!Rcm/gif Eptfcopi lihentenßs,
lluc^i^ril^icSäcramentumjVdciatmcns, rettcrcntiam , tuanonmligeo-, aut Herum caput pedibus : Non efiis mihibeceffafë
debetc prxftarc ei, ad cuius corpus fumendum acccdir.
ldeç, iîibaudi » quiahidignè^xfunfitiYpcrcipere falucitc-
rum iacKunetuuin v^dciicolîmtiwwrKwb Corinthij multi
iKprmi,ui cft ,\&ngucntcs&iml/ectüts,id eft, febricantës &
Mrimuiu multi, non m fomno pads,neqyquietis,fed morte
damnanonts.idéftjmortuifunt morte çterna propter hoc
peccatum. Vbiensdcmonftraiequia,quicorpus Domini
indignepercipiunc, iudictum inde iumunt & damnatfo-
nem, ottenditquoldam Corirttliios vmdi&am in præfen-
tiapecccpillc, qui inconiideratc & iricuercnter illud acce-
p étant, quiaichribus & infirmitatib. muitis correpti fiinti;
& quidam eriammorrui, vcillorum exemplo cæteri terrêrij.
^ :Scdmitltomagis> (jttxvidentur Membra corporis infitmtora
efie, necefiariorajunt;^ &quaputamusignobiltorameMbr/f efie
corpor is ,bis honor em abundantiorem circumdamus: &qua inbone-
fiafuhtnoftrq abundantiorem hoticfiatmh,tbent. | | Honefta au-
tem no fir a nttliius (gent: fed DcusteMpeiituit corpus, ei, cut deer at,
abiindamiormtriliucndohonorm 1 f vtnonfitfcbifma
pore fed idipfum pro inuicemfolicita fiat membra. . t Etfiquidpa-
tttur vnum membrum, compatiuntur omnia tnembra: finegloria^
ttir vnum membrum , congaudentomnia membra, f Vos autem
efiis corpus ChriHi, &membrademembro. + * Etquofdam qui-
dempojuit Deusin Ecclefia primutn Apofiolos,fecundo Prophet as,
\tertio bottom,deindc virtutes,exinde gratias curationum,opitularemue
i vcfdifcêrenr non debere indigne Ôcnegîigcntèr' j tioÈes,gubernationts,généralinguarum, interprttationes fertno-
m
m
tm
*TZ,Î
Wtyl.
corpus D'ôrhini fumi. c^odfinofmetipfosdiitidicaremiis, ideft! num. sb Numquid omnes Apofioli ? numquid omnes propbetoe ?
dilcuccienius,& examinaremus vitàm nolcram,vcrum di- ! numquidomnes Doftores ? f nuwquid omnes virtûtes ? numquid
j gniellèmusnecnc , & (i nolmetipiierrorei nbftroscom- i omnes grattant babent curationum ? numquid omnes linguislo~ -
| gerernus, nonvtiqiuiHd«armuryiètà nomcbtmnaremurd ! quuntur ? numquidomnes interpretantur. t Aetnuldnttni au-
j Çhrifto, neq-, in hoc Ixculo ncqj in futuro •, dum iudicamur tem charifmata meliorà.'■ Et adhucexcellentïorem viam pobis de- •
autem in paucis, inillh vidëlicec, qui inhrmànturr'febrici- . monftro.
{ tant in prxlenti > & in illis etiam qui moriuntur. A Domino
| corripmur & Hagellamùr cor porcper illôs, vt ipfo timoré F \ Ejfiritualibus rf«MM,Subaudi,my fterijs, nolo vos ignora-
perterriciHo« damnmnræternaîitérf«;w boemundb , ideft, j A~Jrefrafres, ideft, nolo vosignorantes’reddere. Sctw
cumiiihdelibus&aniatoribus huius mundu Nihilèmfti'l quonïamcumgentes ejfetis. Reducicur ab Apoltolo Cdrih-
diftat ab infideli>qui ineuerenter,cum fît omnibuspeccà- j thijs v it* priftinæ'Conuerfatio in notitiam, vt ex élus çbn-
tiscriminalibusconimaculacus,ad menlam Dominipae- fîdeiatione crefcanc in nouam ço'iiiierfationem.. Qup*
fumicaccedercjfed potius deterior ëft illo,dcmaiori pcena
dignus , t^üia melius cft viam vericatis don cognoicere,
quam poft cognitionem rerrorium abire. Itaqucfrutresmei
cum conuenitisad manducandum corpus & fänguinem Ghriiti
in Eccclefioj inuicem exfieÜatevt multörum iïmul celebre-
tur, &omnescommuniter ex vno pane communicate,
quia iilaOblatio vnus paniseft,- de communis debet efle b^
mnibus. . Siqßmefimt, démi mandaat, ideft, quiimpanens
eft, nec^ultieiünarecuiT) cxteris, domiterrenp pane ve-
icatm^Fr non iniudüium conueniarü,id e(i,ncc corpus Chri*
ftireprehenübiliter percipiatis ad damnationem veftram.
Camaautem, Subaudi, qu*reftantinordinata3 curnvenero
dijpodam. ®
C a p y t x i i .
Varijs dantur varia eiufdem Spiritus fan^i charifmata, vt
in modura nüniani corporis quifque fiiofungatur officio
, & mutua fe opfera Omhes indigere'cognofcentes y
rnutuo fe foueant:& ita Chnftusiux prouidic Ecclefi*
I de varijshqrbinum flatibus,
DEfyiritujdïbus äutemjiolo vos ignorarefratres. f Seit* qtto-
niäiu tumGenteseffetis, adfimulaebramuta prout duceba-
mni e tint es. ‘f ideo notutu vöbisfaiio, * quod nemo injpiritu Dei
IoqüeuSidicit anathema Iefu. Et nemopotefi dtcerè, Dannnus lefus,
1 ntfitnSpnitufaiiäo. |||Dtuifionesverogratiarümfunt,idem au-
I temffiritus: j;,Etdiuïfionesminifirat'ionumfunt,idemautempb-
minus: j Et dimficnes Operationen! funtadern vero Deus, quiope-
\raturomnia mommbus. f Vnicuiqueautem datur manifefiatiO
I Spiritus advtilitatem '. t Alij quidemper Spiritum datur jermo
I tßpientu z alqaütemfermpfcwntujecundumeundem Spiritum:
ultcrifidfsm eodemSpiritu: alij gratiafamtatum invno SpiritU:
j* alijoperatio virtutumyaUjpropbetia, alij diferetio (ftïrituüm', alij.
i r ^ p ö generalinguarum^lijinterpretatiofermorium. j * Hacauterno-
mtna opaatur vnus atqfidzm Spiritus ,diuidensfingulisprout vült.
i.6. - .' I j Sicutenim corpus vnumefi^membro-habet multa, omniaau-
Zfh^.b.6 temtnembra corporis cumfint multa, vnum tarnen corpusfuntiita
■ '**• 4i &Chriftus. .jr' Etenimmvno Spiritu omnes nos in vnum corpus
IJ5- I baptinatifumus,fiue ludaifiue Gentiles,fiue[erui,fiueüberii&o-
|1 4 * I mntsin mmpintupotatifumus. f TXatri & corpus noh efi vnum
L1/ ' inenibTHi9,fümultmSidixcritpes:Quoniamnonfummanus,
F1^ i non fum de corpore: mm ideo noneftde corpore ï j - EtfidixeritauL
ris:Quoniam non fum oculus, non fum dé corpore: num ideo nonefi
■ Sa.-,rc.$, iS P5-
W - -
Ï )
9- i
l%
*>•
20,
niam fîcutgentilitec viuentes foetebant in mepd'acib., &
èrfbEe}quiaillacukura'nihil eratjficiam Chriftianiefreiti
diuims præceptis cum feruore animi debebant oblequi.*
Gen tes autem li lie gentiles appellantur, qui ab eTfOre pa-
trumfuorum, inquonalcuntur, in religionem melipris
vitæ non commutantur. Vnde &' gens quæfîcmanety vt|
genita eft, vocatur, hi Tunt Paganiqui ad diuinum cultüm
non aCcedurit: ^ Q^osgentem nUhcappella;r, non quod
tunctemporis Pagameflent, quahdp ifta dicebat : Seal
quodànte notiriamfideifuetanr ,'hoceft , quod ait cum:,
genres èfîètis,& fîibaudi,iamnoneftisi Legicur & gensi,n>
bono, ficuteft, non tantùm pro genre , fedytvfilios Dei
congiegaret in vnum. Adfimulacbra muta prout ducebamini
e««r«.Subaudi,eratisfîmulachra,quæan:mulandodieun-
tUr, eo quod fimulerit hominein, &noridit homo equus,
& non lie cæcera.quç huiufînodi idcirco àppell.antur,qùia
neqj enim eft fpiricusin oreipforum. Si quod aurem ver-
bum ab idolis aiiditur, drembntim deceptioni, 8c non li*:
mulachrorum infenfibilitati aferibitur. Adhæ,è brànda
catnadærhonibus quam etiam ab ariilpicibus 8c Philofo-
phis;dehpientibus impellebantur.EteftfdnfusJhcut,cum
genres efïètis, dæmonum templa fine relil<^atione pro vc
ducebaminijfrequenrabàris^fîçmododumàgiminlSpiri-
tu fànitb.fèçun dum fan am. dôârinâm noftram ad E'ccle-
fwm Dei accediVe& prteceptis fal u tiferiscu mbtnhiihu m i-
IrrMe obtemperarecontendite.Etquod aicit p ro v tau -
^cebamini f oftendit eos canram veriërationem exhibuifïè
fîmrfhichïiSjVt ebiutn eu kum neqtiaquàhvab hofreientVâ
qu!buicunq-5hortarentur>monerentüi&;,ducei'encutper-
fonisjita & cbnuerfîdilrgbntesDeüni,îyPaulhm, & C o -
apoftoîbseius^einere non deberent fîiæ falàtis amaïO-
res.J^o,fubaudi,quiaDeumcognbuiftis} & quiadefpiri-
fuah b usmyfteri jSjhol o Vosign oranresre d d ere,jNyr w m vo-
bisfacio quoi nemo in Spiritu Dei.loqttensM eft, nern o Spirit um
fàtnftum habens, &per Sj5iritum faoâumJo.quéns , qui
lingiias ihfantiumfacitdifertàs,Dicitanatbema lefu, In dç-
efètW'fuiliniani Imperatpris, anathcmâ,fepàratusà'D’ep!
tvbcatürj: Legftur &ihcànonibuspro/maleuiblibhé^ le'-
gi^ur & proauifîobèjfîcùcipfc Àpbltolus ait in Epiftblaad
R.om.Optabamegoanàthemaefieprofpatribus m e isy id éli^ a-
bamproeisinterficifècandumcacnem.Ponitur&pLoab-
o minationc: Hic verb pro fèparaf ionc’ pbn lr u r. Icaqjri ul -
lus fpiritu Dei afflatus dicitipfi Iéfu.tu es anatHemajid eft,
tfal.
j de corpore': Si tqfwn corpus oculus: vbiaudttusï Sïtotum auditus: j Ccp^ra tus £DeÇ>d>atre ,& rpiri tü faridt'o, 8c aliqüa p arte,‘i h'
j vbiodoratus: "f Ûunc autem pofiïtt Deus membra, vnuniqüodque j fetior. Ho b^uoriin d am hæréticorum vefania inlâniendo Ieoritm in corporeficàcvoluit. j Qÿoifie fient omnia vnuin mm- dieercrn6ntimuit,idcirco anàthemate,îd eft,fepàràtione a
brum,vbi corpus h f Nunc autem multa quidem membra, vnum i Deq&Ecclefiaperculfi Cam.Etnemopotefidkere'.Doniinusle-
I autem corpus; f Nonpotefi autem oculus Mere manui : Opera fus Hifi infiifitu fatiUpfin facra feriptiua dicere, aliquâdoper
T I ' T ? bês ' ■ nii.9‘,1 ’ [■'- ■? ii k ^ |
; , . . . ‘ , I M lM
Explanatio in lip ifl. /. adCorinth.Cap, X I I .
A | fîmplicem fermonem accipitur vteft, N on omnis qui dicit i mina, &intclligir, & advtilitarcmalioruiiicxponit, ficut
mthi Domineintrabitinregnumccelorum. Aliquandoveropro I Hicronymus, Auguftinus».Hjlatius ipfc
jpfa re& faclb,fîcat ait Ezcch.Rcx adEfaiamtnon fuit ver- i
buin,ideft,rcs in domo meaqupd non oftenderim cis. Sied
Scinhoclbcoprore&fabtopbnitur.Nemopoteftinquit,
dicere, id cft, corde credere,ore confiteri, bedigna opera I
fîdciexercere Iefum diligendo , Dominum aflèrere nifi
fpiritus fanélii gratiafueritintrinfecus edobbus. Nam ille
dicit Iefum Dominum cfTe qui credit cum Patri & fpiritui
fanbtocoæqualemj&coomnipotcntem.Ethanc fidem
confîtetur feruando prsecepta illius quibus vera diledtio
comprobatur. Dicamus&hociüfum breuiter Conclufio-
ne.Nemo pote ft dicere,nifi permiritum fandbumfucrit il-
luminatus. Diuifiones verogratiarum /«»/.fubaudi non meri-
torum: ide autem Jpiritus, (ubaudi,fan<5tus, manet Temper v-
nus in omnibus écindiuifiis.Notandum autem quod non
ait diuifiones meritorum funt fed gratiaru,quia dona Dei
gratis daptur non humanis meritis tribuuntur. Ynde ait
S c i e n c i a a u t e m q u a n d o e x p o f i t i o n e s i l l o r u m l c g u m u r 8c
i n t e l l i g u n t u r , 8 t : f b c u n d u m e a s v e t u s t e f t u m e n t u m a u t n o *
u u m t r a d i t u r . E f t e t i a m f a p i e n t i a , q u a a b f t i n e t q u i s d p r a -
u o o p e r e , S c i e n t | a q u a n d o 8 c a p r a u a c o g i r a t i o n c . I t a q u e
f i u e f e i e n t i a m h u m a n a r u m r e r u i t i h a b e a m u s n o n e x n o b
i s i p f i s , f e d e x d a n t i s S p i r i t u s f a n Ä i g r a t i a p e r c i p i m u s .
Q i i o d v e r o d i c i t , Secundum eundem Sptntim, n i h i l é f t a l i u d
n i f i d i c e r e ; , a l i j d a t u r f e r m o f a p i e n r i a e f e c u n d j u m v d U n t ä t
e r n e i u f d e m S p i r i t u s f a n d b i . ^ / « r i . S u b a u d i , d a t u r Eides in
M<kwSp<rit#,id c f t , p e r e u n d e m S p i r i t u m . D o m in v s l o q
u i t u r i n E u a n g e l i o d e p e r f o n a P a t r i s , h o c e f t o p u s D e i ,
v t c r e d a t i s i n c u m q u e r n m i f i t i l l e , & A p o f t o l u s n d c m d i c
i t d a r i p e r S p i r i t u m f a n d b u m . V n d e d a t u r i n t e l l i g i , q u i a
q u o d d a t P a t e r , p e r S p i r i t u m f a n d b u m d a t , d a t i p l é S p i r i -
[ t u s f a n d b u s c u m P a t r e , & F i l i o , q u i a v n i u s e f t p o t e f t a t i s ,
8c o p e r a t i o n i s c u m i l l i s . F i d e s e r g o , q u a c r e d i m u s i n
ad Romanos. Q u is prior dedit till,id eft, Deo fidem fuam auc Deum, & a Patre, & a Filio, 8c à Spiritu fandbo datur, nec
aliquid & retribuetur ei) fpiricus namq; fanclus in fe ipfb v- j eftnaturaliter in homilie^ fed à Deo datur, quoniamfîef-
D
nus idemque manet,id eft,immenfus,indiuiuis,& infepa-
rabilis cum Patre & filio, fed dona illius diuifa funt, quia
non omnibus æqualiter confcruntur. Vnde fatendum cft,
quiacumDcusperdiuinitatispotentiam vbiquefit, non
tamen vbique eft per inhabitationisgratiam, 8c in quibus
habitat pergratiam,nonaequalicer habitat. Sicut ergo mare
immenfiim eft, 8c aduenientes fecundum capacîtatem
vâforum fuorum, & difterentiam hauriunt, Çc non exina-
nitur tnaie, neque cuacuatur, fiefpiritus landbus cum fit
immenfusr, diftribuit ip(c iuftis gratiam fiiam fecundum
quod ipfi videtur : ipfc tamen omnipotens in immenfitate
'•fila pei'feueLatôr quantum vuIt,&quomodb vult,cui vulç,
8c quando vult dat,& nihilminus habet,quiaçxtrafe nul-
? lierogat. Et diuifiones miniftrationum funt. Verbigratiaytin
?^pifcppis,PresbyxeiisiDiaeQnibusc*tetifque ordinibus,
qui fpiritu(anébo diftiibuentç,Ecclcfi* miniftri conftitü-
uncur. Non perpropriam hominisdeliberationem, fed.
per fpiricus fan£bi efficientiam. idem autem Dominas, (nbzn-
diindiuifus manet in omnibus .Et diuifiones operationum funt
idem vero Detis,qui àpèraturomnta in omnibus. Qvrçmfuperius
appejlauit fpiiituiiijmodo vocat Dominum & Deum. 'Et
ter idem dicendo manjfeftat, fe fe loqui d.e fpiritu faqd.qj
f e r , o m n e s h a b e r e n t f i d e m . Alij gratiafanitatumin vtio Spiritu.
D e g r a t i a f a n i t a t u m d i c i t , q u a f a n a n t u r i n f i r r o i , v e l a : -
gti. Alijoperatio virtutumin e i j c i e n d i s d a e m o n i b u s & p a t r a n -
d i s a l i j s m i r a c u l i s . Alij Prophetia, q u i à S p i r i t u f a n d b o r e p l e -
t u s f u t u r a p r a ç d i c i t , v e l P r o p h e t a r u m l i b r o s e x p o n i t . Alij
diferetio fiintuiim, v t n o u e r i t q u i s l o q u a t u r e x S p i r i t u f a n -
6 b o , v e l q u i s e x f p i r i t u h u m a n o , f i u e m a l i g n o , f i c u t l o q u é -
b a t u r p u è i l a , qua magnum pnfiabatquafium Dominisfuis] , d e
q u a P a u l u s f p i r i t u m p y t h o n i c u m c x p u i i t , & f i c u t l o q u e -
b a n t u r M a g i , & i n c a n t a t o r e s . Alijgeneraltnguarum,idçÜ,
v a r i e r a s f e r m o n u m , v t A p o f t o h s f i i c r e d e n t i b u s i n e x o r -
d i o f i d e i . Alij inter prêt at to fermonum. V t H i e r o h y m o q u i d i -
u i n a s f e r i p t u r a s e x H e b r s o i n i a t i n u m t r a n f t u l i t . ' Doc autem
omniaanx e n u m e r a u i m u s e t i a m p la n operatur vnus at-
queidemjpiritus. A d v t i J i t a t e m f c i l i c e t t o t i u s E c c l e f i * i n
q u o i n t c T l i g i t u r P a t e r , & F i l i u s q u i a i n f e p a r a b i h s e f t e o -
r u m o p e r a t i o , Dtuidensfengulis prout vult, E l e « 5b o r u m d o n a
| f u a , n o n f a m e n i p f e d i u i f u s & p f c v t v u l t , q u i a - ^ o m n i p o -
t e n s e f t . Sicut enim corpus vnum eft & multahabet membra, 8c
I cetera vfque, ita & Chriftus, Subaudi, cum Ecclefia vnutn
| corpus. His verbis docec non debere inflari quemhber
aduerfusalcerum.Quja & fi non magnum tamen patuum
fed non feparat inde Panem&filitiro^'uia Quorum ynaéft eft Ecclefii membmm, Sc Coin omnia membra, (me fint
vittus.natura&fubttantiavna.horumYnaeftoperaiioin- magna,fiuepama,fiuehonefta,fiucinhoncftacorpus hu-
diuifa, qoi videlicet Dens operatur omnia bona in omni- manum formant.itahomines dmerfi menu vnamEcde-
bus. Quibus verbis tollitur humana atrogantia.cum fine fiara tedificant,& vnum corpus C h r i s t i faciunt.Cura
fpiritu-fan&onecmagna nec minimabona opetati poilit ] C hristo enim quieft caput Ecdelix, ipiaEccieGamtel-
noftta fragilitas. Altius moiSCt Apoftolus in Trinitate j ligitar,qaaeeftcotposeius.-Be»im m pwjfmW.Stibandi,
nuiibs Faciédosgradus,dum primura ponit fpititum fan- fando, deqaofcriptumeft, Ipfiros tidbitmSp,rttufandum*
fecundoDominum Chriftum, Tertio Deum Pa- j ao&ipi.Et,n^quisrintlmfumttx4qua&Spmtufa«ao, o-
ttem quivnusDeusdiftabuicdonaiua. manens in fern- j m»etawi»v»#intorf«cumcapitcnoftroChnfto,&omnes
diuifus. Vtiicuique autem fubaudi fidelium datur mdnifeftatio nos vno fpiritu potati fumus. Quafi diceret potionati,vei
fbirimadvtilitatem. Edllius videlicet,qui pcrcipit donum vnum fpiritum potauimus quia tempore bapufmatis ora*
fpiricusfandi&aliorum.Quiiautabilioerudiuntu^auc nesvnum Spiritum famftumaccepimus. Nam & corpus non
exemplo ipfius in méliorera viram inftruuntur, & in Dei eftvnum membrum fed multa, quia vnum membrum non fa-
laudeWjexcitantur, ficut Dominus moner, luceatlux veftra cit corpus | fedmulrainfimulneruis conglunnara he o-
coram hominibus8c extern. Manifeftatio vero fpiricus fan- mnescredentesfiuefint fublimes vit* merito, hue parui,
éli ipfuméius donû. i. nte«ll.ig. .i cur, quodi i•p fri hi omini mani- i [vnum ____ — corpusefficiuncconglurinanteeos , n, Sidixeritpes,« . , a£ e iiin r mnnlnrinonrAPn« wirnirp virtuce Spirirus
\rnrirnc
feftat datum fëei ad vtilitatem fuam, vt re&ecredat, fan-
fan&i. nmfum manus: non fum de corpore, in
(fteviüat,&ytaIijexeovriIitatempercipianr. Siuemani-
tarrogatiue eft legendum, & Subaudi, vuque de corpore
feftatio fpiricusideirco dicitur , quiavbieûnque per dona
eft, caput corporis fui, ideft, Ecclefiae Chriftuseft. Oculi
fuWùeri't h ilico per operàtionem iuftitiæ manifeftatur.
huius corporis Apoftolifunrintelligendi de quibus did-
H m À ip tu m çft. Ignem vent mit tere in terram, & quid volo
1 tur.pulchriores funt oculi eius vino, fed & prædicatores
nifivmdeat. Alij quidem per Spiritum fàndum daturfermofa-
qoi fibi arque alijs fpiritualia prouidenc, aures funt fideles
piewfiie.Modoincipiteyponere diuifiones gratiarum& mi-
auditores. Nares,qui vimdilcrerionishabentinterOdo-
*m&tiontim quæ per fpiritum fandlum dantur, Intelligk,
res virtutum,foetorefque viriorum.Os,qui diuinaeloquia
tuf fapientia in vitàndîsmalisi& appetendis bonis. Scien-
alijs eruiftant,id eftDoäores. Manus,qui operantur,vnde
tiavero indifponendis ordinandilquehumanis. Etenim
fundos fiue agros excolere , domfimpi udenterxdificare
fainiliipi competenter prdinare atllcieiitiam videtur per-
tinèrt. Alitfe.r fapientia pertinetad çognitionem rerü «ter-
alij viuanr. Pedes, qui negotijsfecularibusad vtilita- *
lern exterorum difeurruht. Si dixerit tailspes , non fum
manus quianon habeo quod tribuam, vei non pofluro o-
petati vnde alijs viâùm ttibuam | proprereanon fum de
nacum.quia credimus DeüTrinitatem habere in perform, corpore C h r i s t i , num ideo non eft decotyore , iubaudi, v -
vnifatem infubftantia. Scientiaverohumanarumrerum, tique eft de corpore C h r i s t i . Sic mteUigendum de
ficut fupradiximus , fiue fapientia eftlecundüm Grego- aure &o culp , quoniam licetdicat bonus auditor, non
rium : quando quis veteris teftamenti 8c nbul legit volu- V fum oculus, id eft, pfxdicator, propterea non lumdecor-
B (Mirth. Veter.Patf. Tom. y Vars 3 . J | _ _ _
Matt, i u
Ioan-tj