o drnobij (jr Serapionis Confit ffw,
A R N o b i v s dixit : Nunc vlq'; fexci capiruli caülk • i remanfit.in..........5 e r a p.dixit |v Apëri mihi vr quid .
traóbata eftjquid in lëpcimo tarftüm fit recitabo. CarUalh dicdt videam. A rno ?, dixit: Omnis natura generis hu-1
ter eum peperit,qui propter nos homo fabtus eft 8c in- inani fhigilitaeem ha bet aftebtuum 8c leniuum : hicaU-
fans. Erat enim noniuxtanQS,’hpceft,noninfola noftri reminbancpeftem^nUnquamiilcifrrit, nccaliquandoa-j
fiiiiilitudine cbnftitutuslfederktinhumanacohditione liquid line lua pafliis eft'volun rate : led licut Icriptum
propter camera : Diuinus autem & edeftis fuper nos. left, Omnia quacunfy voluitDomrmfecitin calo,&interra,in
S e r a p i o N'dixit : De quo dixit, Homo fabtuséft? mari,& inàbjfsis| ï v d i c e s,d xerunt: Qîipmodo vidi-- *
A r n o b i v s dixit : De Film Dei ante tempora-& ex muiSëraptohemmanüstuæ dëdiflèviâoriæjipfîuspace
•Pâtregenico,de quo fuperiusdixit:NoncellkukDeus | dibturnlit,padsfideicuxnobis vérbptenuslineam tenfle,
cumcameraalfumplit.S e r a p i o n dixit: Hiequi
afliimpfic hominem Deus. ipfum hominem perfuamjo-
mnipocentiam Dcum fecit ? Coiiftacex aflumence & af-
’fiimpto vnum Dei Filium Cy rillum dociiiffe.A r n o b i -
y s dixit: Ecce ocfcauo loco piofeqiiucus. Ratio Deitatis
nuda*ac li line carnecx.iftimctur,ipla perlenoftriferino-
nis non egebitauxilio. S e r a p io n dixit: Explanarioiieni
huius, quxfo, pande lententix. A r n o b i v s d ix it:
Ratio Deitatis li nuda, id eft, line carneexiftimeturj hoc
el^filine homine diuinitus,humanioiis rationenone-
gebit. Quidenim fermoinitiuilibiliDeo dicereprxua
lct? Et ideo in vno capitulo hunc intelledum apeiiens
air: Sed quomodo vnigenitus Dei Sermo fabtus eft ca-
rb , #■ habitauit ip nobis | Ideo ad ipfum refeiun^
tur.
Sequamur nunc,& quid in äono capitulo dixerit,re-
citemus.Pfopheriflamlknbtam Virginem vocat. Chrifto
enim prxgnans pro'phecx impleuit olficium. Item ip
decimo capitulo :Natus enim (aitille) infansdiuinUs,&
omni mundo excellentior,erat quidem incunabulo gre-
mioq; Genitricis propter morfem conditionis humanx:
led quicrat etiam Deus. S e r a p io n dixit: Cumdicit,i-
fte in fans qui natus eft, erat etiam Deus, duas perfonas
euidentcr'exprellit: A r n o b iv s dixit: Ccepiftiaures ani-
mx tux aperire. Vtiq; qui cumdixit erat, etiam Ofteii-
dere voluit natum quideminfantem, quinonfolumin-
fans elTet, fed etiam Deus. -
Duodecimo etiam loco, quando his prefliusinfiftat,
quinegantduas^ubftantias invnicoDei Filio conuenif-
le. Ait enim: Sed dicir aliquis: Quomodo fieri poteft vt
hominis natura maieftatem caperet peitaris,prxfertim
cum Deus ipfe dixent manifeftilfiinebeato Moyii,Qupmodo
de: vt mcmorainda non tëgantur filentio.
N O T JE. \
i. R-manfit ] AJeo corrupt™ deprauatus eß in vetert exempU-
ri locus iße, v t eum legere non pouter imus.
Ar n o b i v s leruus I e sv C h r i s t i d ix it: Dum
in Vnigenito'duas confitemur naturas, dualq; .lubftan-
tiaSjobijcitur quódalterum dicamus Dei Filium,alterum
filium hominis. Nos autem authoritate Apoftoli dici- F
mus: i Deus erat itl Cbrifio inunduin reconcilians fibi. Si e- j
mmmu’ndumreconciliauit,itavtcrederitesin lefacetet j18,
filiösDei; i homines vtiqi natuialeraoSjnon Dei fi- pom }
liosjaclu etiam reos, 8c per prxuaricationem primiho- Rom.61
minis inimieo generis humani obnoxios^, tarnen per is.
fuam gratiam hos Dei filibs fecit. Qui ergo alios Dei fi-
lios fecit, quomodo iple non eft Fiiius Dei | adunatus |
<;um V^rbo, quod caro fadtum legitiir ? Verbum quod \lo*n 1 i
eratantequam mundus eilet j 3 Verbum quod noneft Joan.i 1.
aprincipio, led in ipfo pri-ncipio lempbr hut; Verbum, lj0
quod caret initio, led ipliim eft initiurn ; Verbum quod
non fubiacet tempori, vel momento , vel atomo , v.el
pUn<fto; fed eft omnium creator. Hoc Verbum non a- .
mittendo intemporalitatem fuam, led affuniendo temporalem
horriinem perfc<ftum, perfedbus Deus, horni- 'Luc.vj$.
nem natum de Spiritu fanbto ex Maria virginc per o-
mnipotentiam , 4 quia omnipotfens Deus lie Pater & }-Utt,i.
Spiritus ftui&us. Per Hanc ergo omnipoteritiam fuam
voluit hunchominem , quern alfumplit., hoclacereal-
fumendo ex tempore, quod ipfe femper f ui t line tempo-
e : vt nó pollint iam dici duo filij,alius ante tempora ge-
nitus , & alius natus ex tempore: led vqusDei Filius Dbdiceret,
nemo videbitfaciem meam&viuetiEtfiigiturinto-. JH H H H ............ .. ,v. .. ....
lerabilis Deitas inaceeifibilem habecattabhim, quomo- minus I e s v s Chnftus. Inde eft quod dibhim eft ab A-
do credibilevidebitur,Deum&; hominem in vnum,con- j poftolo: Etfi cognouhnus Dominum IE SV Mfccundumcar-
uenifle?Ego verd.aduerfushuiulrnodiquxftionem.^ixp- j nem, y fed nunc iam non nouimus. Quail quis dicat. Etfi
rim<juidem>fuper.omnemmodum&genusmiracuii,& j co§,nP.^Amus ,^nam priufquam ad mixtionem cohchilij
fuper mentis noftrx cögitationem 8c lefilus dilpenlatio- j fictet purpura: led iam nontiouimuslanam,iedpuipii--
nrselle huiusrationem. Sed tarnenagebatur iapienter i ram,quairiterhominesomnesnullusytipoilit,niliAu-
Deo fuain naturam imbecillicati noftrx tolerabileinfa- , fuerit prxditus, dignitate.
cicnte. S e r a p io n dixit:: Nullus tarn euidenter D iui- Impingitur hoc loco: Ergo vilis lana fuic pnus Iesvs,
nam humanam^; naturam in vno Chrifto diftinxit, vt &Dealicas fuperueniens fecit eum purpuräm ? Non itä
obiurgantUr contra eum qui negant Deuin in
vnum & hominem conuenilïe.Et-adderetdicens,Ego ad-
uerfus hunjfmodi quxftiqncmdixerim, &c.ARN.dixit:
Bene confiderafti lolu ilium Apoftoiicè docuilïe,Dc«>»
ejfe in Chrifto mundum reconciliantem ftbij verum etiam contra
eos fufcepifti,qui dieunthomineminDeifiibftantiam
conuenire minimè potuillè.
Tranfeamus duodecimum, 8c ad quartumdecimum
veniamtis. Ait enim in feqiientibus.Quaiitum Ipebtatad
rationes 8c fenfu's humanos, ncquaquam polfent inter fe
cJ«Ejnuenire Deitas_& ljumana conditio: conuehiunt ta-
menin Chriftum, & vnus exambobus. Emmanuel. Qui
vero feparat 8c hominem leorfum, & Filium Dei ,& a -
lium xftimat, is mihi videturveritatem non inrelligere,
& videre non pofte. Item' de quartodécimo diceiUus. Vt
oftendèret duas inyno Dei Filio inefte fubftantias, aitr
Quemadmodum ferri materies yum in medio fornacis
xftu conflatur, ignis inftar ardefcit,Ödn eius Ipeciem ver-
titur ad calorem , & candörem iplius imitatur. flammx
vi(5tricis;ita caims natura,cüni xterno atq; ïncoiiupnbili
DeiFilioeftconiunfta,dcftitit.eflè,quodfueiat.SERAP.
dixit: Quid eft, deftitit ëflê quod fuerat ? ARNOB.dixit:
Sequens vcificulus mdicat,quaie dixerit,delijc efle quod
fuerat. Ait enim in fequen.ti fermone. Nec vlterius
dicimus: fed antequam Spiritus veniret fuper Mariam,&
virtus Altiflimi o b u m bra re t ea m hoc fconcipetetquod
landum vo care tur Filius Dei, ante hoc iple vterusMa-
r i x , quamuis mundus ellec à peccato & lanbtus ;.tamen
vilitare hiimanitatis erat vt lana optima & inebmpara^
biiis vriiueifis qux erant fub cxlo virginibus :eratq; tails
ae taiitä, qux deccntet & in fe Dealitatem Fiiij Dei, licut
conchilij lanafanguinem fufeeperit, Sc ipla lana efleceD|
far et lana’ÿfed vera pfiipuraper fanguinem fielet mëitio-
ratum:- 6 Non enimlana, led pretiola eft huius latïgui-
nis capax. Quod li languis hic lanam tantamaicltate
fußliniat per fuam admixtionem, vt nulli hacliceatvti,’
nifi huib , qui regia fuerit prxditus dignitate ; quanto
magis quando Spiritus Iknétus venir in Mariam, 8c Vir-:
tus Altilfimi obtimbrauit earn, hoc 7 q.uod natum eft
ex cz.defemme Dauid fecundtm carnem, fecumfecit Filium
D e i, vt lie eftet Maria , licut xes&r(9>,'<&j ? Quia ante
Mariam 8 fuerunc alix cHiiftotocx, fednon virgin es ƒ
nec ex Spiritu famfto, nec virtute Altiflimi obumbian-
cc. HxcaUtem & eft fola,.dc fa&tyjColz virgo,
, : ex Spiritu fanblo. & virtute Altiflimi
ebneipiens^
N O TÆ
Lib. z-de
reel a fide
Tie Dee trim & vno, &c.
Cum centyo ] Deleutmuscum tentaute * quodhnbet v e t .
. t , m m Vcre rubus j Vlaccue Albintu , ju t & Alcuimu
dtcitur,C^roli Magniq:iond<*m preceptor, anteoftingentosannos, hu- j
sue loci etinmfub Arnobij nomine it* rn en init: Arnobiusin Confli-
dtu.fjiicm habmc cucnSetapionerubum pofuit mafculmiVeneris» di-
cens: Ec licut verc rubus flam mam habuit.
OsnciTVR iterum : Daosfacis,filium homihis, &
Epift. * d
Flautum
Men um.
N O T Æ.
9
r. Deus erat in C hrifto } Hoc Pauli teftimonium a Cyrillo aliifjs
Ephefiifi concilii Patribtts non feme! producteur, * d confirmandam v -
mtam Ghrijh tn du ibusfeebftantiif perfonam, aduerfets tieftonum.
2. Homines vcique 'J VetMcodex, homini;.
-3. Wet bum 1 quoth non clt à principle ] V emporte riimirutnaut H H ,r> -----------, -------—___ ... . . . . ,
dnrationis, tjuemadmodum Angeli cèteraquecréât*exnihilo , que. ! Filium Dei.Relpondetur; Nondubsaddiuifionem fa-
<-m 1 in vna Dealiratc duas rante Patre [ctltcet dtUmo liibftantias diftineuo, : quantum Jolut Vaterafeipfoed}, F Hues'au- v m m i i < • 1 ° * I vnam,qu? nauuifatemtemporalem habuit,alterapiquç
•••4 Qma omliipocens Deus ] jmUfi .djmmm . J 'Xfkmmm Pcnltu?cemPc;niublacerenonpotult.Vnamjquamfans
finfm.Wc voluir,&U-cii? V m piælepc potinis, pannis obuplurus, cicdit a'care & laj.
Sed nunc iam non nouimus] Addidimus aduerbium nunc, ex •pientia:alceram, qua iple créât nafeentes & dateisv tviuanc^&
crcrcanrætateiJelàpientia,.Vnam,quabaptiea- detente. Quid ell obkero, quod Paulus Inc auf Nunouid'Clwiltum rill. lC ,m „ ln r r • . /» »,
poit rcGirredionm m&iuatr Nonne,II,in,fcmnduai c t,nerardu- I _ ' 1 - “ “ n a ihc atio nem acciplens : aliam.
rcitatum » cumqùecadem inccelum profedom; ac olim indc vcntU'
rum (ciebac : Quomodo igitur Filium fircundum carnem ft nolle ne
f'Ouoniam Imiiul atqueex mortuis reuixerat, fttius eratex D ui-
qua ipfe lainftificat & aquam pariter &Baptiftam. Vnan.,
qua dormit in naui, & excitatur d dilcipulisraliam, qua i- J More. 4.#gi
pie excitât vt excitentDominum.Vnam,qux fublit ven- M*tt.i.iA .
» _ a. b. C ■ ' ■ r » -------. . . . . . . u u m u m Matt.i n.i cinmemia ilium öCoolk Ä proareri , quam excarnis innrnmatc. f jc i- i u . » u a u i , u u • i t ■ IUU11L VCI1-„ 1 „
Vnm itaqtic eft Chriftus& Films & Dnmnms. tis, Hatibus,& tempellan = aliam,qua venus imperac, & F
6. Nonçnim lana ] Veladdendut
modo vilis & abieda temPcftatihusiubet. Vnam, qua plorat hominem mor- |
eft Maria,ftd &c. *ut certe mutila efijententta.
tuum:aliam,qnaimperar morriivt relinquat mottuum& 3?
7. Quod m«um eftexeade lemiiic Dauid ] Nomen Dauid non fepuItum.Vnam,qua vendituradifcipuiq:aliam quato- ^-+4-
tuipredimirmundum. Vnam.quafellecibatur.dhota- iM.trh.26i tur in aliquot codtctbus Latintsfu/JJe,na\amcxLcmine,vt letcleoit A r - i, 1 .. »wq/yi*
y,obi:.,:L,i;a*m,v,h.b'tv»ts. u , 4i,hm/1r*. curac,eto:aham, quapanevtcæsteru^cibat.&propmat 1
8. Fueruntali* chriftotoc* ] Et hoc a Cyrilfo defumptum efi, *d Pocumm gaudijfempiterni. Vnam,quatriftaturvfq;ad ..
AEgypti monachos ftribente : Ab co quod lnundi lumus, Chri- mortem : aliam,qua à triftitia libérât,atque dat gaudium i 2>S’
fti appcilamur. Vndionem habet.sàfando^Iplâ vndio docet vos..; vitx.Vnam,qnamaritur& fepelitur:aliam,quafepulcra Matt *7
ErgonlhlliacérecablurJ., qm ptomitcnc qnqrhmlibccvriftotumma- appriat.ikc.Vnam.quavidenribus ApolloliseleuatUS ell: ' '
trcs^f»r<oavr,Cbri(tiparas,appellareaiiimu1nducerer,&c.Solaau. - f ’ o. r a \ creuatus eit
temmieromnes, làcra VirgoChriftiparafimiilac Deiparaappcllatur, ^lcoelos>oC ledetaddexteramPatriS: alteram, quaade
&ellc.dignolcitur. linu Parris non abfcellit : led lemperin Pacre, & cum Patre
jP/i/.jö.iS.
Wan.j.QZ, c G
Pfal.ilß. 6:
1er. 23.24*
fuit,&r elfe non definie.
I Obijcicurergo : Ec quando in vuluaVirginisVerbum
O b i i c i t v r nunc de tentationibus & pafllbni- card fiebat, & quando in prxfepe pannis obuolutiis erat
bus eius : Verum ipla Dealicasfimul, 1 interpretation? infans , &crefcebacxcate&lapienria, &cxteraexerce-
Diabolica, fueri,c in palfione Iudaica ? Ad hxcaudi pro- bac, qux tota vita feciffe feimusjde linu Pacris nunquam
phetam canentem ; Quomodo Dominus amat iudictum, ne diicelfic-refpondetur.-Gum quidam interrogator cui-
C? non derelinquet fancies juos. Ad^baliud: Sinondelerti damdicerecerudito-, Dicmihi,inquoloconuncDeus
lunj crespueri in camino ignis, fed iple qui femper fuit eft? Fertur tale dedifle relponfum. Die vbi nonfit,&in-
Filius D e i , ibi a inter ties quartus apparuic : quanto quire vbi fit. A t vero cum propheta clamet : Siafcendero in
magis nondereliquit Sanbtum luum, cumcoepirin va- coelum,8cc.Etipfedicac: Ccelum& terramrepleo,quomodo
lua Virginis concipi,& cum nafeente nafci,cum laélante poteratfieri, vr qui vnus eft cum Pacre & Spiritu lànbfco,
la6tari,cumcrefceiueciefceie?Ipfevtique5cumtencato deelfec Pacri & S piritui fan d o , cum eftet in vulua Virgi-
tentatus eft,& cum crucifixo crucifixus eft. , ' nis,cum nafeeretur, ladtaretur, &d. tamçn de linu Paras
Obijcitur: Quomodo ergo Deum impaflibilem afle- nunquam dilceflitEtcumhxcdixilTerjIvDicEs & o -
ritis,quidiciris limul conceptus,fimul natus, fimul e ft& mne’s auditores-dixerunt:Satis fub tile quod afleris,& vi-
tentatus, & paflus, &prorliis Sanétum fuum nunquam fleci a nobis non poteft,nili aliquibus hoc fuerit compa-
deferuit ? Refpondeo. Memorefle debesexempli lanx rationibusdeclaratum.
& fanguinis ’conchilij. Cum ergo fabha fuerit h xc lana j1 Dicite mihi,dixit A r n o b i v s : Vnde fdns nafeitur?
peradmixtirinem languinispurpura,cum netur, aur fila- OH! cclpondentes dixerunc:De vena cerrx, Arnob 1 vs
tur,autto^qiuetur,lana vtiquerccipitmaieftatem. Nun- dixit: Vena hxc vnde nafcicurfons, Pacris locum oppor-
quidnam qux torquecur, dpurpureocolore deferitur? tunein veftramente depingat, vcfit Pacer vena , Fiiius
Addo&-aliud exemplum:Vcrbi gratia dicamus ; Securis fqn$»qui natus eft de vena:de vena véro & fonte non na^
ibluarboremcum verberaucris, &lplendorem folis, fi feitur fluuius, fedprocedit. 7, Aliudeft nafci,,aliudeft
eum fimul percufleris.arbori quidem infligis vulnus,So- procedere. Quicquid ad viuificâdum pertinet,& ad mêlera
vero 8c fplehdorem fimul percutis, & calorem im- dendum, & ad lauandum vniUS eiufdernque fubftantix
paflibilemderelinquis. Quod li arborera ad ibtum per- clhfed cripartitxpeifonx, vtfitvenaPacergeneransFi-
curienrisSolnondeferit,quanto magis lanbtum luunf hum, quemdiximusfontemiexvenavero&fontenon
nequaquam DeiFilras,qiim4cft Vcrbum.in palfione de- nalcens,fed procédais fluuiusfirSpiritus lkndtus.Sitque
feriiic? 4 Et licut vere rubus fbmmam habuit, fievere fecum connexa pergens,vc vnum finr tres,8dic v^re ties,
pafliiseft Fiiius hominis : 8c licut vere non incenfiis eft, vtvere vnum lint.4 Fiiius ergo idem fonsvirx fimul cum :
fluuio eodem Spiritu lànbtÔ procedènee ex Pacre & Fi-'
lio,circuit vniuerla orbis teri'xlparia,litientes potans, a-
riditatesinfundens, terras rigans ,fordes diluens jfabri-
cans, IblidanSjOmmumq; hominum,auium,pecUdum,
repentium ,pifeiùm genera viuificando fuftentans : nec
eft omninocuiquàm vita, nilihis,quibusfons&fluuius
exyenafonris exipfiusgremio procedens circumeundo
lordes lauet,ariditacesinfundac, titientes potet; xftuan-
ces refrigeret, anguftiatos rcci-èet:hominüm,auium, pe-
cudum,reptilium &pifeiumgenerariones vniuerlksiuo
hauftu fuftentet. Vena autemnunquampatiturfontis ex
fe antenafeentis .fluuijex fe & fonte proeedentisablen-
riam. j Quod fi elementum aqux feruituri noftrx fubie-i
dtum hanc probant habere pocentiam, vrvadens curfu
li c vere non palfus eft Fiiius Dei.
N o t a
t. Interpretation!? Diabôliea ] Lubentius legerem , in tentatione J
prifirtim cumpaulo pofifiribatur, cum ienr.no icncacus eff. '
2. Incer eres, ejuarms apparuic ] Nabuchodonofor namque exclu-,
m.iße r efer tur. Eecc video quatuor'viroslolucos , & ambulante» iui
; inedipiguis, & (pccics quarti fimilis FilioDei. Sic & Irenaus mar-
. tyr iudicauitfcribens : Parti» .Verbum non in vna figura olim vidcb'a
I tur j 'tientin Daniele lerrprum eft , aftiftens tribus pucris in fornace i
i guis ; & liberans eos. E i Ttrtullianus : Hic erat vifus Bäbyionito'
rcgi in fornace cum marcyribuS luisquarruSi &c. Libr.^.adutrf.Marcio
nem.