru : loquiadominiignecxxmmata,proteâor efiomnium ß>erannum in
adipéTuücqnel^/çrüntjid eft,pingues £*&i.\fc.Quonta quis deus,prater domïnu,aut quis deus praterdeu nofiru}
Os.eotü loquutü eft lüperbiäTrpiicientes me,tune defy -,, Deus quipracinxitme virtute,&pofiiit immaculata vtamea. Qui
nagoga.Cucu n deder û c ,m e, 1111 nc vt crucifigant. Oculos ' perfeett pedes meos ta nqua ceruoru,&fuper excel ftfiâmes me. Qm
eqi mduqs’ftituerüt declinare ip teri;ä,& nô çôfiderantes docet maim meas adprdiu,&pofmßtvt arcuareä brachia mea.Et
coelorfi iu%cé,fic fufcéperütmetfreut Iço paratus ad præ- ! dedißi mibiproteëtmefqlututu*,&dt*teratuafufcepit me.Èt dt-
da,&ficut catulus leonis. Leprié populü làcerdotum,ça- fiiplina tua correxit mein fine,&dtfcipïina tua ipfa nie docebit.Di-
tulum leonis populüfubdnum lacerdotibus pofuit.Illis lataßigreffus meosfubtus me.&nofunt infirmât a veßtgia mea. Per
fremçntibu§(uper.capcü,illilèditipfa rabie deuorabant. 'fequar tmntcosmeos,&copnhendaillos,&no coamar doneedtfi-
Exurge Domine præùePi epSjfufèitans Çhriftû tüû, quo îciant.Confringâillos.necpotcrutflare,cadentfubtuspedes meos. Et
refurgéteïubuçrces eôs. Habet enim ruina hanc inuidia, pr&cinxißi me virtute adbellu,érfupplatafit infurgentes tn me fub-
vteuerlùmdicatTufceptü'fuü,fihuncquédecipi ftuduit,!tusmeiEtiuhnicosmeosdediiït'mibtdiirfitm,&odtâesmdi^erdb
videat triumphantë.Eripe,i nquit,anima meâab impio,id difii.Clamaueruntm erat qui faluosfaieret,addonnnu,neç exau-
■ eft,a n^prtis,iugo,&giadiu inimieprû de manu tua euelle. ditiiteos.Etcommua eos vtpuluereamefacte venti,vt lutuplatearu
Frame a humaiiæ literie,(pecialicer dicîic lancea regis, nos ; delebo eos.Enpiesniedecotradiëtiiinib.populi,cofiituesmein caput
auté fiameam generalitergladiuin lcripturis lànPlis acci- gentiu.Populiisquëno iognouiferuiuit ntiln.in auditu auris obedt-
piuuis.Qupd au te à paucis rogac vc fepai écur hi qui cum ' uit mibi.Edij alienimentiti funt miln.filij diem immer at 1 funt, &
af(l)gunt,hæc ratio eft,quod dû tenevetur zitiEgofumquem clxuditaucrutafemitisfuU.Viuitdonnms&ber.ediclutdeusnmts
que/ntu-.hos âuiutnte,de quibus ip fe dixerat.-Multiquidem vo- &exaltetur deusfaluns mu. Oats qui das vindielàs tntht & fubdis
cati,paHci vero electi.A paucis ergo hos perfecutores meos populos fub vie,liberator meus de intmicis nuis iracandis. Et ab w-
diuide,&lubplanraeos in vicaiplorü. Subplanrarur qui fttrgentib.in me exaltabis me,à viro iniquo criph-sme.l'roptcrea 10-
ptiuilegiQ amitçit,ficut a lacob Eiàu-fubplantatus eft,nô !fifebortibiinnationib.domine,& nomim titôpfalmumdtcaniiMa-
per maiitiâ lacob,led per cpntép tum Eiau,qui ta>pro rti-. \g»ißcansfalutes regis eius,&faciensmifericordiam Cbrifto fuo Da-
dt do habuit pcimatus,vt vniuscibivililliini etiam pretio «id, drfeminieiusvfqueinfeculum.
eôputaret.Ita ergo hi de afifcôditis dei quafi de potó- & G O M M E N T A R I V M .
, na fiiciati lunt,nolétes dare reuerétiam myfteriis eius.y$i CEptimidecimi citulus indicatquïdem hiftotiaro,quam
enimferurarfcSjeuerécia voluiftènc voces prpphétieas, i^qui méliùs quam in pfalmo canitur fcirevoluerit,Re-
agnfi àecipercc Çhriftû,lalptë fuamin eius fanguine^ol- gum voluminalegendoi reperiet & qualitcr pugnàuerit
locantes.N une auté quafi porciril execràbilëcômedétes ;& vicerit, & qualiter fuorum ompium éualèrit hoftium
Iudæijita eo abufifiihc,in qùolàciatiipfi languinedusié- manus.Npftrum autéhoiçeftprö'poirtiim,vc myfticamo-
tiam ad paruqLos^luos reliqqias crimihisrranftulerunt di-1 ralibus admifce'ntçsb'tunc dicamus domino diliga te,cum
céces; Sanguis bum fuper ttOf,$fupàfilio$ noßrbs.-jitcle&a auté! omnibus anrpribusfinem quendam & rerminunrponé-
execrans eos dicit,quod fît cû fitftitiain iCôlpeiftu Défiée : tes,ip(i dicimus,diligam te.Tu ncenim vete etepti dé ma-
iacieturdurn appartient deXtera eius in Chrifto Iefir^ qui- nu omnium inirn i coru ni n b ftroru m, i dé ft, de manu ora