j Area te-
ftamenti
iaccrdo-
tcs.corp9
& anima.
B
mvn cM M fitm m ß nm . p u SM*r-j fitem»team&nomenems .naogma».
u r n humiUs p a » csmfufai, pauper & imps lauiabuut urnen pamitentts ad indulgent.am non attendit, h ^ ß x ^
turn. Exurge Deus tudtea eaufam tuam, memor eftoimproperio-
rum tuorum eorunt qua ab infipiente funt tota die. Neobliuifcaru f
voces inimicorum tuorum, fuperbia corum quiteoderuntafeendit
femper.
C O M M E N T A R I V M .
IRatus eft Dominus fuper Iftael, cum eflet area D ei iu
S ilo , cum Ofni & Finees filij Heli in facrificijs fuis 8c
fornicationibus nee increpaticorrigerentur. Tradita eft
etiam areateftamentiaduerfarijs, 8c gloriaci funr qui o-
derunt euroin medio atrij eius. -Quafi mfilualignorum
exciderunt ianuas muiiitionum. Incenderunt igni vbi-
cunque inuenerunt fan&uarium, id eft, locum oratio-
nis eorum extru6fcum. Ec quiefeere fecerunt feftos dies
Domini in terra, dicentcs : lam in Ifraelnoneft prophe-
ta , vtique audientes Heli mortuum & duosfilios eius,
qui fiimmam facerdotij tenebant occifos in prælio. Samuel
adhuc erat infantulus , cuius nec opinio cceperat.
iriuocationominisDeinonfueritfu^fecuta, in quacon-
fefllonenarranturomniamirabiliaeius, qu s fanéfci fym-
boli texrus pftendit. Verum quia(vt dixl)'inantecemo-
ne huius pfàlmialiquanta tranfiui,quçfuntinifto redden-
da hæc funt : yt rçarres ContraManichçum omnia mirabi-
lia eiuSj & non diras aduerfis 8c contrarijs mundum agi,&
alium lucis dominum, alium tenebrarum, alium nodtis,
alium dieij-fed vrium eundemque dominum confitentes,
narre mus omnia mirabilia eius, dicentes. : T uus eft aies 8c
tua eft nox, tu fecifti folem & lunam,<«ftatem & vertu re-
cifti. Confirmafti in virtute tua mare, tu corifregifti capita
Etideo videbatur improperare inimicus pôpulus gen-
tium\& infultare, in quo rogat ne animas pauperum fuo-
rum obliuifeatur dominusinlempiternumvr exurgat &
iudicet eaufam fuam, quia fuperbia eorum qui odiebant
eum, afeende-bat nimis. Hadenus hiftoricus fermoce-
peric finem. Eft enim & in vobis area teftaroenti domini,
quam quotidie hoftes conantur eripere, ideft,animi
conftantiam, qua? pro defenfione virtutum contra vitia
bella committit. Si ergo huius arcs facerdotes, id eft,
corpus & anima mea ex confenfu eoluerunt, requiefeit
fuper earn dominus, &nonaudebuntdsemonia,nec bellum
in cute confiftere. At vbi hæc per negligentiam fa-
cerdotumceiTerit, capitur ab aduerfarijs, & malignatur
inimicus in fando, & gloriantur qui oderunt dominum
ineo. Poft hæc cumlachrymis oranduseft dominus,yt
animas pauperum non obliuifeatur. Dominus inlèmpi*
ternum, non auertatur ig petpetuo, humilisfadus, con-
fulus, vt non in sternum tradatur beftijs anima quæ confite
tur ei; vt memor fit creatursfu s , quia repleti fiint qui
draconum in aquis,id eft, capita dsmonum in bapti-
fmate. Quodautem aquis, dixit,voluitoftendere vnum
baptifiiiain aquispoflèomnibus celebrari,fluminurosma-
ris,fontium,torrentium,ftagnorum, ibi capita dsmonum.
confringuntur, id eft, in omnibus aquis. Caputautcm
draconis magni in poenitentiaconfringet dominus,&dat
eùm in efeam po pulo Æthiopum. Æthjopes a plaga me- L *.
ridiananigrifunt. Hi ergo quidsmoniörum meridiano- L | delcJ !
rum ruinam patiuntur, nigri fiunt apud Deum, & pro ipia & jmpoe.
nigrèdmis perfidia, Æthiopesappellantur. Hiitaque cum
baptizarèntur, quia in aquis confra&afunt capita dsmonum
obfeurati funtterræ domus iniquitatum. Exurgat ergo
dominus&iudicet eaufam fuam, quoniam per occafio-
nem peceatorum meorum inimicus improperat domino :
Memor, inquit, efto domine improperiorum tuorum,
q usab infipientibus fiunt tota die, vt non obliùifcaris
voces qusrentium te per poenitentiam, 8c contemnen-
tium te fuperbia afeendat ad te, vt iliis fuperbientibus
reddas, 8c nobis confitentibus par cas, quircgnasinfecu-
la feculorum, Amen.
iulgeat.
Error ma*
ichçoru.
Baptifma
in ótnnib*
iqüis po-
tcftcele-
brari.
Pccnitcn-
cias mod9.
, In finem ne difperdas velcorrumpas, P faim us can-
tici Afaph. L X X 111.
COnfitebimur tibi Deus, confitebimur&inuocabimus nomen
tuurn. Narrabimus mirabilta tua, cum accepero tempus e-
goiuftitiasiudicabo. Liquefada eftterra, & omnes qui habitant
in ta, ego confirmait columnas eius. Dixi iniquis, nolite inique
agere, & delmquentibusnoltte exaltare cornu. Nolite extollere in
altum cornu veftrum, nolite loqut aduerfus Deum iniquitatem.
Quia neque ab oriente nequeaboccidente, requeàdefertis mont't-
bus , quoniam Deus iudex eft. Hune humiliât & hune exaltat,
quia caltx in manu Domini vint meriplenu s mixto. Etinclinauit
ex hoc in hoCy veruntamenfex eius non eft extnanita, btbent omnes
peceatores terra. Ego autem annunciabo infeculum, cantabo Deo
, venenum omne in aquis fluentibus euanuit. Et,
illoà iam mundos, quum ab omni veneno'derecatos ex-
hibuit, nuncinficco pofitis, draco rriagnus^^ipfeprincqps
draconumaduenit, quemfuiscibantes nefarijs tadisve-
neno eius iterum nigrarunt. Verum quia poenitentibus
auxilium diuins pietatis occurritj contringitur & huius ^
caput draconis inficco. Aqua ibi fola lachrymarum thanfitiçn
Et quia non funt fluuij circa eum falientes, qu s tantum tibus mot
nefas veneni abluant, datur eis in cibo, & dicitur
Quando draconum capita irit aquis vobis confra&al^nt, mot,
^uftaftis &vidiftis quam fuauiseft dominus. Modo quia ■
dominum reliquifti9*,'guftate &vi^ete quàm amarus eft
diabolos. Ibiguftaftismel&lac,hic guftate cinerem pro
pane, & lachrymas veftras inpoculfsmifeete. Ibi veftes
Candidas & mundas, hic'Iàcceas fordidas. Ibi habuiftis
gaudidm, hie mugitumgemitumque inter fufpiria excre-
pate. SicqüeÆthiopeseflèceflàbitis, & priftinus vobis
candor fplèndorque redditur. Ibi enim vobis rumpent
iterüfontes&torrentes, vbificcatifueruntfluuijÆthan. ^ ^
Æthan fluuij in deferto Sina inùenti funt. Et quibus q u i,
guftaflèt, non fia it deMyrrha amaritudineyep^oatu^-^^'jp
fed ftatim tumore cotreptus, mortis pericufe fubiacebar. x>ea#. g.j;
Quando ergo quando conuertit foUdanrpetram in ftagna a- iob. 28.
qua y&rupem in fontes aquartimyiûi Æthân fluuij Dei nutu
ficcarunt. Quod fa61 um ad hoc ducit, quia pcenicenti-
bus Æthan fluuij exficcantur. Et ex defperato lapide at-
que durilfima petra in deferto, & in fquallenÉibus loeis
pofitafontes paritererumpuntatque torréntes. H s c fe-
citrexnofter, Deus anteleeulaquieftiple. Hsc fecit rex\Matt. 24
qui operatuseftfalutem in medio terra, in domino nöftro lelu Wfiwwh
Chrifto, qui dixit iniquis : ‘Nolite iniquaagere, &nolite Vinum 1
ia
delinquenribus exaltare cornu, nolite exrollereinaltum
infirmos
& (à
cornu veftrum , nolite loqui aduerium DCumdniquita-
débilitât.
tem. Si quisautem vobis dixerit, Ecce hie Chriftus, aut
ecce hic,illic, nolite credere,quia neque ab oriente,neque
H
ab occidente, neque à delertis montibus, ied,ficut fulgur
itaveniet, quoniam Deus iudex eft. Non fie venit quo-
modohomo venit, fed quomodo Deus iudex vtfuper-
bum humilier ficut promific, &,exaltet humilem ferens
calicetp in manti vini meri plenum mixto, ex quo inclinât
ex hoc in hoc. Yinum duasfpecies habet vnam vnde in
lacob. Et omnia cornua peceatorum confringam, & exultabunt I firmosfanat, aliam vhde fanos débilitée. Ex vno ebdero-
cornuaiufti. que vmoiùftispropinaruradfalutem,peccatoribusadîn-
I teritumirrogatur. Sicutignisiuftis,fextamencalicisnon
C O M M E N T A R I V M . I exinanitdr, vt bibant non pauci, fed omnes peccatores
terrs: quod vnoeodemquepoculoalijsfalus, alijsinteri-
Vno co-
demque
poeulo a
lisfalus*
alias intc
tus venir
\ Liquanta in feptuagefimo tertio idcirco prstermifi- 1 tus veniar, etiam hodie qui indigne guftantes hauftrunt j
/ \ . muspfalmo,quiainfeptuagefim9 quartoea eredi- ] indeifti,vtait Apoftolus,fibiiudiciumfumnnt. I^os au- t. Cor.-z
onus melius declaranda: Confitebimur, inquit,tibi Deus. j tem hscfcientcs,fi volumus gaudere in fccula feculorum, j
Primatus
Petri.
D
VotaChri!
ftianorum
1 BaptiC
nio.
ita cantemus Deo lacob ,.yt omnia peceatorum , cornua,
confringamus, id eft, vitiorum ventilationes contem*-
nendo frangamus, 8c virtutum cornua exaltemus in
Domino noftro Iefu Chrifto , qui regnat in iecula feculorum,
Amen.
In finem in carminibus, canticum ad Afly-
rios plalmus Afaph.
L X X V .
NOtus inludaaDeus, in ifrahel magnum nomen eius. Et fa*
ternum proijciet Deus, aut'tion apponetvtcomplacitior fit a-ib là
Aut in finem mifericordiam fuamabftidet , dgené/ratïonc in gene-
rat ionem. Aut obliuifeetur Mifereri Deus, aut continebii in ira
fuamtfericordias fuas. Et dixi nunc coefit, hacmutatiojiexterîex•*
cetfi. Memor jui operum domini, quid memor ero ab initio mira-
biltum tuorum. Et meditabor in omnibus operibas tuis, & in ad*
inuentionibustuis exercebor. Deus in fantto via tua, quis deus ma-
gniuficut Deus nofter, tu es Deus qui facts mirabilta. No tarn feci -
fttinpopulisvirtutem tuam,red,emifti inbrachio tuopopulum tuuM
filios lacob & tofeph. Viderunt te aqua Deus vider unt te aqua &
_ _ . ttmujrunt, & tiirbata funt abyfii. Multitude fomtus aquarian *
(tus eft in pace locus eius, &habitatioeius inSyon. lbtcon- I vocetn viderunt nubis. Etehim fagitta tua tranfierunt, voxtoni-
fregtt potentias, arcum, feutum, gladium, & betium . lllumi- j trut tutinrota. llluxerunt com feat tones tua orbi terra, commota
nans tu mirabtliter à montibus aternis, turbati funt omnes wfi- j eft & contremuit terra. In mari via tua & femita tua in aquis mul-
pûmes corde.■ Dormieruntfomnumfuum, & nihil inuenerunt0- tis, &veftigia tua non cognofcentur. Deduxtftificut oues popu*
mnes viri diuitiarum in manibus fuis. Ab increpatione tua deus lunt tmm,tn manu Moyft& Aaron,
lacob dormitauerunt qui afeenderurit equos. Tu terribtlis es &
quit refiftet tibi, ex tunc ira tua. De coelo auditum fecifti iudtci- ! C O M M E N T A R I V M .
um, terra tremuit & quieuit. Cum exurgeret in iudtcium Deus,
v t fa tu o s fa c t n to m n e sm a n fu e to itc m .Q u o m u m to ÿU UQ h m i - ; TN ifto pfalmo promittit ft prophet* omnia tairabilia
n it co n fittb itu r t ib i , & re liq uU co g ita tw tw diem fe fittm a g en t X Dei ab initio tneniorauirum , & eaufam hums comment
r e u e te & reddite d om in e deo vejhro, omnes q u i in circuitu morationisexponir. Ac memorans prateritabona , de
eius affertis m u n e ra . Terribili & e i q u i a u fe r t J p ir itum p r im s - ; malisprærentibusquerelatur : Clamaui.inqnit, ad do-
p u m , te m b th ap u d omnes reges terra. minutnindie tribulation«. Et expandi manus meas corameoinnodlibus,&
nonfumdcceptus. Modb autem
C O M M E N T A R . 1 V M. '■ j ramas moras tacit in fubueniendo dominus, vt dicam:
1 Nun quid in æternum obiiuifceturmifereriDeus,autcon-
Y V ' " 1 Anticum contra Aflyrium, id eft, contra diabolum tiDebit in ita lua mifericordiam fuam > Et dixi, modo 'nchoamus. Contra enm enim noms fadtus eltin coepic mu ratio dexte tat excel (t : Et vc oilendam, moitit,
ludxa, Deus, in Cbrijlo mundum réconciliant fibs. In II tael quia modo coepit, memor cto ab initio mirabilium eiusj
magnum nomen eius. Iiraei bomoludaius. Deum ergo in quibusbberauicpopulumtuum. Qtttscnim tant ma*
quivtdit hominem & credidit Deum, in ipfo ptitnumjfa- gnus deus quant Deus nofter, quem viderunt aquæ ma-
dtum eft nomen eius. Ita v.t diceret ei : Tues Petrus, & tis tic timuerunt.. Tutbatæ lunt abyffi, dantes viam fic-
fupra banc Petr am adificabo Ecckfum means. Er quia porta m- \ cam pedibuifiborum Iiraei & lofepb. Poft hæc voccra
fers nonpraualebunt aduerfue earn. Ibi confregtt cottraa at- i dederunt nubes : lncbiumnaenim nnbisvoxetat.quan-
cuum, Sc feutum, Sc gladium , Sc bellum, fecitque in do iagitne Dei m-Ægyptios tranlietnnt. Vox tonittui
pace locum eius, Sc babitationem eius in S y o n , Sc illu- | eiusinrota. Moyfes toittcomparaiut. Rota licet in ter-
minauiteiàmomibusauernis, dpraphetisquifueruntab I ra soluatur, tautendumftetetit, magnaparseius aliéna
initio. Contra quam cutbamut vfque hodie omnes inti- ; eft d terra, &pama patseiusm terra coniiftit. Vox ergo
pientescorde. Etquimoriunturinpeccatis lmsdormien-1 Dei in tota eft; qiii patuis rebus tetrenis contento», to-
tes fomnum mortis ilium, id eft, fomnum fuædotmien- turn quod furiuni tft qnærit , pergit vbi Chriftus eft.
tes. Nihil inueneruhtin manibus fuis ibi omnes viri di- illluxetimtdorufcationes eiusotbt terne, quando in mari
uitiarum. Hie dnimnafeentesquxinuenerunt, hiemo- |ijvianvftcit. Etftmitaminaquismultis.quandodeduxit
tiemes telinqunnt. Nonfolumdiuitesdormiunt,fed&: | velutonéspopnlnm fuuui.ininanubfoyli&Aaron. ipfi
forces qui afcendcrunt equos. Deus enim tertibilis.eft',&j gloria in fecula ieculbfcum, Amen. r
nemopoteftrefiftereei. Tu'nC iA ira fua, cum enim coe- | ■;
péritiudicium de coelo iaculari, terra tremet 8c quiefeet, I
cum exurgere coepent iu iudicio Deus, in quo non falua-
Intelie&us Afaph; L X X V 11.
bic alios, nifiomnesmenfuetoscerræ. Ibi cogicatio ho-
minisconfitebicurei,& reliquiæ cogirationumdiem fe-
•'ßk TtetidiiepopUlénieus legem mtam } mclinateaurem veftrani
ftum agent Deo. Sicerunc omnes diesiuftorum,quomo-
, ~ , X X in vitfaofiifyiei. Afieriam hip&4hotitàsmeumdoâttâtm~
do nobis lemcl in anno land us dies eft palchæ. Omnes pöfttiones ab thitio. Quanta audimmtis& cognouwmea,&pd-
ergo ian6ti dies feftos agent Deo ; 8c v o s, inquit, fi vul- très noftri annanaauerurit nobU. Non funt occultata afilijs eo-
ns gaudere cum fandis, vouece & reddite domino Deo [nm ivgeneration altera. Narrantes laudes clomim & virt
veltco, omnes qui in circuitu eius offeietis munera, me
mores debent eflfe quid vouerint, aut cui vouerint. Nam
in bapeifraatis cónlècracione vouerunc feipios tradere, 8c
omnibusoperibus diabolirehunciate. Hoc reddite domino
Deoveftro, anteoculos hoc habentes, quia etiam
principum auferet fpititus, cum à voto difeedunt. Et eft
terribtlis etiam regibus tertæ, ipfi gloria in iecula lecu-
lorum, Amen.
In finem pro Idythum, pfalmus Afaph.
L X X V I.
Ocemea ad dominum clamant, voce mea ad deum & in-
y tendit mihi. In die tribulationis mea deum exquiftut manibus
mets node contra eum, &nonfumdeceptus. Remit cortfo-
lari anima mea, memor fut Dei & deleäatusfum, & exer citants
fum , dr defeat Jpiritus meus. Anticipauerunt vtgilias oculi
met, turbatus fum& non fum locutus. Cogitaui dies antiquot,&
annos aternos in mente habui. Et meditatus fum node cum corde
meo,&exercitabar & fcopebam Jpiritum meum. Nunquid in a-*
Biblioth. Veter. Patr. Tom $ .Parsi,
generattone altera. Narrantes laudes domini & vi'riutes
eius, & mirabilia eius qua fecit. Etfufcitautt teftiinonium in lacob
, & legem pófutt in Ijrdel. Quanta mandauitpatribuinoftris
nota facere eafilijs fuis, vt cognofcatgcneratio altera• FÏlij qui na*
feentur &*xurgent narrabunt filijs fuis. Vt ponant in Deà jpéirt
fwain, &non obhuifcanturopemhDei, & mandata emexqui-
ratit. Ne fiantfient patres eorum generatio prana & èxajperans.
Generatio qua non direxit cor fuum, & non eft créditas cum Deo
Jpiritus eius. FilijEjfreni intendentes& mittentes arcum, corner-
ftfunt in die belli. No n euftodierunt tcftamer.tum Dei| & ih lege
eius nolueruntambulare. Et oblitifuntbencfadorum eius ,'drmirabilium
eius qua oftendtt eu. Cor am pambus eorum fecit, mira-
bilia in terra A Egypt!, in campo Tbaneos. Interrupit mare ér per-
duxtteos, érftatuitaquasquajiin vtre. Etdeduxaeosin nube diet,
ér tota node in illuminatione ignis. Interrupit petram in ereitio,
adaquauit eos velut in abyjfo malta. Et eduxit aquain depetra,
& eduxittanquam Jlumina aquas. Etappofuerunt adbuc pecca-:
reei, in ira concitauerunt excelfum in inaquOfo. Et tentaue-
runt deum in cordibus fuis, vtpeterentefcasanimabusfuu. El ina*-
le locutt funt de Deo, dixertint, nunquid pote fit Deus parare ifieiiJ
fam tn deferto} Quoniam percuftit petram ér Jluxerunt aqua &
toff entes ittundauerunt. Nunquid ér panem pot ér it dare, parare,
..... - ...... _ Z 3 > menfam
V
£xod. t\.
Êxod. 7.8.
p .io .12*
paràtux. -I
M