Homo rç
tribuit
Dornir
Ancilla
Be i difci-
plina.
*9 4
K^frnobjj Comment.
cundederunt me dolor es mortis, érpericula inferni inuenerunf me.
Tribulationem & dolor cm intuni, & namen Domini inuocaui. O
Domine, libera animam means, mtfericors Dominas &iuftus, &
Deus nofter miferetur. Cuftodiensparuulos Dominas, humiliatus
juni, & l'tberauit me. Conuertere anima mea in requiem tuam,
quia Domnas benejecit tibi. Quia enpuiit animam meam ie morte
, cor meum a prauis ajftftibus.oculos meos à lacbrj/mis,pedes meos
à lap fa. Placebo Domino in regione viuorum.
C O M M E N T A R I V M .
C Aufasdil&&ionisDomini explicatPfalmiftaincan-
tico:Dilcxi, inquif, Dominum, quia cura circun-
darent me dolores mortfs, 8c fuggeftioncs daemonü cir-
cu^uallaient tqe : Ego ad tribulàtionem iui,ipfam quaefi-
ui , ipfam inueni, & iic nomen Domini inuocaui. Nefcio
quo enfin modo, quandolæritiam inuentmus ,. nomen
Domini dcsG^qj mis labijsinuocajpus.>Xt'*,bttlac^onem ve-
rq, au^ipii,qobispei;abft{neptiam & poenitenriam excitantes
, auc ca(u aliquo incurrentes ralis clamor cordis
noftri excutiujr,vt ad ipfas ;exçe|fi-Dçi aures artingat.Ta-
mçn vidèa;mu§,quidfecit*Ytfiberationem Domini rae-
rerétur. , Opuseflenim nobis-quivolumuSjUberari jfc,ire
quidfeçeçit vqqi feiiberatum,aqnunciat.Dic nobis>quid !
fççifti, vc te Dominus liber^et^Humiliatus futq,ipqu^,
&iiberauitme. Concordat Eqangelijsjftafenrcntia.Di-,
citenim^n ^.qangelijsliberatipnis ipfius magffter & Do-
minus, quia mnis quife humiliât exaltabitur, & qui feexaltat
humiliabitur.,, Tenenda efthumilitas,. ex qualiberatio &
exaltatio jetecqaconquiritur., .JÇçr ipfâm e nim eripitur a- :
nimaa moi^e.,&pçuli liber^tur ilachrymisaideft,,^nihil
;poenitènduni.îuimittunt.Et pedes Ubcranturàlapfii. Star
enim humilesin propofito lan.<ftitatis,qui vt plaçèantDo»
mino in regione viuptum,pet(euerantftantlesin regione
mortaliumjyttpanfeantd.eijtnqrie adyiram, perDprai-
nutn noftçum lefura Chriftum^qui regnat infeculafecu-
lorum,Amen.
Alléluia. G X V .
G Redidipropter quod loquutusfum ,ego autem humiliatus fttm
minis. Ego dixi in excejfU'mèoÿbtnnisJsomo mendax. Quid
rétribuant Domino, pro omnibus qua retribuit mibii Calicem falu-
■ taris accipiarn, & nome Domini inuocabo. Vota mea Domino red-
dam coram omrtipopulo eius y ' 'preciofk in conjjteftu Dominimors
fan forum eius. O Domine, quiaegóferuustuus, egoferuustuus &
filius ancdl&tua. Dirtipftivinctila mea , tibi facrificabö hoftiam
laudis, & nomen Domini tmocabo. , Ÿota mea Domino reddam in
conjpettu omrits popult cuts ,in atrijs domus Domini in medio tui
Hierufalem.' “ '
C O M M E N T A R I V M.
A Ntequam dicat quidloquutus fit,fidem fuam expo-
x A pit :Gredidi,inquir.Qnideredidifti ? bJatum Sc paf-
fum : & quia credidi, idepib urailiatus fum nfinis. Cum
autem credidijhocloquutus fiinx,fi Dprninusrerum exi-
naniuit feipium, & pro mefqrmam ferui fufcepir,quid e-
go mifer faciam r.Quicl r£ t r i b u a m Domino pro omnibus
qu* retribuit mihiîQ^antumuis diqat fe homo fenfire ad
y ici ffitudinëm bencöciorurn eius., Omnis homo mcdax.
Quid enim digoum rétribuât hqmo Domino , nj,fi forte
p a di one m, pa,flio n e c ompenfan^ C ali ce m ialutarjs acci^
piam &nqme Domini inuqcabo.Preciqfaeft enim in có-
fpedtu Domini mors (andlomm eius: Si came in ipla morte
docéat (eferuum Dei,& hfiqm ançillae eius. Ancilla nei
eft difcipbnaiantfta.Quienim in finecorporisdixerit Domino
veraciter ; 0 Domine, ego.fer u us tuus,id eft, non te
eonrempG, & fill us fum ancillæ tuæ, id eft, difciplinæ tuæ
yclut filius obtproperaui. Difrumpet dominus vincula e-
ius quib. à diabolo implicatur, Sc facrifieat Deo Koftiam
laiidis,itaVt vÔtâ (ua Domino reddat in atcijsd.oniu&Do-
mirii, in confpeâu omnis populieius,ideft,in eorum c5 -
fpeétu, qui populnsDeieft:notipopttlus huiusmundi,
vc yideatab hominib. adper,ditionem laboEisfamfti ,€o-
ram f a n qui glqrianturin media tui Hiemlalern;, in
quaIVnperatoreftChriftus, quiregnat cum Patre&Spi-
ritu Ian (fto, per omnialecula feculorum , Amen.
Alleluia, alleluia. CX VI.
L Audate Dominutii omnes gentes, laudate cum omnespoputi.
Quoniamconfirmata eft fuper nos mifericordia eius, & Veritas
Domini manet in atcrnum.
, C O M M E N T A R I , V M.
LAudate Dominum omnesgentes.Exclufi funt Iudaei,
quitülerunt dauern regni ccelorum , nec ipfi ingie-
diebanrur, nec vosingredipermirtebanc. Omnes lauda-.
re Dominum,quiabfqj perfonarum acceptione omnes homines
vultfaluosfieri. Q,mqes gentes laudate, quoniam co-
firmata eft fuper nos milericordia eius.Exclufic enim rae-
rita noftra, & induxit fuper nos mifericordiam fuam,qua
confirmauitfupernosperindulgentiamomnium pecca-
corum,-credencibus&pcenicentibus fir promifia. Verj-'
tasipfaDominimanetinxternum. Inhocenimconfir-
rqatio tqifericordiateius pietatis oftenditur, in quo corri-,
gentesapeccato , venianos&indulgentia comitantur,
noftrumq-, definere a peccato, Dei indulgere eft, cui gloria
per omniafecula feculorum, Amen.
, Alleluia, alleluia. CXVII,.
C Onfttemini Domino quoniam bonus, quoniam in feculupi
mifericordia eius.Dteat nunc lfraelquoniam bonus, quoniam
in feculum mifericordia eius. Dicat nunc domus Aaron quoniam
bonus, quoniam in feculum mifericordia eius. Dicant nunc quiti-
ment Dominum,quoniam in feculum mifericordia eius. Detribu-
latione inuocaui Dominum, & exaudiuit meinlatitudine Dominus.
Dominus mihiadiütor, non timebo quid faciat mihi homo.
Dominus tnihi adiutor, & ego dcjpiciam immicos meos. Bonum eft
confidere in Domino , quamconfiderein bomine. Bonum eft ftera-
re in Domino, quam jperareinpnncipibus. Omnes gentes circun-
] dederunt me ,& in nomine Domini quia vltusfutn in eos. Circun-
d ant es circnndedtru nt me, & in nomine Domini quiaylm fum in
eos. Circundedcrunt meficutapes, & exarferuntfickt ignis in{pints,
& innomine Domini quiavltus fum in eos. lmpulfus euerfus
fum vtcaderem, & Dominus fufeepit me. Fortitude mea & laus
mea Dominus,&faäus eft mihi in falutem.Vox exultationis& fa-
lutisintabirnaculis iuftorum.Dextera Domini fecit virtutem, dextera
Domini exaltamt me, dextefa Dominifecit virtutem. Non
mortar fed viuani, & narrabo opera Domini, j Caftigans, caftiga-
uit me Dominus, & morti non tradidit me. Aperite mihiportas iu-
ftitia , ingr effus in eos confitebor Domino, hoc porta Domini, iufti
I intrabunt in earn. Confitebor tibi, quoniam exaudtfti me, &factus
esmihiinfaiutem. Lapidem quern reprobaueruntadificantes, hie
[ fact us est in caput anguli. A Dominofaäum eil iftud, & eil mir.
rabjle inoculis hoftris. Hae eft dies quam fecit Dominus, exult emus
& ktemunn ea.O Domine,faluum mefaej Domine bene &foelir
Heiterprojperare,benedutusquivcmtin nomineDemim.Benedixb-1
mus vobis de domo Domini , DeusDominus, dy illuxit nobis. Cen-
ftituite diem folemnem in condenfis, vfquead cornu altaris. Deus
meus es tu & confitebor-tibt, Deusmeuses tu & exal:abote. Confix
tebor tibi quoniam exaudtfthne, &faftus es mihiiri ftilutem.Con-
fitemini Domino quoniam bonus,quoniam in Jeculum mifericordia
eius.
C O M M E N T A R I V M.
C Onfitemini Domino quoniam bonus, quoniam in
feculum mifericordia eius. Licet in sternum regnet
mifericordiaeius , tarnen confeflio in ifto feculoporenr
prodefle peccantibus.Poft iftud enim feculum,confcffio
penitus non valebit ad veniam.Iraqi cum eft tern pus con-
ficendi pominp,fateamur.Eftenim iniftp feculo paratif-
fima mifericordia eius. Sivisdifeereita eile, doceiete pqr
teric& domusIfrael,& domus Aarö.In Scripturis o tnmb.
vetgris Teftamentiibi legis,quia quotiefeunq-, cppueifus
eft populus adconfeffione., & poenituit,, toties eft miferi-
cordiäcöfequutu3.Qu.odfi ad legendu in capaxefle vide-
ris,require homines qui timent Dominum, &ipfi tibi o-
Iudari cl
uigçri c
Ceflatio
peccati
indulgc-
tia Dcj.
Solis con
felTîq pro
deft viuc
.tibus.
ftendent
In Pjalitt: Dam dis.
ofterident quomodo confitcntibus parara ’fit mifericor-
diaeiusr Nam &egointribüiàtione meaconfeflus fum,
& inuocaui Dominum, & exaudiuit me in lätitudine.Ve-
rurA quia & nos ipfi nobis hoftes fumus,dum contra falu-
vnutniféd ad duös. VidensDsus iniuftana reprobationenl
hôminUmqpfêquod probauerat illis nolcntibus ordina-
üitjßd hunclapidem ipfê per fe pofuit in capite anguli, Vt
. . fex dWPbusteftamentis, & e*>;duobuspopulis«dificatit».
teiti noftramaliquidconcupifcimus, & nihilominusex- I furgerer , qüamincreduÜrelinqitenres, aDeodereliifti
tranos älios inimieqs habémus vifibilés'âtqüe ïnuifibi-
leSjOremüs vt Dominu's^nôbis adiutor efle dignetur contra
inimicitias iftas quas memorauirnus , Sc tunc dem urn
non timebimusinimicosnoftros, Melius'eftenim cqnfi’-
dere in Domino, quam confiderein hominei ’ Nora tibi
confidentiam quam teneas Ghriftiane. Noli confidere in
funt.Credentesautem fupérædifieanr fupra fundamén-
tum hoc,quod ex angularilapîdçiri èapite anguli pofirû,
vtraque conftringit & continec,& ipfum lapidem mirabt-
lemiri fuis oculis habentes confirentur hünc efle diem,
cui non fucceditnox, quem horænon diuidunt, quern
vtribta, non impedit. Exultemusefgo Sc ljetcfmurineo,'
te.holidîcere, fie ce liberum habere arbitrium , vt tu tibi I quia Alumine vero noftrasteriebras mgaturus illuxit Be ■____: ___ C s Ti .1___r - ________Us_: ___I ___ - • • ___ - . ~
Liberum
arbitrium
in te ipfo confidas. ' Habes quidem liberum arbitrium
fed nolideeo præfumere, de Deo præfume , quia vin-
ci non poteft , nam liberum arbitrium vin bi poteft. Bonum
eft confidere in Domino, quam çorifiderein homi.-
ne.aut in principibus. Si enim confidas in Domino,ttrtic
porerisdicere : O mnesgentes circundedcrunt me,Se in
nomine Domini vltus fum eos:Hoc libertasarbitrij dice-
re non poteft, aut-fi dixeric , docebo earn aperce meutirù
auteertéab initio fèculi detmihiqui fine Deiauxilioeua^
ferit,fitiévîïïbifes,fiueinuifibilesinimicos.Attendeetiam
in auxilio pofitis,quid accidar- Impulfussüjinquit,vetfa-,
tus fum vt caderem,& Dominus fufeepitme. Etfubiun-
gat fi p'oteft.-Fortitudo mea & laus mea libertas arbitrij,&
ipfafaitaeftmibiin falucem. Hoc fi non poteft dicere,
imo quia non poteft iufte dicere, dicac fe àDomino fufci-
pi,& fortirudinem omnem auxilijsdiuinis afïcribac. Eius
enimdexterafecit virtutem , fi quamin.nobishabcmus.
Eiusdexteraexaltat nos ex inferno inferiore. Ipfèenim
facir,vt vltîamüs,‘& non morramur, vt narre mus opéra e*
ius.Ip fê caftigans, caftigat nos in mifèricdrdiay&morci
non trader nos: Nunc forte audiat me praédeftinationem
dbcens, & arbitrium hominum infringens-, putet me Ir-r
bertatem arbitnj ita excludere, vt peccantesexiftimem
ga°d pec jrjej abje6tione peccare. Quod peccamus, noftriarbitrii
eamus çft arbùui. d, oceibr.i..t ur,quodV concemnciTmift usgStr atiam. Vide quantaii-w
j berças eft arbitrij tui , negeturàlèruo DominUs, vt dicat'
homo Deo .-nolo tibi credere, & faciat fibi tern plum vbr
' idolum colac, autfynagogam vbi fuum abnegèt Saluato-;
rem. Quidergo malum facimus, pet libertärem incurri-
mus, quia non dignatur Dominus iuftuscoabta feruitia.
Si veroaliquidbonifecerimus , imputabimus largitori,
qui bonaomniaad feconfugientib us præftat, fecund mn
iîlud quod ipfe dignatüs eft repromittere. Omnis qui petit
actipit,&qui quant inuemt,&pulfanti aperietur. Pulfemuser-
Pritdefti'
natio.
Pfàl. ii.
Mar. i2.
Bphe.z.
ni^mquivenit innomme Domini. Benedixic nos indômo
Èfominij Deus DomiriusSc illuxit nobis. Nos ergo cdi>-
ftiruamusdiem dominicam,in confrequeiltationibus vf-
qUèad cornua altaris. In qua die dicamus Deo ; Deus
meusè® tû,&confitebor tibi,Deus meuses çù,& exaltabo
te. Gonficeborgemenspeccata mea, exiikabogaudenS-
indülgentiatua.Sicdeniquefèquitur; Confitebor, quia
exaudiftimejôcfaiftuses mihiin falutem. Etquafi qui fb-
daleshortetutivt ficutipfi indultum eftconfitenti,& illis
Cônfitentibus dimittatur:Et vospnquic,confitemini Doi>
minotquottiam bonus,qüoniam in feculum mifericordià
eiusiqui régnât in feculaleculotum, Amen;
Alleluia; G X V l l i i
B Bâti immdcuDtt ih via1, qui ambulant in legeDoihirll. Beati
qùifcrutantur tefttmonia eius,in toto corde exquirunteum.NïS
enim qui operantur iniquitatem in vijs eius ambulauerüt. r« man-
dafti mandata tua euftodiripimis. V tin am dirigantur via mea ad
cuftodtendàs iuftificationestuas.Tune non confundar cumperfpexe-
rô in omnibus manddtis tuis. Confitebor tibi tn direttione cordis,in
atquoduUdici iudicia iuftitia tua. Iuftificationes tuas euftodtam,
non me Aerelinquas vjquequuquei
IN quocohigit adolefcentior vidm fuamïtn euftodiendo fermones
tuos.lntoto cor do meo. exquifiui te,ne repeüas me a mandat is tuis.
In corde meo abfcondi eloquia tua,vt non pue em tibi. BenediÛus es
Domine,docemtiuftificationes tuas. Inlabiis meispronuntiaui omnia
iudicia or u tui. In via teftimoniorum tudruni deleft atus fumfief
Ut in omnibus diuitijs., In mandatis tuisexercebor, & confiàtrabo
oiastuas. I n iufttficationibus tuis mtditabor,non obhutfcarfermones
titos. -
REtribueferuo tuo,viuificd me,&cuftodiamfermones tuos.Re-
ueldaculosmeos.tycoiifidtrabo mirabtUadelegetua. Incolx'
g o , SC cum Propheta in ifto Pfalmû cantemus ; Aperite - ego fum in terra,nonabfcondasji me mandata tua. Concupiuttani-
mihi portasiuftitiæ, & ingrefïiis eas confitebor Domino, mamèa defiderare iuftificationes tuas in omnitempore. Increpafti
Haïe nos clamamus adminiculisauxilijfquediuinis.vnde fuperbos,malediôti qui déclinant à mandatis tuis. Auferà meoppro-
nobis vox refponfionis eorum videcur audîri : Hsec porta bnum & contemptum,quia tefttmonia tua exquifiui. Etenimfede-
quatri pulfatis non eft homini libertate coneefla, fed eft runtprincipes,&aduerfum meloquebantur, feruusautem tuusex-:
in Domini auxilio conftitura, & foli iufti introibuntper | ercebatunn tufttftcatiombùs tuis. N am & tefttmonia tua médit atk
earn. Confiteamurergo Domino, quoniam ipfe exaudit 1 meaèft,&confiliummeum iuftificationes tuai
nos,& ipfe nobis eftioicur in fàlutem. Vcniàmusnuncad
lapidem quem reprobaucrunr ædificantes. Hic lapis legi- A Dbafitpauïmentoanima mea,viuificamefecundum verbum
tur in Dznïcle excifusfine manibus, id eft, fineopera viri na- X j L tuum. Vins meas enunctaui & exaudftt me, doce meiuftifi-:
tus ex Virgine. Ædificantes erantludaei foli fuper Vniuer- j cationes tuas. Vtamiufttficationum tu arum infix ue me, & exerce-
lam faciem terra. O m nés enim gentes in deftruâione , borin mirabilibus téù.Dormitauit anima mea pra radio, confirma
idolorum morabantur, foli Iudai fùbomnipotenti & j me in verbis tuis iViaminiquitatisamoued me ,& delegetuamife-,
verb Deo ædificationem legis,& propheciæ traClabant, reremei. Viam veritatiselegi,iudicia tuationfum oblitus. Adhajp
quibusab origine mundi per M oy fènquid egerit circa teftimoniis tuis Domine, noli me confunder e* Viammandatorum
humanum genus, qùidue gefïei inc circa Deum homines tuorum cucurri,cumdilatafit cor meum.
notumfaciens, & hocnotumfccic , quodinnouillîmis j T Egem pone mihi Domine viam iuftïficdtionum tuarum,&ex-
cemporibusfufcirarereisexfemoreïudæregem Chriftu, ! JL jquirameamfemper. Damïhïintelleètum,& ferutaborlegem
de quo ipfe Moy fes diceret: Ipfum audietis tanquam me tuam,&cuftodiamiÜam in toto corde meo. Deducmeihfemitam
per omnia, de quo iurauir Deus pater ad D auid, dicens: mandatorum tuorum,quia ipftm volui. Inclina cor meum in te fit-,
Dejfuclu ventris tuiponam fuper fédéra tuam. De quo iutauit monta tua,& non in auarittam.Auerte oculos meos, ne videant va-
ad Abraham, <\Moàinfeminetuobareditabo omnes gentes. De \mtatem,inviatuaviuificame. Statue feruotuoeloqtmmtuum,in
quoperEfaiam dixit Deus, quod Virgo invteroconçipiet,& timoretuo. Amputa opprobrium meum quod fufincatus fum, quia
pariet Emanuel. Hæc & his fi mi lia, mulca in veteribus libris iudicia tua iecunda. . Ecceconcupiui mandata tua, in aquitate tua
inuenies,quæ & Iudæi ad ædificationem populi legentes viuifica.me.
ædificamesnominatifunt.IidumædificantperuenerunC' ad làpidem angularem, qui duos parietes ampletfteretur,
Ë"
T ventât fuper memifericordia tua Domine ,falutare tuum fe-
cundutn eloquium tuum. Et rejpondebo: exprobrantihus. mihi
& duos conderet m femetipfo. Et quia ipfi in vno patieteftace;
volebanr*reprobaueruntlapidem, qui non erat aptusad
verbum, quia fieraià in fermonibus tuis. Et neauferas de ore meo
verbumveritatis vfquequaque , quia in iudifüs tuis fuperjperaui.
B b Etcufto