al.iuJicij.
[al. Sehe-
matum.
c
da: petfi-
dia: huius
• O'0
vel aliquid huiafi^odi,quod fit pafiioni obnoxium fen--
ftat de patris yt,erb proceflifle. Arrius dixit. Quantum
fiflevel (entire poruifl’econfiteor. Athanafius dixit:,Sed
tua: profecudonisintentio monftrat, ebmpofitum no-*
neque nosdiijs palfionum conditionibus diuinamcre-
bis 8c corrüptioni obnoxium vis introducerc Deum,
dimusfubiacere naturam, fed in his impailibilem pa-
qui etiam in ep corporalem vteri appellarionera accipc-
tr&m,impalfibilitcr ex feipfo, id eft, dq eo quod ipfe eft,
renonmetuis. Neeell'e ergoerit, vc autmembris compofitus
filium genuiflc fidcliter confitemur: Ncc nos diuifio-
fit, fi vterum habet, aut corruptioni(vt dixi)ofc-
num vel denuationunv aut parti-urn cundtarumque rc-
noxius, li de lubftantiafua generauit. Athahafiusdixit
rumpaflionisgenera, qua: inani folicitudinis rimore a-
Rebteme id.fenfifleargueres, ft ego Deum vterum habere
dtus obijccre vbluifti | profelfionis veritate defte&unt,
, propria temefitatis pra:fumptione fine vllo diuina:
vt negenlus Deum ex feipfo ob hoc generate- non po-' I legis celtimonio affirmalfem. At cum ipfe Deus ad re-
tuiile,ne videatur his pafiionibus fubiacerc'. Quid igi- . feilendam credere nolentium infaniam, hoc de feipfo
tur religiofiu?,quidvefon<£Hus,acdiuinitari-congiuen- pronuheiaredignatus, quoeuidehtiusper vreri uuncu-
tiuSjobfecro vos.6 auditores^iudicium ^qualance pen- padonem, non extrinfecus, non aliunde j fed de feipfo,
fate. Erigite mentis oculos, & terrificum futuri exami- id eft,de fua fubftantia filium generaffedoceret.curmif
nisdiemmetuentes, quid magis Catholicxatque Apo- hi vitiofiecrbclulicatishatasinfigis,cumhoc potiuspeo
Oa Ii/-,. . religiofamcntis irttentione I dicerepollis ? Si habes vterum, compofitus eris. Si de
ftblicæ congruat veritati
perfpicire,v trum fateri omnipotentem Deum impaflibi-
lfter ex feipfo filium gonerafte, an illud potius opinari,
nepaflîonisviciofubiacerec, ex fe,id eft, ex fubftantia
fua filium geherare non potuifle. Ego enim id aftruo, id
clariflimayocis profeflione afleuero , quod ,ficut Deus
impafllbilis,ica & omnipotenseft. Cred-o' id potuifte de
fua fubftantia generare, nec tarnen alicuiuspaflïomsvi-
tio fubicbtum fuifte, quoniam diiiifio,deriuatio,contrar
i o , acceflîo ,_fluxus,vel fi quàhuiufinodi polfunt elle
generapaflîonum,corporcis 8c contreôtabihbus, arque
exdiuerfitate compofids conueniunt rebus: Deus vero
qui nullis corporcis *ftigmatum circumfcribiturfigni's,
necaliquibusdiftinguiturmembrorum lincamentis, vi-
cio fubiacere non poteft pa ilî on is , & r e btè i ncoge n era-
tionemprofiteor,qui^genuit. Et rebfeimpaflibilemni-
hilominus confitfeor, quia paflibilis nunquamfuic. Ar-.
riusdixit. NumîgiturquiainDeo omnipotenria dcnc-
gari non poteft, idcirco ca eumpefpedpolfefatendum
teipfogenuifti, corruptioni obnoxiusdis.- Nam ita in
Deo vtei;usfine aliqua membrorum compofitione ac-
cipituir, ficut oculi 8c aures, 8c manus & pedes, fine vlliS
diftinótionum lineamcntis inefle referuntur. Sicut ergo
oculos,quia omnia videt,aures quia omnia audit,manus
quia cunbta operatut i pedes quia vbique eft,ita vterum,
quiadc feipfo ineffabiliter genuit .accipere debes. Nec
te oportet mfidclitec opinari., quia ft de feipfo genuit,
corrumpi vdque non potuit„que'm& omnipotentem 8c
iricorrupribilem generate potuit, ne hac lpfageneratio-
ne corrumpi potuerit,fidcliterconuenitconfiteri.'Nam
ft mirabilirer cx virgihe contra rerum naturam incoil'u-
pdbilitercrediturnatus, quantomagisexpatre crcden-:
dus eft incorruptibiliter genitus. Si eninv fubftandalis
naturayirginis, qua:ex ipfav'tiquecorruptibil.is-natural
conditions,pafiioni&: corruptioni potuit fubiac?re in-
temcrata pudoris integtirate , Öc infraótis virginalibus
■ ■ ■ ■ ■ ■ clauftris mirabihs iftcotruptiouis-integritate filium geeft,
quae omnino incorrupta eius diuinitatis fubftantia nera.uit,curnon magisf vt diXi)incorruptibilem Deum,
nonrecipit. Vnde valdeinhoneftum 8c fads impietate genito ex (e incorruptibiliter filio , corrumpi non paplenum
videbitur,vtpervniusprofeflionem fubftantia:
n’ec patrem proprie fuDfiftere,necfilium in fua pro prié rate
exifteid credamus. Iliac enim* perfidiæ eiiis pergit
intentiovtper;mixds,&ibi vnius rei coagulatione ex di-
uerfis ccdleóris atque confufis patris 8c filij perfonis,in
fua,vt dixi, proprietatis fingularitate minime fubftftere
perinixtis Valearit. lllud enim etiam nimis horrendum, & procul
à fidelium menribus remouendum , in hac tua^proief-
Inius vd fionis perfidia continetUL>, inuiolabilem patrem dé fua
- • p -J fubftantia gencrando,corruptionis ac diuftlonis vitium
tuifle credamus, & nouum atque infandum opinionis
monftruolæ damnabili njetu fâtqrfyirgincmpartu non
pofte co rruppi,& ^ormidare Deum, né corruptionis vi-
ciofubiac'erec,fi de fua ftibftantiagenerare pbtuiflétî Vo-
lenre igitur Deo , co’rruptibilis naturæ vir.go I fine vllb
corruptionis vieio gencrauit 8c ipfe qui^incorporaliter
cünclisnaturisincorruptibiliorpermanet,' hoefibi præ-
ftare non potuit, vt de fua fubftantia filium incorruptibiliter
generare poruerit ? Ergo quia-Dcum. de'feipfo
* generall'e , 8c diuinarum feripturarum teftantur elo-
. . . quia, & in fua id Ajrrius fjïperiore profeeutionè faftus
collc<ftis jdiuinsegeneradonis, velutnodisinfolubilibusàrétius ! éft,iudiçavirorumoptimeprobe,quismaèiscumdiuinis
Ifuls6 a°"i quîêjiufaiidæ iritétionis molimina, conueniat feripturis , vtrum,ne e g o q ii io b hoc vnius
tris'S& filij:quibus djuinam certum eft carere naturam, euadendi fubftantia filium cumpatre'eli'e profiteoiv quod yideli-f
perfonis I f uffugium qUæritans', corruptionem incorrupto, palfio- cet exipfo, 8c non aliunde dignofeitur natus, 8c ob hoc
ibh ia (vt j nem impa^bili, ïmpotcntiam obijeis oainipotenti, &
dixi).pro-j hoc crebrô ac fiepius iepetens, nulla te diuinæ maiefta-
prictacis I tis reuerentia à tarn nefandis obieblionibus arcere
S f S i (quantum video) poteft, fedfine vllo pudoris intuitu,
nimcfub-J iu iniurlam venerandæ filij natiuitatis obuius properare
fiftere j contendis. Sed te effrenàtius euagantem & velut vndofi
æquorisgurgite , naturali quadam l va eat. icentia*fluitantem
al. fiûélu
al.fufti-
toebuDt. ;
Pfal.io<j.
rurfumincorruptibilitergenuifleprofitebr, quia excel-
lentilfima diuinæMaieftatis fiubftantja per fui ineffabi-
lempotentiam corruption! fubiacere non poteft, an ifte
qui in tanto ancipitis intelligcntiæ diferimine pofitus
eft, vt quo fidei fuæ pedem referat nefeiat, nolens çnim
confiteri Deum de fua fubftantia incorruptibiliter ge-
nuiflè, in earn eonfeflionis neceflitatem attrahitur , vc
diuinxau«ftoritatis teftimonia coercebunt, & intra ccr- I neget omnibusmodis genuift’e , fedhoc ipfiim negare,
tosdiuin^profeftionislimitescoardatumregaliumcou- | obUiantibus vndique 8c cla!ra vociferatione exclamaa-
ftitutionummetasegredinon^finebunt.Incuicatigituf j tibus, fiue propheticis, liue Apoftolicis vocibus nun-
humanisferihbusjfacroiiioprofeflionis fine oraculo di- I quam fine dubio poterit.lürobus iudex dixit. Quicquid
uina raaieftas, quofe filium de Qccultis fubftantia: Case kin. hac prpfecutionum'vefträrum aftbrrione cognofcere
arcanisinefFabilitergenuifle teftatur&dicit : Exv«ro 4«- potui,vitimaexaminisnoftri fentenijia.rerinebit. Nunc
te Luciferumgenuite.Wnam'eQ: ergo in hacdiuinxprofef- ! vero fi qua vobis adhuc de diuinis feripturis fidei ve-
fionis cpnteftationc retinendum. Aut enim de fua inef- I ftr* congruentia fuperefl? putatis, proferre dignemini,
fabili fubftantia filium incorruptibiliter genuit,aut ne quo facillime queamus proceflu difputationis , quid
corrumperetur omnino non genuit. Sed egohancinte*- j veri ratio contineat indaga^e. Arrius dixit. Quod tam
"-^fideipartemeligo’,qu^mereligiofius conteftanti de | breuibus 8c exiguis quafti^nibus omni ilia dilputatioié
D e o fu a d e t fam u la n , nec m e v lla h um a n a p a f lio iiis n is m e a parjratione v liis f u m , C h r if t ia n i p u d ó f is a c v e -
obftacula, ex y ifide litatis facrilegio defcendentia p o te - recundiæ f u i t , v t .d ifp u/a tioni^ n oifræ traînes le iïib us
rü n t re.uöcare,vtmeritó n o n eredam D e u m generare p o - in ch o are tu r initijs. S e d q u ia v id e o A th a n a f ium pertuiflejhehumala
nn^aeècnonnfifiupet-tnu^diinniics mm/o%rreA corruptioni iu'b- I rfp~iic--u-æ- s —veritatis r—ob1—ufitii:llfru nam rfi rm■i tat.em quibul.dKam
iaccre potuerit, cùm hocmihi fatis eflénqn dubitem j arietancium quæftionumimpulfionibusquatere.,acrius
profitendum, de Dei fubftantia natnin eflè*quôd eon- contra cum & vaiidius opinor dimicandunn .Dicic
al.ibcon
parabili
A etao patrem 8c filium vnius elfe, fiibftantiaî, fed ilia in- entra qjiià hunejarius êc diffufius pefptexa verborum
ambagc,(ériempropolirioniscxtenclic,ideo aliild egiflè
videndus.eft,quàm qu&djfoperius eonuinçirur aftitafie ?1
Dixit eniin ob hoc patrem & filium vnius fion poffe efle
fub.ftantiæ, quod eadem patepna fubftahria, nec exubc-
ratione anapliflimæ derifiatiofiis in augmenti copiam
eftluere poflit, vtpoce què-aullismèt^fii terminis' * ar
6ta,-finalibusquçaumodiaarceri? quoniam eius eflrexu-
berariortis copia redündare,quæ cèrtofvt diximus)com
cluditur fine. Nec riirfiis velu^integram 8c intemérà-
tam portionis dofeékionem iliquam- * protulifle, fed
lîæc omniapaffiônisgenera, diuifiæ nacuræ, non cori-
uenjentia, iim foperius calumniofius inagis quâm ve-
riuseogijofcit-ur intentafie. Quibus religidfo nos fidei
intèlleftu compétente* Cènftatdediflé relponfum. Ne^-
que etiim ex-ubetationem fubftantiæ redundantiuc filium
temerata ineffâbili'Sque eflentia , quae pater eft^ nec
reddndans wnquara in fe ipfa fuit , vt merito quaii
exuberationfe «ÿiadamÆne^unmofiü in eadem fübftanr
tia oeftuerit filium, cttm cius eflentioe qu«s alijs omni-
biis°infinifa atqiie iûanranfa fit incorporeà , uihil
boflh «fte exuberàns. Siqwidem determin^torüravfit. Tun* I exuberare,quod eft * insqutt qùafi extra fo âuere. Défis %
autem qui vniuerfacqmpleétitur, nibilque extra fe ha-
bet, aut quo diffluerespoteft, ant infinitus quo potent *
’ redùndare. Dum ¥ diffluere eotum eft, quiae^ipiunt
i incrementa. Qu^dÆaccepit aliquaudo , necefte eft vt
j femper accipiac -, 8c nihilo minus pari exuberarione
femper 8c generot. Sin autem incrementa non acce-
pit, quod ipfi etiam fotemur, n e c^ n it, nec redun-
dat quod taie cura pacer elle dicatun, cum filium ge-,
n iike x fefe, lfibftanriam fuam veique diuifitiu filiura>
8c patèrnam tantqmmodo ante fubftanriam , ^pro rata
! parte ^cretam d-fefe, ac refeétam, filium nominauk,
tantum'quehbi detraPxit pater, quantum in dium contu-’
lit. Quo tainen iplum quicqiùd éft filius , aut hodie
caret pater, & perfoétusrwon éft, aut eo fi nôn indigçt ‘
quali luperfluo abundauiti Quod vtrunque in Deum
noncadit, cum & in hocipfoquidemp|tris& filq-no^
meneffe non pofltt,vbi non habitagenûratioeft, fed po-
I tiüs.f56ta difci-ffio, tum quodneceiTe eft, canne quod
i diuidi poteft, pofté corrumpi, q u * f i vtmanifeftatura
j eftyin Deo elle nonpofî'unt, curnonpotius'Voluntatis
h & ehâritatis eflé filium confitemur î Qu«e quidem voluiîtasN,
necm.hominibnsquideninifilibera eft,ne dura
H in Deo aliquadege teneatur. Qui fi-non eft filius voluntatis
, fupereft-vt eoaâiKDeu’sfquafi aliqua lege na-
• tur» filiüm edidiflè* videatur. In qua quidem genera-
tione , fi id •gènitum e ft, quod,erat pater » quædam
patris pars fiimsinominatur, ^incertumque eft quid pater,
quid filius debeat-nominari, cum in duas partes
* que fit d i u i fa- fubftàâtia. Illud veco quod quafi ad,
proptietatem naturalis fubftantia demohftrandam,pa-
;;n ternum oraculi teftimoniumprotuiit, vt merko p^t-rçm
f l ex eo , quod ipfe eft filiiimgenuifïe credamus-quia dixit.
Ex vtero ante luciferum genui te, quèra id nb'fut'-
dum, quamefue keptumffit apertiffimè dçmqnftrabo.
Siquidem non folum àliquaiita in ordine racionabi-
fimn creaturarum confiftehtia , fed &in(enfibüi ,olo-
mefitorum qualitate(ubfiftentia, Ae Dei legimus vtero
|/«4.3s. 18. proeeflïffe. Ait enim. Quis eft piuuia p4fer , vel de cuïus
vtero procedtt nix. Numugitur quia hæc rigentis 8c tor-
pidielementi quàlitas diuino legitur vtero procedere,
idcirco vrîius-eiufdeinque cum Déo creditur eflè fub-
ftantiæ.» Aut quia rurfiis homines Deum legimus ge-
|e».4.2i . ; nuifle, vt ipfe ait,filios getiui & exaltaui. Et iterum: Ek
| H H luis mus pnmogenitus ifrael eft. Ac rurfiis., Omnis qui natus
eft ex Deir non peccat, idcirco-reélf-us opinabimur :
homines cum Deo Vnius eflé fubftantiae î Aut quia H
dem Apoftblus.torius creaturæ vniuerfitatem, générai
^ { pronunciatione comprehendens, ex Deo àffèrit eflè di-
Rom.ii.i6. ' cens : Quoniam exïpfo,&per ipfum & in ipfa font omnia,ob
hoc prüdentihs conijciemvus vniuetfitatem, creaturæ^
hé,c eflé quod Deus eft * aut vnius cum.éo'effe fubftan-
tiæ,quod videlicet eo legitur fubftitiflé^ Sic ergo 8ç fi-
liiïm, cum Dèi patris vtero proeeflïffe facemur, non ad
indicium vnius îiaturæ, fed adinucftigabilium feereto-
ritmarcana diélum eflé competente* deberaus accipere-
Athanafius dixit , In ludis theatralibiis ficutquifi^ura-
rum varietate mutan-mr, diuerfi quidem atque alij* apparent
oculis intuentaim. Nam idem ip fe , qui aptata:
firhaginis foecie rigidusquondainiticeflerat ,iteruin vul-
tu inhoc ipfit.m aptato,alterius membroiummoribus’
ludens, in mollitiem réfolaitur feeminarum. Ita nunc
, vfdetur rriihi Arrius qiiæftionum imaginibus immuca-
tus, velut diueffa conijciens, fimilitudinis varietate for-
mari. Nam hoe - quod dudum comptis- 8c breuiffimis
difputatiomim obiéélionibusintentauefat, fob alterius
prætextu imaginis, itcrüm ac fæpiusrepetens aproprie-
tate quæftibrïis rec^ ^ r* Neque/
dicimus K neque rürfos defèéhe naturæ portiuriai-
lam uominamus-, led penfeéturripiatrem, pêifeélum filium,
non exi)«^ quæin eo fupèifluii^ejçdberationibùt
redundabant, (quod diiftu nefas eft, ) igd ex feipfo, id
eft ex eo quou ipfe e ft, impaffibiliter, ïndiurfibiliter, , ,
* iacorporaliterjifinediuiiinutione,finedifeiflionë,fine al.iiicor'-l
adfluenris copia: redundatione, fine vlloomnino paf- 1
fionis;gçnere, ineffabiliter credimus natum. Et,idcirco
vnius facemurefl’e fubftantiæ, quianon aliunde, non cx
nihilo, non ex fobiacentibus vel praeeedentibus màte-
riatum qualicatibus, fed prop rie Deum dç Deo, lum'en
de lumine,yjrt-utem de vfitute, fapientiam de fapientia
fidelkçr éxtkifle fatemur. Nam fi àlterius ac * diui fiefiib- ' a']_
ftantiæ ( vt Arrius arfeitjatur) filius effet, non dicèrèt?. Cx.
Sicut hahetpatervitam m femetipfo , fic dedu & filio vitarn ha- iotn+zd.
beremftemetipfo. Et iterum : ficut pater nouitme, & egonoui f 0*-10'1)-
patrem., Qujdsftergo,Sicuthabetpatervitam in femet-
ipfojfiG-dedit 8c filio vitam habere in' ferhetijffo, nifi fic-
uci eft-pater, ita eft & filitisSP- Et fi idem habent efle, v-
nius finit procul dubio fubftantûç. Néque enim aliud
eft efle «patris,& aliud vfittere,fed hoceft viuere, quod eft
8cefle,id eft, nonaliudeft patet'ipfo,^'aliud vita eius,:
fed vita eflentia., 8c eflentia1 vita.: Alioquia coinpofifus
vidtebicarex diuerfitate fubfiftens,fi alkidipfo, aliud vita
eius fignificare videtur. Quia1 ergo apparet, vita patris
hoe efle quodtpfe eftvficiit habet vitam in Ce, lie' dédit filio
habere vitam, id eft, fie eft eflè filij, ficut efle patris.:
Non dubitim eft patrem & filium vhiUs èflentiæ atqne
vnius elfe naturæ. Nam & quodait: Sicut nouit me pater, loa.io.i$\
& ego nouipatrem, vnitatem proculdubio voluit indicare
fubftantiae, quia fecraidum fuperioris difputationis in-
teiligenriam,non aliud eft nofle patris,& aliud efle. Hoc
ipfum enim quod eft nouic, & quod houit eft, quia non
alitern©uit,èt aliter el^. Et quia filiuS fic nouit patrem,'
ficut èuin patetnouit, notionem veroin Deo, eflentiam
effedi-ximus, non dubium quod ficut eft pater, itapft 8c
filius>a,c ficdiùerfitatem èflentiæ non adinittit ré sj quæ
vpoaefimili modo fobfiftit. Deiiique vt Hanc patriS 8c
filij vnicatis fubftantiam plenius nofoeremus ,' quædam
nobis diuinæ fçripturæ , return vifibilifim éxenripla po-
fuerunc, quibus nos ad inuifibiliinn intelligen'tiam reli-
giofiuSprouocarenr.- Nam pacerni lirmin'rsfplendorçm,'
8cbonitatiseiusimaginemfilium proftrere, non quod ad
reS d^trinas metiendascorporalium fatisfaciant exempla'
fpecierum. Sed quia ineftabilis illa natura exprim'i non
potuit, quædam èxhisqUævidentur fimilitudinis pro-
forunturindicia, vtficutfplendot, 8c ignis diu’erfie non
‘fiint fubftantiæ, vel ficut imago a b e o , cuius eftirhago"
in aliquo diflerri ndnpoteft, ne fi'èfcum aliquid ii> fe &
diuerfum retinens , perfetfta &» vera efle non poflit, ira
pater & filius non diuerfæ ,'Ceà vni,us credantut elfe fitb-
ftantiæ.- Et quia nbnnullaexempli gratia ptotulit tefti-
monia, quibus adftrueret, ita efle omnia ex Deo, Vt non'
tarnën de eius Credantur procdlîflè fubft yitia,inteiro-
go vtrura ficfilium ex patre. afferit extitiflè ficut vni-
uerfà exiplo extitiflè narrantur.. Qujd ergo'disis ? Sic
debemus aÇcipere filiuhv de patris' vtero proCéflîffèj'
vel ex patre geuicitm elle,'ficut hoinmes ex Deo natos,
vel ficut nix ex eiuS vtero legitur piocedere , an longe
Bibliot.Vep.PatrJTcttn^.Varsy.- N n ’ri' -, £ . aliter