îçr.titiis
j»IE> don o
Spiritus.
5"heodult Coelefyrienfis Presbyteria
ob libertatem gloriae : hocëft,noftri caufa,creacuraerit
incóifuptibilis. Perinde naraque v tpropter nosfedaeft
^obhoxiacorruptionnficrurfurnpropter nos ërit confers
ificorhiptibilitaris. V e l, Adlibertatem jfignificacquod cc-
, què äcnös d corfupdonc iiberabitur, ex corrüptibiliin-1
corruptibilis Futufa. Nouimiuenim, qu.bd omnis creaturafi-
' mulhobifcümirgewifcit.lngeraifcic creatura,cupiens in po-
fterum deponere corru|monem. Quodfi hrec, creatura
defidèrat; qnänro potius nos ifthucvelle debemus, nec
terrenisadep hicinhiaie rebus?quippe,veiBo Dei hono-
fati lÜmus,filioriinique adöp rfonem prasftólamür/Ef jwr-
turitadvfquenunc. QuiaprimiciasSpiritushabemuSjiiof-
queipfiingemiücimus; pioprereaprspofitioowciideft,yïwff/,
adieö:aeft,i7w»«»«|«.hoceil,|iraulingemifcit.R.ubore
"aütcmfuffunditauditorcm,qu'ui,nj}pcdicit: Nefis,in-
quit,ihferiorcreatui'a;aduenturumqüe Chriftum fepens
'txpiédics.Nönfolum autem,verumetiamnOsipfipfmitiasSpir.d
’ tui habentes.Ernosipjiinnobisipjisgemimus. Non modo ccea-
tiua (inquir) ingemifcic; verum etiam nos qui primicias
quardamcxigü^,acvcluciguftpm quendamSpiritusac-
cepimüs,eo peruenirefeftinamus conamurque., Namü
primitiae, adcoque priricipium Spiritus täle eft vt fäciant
mirifica ex vinbra; quid.fi nis &.qo.niummatio Spiritus.ef-
ficiet ftliorüin adoptioneiN e quis obijciat: Dixifti pos Deos
eflèjqiiam ergpaliam adoptionemi exipedamuspfubdit;
iLlbërationcm corporis,hoCeft,iii£Órrupribiliratem:tuni
*énirh ftaBius ërit adoptipieffedufque ei useuenient,nunc'
fehimneque gloria eft conipicua.E'xpectamus etiara vtli-
berérnuracalu & rui na in peccatüm,ad quodper damna-
täni vitam pïóTpê\\uy\i^r.expeitantesredempponetn corporis »>-.
7?ri.Tum enim adoptionis euenta & effedus épparébunt.
Porfb hé videatüëpr^fenria criminari^hsreticilque rión-
riihiianfie dare; no prarientia fed Futiira què expedaritur,
dixit bona,qife fun t meliora,ipfem nimirum filiorum ad-
optiqnèm .Spe enim feruati furaus: Spesi vefo qua videtftr, no eft:
Quodenim videt quifquam,quid adhucjperfitïSt autem quodnon
videmus,fteramus,perpatientiamexpeétamus.Spe enirri, perinde
acfidicat} Ömhia a Deo accipfentes fidemipiiattuli-
lhus,cuiusmagnaparseftfpesfuturorumbonorum : N e
igitiir qü«re,cun<fta tibiihicadeflèbonajfed nonnullaet-
iarriipei rëcondé.Stenimcundaeflê tibi prafto vis, non-
‘dum p‘brro fpër'as. Etenim fees qux yidetur,non eftTpes:
Si autem q u è n o hvi d e m u s, fp e ram us > perpatientiamaf-
fequèmurillorum expe<ftation‘em , patientia autem eft
rrtaXfmavrrtütispars. Nemininonitemperfpicuumeft,
qubdfpés& fidespatjenxiarn genexeat.Similiter &fj>iritus
:opitubturinfirviitatibus.npftris-.f^ecèxiRimes,inquit,de£a-
ti garf té expeétando j Spiritus enim nó fi net te defarigari,
verümnacinreteadiuuabit : Sumuseniminfirmi, nee
pa.tient'es fetis eftè poftumusjcitraSpiritus paracleci auxi-
liiim. Nanifi conarisbonum öpérari quantum in te eft, ,
Spiritus pariter tui curam gèret: ii verb négligis, tu fimul
‘negiigeris.NtfWzquïdoremus,&quatenusoportet. Ecquiddr-
cam jinquit, quödadpatientiiEéxhibitionem dexterio-
rcm,Spiritus indigeamusauxiliojVtin re difitcilirQuise-
nnh hóeinficiari queat; qiium & in ijs quxfaciliaviden-!
tür'('^tinorätione) eius opc carerenón ppflïmus?Admp-
dumenimiriutiliahohnunquamcirra Spiritus.paracleti
gubernamen petercmüs.I^woräw;i«iSeipiuniimmircet,ne
infcrifumfe rcddat, hevegrauis videatur. Verum Spiritus i-
pfeinterceditpro nobis.gmitibus inenarrabilibus.Olim plerique
variacbariimataaccipiebantj- nempè prOphetiarum,Interpreten
ónum ,lingiia rum, qüjé pmnia, Spiritum voca-,
bant: Nonnulli etiam órationisdonum accipiebanti quü
eniinignötaretvuigüs qu*iinc commoda, feepe inutilia
pétebht. AccëperuntitaqUfecharirmata.quidc oratiSniSj.
vtadeó pro pOpiilóadubminu m preces f undcrent; quod
Scipfum, Spiritusdicebaif. ï)icit igitur, quod donum.
& gratia ofationis , apudDcüm pro nobis mterccdrtve*
hémen tiflimis gemiobüs. Hoc verb aitiCommendare at-,
qur comtnónftrate nobis yolëns,ignörareiios qui oran^*
dum pti N amfi hóe non èftet, quid erat necéftum quofe,
dam Xccipete' 1 pro populo interpellandi & orandi d o -,
ri^\y\rQurfctutaturcórda,cbarïfma Nouit.lpCc (inquit) Para-
dëtuy0coi-da(piritualium hominum fcrutans i ,qui gratiamvidelicet
orandi fefeeperunt fpiritum.^ai^wyif <*ƒ-
feüus Jpirittis ; feiritualium videlicet hominum, qui com-
memoratuln oratiónis cum fpiritum tum donum accepe-
run t.Qupniam fecundum Deum ;wtm;erfif.Nouit(inquit)Pa-
racletus qubd fecundum Deum intercedit, non feçun-
.dumnoxiapaquandam cupiditatem. Secundum Deum -, id
eftjVoluntatem Dei.Pro fanctis.V h o Tri. Quiper oratio-
nem fenbfeificantur^Velquia.pro puris Deqque placenti-
bus operibus petitiones.iaciat vel pro hominibus fan-
«ftificatipnem deiiderantibus.Nö«iwwautem,qubd diligen-
tibuspeüm. Sic,inquit, in ignorantiaprecum à Spirituiu-
uaraqr, &vtma.lain bonanobispermutet. Pörrbtorus
hiclocus ad eos qui.iwpericulis mnt.cohfticuti pertineti
eruditque éo§, ne quænbi videanturcommöda feligant:
Necdixit, quod non:aceedat quicq'uam periculi* Gaece-
rum ; ad bonum cooperancur ; h o c e ft, q u b d i p i i s pcricu-
lisvtaturad bonorum , inridias& calamitates fuftmen-
tiuin ?prpbati o nem. Oninra cooperanturaftbonum. Omnia)
etiammalajnam 6c hæ.çDeuseonuertit adJ>onum,ad .ex-
ploratiohem-enim.patientiurn conuertuntur. Magnum
autem»eft,quod in.b au um perm utentur, v t adeb ne acce4
dapequidem Mif'a yçl^doriantur^èlcékûssïjs. qui fecundum
propojitum.Quia minime probabile videbatur,qupd mala
in bónum çonuei teren tur, Dei vocation e adieéla confir-
mauit,quoddixemt : Non enim quibirilib.et idcontin-'
git,c®rerum a D ço tan.tu m modo vocaçis. Deinde ne exi-
itimetur, Deus partem felummodo mortalium vocaiTe,
iubij ci t j J.is,qui fecundum prppofiium vocatt funt. Often dens-
onmes quidem vocatQseire,verumeosdumtaxat obedife
fe a di u caique à Deo edTe , qui fecundum pro poli turn ac
pnedeftinatiónemlïntvoeari.j^«c»«i<ïiwg«örj>r^/xi«ir,'repe-
tejfecundum propdlitum vel prædeftinationem vocatos.
Pradefiniuit etiam confo rmeifieri imagi nifilijfu t, vt ejfetipfe pri-
mogenitus. Peripicuumeftyqubd Filius Dei (ecundum na-
turam humanitatis Fahétii$ieft,& peceatovacat; id,& cre-
dènres faéfci fent fecundum gratiam. Conformes autemyb-
cat,qui line haudimparis-cum eo formæ ; imaginemvçrb
bdijjdirpenlàtionemnQminat,^: corpus indeiuijm.Nâm
fecundum .carnem&'diiffenlacipnemfemuscopformcS
ipii nos homin es, adeo.qu e trarres ipfius j fecundum verb
Deitatcm ,,/ynigenitus Eilius-Patris fui æteilîi eft imago.
C y RiLLi./Quahlijam hicimagoDci intelligatur, decia-
rabitipfe,quum dicit | Quemadmodum e;um tulimuümagi-
nem Ter r.eftr isftc & imaginm Stipacoeleflis jhanus^hoce^vi^
tam in ianéHftcatîpne>açirrepreh.enfibilem;ad-quemque
proximum.cqnuerfationem.'Qiiemadmodum enim ima-
ginem terreftri s; id eft Adami , >dicimus efle viram in in©7
bedientia&peccatOjhauddiiïimilëmadmpdum,imagi-
nem Sapercoeleftis.} hópéftChrifti^ fanbtificationeinsiur
ftitianx& obedicn.tiam adfeüeramus. Inter nfultosfratresi
Per ornniü', cognationem npftram?quae nobiscum-Ohrir
ftoeft.fignificarevultt, perepgnationem quæ eftiudif-
penfatione carnis (ux.Quosautem fradeftinauit , eos & voca-
uit: & quosvocauit,bos.etiam iufttficauit. Vbiquejqui fechn-
dum prQpofttmnypcati funt jr fubaudi.'Nam àbfurdum
colligitur,*iiDeüsinquofdambcneficium contulift, in,
Chriftus
narura
faniftus,
G
■ .Cor.iit
Adami
iifqu
imago,
quid fit-
H
*<Nam abquoidam
verb non contulit: (m,fecundumprppofttum, fub- 'f-oWgitur
audiaturjipferpm virtMtemftatuit,Deumqhea perfona-^Hanc (vj
rum refpeebu liberum facit.r/Hw ^«r«;-v/(/?///V1i//ir,perlauh- ,Pcl''1gia’
crum regeneratiotiis, bos.&glonficauit-, petcharifmata & ■ ^” g°rg.
fiiiorum adOprioncm: Quidtgttur adhacdicemus' Vcrinde
acdicat: Qutim iftafichabeantpiemodeincepsde teiita- S.Augu-
rionfeus,quibushicexpofitifumuSyCpnqueratur. Quid ftinas,Rc
enimadducerepoteris aduei'fus-tantam Dei bonitatem?1 tva<£i-i-hb.
fiDeuspnt nobis,quis contra »«?>Vtne dicant: quoniam ReJp^eJJjn,,
ges nobis aduetfantur, &;pppuliacduce$;(pinncs enim an prafsi
udolumnetftebantfidelibuS/aitjPoteftDeus,hoftiumno- eociamB
ftrorum technas.occafionemfacere.coronai-iim. Nemo ’ ^cor“ ^lL
igitur contra nos. .Qutpropriqfilio nonpeperptfedpro nobis o- j*
mnibustrad'd»ilium. Q^cupodo nos-Deusperdet,qhi ne-|tionis,pedum
conformes nos filio fyo fecit , fed Sc iuftificauiiS t teex Xirti
glorificauit fNecidtantumfecit,-fed & ■ filium/uum-de-enenfis1
-ditpro nobis omnibus peccatoribits,pubJ.icanis.&:forni-i
catoiibas.J^omodononetiam vnacum tpfo nobis omnia dona- ,/^nota- ,
^ttSifiliumin mortem dedity quid eft quod dp.alijs am- i i o n c x j i . i
bigam us?
hue lo<?11
iutaftùm
n6 pr*ter
lilll
Quin& ,
io expia- •
Thçod^
[' illud prq|
fus reijej-
endum, ,
quod pro
poftcu ip
verbi§,
Pauli .no
Dei, fed;
hominfi ,
propoûtû
iuterprë ,
tatur/- » fi
SJoamus?Nam qui maius dauminus etiaiivdabit. Quisigi-
tur accufabit elettos Dei ? Plerique impij acciifebantpiosat-^
que credentes,aitergo : Ecquis iampoterit accufare ele-
6tos Dei,velfdeijsquicquamconqueri?Aniniaduerte au-
rem noqcfod dixerit feruos'Dei^^aut fidelesj ieAelettos j.di-
gnicdtbm;il'l'Oi'u amphficans.Deus quiiuftificjtt ? Non dixit,
qui remicrit peccata;5 fed quod maius efti Qui iuftificat.Ouis
condemtiafi Si e nim Deusproprio calculo quempiamiufti-
ficatj qnis eft qhi codemuet? Quid er^o enicit is,qui. contr’
demnat ? Condcriinandiautemycrbb,veluti de peccato
vtimt.Chriftus qui mortuuseftjmmb&refurrexit.? Perinter-
rogationem ipfeni cceptumperficit, canquam fintirrc-
fragabilia.'Ecquiseft(inquit) quicohdemne^Spiritufimul
excipienfe adiuuanteque imbecilUtatem noftram,
Patre autem iu'ftificante , Filio verb pro nobis,;mortuo?
Porrbqubs ipfaTrinitas iuftificauit,quisc6demnet?OE-
,cVMENix.Poterisetiamlicintelligere,velutiadeaqu«in
praefentia diefta fint,relpondeatur.Si ipiritus (”inquit)nos
adiuuat,fi excipit,fi Pater iuftificat} quis eft quicondem-
nare poffit?relinquitur itaquefilius.At filius ('inquit)po-
teft eondemnare? Atqui vique adeb diligit, vt & mortem
pro nobiselegeritjquumque fit in gloriaP4tris,&in pfo-
priamfitreuerfiisglofiam, non deftiteritadilebtione er-
ga nos,verum apud Patrempro nobis intercedat.Confo-
lationem autem & interceluonem fic in tellige, quod per'
incarnationem quahomo fadtus eft,pro nobis ad Pattern
interpell ct:ad dexter am Dei,qui.&intercedit,pro iiefr«.Neper
interceflionem,diminutipnem quandam intclligas: pri- ,
mum parem adcoque cequam dignitatem pofuit, nimi-
riim quod fit ad dextcramPatrisideindeadijcit,I»«r«dif-,
monftyare volensignitain ipfius diledlionem erga nos,
nonquodipfe perfcfenoupolfitferuarecredentes. Oe- ,
cvMENii. Ceuhumano moredidumeft;quoniamPon-
tifex erat. Qujs nosfeparabttddileclioneDei ? Nemo,inquit,
nos feparabit,poftquam tata nos diledione Deus & pro-
uidentiaprofecutus eft ac digimus.Anadj(iftio,ananguftia,
an perfecutio, aut,fames,autnudttjs,aut periculum, aut gladittsi
Non dixit; pecurtife »gloria, & quscunque hominifpe-
ciofe videntut , fed ea quae humanam etiam natutamep-
gere folent: porro aA^jjideftjadflidionis nomine,multa
fignificanturjcarceres,vincula,catenae,proferiptiones,
ridque genus,cceeera.S/c«r_/feft. Pudefacere eos vo-
lens adduxit tcftimonium.Si enim quiiii veteri Teftamc-
to-erantjVitamcontemnebantquibus tamentetreftria
preemia promittebantur; quanto magis nos debemus, yt
regnum ccelor um obtineamus,adflidione ac lab ore qua-
dam Deo permutationern ? Quoniam propter te occidimuu
T eftimonio,fermoni fuo fidem tacit .totum diem*Die enim
propemodum occidtfelent homines, reputatifumus tan-
quam pecudes maftationi deftinata.OvaAibnSi inquit, ad irtiu-
riam expofiti fiimusjnos Apoftoli videlicet,tanquam nos
! oporteatprimummadari 5 cuifenereinihilcontradici-
mus. Verurn in bis omnibus egregie vincimus, qui dileXit won Auj
ditoremerigitvirne fuccumbatanimumve delpondeat
audiensadtiidionem &perfecutionetn,idque genusreli-
qua; Omnium,inquiens, dominamur per gratiam Chri-
fti:Necdixit fimplicitser;I/ii»riwi«; fed enim «^»«ft^i^noc
eft,fupcruincimus,excellentervincimus; hoceft, per cos
qui nobis infidian tur, cotonamur. Infidiatorcs enim &
aduerferij noftri, time nobis corodarum fuppeditatoreS,
fi modb pa,tienrer iniuriam propter Chriftum ferabms/
Perfuafusenim fum,qubd nequevita,neqiiemors,nequeAngeli,ne-
quepoteftates,neque mftantia,neque futura,neque alt itudo.Qusn
fuprajpnefentia dixit jnunefutura commemorat.Neque
futura (‘inquit) mors, ncquefutura vita, heque Ahgelus,
neque poteftates,poterunt me feparare a diledione Dei,
quae mini per Chriftum donata efe.Nam omnia,mihi,pr?
illacharitate funtexigua. Quijmomnem deinde crcatu-
ram enumeraftetyifibilem & lpiritualcm; adijeit: Neque
alia quadam creatura: Hoc eft; it alia quatdam preeter earn
quae eft,fubfifterct; ncqueipia mihi quicquam efle vide -
turad charitatem Dei.Poftquam verb. & Angelorum &
Poteftatummentionem fecit , ne cxiftimes , Angelos
quofpiamautpoteftatesaChriftoauercerevcllejabiit: e-.
nimuero vehemens defiderium fignificare quietens , 8c
ad Rem. Cap. V I 11. 18 S
atdoreib erga Deum, ad hos fermoncs peruenit. Neque
profunditas-, neqqe vlla dha creatura poter it nos feparare adile- ■
Sione Dei,qua eft iti ebrifto ïéfu Dómno nojtro.T he on o r 1 t 1.
Pr,ofunditatem,vt opinôr,Gehennàm appellat i altitudi-
nem autem, regnum, prçtereaætefriam vitam,A: æternam
mortem. Ali ter:ïd eft,neque valdëcelëbria, neque âppri-'j
meiacelebrianpsfeparabunr à dilëdioneDei.Qupdau-
tem dicit,eil;efufmodi‘ : Etiàmfialia tanta creatutacftet, ,
quanta eft vifibills & inuifibilis, nihil quicquam tarnen
abeame charitate diuclleret.
C A P V T IX .
VEritatemdicoin Chrifto, nonmentior, fimulTeftimonium
mihi dicente confcientia, mea,in Spiritufanclo, quoniam tri-
ftitia mihimagnaeft,&incejfabilisdolorcordi meo. Supra, pri-*
mum meminit charitatis Dei, vtne videatur verba dare
fi dé propria diledione loquatûr : nihil enim mirum , il
amatusredamet. Qujppiam ardui porrb d iduras eft
eamobrempræftruitiibiitcr,ytVerus eiTeeredatur. Vi-
deautem Werttatem (inquitj dicoin Chrifto, nonmentior, » •
confcientiacfe mihi ad hoc teftis eft in SpiritufanSto : Optarim enim t hema^s
ipfeegoanathemaejfeaChrifto. Obferua epithafin, hoceft,
intcntionëm. Non dixit, velim, fe d ,, optarim. Videtur
veile pro fraefibus abalienari'à,Chrifto, adcoque cogna-
tisfeis : haec enim anathematisvis eft. Atramen exadè ri-
mantijhæcapparebiteumob Chrifti diledionem hæc
dixiife. Quanam ration e ? Quia enim videbat Deum à
Iudaeis vituperari,hühcad modum: Nosfinquiunt) qui
Legem 5c Promilfionem accepimus, & qui feaiores fumus
ipiiusChrifti,ad quospertinebac adoptio filiorum,
eiedifurnus ’i Subieruntaurem iu noftri locum homihes*
receiis ab aris &fbcis egreffi. Quum igicur hæc diduros
norajt, &.ne efîëcoccafipblafphemiæ contra(Deum,cu-
pijtludæos etiamrecipifcere, arque adeb anathema pro
ijs fieri : quod ianè indicium eftirigentis diledionis, qua
erga Chriftum accenfus eft. Quern enim nulla creatura
fepîirarèpomit à Chrifto -quomodb; charitas erga cuni
cognatps turn fratres, fegregaret ? Ne itaque dicerent,
excidit promiflio D e i, irritaquè fadaeft promilfio, & ad
opus non peruenit aüt exitum, adijcitvèrbum: Optarim,
inquiitanatbemafieriM eft,cuperem agldriaChrifti fegre-
g a r i, vt Dominiis ille meus Chriftus non vitüperaretür :
proptcreaqilöd aüdirec nbnnüllös tali Chriftum malé-
dicentia petere : Resipfæ fadæ fuut in itæ & vmbræ in-
ftar. Namalijs promifir, alijs verb præftitit. Exciderunt
ieaqué è régno tales. Lubens autem nihil nöri pèriculo-
rum fuftinuilfem,ne ita óblöquerentur & male lentirent
de eo qui eft defiderabilis præ filijs hominum. Præce-
ptqr porrb cündarum gentium hæc dicit, qui innumeras
expedabat coronas ,• qui omnium diledionem & falu-
tcmfuæipfiusantepônit, Profratribus meis,qui mihicognati
funtfecundumcarnem. Propter Chrifti diledionem, hoe
dixit îvolùitenim ipfumab'omnibus <dorificari : Cæté-
rùm,donum ira publicare noluif'vt non fanguinê ad fefe
Pertinentes quoquecontingeret. Donumnamque, and
adeb ardenter Chriftum amat , cognàtosètiam amoré
compledi fecit ; qui funt lfraeliu,quorumfiliorum eft adoptio,
&tulturd,&pnmiftiones,quorumfyntpatres, & exqutbuseft
Chriftus fecundum carnem ;qut eftfuper omnia Deus. Oftendit,-
Deum nihil prætcrmififl'ç qUo'd fecérëc ad Iudæorum be*
neficentiàm j Ipfî naniquepropria tum imprùdentia,tum
ftultitiàab omnibusiftis bonis éxcidcrunt ; arque ob eam
caufàm recenfet clona Dei. Benedict us 1:1 fit cula, Amen. S.Apoftolus
pro omnibusgratiamretulit. Erfiéhim,ihquir,
aduerfiis ipfium blaipheinifuntludæi, Ego tamen (vt is
qui arcana norit, eiufque proiiidén tiam compertam ha-
bcatj feioqubdprædicari laüdariqiie, quippe qui Deus 1
exiftat,fitdigoiflimus. Non quod iam veluti excidertt férmo |
Dei- En anathema quæro fieri,vt Iüdafci Chrifto Accédant, !
& v tn é videatur Deusin fuis promillionibui minus efle i
verax. Attamcn fi pënitus rem fuèrimqS cohtémplati,!
neque nunc excidit iêrmo ï aut j>romiflïoi Dèifedaeftir-
rita.Hæc ènim dixi,iriquit, non qu od^^ferrho Dei càflus fe-
d usfit ;■ verùmvtdiledionemipfismeam oftéridérem.
Bibliot.Vet.Patr.Tom.yPars 3. Dein