au tem ego, S u b au d i j folds laboraui, fed gratia Dei mecum,
inmiraculis &aiiditoribu$ corda eofunmngende, &illuftrandp
ad credendum , & mihi verbum prgdicatiohis
mihiftrando. Siueenim ego, fine Mi, fubaudi, Apóftoli a-
lij : ficut pradicamus, Subaudi, ficut fupra commemoraui
quod Chriftusmortuiïs, furrexitj ccbIos afcepdi t, lnuetn-
murautem &falfi teftes B e i, id e ft, pro Deo tcftimonium
‘^tent^itmenimm^lfitquohiaMUft^h^^diximuiai-
uerfusDeum,quodfufcitauerit Chriftuquem nonfitfcitaitit. Subaudi
* Si mortui non refurgunt. In his.locis fyllogifmis Dia-
le£tfeis vritur Âpoftolusy&vidèturdenegare, quodcon-
firmat. Non fiint enimfalfiteftesApoltoli, qüia& Chri-
ftps reforrexit,& mortuirefergenr, Etfi ita éfoyt quidam
veftrum dicuhr, adhuceftis inpeccatisveftrii. Quiain fide ba-
ptizati mortis Chrifti&refiirrciSlionis füiftis. Vt rcftuf-
fiónem aeciperetis peccatorum. Ergo non credentes Chri
ftiim non refurrexifte,in peccatisfuis manehanc,quia ba-
ptifinus non prodeft nifiin fide Chrifti. Ergo dr qui dormie-
runt in Chrifto, id eft » credences ex vobis in Chriftum,qui
iam mortui font,perierunt. Su b au d ifiita e ft vtvos pu-
taiis, denegando talTsudicit ldquens dialeâice. pi in bac
vita tantum in CbriftoJperantesfuntus, Subaudi , & ftonin a-
lia, quæ eric poft rdürreélipnem, Miferabiliores fiueuriife-
riores fumusomnibushominibus infidelibus, quia illi hâc yi---
ta fruuntur, luxuriantur, crapulanrur, inebriantùr, lçcantaretiam
cum male fecerinc. Nos eco|icra.quiin Chfifto
ctedimus^ieiunamus, vigilarnus» ab vxoriblis àbfti-
nem.us, ab illicit is caucmus, multa aduerlà, & incom-
modafu fti ne mus proChrifto. Sed fandti in hacvita (pe-
ranc in Cbrifto » credentes feab ipfo mundatqs à peccatis
fuis, & in aliam fperant refurreóhonem, b^atitudinem-
queperennem, & fic firmiterinhaclpequafi iamtotum
illad poflïdeant in re. Nunc autem , id eft, in hac ætate
in qua fomus, Chriftusrifurrexit àmortuU,pftittïuadormien~
tittm. Primiriæ dormientium dicit Cbriftûm, quia ipfe
quidefti capüc omnium eleôlorumy ipfe primus propria
virtute, & ad hoc vt iarfi non moriatur , réfurrexità mor-
[tuis. Quoniam quidem per vnum hominem Adam ntors ani-
mæ&cdrporisyenic ,&per. vnumJ?omi»e»i , Chriftum y
1 jj| I gj|i B verbum fiflei,fi tenetisyfobaudi mpdoaliter, quam tunc
audiftis, nifi quiafruftracredidiftis, haricmepraedicante
adeptieftis fi dem foperfluam, & non veram, non eft ita , .
quia vcra vos dpcui, non folfaVetamque fidem & creduli-
tatem. Ergo qua r#iöne ptaedlcaui yobis,nifi quodfru-
ftracred0ifiis? ignbro;fi'uftracredit,quiabipfafidepoft-
modum reëéditf Iam in fequentibus expönic qupd prae-
dic^aé[ii.Tradidienim Vobisin primis$eR.jii exordio me?
praedicationis. Quad é r accept. Subaudi,aChrifto* Quoniam
Chrijlwmortuus eft fecundum feripturas* ‘Scripcurasve“
teris ceftamenti me‘morat qua^ib futuram Chrifti paffio-
• nemcecirierunt.’DiditenimEfaias: sicutouisadoccifionem
ducetur, & ficut agnus nonaperietos fuum, &.quia fepuitus eft.
Subaudi, fecundum fcripturas,d4tit, inquit Propneta,
intpioi Iudsos pro fepultura , &diuitem pro mortefua. ice
runv: Erit, mqak, fepuUlmmemglorwfim. Mortui enim
nulli dubium .e'ft(epufcOm elle,- Et quia refurrexit tertia. dte
fecundtmfcrïpturaf,vuuücoLuk nospqft duosdies, indie ter-
tia/ufcitauitnos. Etquia vifiu eft Cepha. Cephas Syrum eft
: &Hebneum,;PetrUs^aecum& Latinum• Licetcertum
i lpéum nPn definianc Euangeliftae vbi apparuerite i, tarnen
credendum eft, quia apparuit ei. Et poft bac vndecim,
’ o^aiiavidelicec dierefurrédionis fine, quando cum ibis
j erat Thomas. Deindevifus eftplufquam quingentisfratribiufi-
I mult id eftj credencibus. Jdoe quoque vérum ell,licet Eu-
j angeliftse nön commemorent. Ex quibus multi manent in
! corporevfqueadbuc. Subaudi, qubsfivultisihterrogare,
• poteftis. Quidam autem dormierunt, id eft, mortui lunr.
I Q^pd idéo dieic, quia facilius poterantiufcitari a Chri-
! fto defoiinno mortis, quam quisa locio luo defomno le-
, qmfppponderacIdccenanon
fe manducatiirum, aüt bibiturum, donee viderec Chri-
ftum d mortuis fufeitatutn. Deinde Apóftolis omnibust Sein
montci vbifconftituerateos ire, & quando cceIospeeijt.
Nouifiime autem omnium tanquam abortmovifuseftmihi. Ab-
ortiuuseft, qui line legitimo tempore nafeendi nafeitur
extra tempus videlicet congruum, aut antequam debeat
•nafci> aut poft. IuliusCaefar fuit abortimis, qui poft legitiraum
eum caefarie n^tuseft vferfto matris vteró.75 ic 6c j .
Apoftolus abörtiuus quèüdammodocxtitir, quia poft tem j refurrettto mortuorum bonotumy maloruroque, Vnufquif-
pus natps eft in Chrifto, quia non ab illo vpcatus eft,cum j que tnfuo ordtne. Ne dicerent i l l i , & forfftaii dicebant*
efletadhuc in carne, fed cum iam in dextera Patris el- quare iuftiy qui ante Chriftum mortui funt, ante eum
fet collo catusi: Vel abortiuus, quia ficut de vita abo'r- non refurrexerunt. Quia per cuius virtutem quidam il-
1 tiui defperatur, fic& de vita Apoftoli defperabatur a lorum füriêxerunt, & omnés homines refiirrc«ftiui fiiht,
fidelibus, quando eós perlequebatur. Qui vti;qu"e petpe- primiti^debuit èfiê dormientium, id eft, primus debuic
tuam incurrilTet mortem, nifiei a Chrifto fuiflet fub- j refurgere, ficut & fecit. Deinde omnes in fuo ordine,
uentura. Vifcis eft autem éi de ceelo poft non paruum i Subaudi, aut iam furrexerunc aut refurreóluri funt poft
tempus afeenfionis fuce*quando cacatus eftin via, dum | Chriftum'videlicetqnirefurrexitpcimus. Dfi»r/c<;^/“ wt
pergeretDamafcum, &pofteaorantiintemplo, Egofum j'C/wJfoin aduentunieius. Quidam codices habent, funt
minimus Apóftóiorum. Caula humilitatishrec dicicjficut 8c j Chrifti qui in aduentu eitUerediderunt. Seri falfo ftriptuin
Matthieus quivocat fe publicanum, vel etiara minimus | eft, Deindé, inqiiir, qui funt Chrifti in aduentum eius,:
tempore., &v"ocationeyiquia vltimus eft vocatus, maxi- j cum venérit ad iudicium, Chrifti lunr, qui in eum /cre-
rriWaütemiaböre>dignitate&pr2dicatione, ficut ipfeinj dunt, & crediderunt ante adiiencurh eius. Deinde finis.
fequentibus manifeflSt, vbi dicit, ^«W<t«n»r,fiquidem 1 Subaudi, mundi erit', finis namqiie mundi refurreóiio
iüis omnibus laboraui. Gratia autem Deifumid'quod funt,id eft, |'eriri Cumtradidént regnum Deo & Patri. Deus Pater o-
quodcredo, quod Apoftolusfum, & prjedicatot Euan- mnia tradidit Filio , ficur ipfe air: Omniatradita funt
H mibia Fatremeo. ErPaulusdicit,quo’dtunclitfinismun-
di vencurus , .cum regnum tfadiderit Filius Patri fixo y
qui eft Deus. Sed quia illud regnum fic Filio a Patre,
& Parri a FiHo.craditurvt commnniter ab vtroque pof-
fideatu'r% dicendum breuiter quod Pater homini Filio
a verbo fufeepto | omnia tradiderit;^ vc ficyc ih Filio.
diuihita^ & hnmainitas vna eft perlona > , f c fit vna &
poflêffio. Illi enim homini tunc cuu&a tradidit,quando
ab vnigenito fuo fufcipi voluit. Idem F i l i u s in fine^
regnum Deó & Patri tradit, cum elerftos fuösquos fiio
fanguine adquifiuit ad'CoritempIarionem cognitionem-
qiie D e f Patris perduxeric, oftendens eis regnanrem
Deum Patrem cum fcipfb & Spirifu fanéto , 8c tunc
aperte fipienc ^ - quómödo Deus Pater cum fuo ynige-
fine immenfus 8l o-
..'mnipotens , 8c quomodo Trinitas eft in perlonis , 8c
Vnitas in fubftatitia Diuinitaris, Vel certe trader Fi-
; lius regnfim Deo Patri othhes videlicet ele^Ios , quia
, ipfe videbituf i l i ^ h ornims^h mdicio dathnatilque
iufta
gclL tötum eft Dei gratia, & gratia eius in me vacua non fuit.
PefIihërumaibittiumcooperataeftgtatiaDei,iplâtaineh]
gratia praeuenitillum, vtVëllet ^cfiibfecutaeft ,v t pollet
^mplere qudd volehat. Erin hoc quia voluntatem fuam
1 lan^itvoluhtatiDeijidcpdignuseftreroiineratione. A-
bundantius autem illis omnibuslabbrauitvquiàlllid&lis.
i Iudæis 8c iîngulisprbUinciijs prædi(in.uérunr. Paulus au-
! tem 8c ludaeris & Gencibus pra:dicauif, péne vriineifum
J munduroperambulansVaut perlé, autperEpiftdl|isluas.;
Velctiafnin hoc plus iilis labóFauit, quia illiexprædica-
lionevi(ftum (ccun dùm Euangelium accipiebant, Paulus
j noneft vfusMc.poreftât^ labore raanuum fuarum vi- I uebat, vel plus laborauir, quiaillis ludæis, qui habebant
I fcripturas, qoibus vitiaMbminabahtur,& virtufes érigé-
j b ant uriprædi caucrü n t , & fa is m ira Cul isfacil e do ri na
I fufcipiebatur illorum , quia illi cbgnitioncm Dei habe-
J bant sP^lusveto,gentibn% vitià, Virtutefquemîfcenti-
bus. Iliiludæis Pröphëtiam dé Chrifto habencibtrs , cui
1 concbrdabanc quæ de Chrifto Prophetlg habent. Nam
iufta fententiaèeprobis. Omnes fecum .elebkos paterno,,
vultui exhibébit , v r qui hominem iudicem viderunt ,
mundanaconfcientiai diuiniratem PatVis, &>Filij, acSpi. *
ri tusfan cti con ternplentur. Cum euacuaueritomnem Principe
turn. Subaudi , tunc erit finis. Piincipantur in^ diuinis
Spiruibus Archangeli, AngeliS, ficut ipfopomine decla-
ratur .&reliqua, pandunt ordinem homina. PHncipan-
tur8chomineshominibusi Sed tuncprinceps erit Deiis
Trinitas , quiaceffabit omtiis creating poteftâs in Ange-
lis, &hominibus. CelTabit timor, regnabit integra cha-.
'fitas. Nec iàmeritinter præfidentes, 8c fubdûos vlladif-
fenfib. A c próptèfea bonorumIpirituum 8c iuftorum:
hominura ptinceps vnus erit Deus » impleto quod fen-
p t u rn eft, 8c regnabit Dobtinûs folus ïndieiÜa. Vhde ôdèqui- [
tur : Oporiet autem ilium regnate donee ponat omnes inimicos j
fubpedibuseius. Donee, aliquando ponitur pto.vt,,ficut in
Pfalmo, vbidièitur : |
firum, donee piïfereatur nofirt+ïd eft, vt milèreatur fibftri: j
Ponituretiam donee, pro,&,vt inEuangelio de Maria ôc j
Iolephdicitur, non cbgnofcebatearn donee peperit ; id j
eft, peperit filium fiium primogenitum. Ponitur pro fera- I
per & continuatione temporis, vt ifto in loco. Eteftfen-
fus. oporcet aiitem filium regnare donee ponat Deus
Pater omnes inimicos fub pedibus eiiis. Quod eft dicere,
filius femper regnabit, quià Ôeus Çaterfemperfubijcet
inimicos fub pedibus eius. ;Si per caput Chrifti diuinitas j
ëîusintèlligitur; ficütA^bftbliis ait : Caput ChriftiDeus, |
1 per pédes non iilCQngrue âccipirur humanicatis eius^hu- !
militas, qiigvelut pedes vifaeftobieda. Scd ei duobus ;
•rriodis inimiçi, flue infidèles fubijemntur, videlicet dum;J
aut eó n iierfi i n fpir a n te Deo ctéduntiriChriftuhùmani-
tüs-pa(ÏUm',raö£tiiuro,ab inferis per refurre&ionis gloriam
elaplmil, àutetiam in fua duritia perdurantes indicé eum |
fentiènr. Saltern m die iudicij bonorum malorumqued
; quoiufto.iudicib d'amnari fe^confpicientin poenis<füppli-1
iciorum. Nöuifitmaautem inimicadefituetur mors. Quia poft- ’>
i quamVefurrexerunt ortmes'iniplarefurre&ione,deftrue- 1
' tur mors inimica, poft euius deftmâionem nullam ini- [
tmiciriàm prgfentis vitg patietur humanum genus. Vbi j
erirvitagterna nullum obtinêbit mors. Omnia autem fub-
I iccir Deus Pater,fub pedibus eius,id^e A, fub.pedibus Filij. O - j
I mnia , fubaudi, quæ fuerunr , & erunt inimica, & arnica,
j tetréna, & fpiritualrà, fine cpsleftja ftibi/ciet.ppteftatiil-
\msl Cum autem dicat, Subaudi, Plàlmifta Dauid, Omnia
^ubieèajunteifiHedubioprater eumqutfubiecit eiomnta, quia no
i Pater Filio, fedFiliusdebeoefic fubditus Patri, fecundum I
quod homo eft. Nam fecundum diuinitatem vmus po- 1
tentig, vnius Deitatiseft cum Patre, ficutyniuseflèntig
j cum illo. , v
I Cum autem ittifitbieftafuerint omnia, id eft, ?ilio, iutic &
i ipfefiliiùjftbftélus eriiilii j i d eft , Deo Patri, qui ftbi fubiecit o-
mnia. Sunt quidem mpdo cunxftafubieóla Filio,fed mul-
i! ti non âttendunt ad ho cn b qu e cbnfiderant, quod fub
! eius poteftatefuntpreffi quadam ignorantia. In die vero
Fiudjcij nullüs hoç ignorablt. Tune&ipfe Filius fubiebtus
erit Deo Patti. Caput videlicet cum corpore fu o , quod j
éftEçclelia Ynd&dicit.alibi.‘i::iirr#VW'Cferi^i,-ergoÀbra-
bafemeneftis, vnus Ghriftuseftis., vf fit Deus omnia m omni-
: bus, id e ft, inomnibus elc<ftis erit Deusomnia, quia erit
i faciètasiilbtum ,&lætitia,gaudium} & exiikatio,& vitay
ficut ipfe Propheta dicit : Ero iilis Deus, id eft, ero vndé
fatiencur, vnd.e lgcentür, quia ita ditabuntür prgfencia
Dei, & implebuntur omnes cleâtiomnibus bonis, omni-
bufque virtutibus,.vtin ipfo omnia bona pbffideant fin-
guli- Erit enim Deiis tunc iti vnbquoque; Patientia, fic-
ut fuit in lob. Obediential;, v t in Abraharov- Mànfüetü-
doy vtin Moyfe. Virginités, vt in Daniel. Sapientiayyt
in Salomoney.&reliqiia dona, qug modqdiuilâ font ele^-
/elis, tiinc poffidebunt othnia fingulli. Alioquin , id eft, ft
roortui non refurgent. Quidfacienfqui baptUabantur pro
mortuis,i Etant apud Cormthios quidam ,jqui non crede-
bantrefurreétiqnem, & e ran ta lÿ q u i credebantillos re-
fufrc£turos, quibaptizati mortebantur ,iÜoS aiitem qui
fine baptifmo moriebantut , credèbant aut non refurgeré,
aUtmale refurgere.Si.quisiftbru^piObihqilus
linèj bapcifnii grafia tnigraftet è mundo , :viqqé-aliquis in
nomine. illius.b3ptizabatur,.putantes, quod rnottuo vi-
uibaptifmum pi-odeffer. Quod faétócommcmorac Apo- j
.ftolus , non vt approbet, quod huiufAiodi baptifmtis a->.
liquid prodellct inortuo;, led vt eius éxemplo non ere- ■
deritibus refurreiftiohem fuadeat; Et öftei\dat quia fi il?;
li refuire^ionem hon credcrent, nequaquam ViuoS pro,
mortuis baptizareht. .Et eft fenfiis. O Gorintnij , fire-
ifurreélib pftèceffit iu Chrifto, & it) qUibufdam , ,qui rë-
furréxérunt cum illo , nee futura eft generaliter in omnia
busy quid eft hoc>cquod apud vos vilii haptizantiir pro
mortuis I quod'faciebafit, vt diximqs , ob 'duasre^u-
fas, vel quia putabant non rèfurreéluibs, hifi baptiza-
tösy vel quia credébanr ubn èfte fcelidtea
iftioneiTi viètnros, nifi baptizatos ficuti verita.s fe habet.
fit quid & nos pericUiamuri id eft, penculapati mufonini
hora in fame ,i&fici, & reliquis anguftijs'? Quotidie mo-
rtor per veftram gloriam fratres. lurat Apoftolus | vt magis
credatuiab audicotibus fuis , dicit : Iuroergo pet Vëa
ftram gloriarn,ftatres,iidnquam y qs-habitutieftis,fed pet
earn, quam ego pro labore quo laboraui in vob ish ab i-
turus fum. Et fi quotidie nipriebatur. qiiomodo viue-
h a t, quotidie , inquit*, morior, id e ft, periculiirn mor-
tiifeftineo. Si autem dlxerimus quotidie morior pro ve-
ftra gloria,.ficut quidanvcodicfis'habeut, dic.endum e f t ,'
,q(ilalproptefea mle pericula n\ortis fuftinebat , vt-illi in
regnb gcérng' beatitudinis glorificarefit.ur. Et eft fenfiis
ad fuperiora relpiciens.' Etiamfi yos perficere non v.ul-
tis, ego tamön mercedem laboris habeo. Vnde ,: 8c dicit
per iilaifi gloriam iuro , quam babeo in Chrifto left. Ser
curus:& fixiis in fpe talia Ibquebatur, quafilara ha:bens;
qupd in futuro adepturus eraf. ^ hominem ) ad
beftiaspugnaut Ephefi, id eft, (è cundüró qüod homo pugna-
répotéiV, vefqüahtum homofetrerpöteft. Quid miht prodeft,
ft mortui non refurgunt ? Belbas xn ho,c Ipco ^ppellat.
hominesbeftialimore^üentes, quifcditionem popuila-
rem aduetluseum proüócaueruntapud;Ephefiimpropcer
Diatig Idolum,cuiüs puituraïn prgdicabar Apoftolüsde-
ftruendam. 0mnts^labor.(ajiéfeörum ad.^pc tendit,-vt
iéfurre<ftibni|g}opammèreanrur,percipere.;i^i;j<f«f«««<
ér bibatnus , crdsenïm moriemur. Ha^e voxldefperatprum lu-
dgoruhx fuit ,iirhminentè captmitate fub Sennacherib ,•
&Nabuchpdonofór, & hoe eft feftimpniüm ab E (kis
piobarum. Potui enim ih articulömortisaiébanc, man-
ducemus & bibamus, qöiacraS motiémur. iQupd A po-'
ftölusrefertadillbsjquiderefurreélfpnèdubitabartt.Ec
fiitaeft,inquit,vtvosputati$,v^ fo-j
tiiranon ëft, mahduterauamödp, 8c brbaihuSyquia eras
moriemur,&poftmodumpihilmalipattómur. Et rëue-
ra, firefurreiftio mort u prutimbhelTer, manducandu m Öè
bibendum eflet. politefeducaid eft | nbiite decip'ia pfexi-
doAppftolis,quin«gah|re(Urre(Sibnem.,atquéa diabo-
Ió , qui vult yos dedperé f co?rtt»//>tt«r j»om'ió»ox colloquia
«24/<t.Hisverbis oftehdit ApoftoluVcbhfab ulatiönesma-
lorumhöminum, & lalciuientium euercere pofte bonum
propöfitum: aftiduitas ehimpraui cplföquiTvitm men-'
tem ,ae per hoccauendufn eftatalibus, qui^vitam bö:-
nam 8c honeftam atquevere cundosmprcscprrump ,>
&Aëpriiianc.€ollQqüiamala,quo.niam deprauarto bonö-
rum, allbcutio eftmalorunii
Euigilatè iuftè & iyitte peccdréï Qmdam öodices ha-
befte, euigilate iufti, quafi' illoi pricepit eiiigilare |q u i
iüfti fun r. Sèd falfo ftriptu m eft, quid'qui iufti ftme, non
indigent admonetiiVtjeuigilent a fomno infideliratis,&
-atorppre erroris. Ad'uerbiaiiter enim dixit, euigilateju-
■ fte, qui éfiis in fétpho, erroris, & infidelitatis, non ère-
:dèntes. fefixfreiftïbnem & nojitg peccare , vt iufte in1
bonis, operibus eo'nuérfehtes^poflitis ad gloriam refiir-
gerei Ignorantiam enim Dei quidam habent^idcft y;quidam
veftrum ignprantiam habentyefbbrum D e i , quibus,
dicitur iri Euangelio : Veniet bora quando omnes qui ïnmo-
, mimentó funt,-audkm vocem filij Dei- & prqcedent. Ad réiie-
\renttam, id eft , ad vtilitatcm- veftram ||loquor vobis , vt
ü