T i r . Ksirnobij Comment.
îcmper dicat Domino fin mamistuas Domine coramcn- , los,neeffidaturficutfequus&muliis, in quibus non eft
<îo(piritummeum,ideft,intcriorêmhominemmeumin inrelleiftus. Adcapùttan!enPfiilmiattendanius,inquo
tuas manus commendo. Non enim facio obferuarevani-| illi bead afieruntur,quorum remittunturiniquitatés,&
tatcm feculi huiüs,non eum feaolætari in rebus mundi, quorum tegunturpeccata. Nifi criim quisrenatusfuentex
fed in tua mifericordia, qui faluam fecifti de neçelïitati-, aqua&jpiritu fanfto, hoc ei euenire ftori poterie. Quis au-
busanîmàmmeam. Quando refpexiftihumilitatëm me-tem eft iftequi remittit peccata ? Ille finejdubiq de quo
ain,&'non'conclufiftimeinmanusinimiçi, fed tokens j ^jcitur : Qwxnonefiincreeiusdolus. M un dusitaque totus•
me ab ahgüfto,vbi anguftiabar, ftarinftim Iqco fpaciôfo i in fente politüs,& in vulnere couftitutus.quiagrauafae-
peqesmeoS. VtautemDeumtibi facias miferantem, tej r^cfuperëummànusDei,&çonuerfusin^rumnafuètàr,
exhibe tribülantem fnon cnimpetit i?iifericordiam,ffiift prq eo quodfrafta eiï’et eius fpina, quæ liSertatem çerui-
tribulans, cuius fiera conturbatur afpe£tus,& anima eius ! cis 8c capitis eius fublimabat-: clamauit Temper per voces
8c venter eius caftigatus ieiunijsmcmor efle debet.QupH prbphecarum , vt veniret qui feluareWum. At vbi venit
niamquamuis diuviuathomo,vita eius deficit in dolorir Domïrius,tacuitdum ciamarpm : VenienteenimDorhi-
busj&qùantàuisannofitateflorear.defieiuntanniciusin np,Lex & Prophetæ,qui clamabant, tacuerunt, &pro-
gemitibuSj&quaotumuisyiriumhabeat, pauperefeuntj nünciante vnoquoqj contraeum fententiam pro pecca-
vires eius, '& qüantufnijisfoHdiwtçioTpo^li.çbfafiaa<t,|-,-*‘>‘'/:i,''‘ -i- •
diâruruseït, oflàmeaconturbata funt. Hoefenè caucn-
dum eft, ne fuper omnes inimicos fuos efficiatur oppro-
brium.Hic locus fi iùfto euenit,manyrerh F e c i t fiiniu-
fto,æternam mortem indixit. Iniuftèenim odiohabitus
eft bmni$feh<Shi$,8dpfe ejiamDominus. 'Pu ne enînïex-j
clamatSpiritùsfendus s ficutin Chriftoprædidum.eft,
vtmuta fiant labiainiqua , quæloquunrUraduerfusiu-
ftuminiquitateminfuperbia&eontemptu >: &quamuis
amaritudines patiuntur iufti m hoc feculo , fed magna
multitudo dulcediniseos expe&at, fi perfeuerauerint, in
futuro^quam interimabfeonditDominustimencibus fe.
Non vulteàm i rinoc feCù lo m an ifeftare', vt perficiat earn
fperàntibusin fe coram'fîlijs hominum,qui cosirriferint.
Et nunequidem abfcondit éos in abdito vultus fui,vt fic-
ùt ipfius vultus itaërât in abdito, vt putaretur homo tantum,
ira & ifti cùm finemagni 8efen&i, abfcondit eos in
abdito vultus fui à côntùrbatione hominum , ne dum
maôifeftaturtffuèrit èpseflé fan dos 8e amicos Dei, cpn-
tiifbetUrab hominum adulatione propofitucorum. Sed
turic mirificât mifericordiam fuam in eis, cùm apparuerit
ciuitàs circunftantium, quam circunftant Angeli, ciuitas
ma^erfendorumVlierufelem. Quid tuVnibi didurus eft
iuftus:dum viderem meinieculo proftercore çftimariab
omnibus,dixiin corde meo , Proiedus fiim aviiltu ocur
lorüm tubrùm. Tu autem exaudifti vpceni quiaclama
to fiuojille remittit impietatem cordis eius , pro qua orat
pmnis iandfcusiri temp,ore oportuno. OpOrtunum tem-*
pus interueniendi prqièruo eft,quändoieruus emenda-<
tur. Nos ergo damus tempus ©portunum ian6lisora«ndi;
pro peccatisuoftris, quaUaoapeecatorecedimus. Nam
quod dicit: In diluuio aquarum multarum ad eumnon.
approximabunt. Qftendi-rpervnam aquam baptifmaxis.
Deó homines proximare.quaseftrefugiumaprefliirad^-
monum,qus circundatnos.Etintelleölum dat nobis, &
itanosinftruet in via qua ingrediemur , vtfirmet fuper
nos.oculos fuos,ne efficiamurficutequus 8c mulus. Qui
enimpoluerintproximi effici, framo tribulationes,& ca-
mo ienrenriali maxillajeorum aftringèntur,quin'onpro-
ximantei.Multafuntcnimflagella/peccatorum: feclqui
fperantin Domino , mifericordiaeos Domini cireunda-
bit. Vos ^utem quihon camo&freno, fed iudicio bona
voluntatis venitis ad Dominum.L§taminiinD©minQ,&
exultatè iufti, 8c gloriamini omnes redli qordein Chrifto
Iefu Domino nöftro, quiregnatin fecula feculorum.
Amen.
In finem Pfalmus Dauid. XX XI I.
" p Xultate tiifli in Domino,reäos decet collaudatw. Confitemi-
ni Domino incythara, inpfalteriq decern chordarumpfalltte
_ . x i S Kantate ei canticumnouum, benepfaliiteeimvociferatiom.
uiad te. Nolite ergo terrorem pati fandti Domini, fi vos | Quia reäum eft verbum Domini,&omnia operaeius tnfide.Dili-
iuperbia hominum oppnmir. Eric enimnidicium,in quo! git mifertcordtam & tudicium,mifericordia Dominiplena eft ter-
requiretvcricatemDominus,&retribuethis., quiabutt- j ra. verboDominiccelifirmatifunt,&Jpirituomeittsomnisvir-
danter faciunt fuperbiam.Vmliternuncagite, nolite de- j tuseorum. Congregant ficut invtre aquas mar is , ponensin the-
ficereiftd confortetur corveftrum; &cftote{ecuri om- ' fituris abyffos. Tmeat Dominum omnis te rra, ab eo autem com-
nes,qui iperatis in Domino , qui viuit & regnatin fecula: moueantur omnes inhabitantesorbem. Quoniam ipfedixit&fa~
feculorum, Amen. ä a fu n t, ipfnnandauit&creata funt. Dominusdißipatconfilia
.gentiumc reprobataütem cogitationespopulorum, &reprqbat
IntelleólusDauid. XXXI.
•confiliapriniipum. Confilium autem Dqminiin aternum manet,
R Eati quorum tcmijfa . . M- ■ cogitationescordis eius ingeneratione &generationem.Beatagem
junt iniqttitatet, & quorum teäa junt
— cuius efiDominus Deus eïus,.... populus quem elegit inharedttatemfi- U peccata. Beatus vir cut non imputauit Dominus peccatum, | bi.Deccelo reJpexu Dominus, vidit omnesfilios hominum. Depra-
necefl injpiritu eius dolus. Qupniam tacui inueteraüerunt offa | paratohabitaculofuo rejpexit fuper omnes qui habitant terram.
mea,dum clamarem tot a die.Qupniam dieac noclegrauata efifit- QuifinxitfigiUaumcordaeorum, qui intelligit omnia opera eo-
jjM toe manm tua,conuerfusfumin arumna mea, dum configitur rum.Nonfaluatut Rex per multam virtutem,&gigas nonfalua-
jpina. Deüäum meum cognitum tibifeci, &iniufiitiammeam I bitur in multttudme virtutisfua. Eallaxequusadfalutem, in a-
nonabfcondi. D ix i, confitebor aduerfum memuifiitiam meam bundantia autem virtutisfua non faluabitur. Ecceoculi Domini
Domino,& tu rem fifii impietatempeccatimei. Pro hac orabit ad j fuper metuenteseum| & in eis quiJperant fuper mifericordia eius|
teommfanctusin temporq oportuno. Veruntamen in diluuio a - j Vt eruat a morteanimas eorum,&alateos in fame. Anima noftra
quarummultarumadeum nonapproximabunt. Tucsrefugium | fufttnetDominum, quoniamadiutor& proteäomofterefi.Outa
meum atribulatione qua circundeditme, exUltatio mea eruemea j ineoUtabiturcor nofirum ? & in nomine fanttoeiusJberabimus.
circun.datitibusme. ihtellisäumtibidabo , j&infiruamteinyia f ia t mifericordia tua Dommefuper nos, quemadmodum tberaui-
bac quagradieris, firmabefuper teoculosmeos. Nolite fieri ficut —
equus & mulus,quibus non eft intellefius.In canto &freno maxil-
las eorum conftringe, qui non approximant ad te. Malta flagella
peccatoris ,Jperantem autem in Domino, mifericordiacircunda-
bit.Lataminiin Domino,&eXjiltateiufti, & gloriamini omnes
refti corde.
C O H M E N T A R I V E
■ ''Ricefimus Pfalmus primuspræfens , titulumfuum
in intelle&um poluit, vt detinteiledhim 8c inllruat
€ O M M E N T A R I V M,
C I in ifto mundo ab Initio feculi, iufti Dei affliëtiones
& tribulationes pafli funt,quomodo dicit ur, gaudete
iufti ? o an vacateigaudere qui céeditur , quique diuetio
•genereTortnentorumafficitur, Siiftà quis loquatut, fe-
cum confideret Apoftolum , non folumgauderejn his,
verumetiam placere fibi in perfecutionibus. Vndé 8c Ia-
t - ---- I c--o--b--u---s- -A- pJ.oftolus.- Omne,inc[uk,gaudiumexifiimatefratres,
credctem m via qüa mgredimr, &firmCT fuptr enm ocu- cùm in tmtmonibus vitrijs inciimti:, I pfe autem magifta
Rom. u.
1 loan. 4.
In pjahn. D àuïdü.
Àp6ft9lorümdocetqûaliter^üdeâmüs:C«wwf,ïnquiti
'perfequutifuennt homines -, & dixerintomnemalumàduerfuml
Vos mentientes,gaudete é - exultate, quia mènes vefira magna eft\
incielis. Si rëfti efti| fide,nolite laudes hominum quæerre|
in terris,quia Angèlctum habebitis in cçlis. lbi Vos decècI
collaudatio , vbilàusveftrafinempenitùsnonhabebit.
Nuncin eitharaconfitemini Domino, &ipfe'citharade-
cem chôrdàs habeat,decalogi virtutes recolenSjCuftodial
præceptôrum imponat. î?rimà chordafonatredum fer-|
monem DomihiOrthodoxumA omniàçôpéraeius in fi-,
de. Secuda chordajquia diligit mifericordiam 8c iùdiciüJ
Tertia chorda fonct, quia mifericordiàDofnihi ità plena j
eft terra,vt propter omne genus hominum , Dei fit filius
crucifixus.Quarta chorda fonet ,iquia verbo,coeli firmàti
funt,id eft,Apoftoli corroborât! funt: De iftis cnim ccelis;
qui bene voluerit erudiri, Genefeosleébionè docëbituni
Hicdehiscoelisagit, qui narrant gloriamoeirefurgentis
à mortuisj&afëendentisin ccelos.Na& fpiritus ons Do-
mininoftri'IefiiChrifti,quod fit omriisvirtùseorü,quinta
chordafeqUutaeft. Sextanùcfôquatur,quodcongre-
gentur êjuafi in vtrem aquæ maris,&-ponatur in theiauris
Deiaby|fus. QuæeftabyfliisiivthefâuroDëi? &quoeèft
abyftus vbi dæmonum füpplidadoramofantui’Diligen-
ter aduerte,in thefauroDeiabylTumilleinuenk, quidiy
cebat : O altkudo diuitiarum fapientu Dei ! Ergo cum fecr^rä
feientiæ P e i corde mundo 8c re£ta fide pei quiu t , feias te
fextamchorda percutere. Alia verb aby ftus vbi dæmones
commorantur,hæreticorum ferutatio eft j de qua nobis
clamatur ab Apoftôlo,No/»rpaltu fapere^ fed time. Näquod
congreganturaquæ maris, omnium gentium fedæ ad v -
num fontem aquæ viuæ colledæ funtÿvt de hoc v no vtre
exeipiant aquam falientem ad vitam asternam.Et ideo fe-
ptima chorda hoc fonat, vt timeat Dominu omnis terra,
non Iudigafolaifed & omnes quihabitant orbem.Oéfcaua
feritit Dominum noftrum Iefum Chriftiim ipfum efle rerun!
omnium creatorem, qui diflïpauit confilia gentium
in idolis , qui repfobauit cogitationes populorum in fy-
nagogis,qui reprobat confilia principum paftiomb. mar-
tyrum, qui facit confilium Domini manere in æternum,
in EcclefijSjin quibus funt cogitationes cordis eiusjm fe-
culum feculi. Nona chorda indicat beatam efle geritem
quæ cognofcit Dominum Iefum Chriftum,Deum fiiiitnj
& hüc efle populum quçm elegit in hçreditatem fibi.De-
cima chorda indicat, qüiadecoelorefpexit Dominhsfu-
per nosynonfic de coelo quafi de feneftra,fed de prçpara-1
to habitaculo fiio.i.de homine perfedo, quem aflumpfit.
Deipfo ergo quem Virgo peperit.reipexit fuper omnes fine
acceptione perfonæ.Pro omnibus.m&natu's &paflus
eft,ipfe vtiqj quifinxitfigillatim corda eorum : nonenim
opus erat ei, vt teftimoniuei quisprohiberet dehomine.
Ipfe enimitavidebatquidagereturin homine,vt quidv-
nufquifqicogitaretproferret in medium. Nam quoddi-j
citur,non fi t faluus Rex in multa virtute fua,taie eft,qualefidicaturHerodi:
Qujd?quiapotensesChriftôitaper-;
fequi,vtpbflisperferutarifciibas,difeuterefnagos,infen-j
tes occidere,in abundanria virtutis tuç:ita non erisfeluus;
ficut ille qui cöfidebat in equo fuo,& canitur de eo .* EquüJ
&afcenforemproiecit in mare : E t fefellit eum equus adfalutem
, ita & tu etiamfi gigas fis in virtute tua no eris faluus.
Oculienim Domini non reipiciunt confidentes in virtute
fua,fedlperantesin mifericordia eius.Ipforum.n.eripit,
animas de morte,& alit eos in fame. Famem quidé in ifto
feculo fi pafli fuerint,& cum Apoftolo dixerint,vfife in hac
• horam&efurimus&fitimus,&nudifumusl Adiu.ng\intta.mé
dicentes-: Ariima noftra patienter agit, no turbatur,fufti‘
nésDominü.Ipfe.n.adiutor&proteâornoftereftj&fic-*
utin capite Pfalmi nobis iuisü eft, gaudeteiuftiin Domi-
no:in ipfo lçtabitur cor noftrum,&in nomine fanxfto eius
[fperauimus. Ipfe .n. fecit mifericordiam fuper nos j ficut
fperaùimus in eum, quiregnatin fecula feculorû, Amen.
Pfelm. Dauid cùm mutauitvultümfuum corâm Abime-
Jech,&dimifiteum&abijt< X X X I I I .
BE nedicam Domino in omni tempore, femper laus eius inôfe
meo. In Domino laudabitUt anima mea i audiant manfueti
& Utentur. Mâgniftcàte Dominum rhècum,&exaltemus nomen
èïus in idipfum.Exquifiut Dominum, & exâudiuitme,&èx om-
nibus iribuïâtionibfis mets eripuitme. Âccediteàdeuni &UÏumi-
nâmini1, &Jaciesveftf<t non confuiidentur. ifiepàuper clàmàuït,
&Dominùiexâuàiuit eum -, & ex omnibus trtbUlatïonibusem
faluàuiteum. ïmmittit Angelus Domini in circuitu ttmentium
eüm,&èripiéteos. Guftate&videté, quoniam fuàuiséftûomi-
nus. Beatus vir quißerat in eo. Timete Dominum omnes fafiüi
eiùs, quoniam noifeftinopxa tinientibui eum. Diuitesèguèruni
& êfurierunt, ïiiquwentes autem Dominum non minuenturömni
bond. Venttefilq,audite me, tiniorem Domini docebo vos. 'Cuis
efthomo quivult vit am,diligit dies vider e bonos) Prohibe ïimuam
tuam a malo, & ïdbia tua ne loquantur dolum. Diuertè amalo,
&fac bonum,inquirepacem , & perfequere eam. Oculi Domini
fuper iuftos, &aures eiùs inpreces eorum. Vultus autem vommï
füperfdcientes mala,viperdatde terra memoriam eorum.Clama-
uerunt iùfti, & Domitius exaudiuit eos, & ex omnibus tribulatïo-
nibus eorum liberauit eos. Iüxtaeft do minus bis qui tribulato funt
Corde -, & humilesjpiritu fàludbit. Multa tribulationes iufiorum,
& deomnibushis libérauit eos Dominus. Cufioditnommusom-
niaoffaeorum, vnumex his non conteretur. Morspeccatorum
pefiima , & qui oderunt iuftum delinquent. Redimei Dominus
animasferuorumfuorum, & non delinquent omnes qui jperant
. C O M M E N T A R I V M .
N Ifi mutaiieris vultüm tüum coràm principe vicioru,
&dimiferiseusn, aevirtutum Domino omne quod
tibi fupereft vitæ mancipaueris témpus j nonvérèdicis:
Benedicam Dominum in omni têmpôré,nec fern per laus
Dei crit in ore tuo : fi tibi vitium malediétionis &àmari-
tudinis viuit.Sit ergo laus Dei in ore tiiöjnón inadiilatio-
ne laudibus hominum afluefcens * nee timëas ne te vitu-
perétiniuftè,quosiuftè vitupéras': Sienimab hoiriinè vi-
ruperatus fueris, in Deo laudaberis : 8t iupérbös contri-
ftaueuis,audiant manfueti,& lçtentiir,hiqui mägnificänt
Dominumtecum ,&exaltantnömeneitisinvnum.- Vi-
deamusnunccaufeslaudiseius. InquifiuiDominum,8c
exaudiuit me,& ex omnibus anguftijs eripuitme: Et vox,
ait,accedite ad cum, qui in cæcitate cordis èftis, acceditc
& iliüminamini,& vultus veftri non confunderitur.Noii
corifundentur in paupertate facies veftræ, fi corifîdèretis
omüiüm rerum Dominum ilium coelixetræque diuitem,
pro nóftfa paupertate pauperem feétum, pro noftra tri-
bulâtiôrië tribulatum jipfi nec in paupertate erubefeetis,
nécin tribülàtionedeficieriS. Namiftepaupe'rclamauit
in cruce. Q üjs pauper? Q uj,vt te diuitem faceret,pauper
fedlüs eft* Faftùs obediensvfcfeadcruceni, vt te' à cruciatibus
liberaret.Clamaitie,&DÓminusexaiidiüitéiim,mifitAn-
gelum filum in circüitu rimentium corpus ëiüs,8iréuôluit
/<q>id^à nlônümëntô,&eripuiteum. Guftaté corpus vitæ,
8c videte quâm filàuiseft Dominus i Vitam enitri habet
infemetipfo,qui mdnducauerit carnem eius, & bibefitfanguinem
eius, 8c tune béât us eriê vir qui fperatin eo.-TimeteDômi-
num omnes fan ôtieiUs 5 quoniam nihil deeft timentibus
eum. Nihiideèft in præfentide virturibüs j nihil deeft
perfeâioni, vt nihil in futurum gaudijs défit. Nam præ-
lèntis temporis diuitiæ,âmatoresfiiôsita defefere folent,
vt egentes & efuriétes videas eos,quorum in diuitijs nullus
poterat ferrefuperbiam: Ergo in incerto funt pofitæ
diuitiæ quas confert mundus.Diüiti*autem quas contu-
lerit Dominus nbn deficientyfed permanent in omni bo-
,no,& duiaiftæ diuitiæ de timoré Dei nafcuntur.Sic enim
ait,Timete Dominum fehôtreins,quia nihil deeft timen-,
tibüs eüm, Qüiæternidiitites efle defideratis,venitead
me qu'afifilij ad'patrem.GlamatSpiritusferîôtus, Venite
& audité me, timöremDominidoCebovös. Timorem e-
him Dominiille doceri vült j qui vult vitam æternam, 8c
defideratvidèredies bottos.Times ergo Dominum,non
fi conantèm,aut fulgürantem, aut ternßtnotum fecien-
tem tirneas j fed fi ignefri æternüm comminaritem for mi-
des.Quia fiCut habet vitam , qui côhibéclinguam fuam à
malo , &-ficütâtire'sDominiirtpreeeséiüsfunc j qui ità
àuertitur àmalo vt feciat bonùm,itâvultüs Domiriiùiper