ill
Remtgÿ Epifcopi Rhemcnßs,
idea , de progenie Dauiddefcendit, led verdate mboca- t xit in anima, non eft necefle vu timeat aliquis quia non e-
tum ilium de lemine mulieiiselfe n*ramßiwfci#ie »W,!. % ' e e ß t r e ä i o c o t p o m i D DnJUt
Sc tameh viigö nianfiiS iriqttt Euangèlio Ubonvf^ aivm-
cuU, qttxfi mal! eprivfrtv id cfi, quaii lacro, Sc homiclda ,/èd
FCTtemDçiaoB^aSiearaw.quiafempetprædicopofitùsin
viBéuiis, idbo fubaufii, quia Verbumnpn eMlig a tu r» .O-
mnia incommodafufiineo proptercleftés, id eft* propter illqs,
quièledÇ& pradéliinati funt, vtfalutem confequantur. Nâm
ftcommortuifumus &conuitltmUs * id eft, fi iùorimur pcccatii
in baptifmace,fiçuc Çhriftus morcuus eft carne fine pecca-
to, viùcinus vtiqué cum illo in æterna vita,fi in bonisope-
ribus permanferimus, & infuperiam viuimus in fpe. Stfu-
^iMffci»;w fiibaudi tribulationes & palfiones pro Chriftb
inhocfæcùlb, ficur ipfefufünuit pro nobis , & conregnabi-
tntu cumillo inæterna beacitudine , / negauerimus, fubaudi
ilium coram ho minibus, &illenegabit nos, ûcuripfe dixit*
qui negaueritme coram bomnibiu,negabo eùm coram Pâtre ineo,fi
noncrtdimus, fubaudiiÜuhlfilium Deièfle, ficverum Défi,
iUefidelùmanet,id e(f,,verus Deus,maner, ficur Deus qmni-v
pottnsn6n,eget:noibaIaude ificeriam fi adhaèremusillj,
non créfcitjheque fi rccefferimus dectefcic.quia fëraper i*
dem maner, negarefiipjumnonpotefi, id eft, negate feipfum
non vult, quod non fit Deus, vtbearus Augultinus dicic,
nec entra decec Deum vc femetipfum neger. H<sc commone
teftificaris coram Dw,ideft,tefièm DeUm ihuocans. Uoliver-
fc«foww»d«re,rubaudineque cum geriribus, neque cum Iu-
dxis>ad nibilvdleeft,contendere,ritfiadfubuerftonem, fiuead
àççeptîùnèm audientium. Sæpe dum côntendunc homines
de quæftionibus fcrïpturarum, maxime illi,* quifapi-
entes videnturefle, decipiunt corda auditorum * iimpli-
cium* qüiapleruraqi taliaproferunr, quæ contra falutem
fiint, & contra veritatero, non curantes nifi tantummodo
vcvincanc. At tarnen fi aliquid difputandum eft de fcri-
pturisdiuinis, interfapiënces potius, collario habenda cu
rationç, quam'contentio cum £nroze.Sollicit(,id eft,ftudio-
fe curate ipfumprobabilem, id eft,probacum óclaudabilem,
exhibere Deo operarium inconfufibilem, fiue irreprehenfibiiem,
reftetrattantem, & ciim veritate exponentem. Verbum veri-
t4tó/py<^«44««OT,id éft>irreligiora& veritati contraria &
vaniloquta, quæ nullam vtilitatem habent, deuitaSc fuge,
mulium enimproficiuntad impietatem,id eft,muitumpr®ua-
lentad irreligiofitatera vaniloquia, &fermo mum, ideft,
hæreticorum fermo, y t cancer ferpit, ficuc morbus , quiap-
pellatur cancer,quando narciturinmembrohominis,to-
tum membrum occupât, 6c pleiuraqüè totum corpus
mottificat*quiamagisacmagis Terpit, id^eft, créfcit,car-
lieraqj comedit^ita iermo hæreticorum vitale animæco-
mèdit>id ei^ fidem, & roortificat ipfam animam fiió erro-
re. Etficut cancer ferpit,ideft , cicrcic de membrö in
membrum , ita error crefcitde vno tranfeundoin pluri-
mos,CJf quibus ihæretic^s inânilôquia habentibus Öc Hyme-
mus ty Ptoktus, qui a verttatefidei exciderunt* fi ue exceflèr unt,
dicentesrefurrdtïonem iamfactam. D u® rciürreéÜonçs a Dobabensßgnaculum
hoct quàfi diceret aliquis} & quis potent
refifteré eis, Phileto videlicet & Hymeriæo ? Deo fubiecit
ftatim, firmum autem fundamëtum Dei ftat, firmum fun-
damentum Dei appejlat fidem firmam qua credimus
Deum omnipotentem ficuti credenduséil, &qua credi-
fmus ïefurreâionein ànimarum in præfenti * &cbrpqrum
infuturôjifiud fundamencum fiat in cordibus fidelium,
habens hoc fignaculum fubaudi,id eft, ièquitur. Gognoutt
Dominilsquieiusfunt * ifta éfiimprçffio figilli, quianouit, id
eft 3 eligit Dominus illos qui ad eius hâreditatem perti-
nent, & hoc eft fignaculum fidei, quia afijs recedentibusà
fide, illi qui e le â i (tint nullo modo pofftint fe duci. Nam
cogtiofcereDei eiigere eft,&fi ira eft,id eft, fi Dominuse-
legic illos, qui finit eius, difcedatai> iniquitate3 id eft-, ab ini-
quis hominibus,vel fi non valet corpore,iàltem mente vel
etiam àb omni iniquitate, & errore recédât omnis eledtus»
qui nommât nomen Domini, ficut no minandum eft, corde y i-
dëli cetjore, & opéré, inmagna autem domo nonfolum funt va-
fa aurea&argenteaifed & hgnea & fiftilta, quantum ad litte- ,
ram attinet, in magna domo regis , aut alicuiui hominis
magbæpoteftatis iiint vaia aurea, &atgentea in honorem,
inquibùsipiecomedit&potat,'funt lignea, 6c fiâilia in
contumeliam, in quibus coquuntur carnes, & defertur ali-
quid. Altiori autem ienfiiiftamagna domus fan«ftaEçcle-
iia eft, quætantæ mâgnitudihis eft, vt ab oriente, vlque in
occidentem , a mendie vfque ad icptentripnem proten-
datur, in qùavafa aurea, & argen tea elc&i funr, lignea
6c fiéhliareprobi, per aurum intelligun tut illi, qui lpiri-
tualem fcniüm habent,-per àrgentum minons dignitatis,
qui habent eloquium, & fermbncm, ifti funtinhonorem
quia ad honorem patriæcoeleftis (ubieùabuhtur,lignea &
fidliiiafuntreprobi, qui demergenturin fupplicium daronationis.
Siquüergoemundauerïtfeabißisfixbâudihxteücis,
& erroribus, erit vas in honorem. ïuuenilia autem deftderw.
id eft,adulteriamjimmunditiamJuxuriam,furtum,ra
pinam, venationem, vagabunditatem, omneroquelafçi-
uiam deuitâ 6cpge$tiare, id eft*ampie&ere iußitiam vt re-
d é viuas. Ac fi diceret in loçum iuuenilium defideriorùm
inféré iftas yirtutes. Stultas autem quafliones Iudsorum &
hæreticorum atque gen tiliu m,&fiùe difciplina,\d eft,fine a-
liqua vtilirate dèuita, quia générant Utes, lis vëro générât o-
dium feruum autem Domini oportet doctbilem tjfe. quantum ad
proprietàtèm verborum peitinët,hoc diftat inter^docibi-
1cm,& docibilera, quia docibiliseftqui alios poteft do.ee-
re, docibilisqui facilèpoflitdocen:vnde,dicitur'etunt o-
mnes docibiles Deo, id eft, facile docébuntut à Deo , fed
Apofiolüs non curans de prôprietatè yerbôfum,videtur
inhocloco docibilem pofuiflèpro docibilem, quia Epi^
feopus docibilisdebet efiè, id eft, aliçs debefdocére cum
modeßia complement eos qui refifiunt verttati,ne forte det tilts
Deuspoenitentïam,Cabuadi de prîftinisèrroribus 6c peccatis
......wfiincprolac®, Sc a nobis credit®: Prima eftqU® fitin ! ad cognofendamveritatem. Hicfermoquidicit ne forte Vel
anima,& ip fide, quando hoino quimortuus eft infideli- ficut quidam codices habent,ne quando det illis pceditate,
inobedientia,iniufticia,omnibufqi^|peccatis venir
adbaptilmum , 6c per (idem qua credit inDeum Patrem
om'nipptentetn, & per gratiam baptifmatis refurgic ad fidem,
6c obedientiam. De quàrrffurreiftione dicic Domi-
nus:vrw« bora quando omnesquiinmonumentisfunt audtent vo-
cemfiltj Dei é'pmedenr , deilla reTurredione qù® fit in anima,
ônn^ le loquitur hic Apoftolus,quam Hymenæus Sc
PhilctUsdicébant iam efle, & nuhqqg.yérum non dice-'
bant? ÿeriim vtique. Neque propter' hoc reprehendun-
tiir ab Appftolo, fed propter e a i quia iftamlolummodo
cbnfitebantur,alteram,quçeritincprpore,denegances,o-
mnes enitnfed® qu®, fiiUra errorem hominibus inferere
præfumpferunr, non hëgaüetunt iftam trientium refurre-
â^ojhem, vt béacus Auguftinus dic;ic,(bd corporum, ne di-
çeretureis , fi honrefurgit atuma,lqu^re mini talialoque-
ris? Quidm mefacere vis, finonfacisextenorem;meho-
rem* quaremihi l^uéris? multi tampn carnis refiirte^ip^
nera negauerunt ficuti Hy menæusi & Philetus, qui à fide
& focietate beati Apoftoli reecdences feminabant errorem
huiufmocli.. Quicumque bapnzaius eft iam refurfetentiam,
pro^fi forte pohêbatur antiqUitusJ Sed modo in-
ufitatunvhabecur,corripientem inquiteos cum modeftia,
fi forte det illis poenitentiâm. Etreßpifcanth Diaboli loquets,
idefi, vt recedant ab erroribus Diabbli quibus illaqueati
cenentur,&inçipiântiterum (apere yericatem,nam re-
fipifeere eft quafirefapere, a ideft, ;a Diabolo
capt'tui tenenturad ipfius Diaboli volunta-
tem peragéndam.
I
; CAPVT
■ Explaifdtio inEpjß^U. ad Tîtnotn.CapJ: ÏJ /
diebantur indömos muJierum,&decipicbapc,e,aSld£hoc
C A P V T I II. > .• ", "T l maxime apudPerfidem,inde dicit Apoltölusctuntinqui-
• j ; ens quidam, qui penerrabunt dpmos, & ducènr.rouiiec-
Prædicithominesfuturos yarijsinuolutos péccatfs , ® | : culas captiuasà {e|)fure6bæ fidef ad prauum fenfüm onemuliefcnlasfeducentesvericati
refiftant tTimptheum
autem, hortaturvt (üo exémplo virtntes amplefftatur,
ac toleranciam in peffecutiopibus : 6c de (acrarum fite-
raruraybilitate.,
HOÇautem fetto, qubd in nouißimisdiebus inßabunttempora
periculofa ; c ® ’tPunt bominesfeipfos amantes, cupidijelati,
fuperbt,blajpbemi,parentibus nonobedientes, ingrati,fctleßi, ^ fine
affecttone,finepace,cnnnnatore$, incontinentes, 'mmïtes,finpSeni-
gnttate, f proditores, proterui,tumidi, (fryóluptatum amafores
magis quam Dei : f babentesfpeciem quidefn pietatis ,virtutem
autem eius abnegantesÆt bosdeuita: t ex bis enimfunt, qutpene-
trant domos, & captiuas ducunt mufierculas onerataspeccatit, qua
ducuntur varijs deßdcnjs: f femperdifeentes, & nunquam ddfei-
entiamveritatisperuementes. f , Quemadmodum autem
nes,& Mambresreßitcrunt Moyfiita &hirefißunt veritati, homi-
>.ii ? ties corrupts mente, reprobi circafidem, t fedyltra non proßeient :
infiptenttaenim eorummanifeßa erit onwlbusifictit & tllorumfuit.
• • I f Tu autem ajfecutus esmeam doärinam ^snßuutionem , propoßtumfidétnfionganimitatem,
dïiettionem,pkitentiam, Ip perfeçu-
ttonesjpaßtones:qualiamihifaftafupAniioehia, ltonij,& Lyfiris:
qualesperfecu tiones fußinui., &,ex omnibus eripuit me Dom mus.
r+| E tomnes,qutpiè volunt viutreinçbrïfio IefuJ>ér(icuttonempa~
tientur. f
14. errantes, & in errorem mittentes. ^ Tuyero perntanein ijs'-iqua
|i5»| didkißt,& créditafunttibifetensdquodtdtceris. t- & Vild ab^
’ fantiafacras Itterm noßi, quatepoffuntinßruereadfalutem,perfidem,
qüaeßtn ChrißoÜcfu. t * Omkfcripturadiuimtusinjpirata,
vnlUefiàdâocendum,adargüendum,adtontpiendum,aderuAi-
endum iniuditta : f vtperfeetüsfitbomoDei, adomne opus.bo-
mminßjuäus. ^ ï :■ ;• „
1 pfosamantes fubaùçlî non Deum, feipfum amac qui fibi-
meripfiplacet, quidefideria , 6c vpluntatesproprias im-
pler,tTpnDei. iNec poreftdicerecum Petro veracicer, tu
feisquiaamo te. NamIlle Deum amac, qui non quaerit yp-
luntatemfuatii,-fed Del, PaulusA poftolus Prophetä erat.
arqué ^nbribü:
femper dtfeentes i & nunquam dd feientiam 1föitatis peruenienksi
fernperdifeunt, &nunquamadfcientiam vcticatispcrue-
niunt, qui ftudium videntur habere fed non pea»enifln¥
j ad hoc vt difeernant inter veritatem, &m‘endaciutra, inter
tbonum & malum. Quemadmodumlannes& Mqmbnstefiïte- ',
ruilt }Müyßjta&hi rßßuntvcmati,An\moik^s\v£yetico):üm
femper, inqu,ieta,eft,qup5; m^go'rnm Pharaonishäbere co-
hatiis demonftrac Apbftolus.' lannes & Mambres duo
ftatres füerunc magi, quorum nominaApoftolus riön in-
uenit in diuinis libris,fcd in apocryphis,i4eft>ihoccültis,
qui ab omnibus non;funt legendi * quia inter véra multa
continent falfa , ifti ergo duo Magi reftitcrunt Moyfi,
quando & virgas fuas cpnuérterunt’ih dracopes ,, ficuC
Moyfcs fuaro, &aquathinfanguinem, fedcumperuen-
! tum eilet ad tettiüm fign'üm, id eft, ad f^yniphes,'ibi dëfc-
cqruht,dj.Centes„Digit«i Deseß fcic/jfublacoefiimfignoa ter^
ra lubfataeft & eorum rnagrea mägnificentia, & benp etiam,
a terrio ßgho (untfuperaci,quia virtute fpirttusfanélb
qui tertia.perlona eft ^in itatis illpruiji maleficia funt Vi-
Cta. Homines dïcp ëruh t corrupts mente, reprobi circafidem, i d
eft,uOnleprobi,fedryltranonppterunt(ubaudirefiftere,
fi adniBitäfijeric vericäs , fic faaltm eft ftatim;Vt h®reeicij
veroinCóndlium verqtumDqclorumvenerunt,&cuni
iliisceperunt habere na,rratipnem , vhta non potuerunc
(uperare (uis erroribus alios, ficuc Heluidius luperatus efi:
abeatoÄHieronymo &ali|h®reticiab alijs veris Do^pri-
bus.T« autem ajfecutus es meam Doämxm&inßruttione,<podi
idipfiim eftjinftitutioäütera diciturquafi intus ftatup , &
afiècutiis esetiz.mpropofitum meum bene viuendi. Omites
qui voluntpie, id eft^religiofe aciufte v.ïuere in Chrißo,perfecu-
tionempatiuntur,züt[ip^oo\q, autamalis hominibus, vel
etiamafujsipfis membris. Omnisfcrïpttira diuinitus injpira
ta, ideft, aDeo dutavtilistifiaddocendum alios, adarguendum
negligcntes,*d£öWp»ewd#minmalitiavolfimtéspermanére.
C Ä P V T IV; ’
idéoque prophécauft, q u ® T i m o t h e u m perChriftum mdicemobteftatür ,vt äduer
adhaë'fiïturalunt,quiemmhoeanjmopaicucoues.vhn-1 , . ,7 . .■ r , ■ . ; , fu s f al fosdbdtbfes, èceos qui t alesfib i coäceiiraht,coh-
fti vciuas voliptéfle non Chrifti^e-conuincuntur amare,
nonChiiftum, &eruncc«/>i<fi,ideft, amatorespeçunia-
ruvn, elati volentès nfïjs Dominari,fupergIoriancesdehd: 1
noribus, qùos à fubie&ià accipiunt, blajphemi Deum blaf-
phemantes pèrhæiefes, Parentibusnon obedientes, ideft, Pa- (
tribus fpiricu^libus Vei etiam Patri*&Matri, iwgtifibériid-
ficijs Del vel malum prb bono reddentesj/ce/e^i pàtrem & I
matrem non honorantes. Modum pëccati cranfeenden- , . r :r ?
tes velinterficientes animas füas, 6r uliçnasfineaffeftione, I T ^ E ftificorcotant Deo, & lefucbyifto, qusiudicaturuséfiviuos
ideft dile&ionecompatfentesinfirmis, Crïminatores, id [ A &mortuos, peraduentumipfius, ®numeius:''f pradt-
eft detràÔtoïës , formam faqiftorum macularëconantesj m verbumisnftaypportunèjmportunè:argue,bbfetrajncrepa ingg
i»co»ri»eMrè5,cupiditacespèffimasnonfëfrcnantes,immi- ninipatienria,& doftrinat'^/Eritenimtetnpus^tàmfanam’i ^
tes ideft,(çü'i,licesgenerutxtes\finebenignitate,id-eft;,fineBe- j £trinam nonfufiinebunt,fedad,fuadéfiderjacoaceruabuntfibima-
neublentia, nefçientes neqi volentes fubueniretlijs. Pirfl- ! gifiros,prunentesAuribus;} ,f &àveritatequidem auditumduer-
ditores, ideft, fa&a bopprum homini|m quæ bccùitanda i tent,ad fabulas autem conuer^ntur. f . Juverpvtgilq, tri omnibus
fiinr inimieis indiçanres , & manifeftanres, quia non eft iàbora, opfisfacEüa:ngeliJla* mimjlenum tuumimple.Sobriusefto.
ftahe^r prædfëét, tblêïândô quæcunqué inHigentur ad-
uerfa : prædicitque fuam palfiouem & futurum pr®*
miiim:addocansTiraothe.ujn» eo quodd muleis defers
tus fit, & ab Alexandra multa paflus. In prima -fui de-
fenfioné ab omnibus defertus fine -, (edi Domino I f i
beracus.
..- v . . . ^ ; EgtwimtamAtUbor»& tmpmrefob^ttommeamftat. f-Ba-
num certamen certaui, curfumconfummaui,fidemferuaml^ In
relsquo repofitaefimihicoronaiufiitia, quant reddet mihi Dominas
in iüadie iufius index JWto folum autemmibifedfir ijs qui diliguht
aduentum eius. Peftina ad me ventre dtp. f Demas enim me
reliquit, diligem hocfaculum,.&abijt Tbejfalonicam : f - Crifceiis
in Galatiam , Titusin Dalmatiam. f * Lucai efi mecum folus:
Marcumajfume , & adduciecum-.eftemm miln vùlis tri minijie~<i
riurn. ^ tychscum auteyn nitfiEphefum. f Penulam, quanmli-_
quiTroadeapddCarpum1veniensaffertecum,&Ubrosxmqximèaui
Komp qui faejat bonum & non peccec.P4r«m, id eft,pro-
eacesvcrecundiam hümanam Inuerecunda exagitatibne,
pcnütb&nKS,volüptatum amatommagisquam Dei. Spiritua-
libus gaüdijs laßtitiäs (pjeratas temporales antpponentes,
defidena parms perficientes* hsc omnia yitiaex illa ra-
dice pullulant, cum fint hominés feipfos amahtes, haben-
tesquidem (pectem pietatis,id eft,exemplum religionis. Vir tu-
tem autem eius abnegantes, virtus oeligionisfiue pietatis eftfinisfiuecmnpletiopr
®cepti,idieft)caritasdecordep:uro,&:
confcièptVbona, & fi^e noirfiéfca^id eft, paritas cuhvfide
& fpe cum executione bonorum operura. Ex bis eritin fub- tem membranas.Jp Alexanderararsus multa piala mihi oftendit:
di h®reticis/««f quipenetrarit domos, & captiuas ducunt niu- j restdet kipmmmfècunMéjfmms: f qu^i&tudeütta:yal-
Terculas oneratas peccatit Prsuidic fpiritu (anao replecus Ä-1 de enim reßitit verbis npfifis. f In prima meadefenfionenerito mihi \
oftolus Man ijßh*os h® rec icos fu tu rbs, &älios, ötloqui- Dominus j
urde futuro, quafi de pr®fenci;Manichsi autem ingre- \ autem mihi aßittt,&cpfortauitme,vtper mepradicatio jmpteam'r
.v • PH3ÜII v ■ " I I I &audiliö.
Coloff.4.
d.14.
iß t .
■ I}.
14.
. *5
id.
>I7 - ■