- r - —v ; .■ £pïfcopi Jtheinenfis, ____________
tam ^ sS re tö STM ïfe ïÜ ^ ^ "■ ■ a'- ‘‘-%•ƒ<«“ pmtó:psiquemfpiritmTi 1.1... r.im mfundi^pil
tcrfeaitmcm fahaptum, I»âit)rtùm:per|cutiorfero, tmd^#ioJ^&fK)«n««>
qua«, infeiebant „.CJmfturo, Deque fpmiam ,ftn<»urn voUlcront repipMC,
Chlifti mittetillisDeus operatioiimmerit, ideft, petmcretad cos
d iA A so ^M Q tuK lvLmW fte p e t Amichtidum , f t yenn;e Annehrtfum , opcratoijcrn mendacu^ P us aft
re rS d c n d o fa n ^ :martv re|,;Hliatn&$,nocft,a«o(- quoddixi.opetSt.oUerp quam eptratqqem,quia,ipfum
que plurimos, Hbf^^erabafur iatn dcc^Ue pct memb
r a l i^ e tq n c * ' , it^ ia c ip e s S^ s i mtetficjsns p e t;
iliS s^ r to a iS S iraarwrura Apoadfos), iftud myfte- j dmturl&e dairmenjuc mimes qmmntreiiAtrunt vmun
rm m M d u i t e i s iW t u 'n a a ^ h ^ $ P > 2 p H » c j.( f tp ^ d £» ^ » / iw » i 9» ttq,D iab o lo .^ »d e^m tB «
Bame Ptae;fuo: diabbfo zelo Idbjbqtm iuterfelt f l L | ! A ^ o f t o f o s | | j | mfalutan omn^p.^nbum.Apoftoh
4 bsMiMytes’,&^dtbcnitvfquead.sDiUeletianu.iv,-,&
Iuliauum SpoftaEa«, qui ^ r im t& n d o r a rn pete- ;
m e tu b r Sicut trgo Chtiftu's,qui .eft ’cap»t ommum dicatlope apgmentqm ftaatwcorpoo Chritti.Se glontx
Tuum aduantiim pcculre& per . ^ p * T o ^ » q o e l a a ie w « o » c > lW * .
mviieduM prifieuram's eft,V ficutirii^d e A b e l^ itn - \ flrabMat&glorificenlPittrtntvejhum qui inccehftft.DtusPtter
• ‘ Ifaac & i n P f f i i re£e qui Goliam interfe- | quiitt tiinmndtiextt»to vt molafione' _ I .,....., ■ ■ ■ ■ ■ ■ ip t * . hlium fuum. ;pro nobis daret,
cipiqui ÜiâlDAlafh fignifi.cat,qitëm Chriftasin fua.mbcte,
8c pàflionedcbeilaqicjicadiaisolus qui in An'ticbnftojie-
rit.ininembris fais , ttialis fciiiçét regiiauS^pcafigutatus
pftocculte,'& per myfterium. Tantum vt qiUtenet nunc,te-
neat, donee dc medio fiat, ideft , hpc fo 1 u mm 6 dorefta t,vt
N çto, qui nunctenet imperium tonus orbis,cam diu te-
neat illud.dbnec de médio muridi rollacur poteftas Ro-
mànoçum. In Nerone comprehendit 6mii.es Impera-
roresRomanorum,qui.poftiliam imperii feeptra tenue-
njrltjideo'dicit donee de medio tollatur, quia vndique
ex pmnibus conHuebant llomam, 8c quafi in medio
mundi erat, habensin Circuitu lüo omnes gentes, vel
quicqlii^ in%initium & fine? coritinetur, medium, po-
ccft'dieii Er m«c,fiibaudi ciim ablata fuerit potCftasaRo- !
mario impcrio ,reudabitur lllc iniquus, fiue manifeftapitur.
Antichriftus5«jttewDffwi«Hs Iefusmterficiet jpkïtu orisfui. Si-
lr«ëX>orriirius Iëfus iritérfecërit lllutri pomri'tià iuïïionis
Tux,fiue Michael inte^çcericilium, virtu te Domini lefu
bccidetur,V non virtute Michafelis. " Occidetur au-
témificut Doaores{'tradunt,in monte pliu|ti> in papili-
one &: folio.fuojillo inioco »fbntra, .quern Dominus a-.
Icendit ad çcélos. QAodvero dicit Apoftolus tuncreue*
labitm-i 11 e iniquus,poftqu5 deftiuctü fueiitimperiü, vel
?regnrim Rorriaft'druin ,m6.u eftita intelligendum, quod
ftSdin di xc r i c i llu in vêntürurrijfedpririiùm illud
èridurujacdèinde AnriehriftüEyentu'rum remporea Deo
difpofito, & lüïljir'attope fiue claritace aduentus fui deftruti
Dominaslêfus eurojid Àntic’hnftum^wwr ejî aduentusfe-
cttndum opcrationeni Satané. Hocjad ipfum diem iüdicii
perçftiet, qùando defïcueturiple Antichnflus cum omni-
bris^meiTiliris fiiis'i audieri? a. Dom’ino.ite inignemæter-
num. Notâftdtimque quia-non ftacfinveniet Domirius
ad iudieiuirijVljffueïic Antichciftusinterfeftus.fed ficut
exlibrdDanielisintèlligirriuspo{|mortemilliuscqnce-
duntur eleiStis àd peetuceritiam dies quadtaginta quinq;
deditcohfolationem ^rerwdw promittendo nobis tegnum
coelorum.Er^?» hdnam expëàatiôbem fcilicer fucurorurri
bönorum, In grate fua nô;n inmerito noftro exhortetur,
ideftj.doceac w d a veßra.
C A P V T Ä
Cupit vt pro fe precentur, confident qtiod feruatùrj fint
i pfius prascepra ; monetque vt (pbtrahànç fe-a Chri"
ftianis nolencibus (èruarequæipfe inftituerat , nec
manibus laboxare,quod tarnen ip(emest. Paulris a-
. pud eos'fêcecac i cauet tamen ne cales vtinimicos
; exiftimentjlêdvc fràtres corripiant. .
» .Ecaterofratres oratepro nobis,vt fermo Dei currat.&ctiri-
ficeturificut.& apud vos : \ ^ v t tiheremur ab importu-
nis, & malts homintbus : nonenim omnium eft fides. 0 Fide-
lii autem Dens eft, qui confirm obit vos,& ciiftodiet a malo.f Con-
fidimusatttem devobis^ in Domino^quoniam quapmipimus , &
facitui&facktis, i- Dominusauttntdarigatcprd^-veftra’tn
ritate Dei,& pauerttia Chrttli. f : Dcnuncianm autem vobis
ftaires in nomine Domininoftri Iejii Cbriftkvt fubtrabatit vos db
ommjratreambulanteinordtpatei&non fecundum traditioneM)
quam acceperuntd nobis* t Ipfienimfdtdquemadmodumppor-
teatimifarinos,: quoniam novtyuietifumuiinmvosrf* ne-
qite.gratispanem matlducaiiitnus ab aliqnojed in labbrjtiinfa-
tigatione, notte;& die pp;erantes,nequern vettrumgrauaremus.
I ,cj* Non quafi non babuerimuspoteftatem ftdvt nofmettpfp.sfomam
daremtu vobis admitandum nosi Nam & cum ejfemus apud
vos,hoc denunciabdmus vobis ^quoniamji quis non vulc optr.in,
necmanducet* \ Jtud'mmu$ enim intervosquofdapiambulare
inqu 'me : nihil operantcs.j’d air/u fe agentes. f lit outer»,qui,
'"eiujmdfftmti detmeianm, SobftaatnMinJiominolefti Cbri-
(^antulumcumquelvejAlpbtiumtemporis fit vfij; quo, r J _ ..... . ........ ......
Domirius'yeniet;periitus igri6ratur.Quodjlicit cuiusad- 0 o,vtcumfilentio opérantes fium ponem manduceht%:
" ' s’
uk non,o-
■ni cum iüo,Vtfohfiinddt;ir.<: % & nolite qüafi mmicumexifti-
mare’,fed compile vtfratnm. T îpfi‘intern Dominus pacis,det
vobis padmfempiternaminpmni loco.; -■ Dominmfitcum omnibus
péiante implcbir,qui exïqto ilium pofl^debir-. Tarnen - | | | | ......... ^
nonamiEtet {enfum,yc.ig^örantes ie dicat Deum, rieque
vexabituri6iaboloficütpföei^tici;quiafiita^'^ ne-
quaquam p'eceacöhaberet,quicquidagerét,ficutUifn6n
habent,qu i ph rené finpatiuh tui^qui nelciurit qUidaganr.
ln omni virtute,fignts$ptâ mendacibüïifübaûai erft àd-
uetus Antiefôîfti.Srgna&prbdigiapro vno aecipiuntur.
Iri fignisergö&'prodfgiismendacibus bperabitur, quia.
V.idébituïrri6ftûosTumitafëJ5Caliamultafigna^cerë,fcd
mendaciaetunty&iy'entateàliën'aiquiapefmagicam ar-
tem,&:pbanufiàmdëludCthomines,fieuq&;Simon,Ma-
r^us delufic ilium, jqui éum bGcidÂé pU;tans ,axietèl'n dç^
tôM tâ i pró tb . Vel otiam in figôis 8i pr odigiîs me ndäci-
m erit qu*
vidèbitur ôpëranîtradët horiiinesâdimendâdum cpleri-
vâbjst t Salütatip,mea manu Paulï i qUQd eftfignum ino-
mrtïepiftolajta feribo. ^GràtïaDomini noftrt léfti Cbrifti cuni
Omnibus vobis, Amen.
Ȁ ab?orc noftro
adaài;ësy efc il,&ab àuribtis âdcorifieqriever-
tatut, in opéràtibnem , V:t liperemur ah importunis qui
non fiant in?iporcu quiètis. DOminusautem dirigatçor-
da veftra > id ell, . fi^quid tntpitudinis.iri vobis b a ^ ’
auferat [?8t- faciat;vös per reâitudinem vit* ambu-
lare, 8c rcclos -greflüS. ngere in borio' opere. In cà-
ritatebei , 8c pioximi, & patientia Cbrifti',vt pm^
tis inter aduptia:bniüs fæculi.,, ficut Çhiiftus patienter
qmpereuntddeilyludsk^^gztiiSyeoquodxaritatemvèritd-] etia m ' fi cut quidam. Co di ces hïb enc,i nexpeótationem
tisnonreceperunt,vtfoluifierentiiàe& ,lpirituriv Ghfifti, quiv Clirifti , vt expcóletis Chrifti aduentum ad jiroici1
wm -i
ExpUnktiffin Ef ift /.ad'Tim o ib . Cap. I . m â
liai. Gratis panent non manducauïmus, id eft, fine labore
ft quis non obedit wl>0,ftibaudi noftro aut veftro,vt non fit
oriofus . Fer Epiftolam fubaudi veftram hune notate
nubis,& nosalpere increpabimus ilium falutatie mea Manu
Pauli , quodeftfignum in omniEpïftola,In fine omnium
t Fidelis'fermo , & omniäcceptione dignus -. * quodChriftus
ylefusvenitinhuttcmundumpeccatoresfaluosfacere, quorum pri-
1 müs egofutn. t Sed ideomifencordiamconJicutusjum,vtinme
primooßenderetebriftus Iefus omnempatientiam,ad informatio- Marc.z 17
\nemeorum,quicredituri[untilli,invitamtftrnam. ^ Kegi au- 1 \6. |
tetn fadilorummmortali,inuifibili,folt Deo, honor & gloria in j 17.
j(kculafaculorum , Amen, f Hoc puceptum comgpendo iß i B| 18.
fili'Timothee, fecundum pracedentes in te prophettas,vt milites in j
illisbonammiluum, -f habensfidem, & bonam confcimtiam, : 19. 1
quam quidam repellentes , circa ftdem naufragauerunt: t ex J
(faibuseß Hy menous& Alexander : quos tradidt Satana, vt di-
feant non blajpphemare.
PAulus Apoflolus Chrifti lefts fecundum imperium Dei, id eft) ^
^Epiftolàrum Hebraicis licteris, & Græco lêrmone po-
j men. fiSurri fccibebat, 8c illud quod fèquitur,ne àb ali-
quo plèudoipoftolorum potùilïèt corrumpi,ira feribo,
:• quomodo ? Gràtut domint lefu Chrifti cum omnibus vobis. -Ex-
! plieit fecunda Epiftola ad Theflàlonicenfes. Ineipit Epi-
ftola prima ad Timotheum,
I 15.
* Matt.9.
_______ __.................... ..... o ^ feeundumiuilionem-,&voluntateniDei Patris,Saï- I
co procreatus, quern materdum vellet circumci- uatoris noftri, 8c lecundum iulfionem lefts Chrtftiftei J
dele .fecundum prxeeptum legis , Paterpröhi-,I noftro. Salutem refert adDeum Pattern, 8c fpem no- |
buir,quierat incu'cumei(us,vrpotc gen til is, uadi- J ft ram ad Ghrtftutri, quia Deus Pater dedit nobis lalu-
tusautem hctetisèruditiis.eft tarn diumisferipturis, tem per filium fuum, qiieni dignatqs eft mitterëj nobis
qiiam liberalibus arribus,{ociatufque beato Paulo & per Spiiitum fanCturn,quern nobis tribuit tempore j p
faCkuseft ei comes in puedicatione , 8c poftea ab bapcilmatis , Sc tempore manuum impofitionis. Per I
illb ordiriatus & conftitutus Epifcopus, cui Apo- Chriftutn autem habemus fpem, id eft, expeCtationem
ftolus direxir hanc Epiftolam, inftruens cum de ^uc.t*I:0,:um bonorum, quia ficutille rclurrexit amor-
ordinatiorie Épifcopatus, & Diacorii omnifque ruis,&alcendicadccelos , ita nosIperamusreiurreclio- J
•Eeclefiafticxdifciplinaè & ordinis 8c quomodo de- nem ‘l ° bis profuturam per ipfum, & ad gloriam «ter- I
beret docere popul. um. nasbeaticudinis afeenfuros.;; Timotheo dileflo filto, infpi- j 2‘ j
E P I S T O L A
B E A T I PA V L I
A P O S T O L I A D T I M O -
T H E V M P R IM A .
C A P V T I.
Ptseceptum reuocat.qùod Timothéo.tradiderat,de retra-
hendis quibufdam à peruëila do(5trina,Sc tradenda
fana : lex ob iniuftospofitaeftr Deo gratias agit,
quod eum ab ècelefi* perlècutipne ad Apoftola-
'tunvvocauericf qui nîi ferico rdiam cou (beu t us;cft,
vt.oftendatur Dei loriganimi tas ad peccatoruinin-
fbcmatîonem cTiraotheuni monet vt ftrenuum a-
gat milirem. E
Aulus Apoftoltis lefu Cbrifti fecundum imperium
Dei Saluatoris noftri, eÿ Chrïïlilefts Jpei
ritUjin do6tnr\a,infidenonczine,gratia^quagratis dimic- !
tuntur peccata, & mifericordia &pax, qua reconciliamur !
Deo Patri, miferico^diam medium interpoluir,vt often- I
derec,quia gratia, Scpaxper milèricordiarn Dei nobis
confèrtur , non per meritum noftrum, ficut rogaui te,vt
remaneres Ephefi, qme cft Metropolis A (iz , 'cum irem in !
Macedoniam prouinejam Grzcorum,^ denüntiares quibufdam
noftro ; || * Timotheo dilefto ftliô infide.
Gratia,mifericordia:,& p a x a Deo Pâtre, &
çhriftolefu Domino noftro. ~j* Sicutrogaui
te, vt rémunérés Ephefi, cum irem in Macedo-
niam,vt denunciaresqnibufdam, ne aliter do-
cerent , f nequeintenderent fabulis, & gtnealogiis intermina-
tis -. quo quoitiones prstftant magis, quam odificatïonem Dei,
quo eft inftde| f Fi»» autempracipticftchantas dé tordepuro,&
confie» tui bon a , & fide non fe t a . f A quibus quidam aber-
j rantes,conuerfifunt in vaniloquitm, t volentesejfe legis dotto-
I res,non intelligentes neque quo loquuntur , neque de quibtss affir-
\ mant. i j f ^ Stimm autem, quia bona eft lex ,f i quis ea legitime
vtaiur -. ffe ie n s hoc quia lex iüfto non eft pofita.feiiriiuftis,&
nonfubditis,in:pits,& peccatoribm , (celera tis, & contammatis,
, id eft, Iudaizan tibus, & non rede ere dentibus,»e
ah ter doe cr ent, fu h a u d i quam nos docemus. Neque enim
intenderent fabulis & genealogiïs interminatis, id eft , gepera-
rionibus, qua terminum nonhabent. fabulz &
genealogie quaftionespraHant magis, quam adificatiomm
Dei ,quoeftin/ide, de ludeis loquitur ,qui preter Eptari-
cum & Prophéras aliafque Icripturas habenc quafdam
traditiones non icripras , fed memorie commendatas
ex craditione patrum,quas Apoftolus fabulas, id eft, fi-
dionesappellat,& excogitationes, qux nullam vcilicar
tem habent infe, nifi conteritiones generaüc, & quz-
ftiönes. Ex quibus paucade pluribus dicamus.'- t ï a -
ditio illprumeft,in exordio duas mulieres eftè fadas,
etiam Scalceram, exqua dicunt muitos filios eftè natos
quod nufquam facra fcripcura narrat , tales etiam e-
rautilli,de quibus dicit Dominus, V x vobis Pharifid
8c icribz.qui fuperponitis traditiones veftras mahda-
cis Dei dicentes Patri vrban , id eft,donum ,velmunus Maft.is•
quodcumque exme tibi proderit, 8c multa bis ifimilia ,fimi-
liter degeriealogiis proponentes quxftiouem quot an-
nis vixeiic Mathulalem, Noe > Eber , ceterique Pa-
tres,&quid fècerinc, & quomodp', vel quando : vn-
depropoiiunt quzftionem, fiSalonionduodêcimoan-
no ecatis fuz vndus eft in Regem, 8c quadragefimo
fimilirer anno fufeepit regnum , quomodo Salomon
duodenus^potuefit filium procreare i Qü« traditiones
8c genealogix nullam xdificationem Dei przftant,
qux eft in fide, ideft, quz ad fide’m p e rtih e t'zd ifica-
tio Dei eft, quando "quis ea loquiciu, qua: aliqujd v-
tiiicatis habenc »^per quem przparac 8c zdificat Deo
templum in cordibus auditorum. Sed figmenca Iu-
dxorum quae memoriter recitant , nullius vtilïtatis
fuut. Dicit B. Hierbn. quid mihi prodeft feite quot
parricidis,& matrscidis, homicidis, t fornicariis, mafcislorum ! annis vixerit Mathufalëm ; Noe , Sem , aliique PaL
concubitorthus,plagiariis,mendacibus,&penuris-, & fi quid aliud tres ? nihil, fie intelligendum eft defundionibus illo-
fano doctrinoaduerfutur, t quaèftfecundum Euangeliumglo- | rum ,| quibus Apoftolus przeipit eis per Timotheum
riabeati Dei, quod creditum eft mihi. j Gratias ago ci, qui me vedefiftant. Finis enim próceptï eft caritas, finis eft termi-
confortau.it,Ómfto lefts Domino noftro, qtfia fidelem meexifti- nus, finis eft bon fummatio, quaconfugiitur vbi,vt vitra
munit,ponensin minftèrio : f quiprius blafpbemus fui,-<ÿper- non fit quoderat.Vnde dicimus,finis eft cibus,finis etiä
ftciitor,& contumehofus : fedmiferuordiam Deiconfectitiisfuni,, eftcompletio,peiieCl;io, & confummatfp quaconfum-
quiaignbrans feci in incredùhtatè. t Superabundant autem gra- maturtela, vnde dicimus finita rela,ideft,texendo pet-
tia Domini noftri,cum fide,&dit$äione, quo eft in Chrifto'Clefu. febla eft , & confiimmata. Sic finis præcepti fiue