Sermo
cUuirius
humano
quodam
aft'c&u
nobifcu
loquitur.
Ira Dei
quid.
Ge» 7.
B
Saluiani g g § |___ _____ „ Maß.il. Eptßopi,
quidam forte <^iftimant, hxqqux dicimus nosprobaflfe
per paucos: videamus an idiplixm mariifeftarc poffimus
etiam per vniuerfos.Auda.igitur'aVmultipliCata'hanianigeneris
mukitudinc fimul&' iniquitate, Videns Dew,
1 n qui t ferip tu ra la era, qm'd multi nlalinabomimm ejfet in
terra,(^cunclacogitAtiocpUkintentaeffetadiiialtimommtimpore,
pitniiHitcmn quod bomir.cm fccijfct in to r a , & taftw dotb-
recordisintrinfccw,Delebo,inqait,hominem qusni cfeauik fa~
t i t t em . Confidercnmsquemadtoodum in' hik omnibus
& iblicitudo Domini pariter & feuericas iridicctur. Pri-
|||flch iifu iV ’: Videns autem Dcusi fecundo, Ykttwdolore
cordkinfrinfcDts: retiioiDelebo ja q p .it , hominemqUecteaui.
In hoc fiquidcmquod yidert-'QnttiiaDeu's dicicUftfira
feius oftenditut: ift hoc qubd dbfet, terrorirati f in hob
quod punk, feueritas iudicaiiTis. Vcenituit ergo,inquit
Icriptuia, Deumquod hominemfeciftet in ten a 4. noil quo’ih
fed fermb diuinus adinhnuandam pienins rfdbi$ reium
fcnpcaium inrcll-igentiam, quail humano aftettu nob ileum
loquens, fob nomine pcenitcntrs'Dei, vim demon-
llrauic uati. Ira eft autem diuinkacis , pom a peccantis.
Quid brgo pofthsclecutlim cft?C«»/>inqtiit, vidiptDew
tfoaineftccorl upturn, dixitadNoe: f im v m e r f c cartik 'venit
comm tne,rcpleta eft.terra iniquitate a facie eor;:m, & ego diftcr-
damebscum terra. Etquid poftea fRupti funt, mquit, 6m m
fontes a b jfi jnagm, &ca laracl a cceh apmifuntftittdfyeftpluuta
fupW terram quadraginta diebw & quadrkgiuta nodtbtk. Ec
pauib pp'ft YConfkmpta t f t ovink card qua mouebattfr fuper
■ xerratn.Et $ c in c6ps:Rematifitautefo1w Noe,&quicumeo erat
in area. m e nun&equirere ab illisvolo, qui incuriofum
rerum h umanarum appellant Deum: an illo tempore vel
curaflc cum terreftria cr'edant,veliudica'(fc ? Pmo enim
non iudicauit taricum. , fed etiam duplrcitcr iudicauit.
Nam & dtxm ferixat bonqs,pium fe retri blitorem: & dum
condemnat malos,feuerumiudicem^onipcobauit. Sed
hxc fo ill tan apudftultos .quiaance diluiii urn,id eft, quail
alib qiiodam ftcidb geifa funt,minus'aut-ofkaws babe--
re videantur: quail VertfaliusDedstuncfukir',aUtpbfl;fca'
eandem muudicuram haberenoluerit. 'P affix m quidem
diu'ino munerc per lingulas poftdiluuiumgetteratiorxes
.probare qfia’dico,Fed 6c enormitas vetat, &; 'tameii certa
quxdam bcmaiorafufficiunt: quia cum idem lit abfque
•dubio maiorum pariter ac.minorum Deus , id profectp
inrelli^edum eft-in minoribus, quod in maioribus cora-
^robatur. Igitur mm^oftdiluuium^eherati'o'ni hontii
num benedixiiFetDeus, immeniainque homiqum muh
ti chd i n e m ben edi clio ipfagencraftet: loquitur abAbra*
ham Dominus e c£elo,111 bens-vt deferat terram fuam,inquire
alicnam. Vocatiir, fequituir,adduatur,colloca-
tut, fit d'e paUpeielbcuples > de ign.otb-potcns, infimus
.peregdnacio'ne,pcceilenti{Ilmus dighitarc. Sed ue h^c
•talnen qitcE ei data a domino fuerant, murteris tantum
•Sudcrcritur fuifte non'meriri-, qui lietabacur profperis,
p robatur aduerhs. Scquitur quippe labor,pcriculum, ti-
mbfe'vexaturcommigratiphejfatigaturexiiib^contumerha,
mukiplicatw eft. Pulclire clamorem dixitin fe habere
peeçata. Grandis abfque dubio peccancium clamor eft,
qui à terra afeendit ad caplüm.Q3uÿ autem pçiccata ho-
minum qUadlclamare teftatur i Scilicet quiacxdiaures
fuasDeusdicit clamoribus peccatorum ,' ne differarur
pcÊria pèccahciufn.' Et yçrè c l a m o r & grandis clamor
eft,qüandopietas Déi.peccatorum clamoribus vinei cur,
yc peccantes punire cogatur. Oftendit ergo Dominus-
qiiam inuftus puhiäfj, etiäm grauilfimtis^eccatbreSi di-.
cëhs,quod clamorSodomotum ad fe afeehderit, hoc eft
dicerc: l^ilçticprdia qûidem meamihi fuadet vtparcam»
fed tarnen peccatorum clamor cögitvtpuniäm. Gum ergo
ifta dixitTeclquid confecutum eft? Mittuntur Angeli
f E
Peccata
hominü
clamant,
Sbdomam.pfbhcifcuntur.inrroeuftrlbonorumfouentur
officio, maiorum vexantur inrarK^iv.cæcantur improbi,
faluantur pröbi.'Lóth cum affeâibiis pijsvrbe educitur,
vibs cum hàbitarovibus impijsçoncremàtur. Interrogo
hic, vtrumriàm peusbx iudiciomalbs , an fine iudicip
.conferérhàritîX^ifineiudicioSodômitaspubicosdDeo 1
dicitdniquum Dcufn arguit. Si autem c u m iu d i c i o I B S S
perdidif, iudicauit vtique, &quidemiam quafi adinftar
futuri iudicij iudicauit. Cum enfmad fupplicium màlo-
nimgçhennam in futurum arfuram elle manifeftumfit,
Spdörnam & viçînas éius vfbés coelefti flamina contum-
p fît. ïnprâelênti autemÜllud quod futurumeft, Deus vo-
lüitdèc)arare iudiciiim: qtiahdo fuper impium populuin
gèhennam’milît è ccelo. 'Sicüt etiath Apoftolus dicit,
qub d S eüs cibicatès Sodbmam & Gomorram euerfione
damnatit,ibcémplumpbnehsimpiea(fturis-‘ quamuisidipfutn
quod ibi adiim cft , plus habuerit milêricordiæ
quantfeueritàtis. Qùpd enimpeenam eorumtamdiudiftüîir,
mifcricordiæ iuit.ûuftir^vquôd aliqüando püni-
Sodomæ j
inccndiû
ad ex ein-I
uit. £c idèo cùm Angelos Sodoih^Dêiismitrerec,-hoc
nobis probare7oluit,qubdëtiam malos punircr innitus.
Scilicet vt cum Ic^eremus quee à'Sôdomitis Ang'ëli per-'
tiiliffent, & videremtis feelerüm inynanitatpm, -criminum
tufpitüdinem, libidinüm obfcoenitareini probater
vtiqùenobis Dcus, qUodipie eos nolüerir p erd e re, fed
ipfi exrofferiht'vr petiréiït. Pbïfum innumera prbferre,
tedvereobnedumlatisprobare reimnitimur, hiftbriam
texiïre-vidcamur.Molésih defërro pofitiisgregem pàfcit,
rubum ardere cönfpicit f Deum exrübo aüdit, præeèpta
acCiprt,poteftàte ^cahàair, adPharaOnem mittitur, ve-
niblbqüitur.Contemnitür, VinCit. Ægyptus pereutitur,
jPharaonïV'iriôbedièhtiay’ërbérarür,-& quidem np'ri vno^
modo : fefiieee vt plus ïaCrilegUs torqueatur diuerlltace'
tupplici j.Et!quid?pbftrêmo déçrcs rebellat5deci,és verbe-:
ratur. Quid ergo dicimùsîPptô quod iffhis omnibus &
curare panter reshumahasDéurm&iudïcaré^ognofcas.
In Ægyptb qfuippe : tünç enim nonfimplex tantum,fed
multipîèxtbnfta.tDei-fiiîffè iudic|um. '<^>tielcun.qiife
enim fcbellantes Ægy’ptioS^pèrcufllt , toties iudkauit.
Scd pofHfta.qüæ dîximüs, quid fecutUm eft?-Ifrael di-
mfttitürjpaiîhk célébrât, Ægyptïôsfpbliatl'diucs abfce-
j -dit. P Graphem pcenitèt, eXéïCitum contrahit, ad fu-
! gibtites perUènit,caftïis iungitar, tenebris ftparatur^fic-
I catùrpek^.Ifraelgraditur.ôfficiofayndarùm patientia
!; liheratur: Pharao lfequitùr;mare fupereum voluitarjflu-
! dtu operiènte delëtür-. *Putöiam non dbfcurum, in hîs
qùie’afta ftint'Deidffe mdicium.f 'Et qùidemnonàudicm
Malos
inuicus
G
Exod.i}.
! fia afficitur, vxbre~priuatür-i iramolari fibipeus filiüm
;* ’defiui- iuffitjpifër ôbtulit, & quantum ad* defurrÛKinenvcor-
kionem. j dispcftihetjimmölauit.- Rurfüm'extlia,rarfum metus,
jDci varia tur ciljicn^ e oTnnibhsvhTdiC^tur.Qgdigituriri CtindrS ’ tantûm,fed euaiù mbdëratiónematque patrentiam. Pa-:
omiDa •• tfett^i^eüitimïi't <|'uàd Æ g j^ j ri6bê|lab^es fi^epcrctfflr
finit : iudicij | quod cohtumaciæ pcrtinâces morte däm-
hati. Igltilr pofthuriCfeium getbrtomordinemingredi-
tur eremum viârrix fine belle gensHebræorum.Agit itér
lin'e itirrëfe, viatrix fine via, præuio'Deo, diuino com-
: mtine- iftisqua’ metnoraüimus ,‘nuhiDeus nqh c ft& infpedor.
u’ ^muftator,*&du6tor, &iblicitus,&lpbn(br, Stprofe-
f (ftor,& muneratof ,& probator.,6erfublimator,& vkor,8C
iudex? Injpeótorquippeeftjdum e-x omnibusynum'ele-
git^quem mtliorem vidit. Inuitator,d urn vbcat; düdtor,
dum ad igrtöta perducit:fo'llicitus,dum'ad ilicem vifitat:
fpohfor,dum futurapromittit: protcótotj qüia intergen-
tes barbaras protexit 'i muneratpr, quia locuplerauir.“
'iprobator,quia tencari afperis voluit: fublimacorquia-'
> pötenclorem ómnibusfecicivlroj, quia eurff-db aduerfa-
rijsvltuseft: itidex,qüia'düöl vlcifciturxiüdicauic. ^ub-
flï.të. dungit autem ftatim huic hlftorije E)euS?dicens: Clamor
Sodomórum & Gomorrh* multipltcatuseft ,&peccatum eorüin
Aggrauatumeftnimk. Clamifr, m<^mt,Sodomorum & Gomor*
millitio honórabilisj dndth ctelefti.potens,fèquensmo-
bilcmcolumham, nubilam die, ignèam noóte, congrüas
Colorum diUërfitaccs pro tempo.mm diuerfitate fumen-
temrfciliöét'vt&diéiibéemluteaóbfcuritatcdiftingue-
rec,&cäliginem noiftis flamrneö foleiidorc claritatb ra-
•diarot. Addehuc foiïres repente natos, adde mcdicatas
aquas,Vel dätas^yflimmü tabs, fpeciemferiifantesinatu-
raria relin qu'e'ntes.-Addeapcr ta’er ù m pen tib usiÿuismon-
tium capita, acïd'c fcaturiëntia nouis puluerulenta arua
Exod.i.$.
Num.zstorren
^ Vegubern. Deiy Hf?. /.,
ludicoru,
[ Vita in
j \DtHt.29‘
%xod. 33.
Dei beneficia
in -
ïvlofcn.
Minus!
publicatorreritibus^
dde inlatosiünerantium caltrisalitum grè-
ges Deipicrate indulgeïitiflima’, honyübus tantum ho-
mïnam,ted W®illcccbrïsfcttdehtcs.: datum per qua-
dtàginta aft nos iftris quofidie famUlaBtibüs cibüql : ro-
rantes iügi'ter efcis dulcibus polos : non ad vidlum tantum,
fe i etiam ad delitiasproHucntes. Adde homincsin
nullis membrdrumfftoiumpartibftsacceïlus&deceirus
hùmandiûm corpomm nefcientes, vngues non au'aos',
dentés nônimminutoSj'capillbsfemperæqdales,non àttritqs
pedes, non fcillisveftes, calccamcntanónrupta,
l'edundantcmhôminùmhbndremvfqueadindnuiaumn
vilïum digftitattm'. Adde huc erudiendæ gentis officio
dercendentetn ad terras Deum,accómmödantem Ce tertenisvfibuSI^
ei filidm, momberte multitlidiniäplebem
ordinemreuertàmur. Quamuis, vt;reor,nön mediocri-
teriàm prôbaueVfmus quæpropolulm'us \ fèd addamus
tarnen adhuc, fi placet, quippiam, quia nielius eft plus
probâreâliquid quàfti neceuèeft, quàm minuisforhtan
quam negotio aebeatur. Liberatus quondam de Pha-
iaonis iugo populus Hëbiæorum,ad Syna mon temp rx-
uaricatus eft, & ftatim 'à Domino pro errorë pereuflus.
Sic enim feriptum eft : TercUßitergo Dominus populism pro
errorevituli quern fecit Aaron. Quod pocuit maius & eui-
dehtiusdepëccatoribüsDcits ferre indicium, quàm vt
ftatim coniequeretur poena peccantes ? Et ramen cum
omnis populus refis fueriqcuf non eft in omnes mifl'a da-
mnatio . ? quia pius fcilicet Dominus partem pcccuflit
fententix fux gladio,vtpartem corrigeret exemplo,pro-
baretqfie omnibus fimul &coercendo’cenfuram, '& ifi-
dulgendo pietatem. Qenfuraënim fuit,quod caftigauit:
pietas,quodpepercit,quamuis ycrumque impati modo’.
Plus liquidem nine pietati ‘datum èft quàm feueritati.
Idéo vtique quia cum ifidulgentilfimus Dominus pro-
pcnfioiein fe femper miferationi præftet quàm. vltioni,
licet in cohërënda tuncludaici exercitus parte iudicio ac
feueritati cenfura diuifia aliquid attrîbuerit j màiofèni
in confottium diuinæ familiatitatisadmiflam.facræ anii-
citiæ honore pollentem. Adde hue tonittua, Adde hil-
gura, terribiles buednarum coeleftium Conds, tremen-1
dümyhdxque totiusàeris fragdrem, polos CactiS clang o-
ribiïs mugienies, ignes, Caligines, nebulas Deoplenas,
loqdentem cöminusDominum, legem diuino ore reCo-
nantem, intiCasdigitö Dei ltteràs, mpices paginas,Casceü
volumen,diCcèfttempopülaiïi', & docentemDeum i ac
miittis pene bominibns arque Angelisvnam cmli ac ter- mènfibipopuliporcionempietas _ ^ vindicauit: fpëciali-
_
ræicbolam.Sicenim Ccriptumfift,quodt«wr retidijfetMo- terquidem hoe Scpêculiati tüncinnumèræplçbts miCe-
Jf is■ vtrbapopiili . li..._..ad Domïmm.dixiteiDommiti : Instw'tlTiU
lammin vt- | ncordia.ne ómnesCcilicetqiios leatuscompleâebàtur, Y » «liintifi» ii»<» Exod. 19.
& 32-
Cut non
omnes rei'
puniätur
a Deo.
nwnaitemciligmenubit. vt audiatfoptilutmiloqMntnn ad
te: Et paulo póft, : ïcté,inquit,citftruntaadiritomtrua.M
mïcare\ulgura. & nubes M M ofmre montim. Er itetum !
DefcenditOj fuper montent Stna in ipjo montit verttce. Ac dcinc^
stLoqitebaturcumMoyfevidMibusvmutrfis.qttbdiiilima
nubis staretdd ojhinii tdbernacuti.fiabdntfe & ipji-, &adorabant
fer forestabernaculorum[mum. LiquibatutDomumad.Mo-
[enfa c i t adfacistn,Jicutloquifolct homo ad atmcitnifuuin. CHrar
yum itâfintivideturne honiinis Kabete curam Dcus,hare
tantarribuqflS.hæctariraptiEltans,.participent Cetmoms
Cui vilein boinunculum ta'cienç,& quad mConCortmift
Cactse Codaliiatis admittetïsÿ aperiensci pknas diuitijs
îmmortàlibùs pakùas Cuas,alèns eos nedtarispoculo, pattens
coelefti Ciboi Quamtogomaioiemeisgubcinaculi
CmprÆftàtecuram, quern maiurein præftatepotuitaiic-
dfcum, quam vt cum ptreCentis CeCiilivitam agetent, ipe-
ciemiam futiirx beatitudlnis poilideirent i bed relpon-
deàtur forte lido loco, habuille quotidam hanc bomi-
num curam Dëum ; cæterum nünc penitds non habere.
VndehocitaercdimusïCótütan qüia vcillititncmânnam
quotidie non'eomedmius, cum àgtos ttiticeös plends
mcffibûs déirietamus: qriiacdturniccs humanis Ce manCbus
mge rentes nôiiappre hcndim us, cumomuià auium,
peCudum.beftfimmgerierà dedoremus: quod falienrës
rupibus aquas apértis o;tibus non eicipinlusj cum vinarias
domus vinearumftuaibusiftigemuî.Addo ego àmpiiusabquid,
quod nos ipii,qut illos tune Deo curie fuiC-
lei«t nos àDeo negligidicimus ; fi ateipere proprrifeiltibus
bonis prseceritàpoiïemus, relpuéremüs pcnicuscondiuüiiisiituisopuoriem.
Nollcmus enimhaicquænuuc
habemus airiiitete, vt poffeitiüs ea quibris tuncilli vil
furie poiUdere: riori quod nos riunCmêliotibabeairiiis
quimgenSilla tdnoHabuit, led quia dtilli^ui quotidii-
rio tune coeli àcDéi minifterid paCcêbaritdr, alltiquatri
Ventris inglliuiém bdnis prrilentibus ptiéfeiëbànc. tüt-
ptÇûmafcilicètciborutri carrialium rècdrdatidne nicefti,
de faëditifltmô cçpàrdm arque àlliordm amdré agrefcên-
tes: non quod potitrtaeiiènt quibris àntei vfi étant j led
duid quod riünCandbisfie,boCtunêabülis. lili Hdrrè-
bant qüît étant,de qute non erànr delidetâbaric.Nôs nià-
gislàudamusillaqui tlirii fderarit J quim ifti q u i riuni
lunti non quiaii 'eligendi tacdlcas eflet léniper babere il-
la mallémus j CedquiayCftitum hpd h.dmaiii triencis 4iï
vitnm>, Cum intucacur illa-triagis Cèmper veüe qdae défunt.
Ecquia; vt i!ic ait, aliéna nobis, rioftra plus alijs
poena confumeret. Cæterumërga qualdam per{pnas,vt
legimus,àcfamilias cetifuraDei inexorabilis ëft :ficut il-
lua,vbiociantefabbatis populo,is qui col ! igère ligna v-
furparat,6ccidiiubetuir: quamuis enimopfisipfumho-
minisvidereturinnoxiiim, faciebac tâmën eum diei ob-
lèruatio criminofum : vel cum duobus lire certantibfisi
vous qui blàfplieniardt,morte muldatur. Sic enim feriptum
ëft : Ecce autem film- millier k ifraelit k , quem pèpéreràt
de viro Aegyptio, interftlios Ifrael wrgdtuseft incàftrkcumviro
ifràclite. Cumife blajphemàjfet nomen Domini , "& màledixijfet
ei,dddudus eft ad Mofeii. de paulo poft : Miferunt'mcpaK^um
in carcerem,donee tiderent quid iuberet Dominas, qui locutus eft
ad Mofenjicens t Educ blajpbemum ektra caftra, & ponant om-
nes qui audierunt, maniisfupet caputeius, &lapidet eum populus
vniiierfus. Nuriquid nonpræfëns Dei ëft mànîfeftum-
què iudiciui» j &prùlata quafi iuxta hiimani examinis
formam coelefti difcëptatione fententia? JPrimfim qui
peccaüeratComprehenfiis eftî fecundo qüalîâd tribunal
addueftus : tertio aècufatus : dcin.de in carcerem mi (lus :
^oftremo coeleftis iudicij audoritate puniciis. PorrO au-
cem non pünicus tantum,fed punitus fub teftimonio, vt
damnarèfeilicëtvideretut reuni iuftitia, non potèftas :
exemplo fcilicec ad cunétorum emendationem profir
ciente,vt rie quis poftea adriiittèret, quod omriis iri vnô
populus vindicaflec. Hacigitur ratione arqué iudicio o-
mniaDeus & nuncagtc,&lêmper ëgit: fcilicetvr ëorre-
âiôniomniumproficeretqixicquid linguli pertüliffënt.
Sicüt étiam illud fuit cum Abiu 6c Nadab > làeerddtàlis
fanguiriis viri.Coelefti igné confiimptiftint. Iri quibus v-
tiquerion iudiciumtàntum.fedprxleris Deris oftendcrë
voluitjimpendenfque ludxcium : fie eïiim feupeum eft.
Qilpd cfini egrejfus tgnk k Domino detiorajfet holocaujlum ÿ ar-
reptts Nadab & Abiu fUij Auron turribulk pofuerunt igiieni &
incenfum defuper^ojferentes coram Domino igneni aliehunt, quod
eupraceptum non erat. Egreffufy ignis k Domino, deuordutt eos',
&mprtui funt cor km Domino. Qfiid èriirn alifid qfiàm èx-
teritatri fupêrriOsdëxtèràm ffiain, S>c immiaèntèm iügi-
cerglàdifim voluit oftendere, quierrorém fupràdidto-
tiim ftatim in ipfo ôpèrç pfinifiit : tiçc perte prius per-
a&firiieft facinuspeccaritifirii : quânivlcifcerecfir poexxi
riecCatuni: qfiamfiisriori idtaiitum iq Hac rè àâum fitj
féd êtiani multà alii. Cum èriim iri illis türiç non mens
impia,fed facilitas uimiümincorifiiltâ p'unita lit : declà-
rauit prdfeâro Doxriiiuis quo fupplicio digtii éflerit ; qui
cdnteriïptixdiuinitatisàliquidadmictëLënt : quarido etiam
illipercuili àDëdeflént, qfii fdla niëntis inconlide-
placent. Accedit quoqde il'tdd ; quod gqdétalè terme
eft omnibomini, vcpeqfemperingcatusiîc. inbtdqué
râtidriepeccaflerit : àut qfiàm rèi ellenc qui contra iul-
boc,6e qriaii natiuo mild Ce Curiai inüitem yincdrit,v_e:,j fioriexn „ Domini,fui . facerent,c a- cum r,
etiani îlli calitër pie-
beneficiis Dei decrahant, ne debitores fe efte cognol- 1 âerauur quunmffa feeiiietic. Porro autem etiam ex
eant, Sed bichadenus, nuricad riegotij dudrnri ecepti . hoc conlincte Deus voluit ridftri coireaiompet cen-
Sib'lititiVetiPatrinm.f.msJ. . ,______E à ~ 81 _______________ UM.‘"—
Deus er-
ga quof-
dam in-
croiabilis.
C ..
N um j j .
Hum. 26.
Lett.ç. à*
Pana
Nadab 8c
Âbiù, ,
quid in-,
■ dicaucric.