Ar nob ij Comment*
lud*is,qui earn accipientes diffipaueruriteam.fuaprsccc-
pta ,ficutarguit dominus »ttatuentcs, & traditioncs ho-
rni num cultodientes v legen» vero Dei eonrcmnebant.
Dilfi pauerunc iniqui legem mam , nullus credit, om nes
deciinaueiunt.Venidomine quia tempus faciendi muc-
ricordiam, conclude omnia in crediilttdte+vi omnibus miferearü*
Memörefto quilegis.quia vocem diximushicagioramu
nrophetarum^ui & prsconia (ua voluerunc ad efteflum
adduciperaduentum domini, & humano genenlubue-
niri. Hicergo*id cft,prophetarüm &:ïan61omm chorus
ioquitur:Dilcxi,mquir,mandat*tuafuperaururo&tópaziön,
ideft,luperaurum 8Clapidempreciofunu s ‘ct®"
petiit m centefimö oéfeuo decimo, ficut in oótauo deci~
rtio iam pr*dixit.Et propterca,inquit,ad omnia mandata
ma dirigebar-Et oranem viam iniquäm odio habui, qüia
rairabiliateftimoniacua. Pinge, pinge antepculostuos
qui h*e can tas aliquas fabncas. Quales ? Ilias quas mira-
bantur Apoftoli, pinge thermas ,p:nge fora & mama in
verticeexcélfo lurgentia.Et dumidaconiideras*raemento
caful* e um fe unqj èxfrondiuin fepro context*. Nun-
quid non tanto ïllatibi erit defpeótior, quanto iftaTmira-
biliaftupueris. Ergo is quieunquelegemdeitationem
j habere vulfitotum quafi vilem calulam defpieit mundu,
cencior pro con.tempto habeor, dum inftificaciones tuas
exquho. Iuftitia enim tua certus fu mquod iuftitia ut in
æternumi Et fcio qqiaiex tua veritas fit, &c ideo me tri-
bulatio deanguftiaeiBuenerunt. Quia mandata tua mc-
ditatio mea eft.N onenim faciunt irïbulationes & angu-
ftias dæmdhes » fiifi his quam maxime qui mandatado-
mini meditantur. Et ideoclamaui,inquit,in toto corde .
meo y exaudi me domine, iuftificationèstuasexquitam. ;
ltameosmoiesin tuo amore difpöne vt nihil de hoc
mundo quæram, lèd folastuasiuftificationes exquirâm.
Præueifienim in maturitate & exxlamaui:Eui puer poftea
adolelcensjitemque iuuenis,nuncecce iam fenui,& vit»
meæ finem atten,dens,in hac maturitate pdfitusclamo)&:
i præueniunt oculi mei ad te diluculo, id eft, antequam a-
lius te oraréincipiar. Lucem ipfam diei venientem pr®-
ueniunt ad té oeuli mei » vt vocera meanraudias feeundt»
magnammiferieordiam.tuam, quia prope funt qui perle*-
quuntur me. Iniquitates mih i propè funt quia à lege tua
longe faéti funt, id eft, daemones in idplis, &>fpiritusim~
mundi in cogitationibus malis. Hi appropinquauerunt
perlèquentes me, parantes te adhuc longe elle, tu ausem ;
prope ès do mine,& omnia mandata tua, quibus manda- ; j fti.fuumexpeétatidum aduentum,omnia mandatatua
rnmniipdpclaratioletmonumeiusinrebus ( mafuatpromtfiacua»vtm*ternumfundaue.risea. Vide
* “ 'rms ilumiiuLicm com,& paradis confidoemombus j «gohumilitatem meara. Chorus finaoruropwinunr
di b us dei, & attrahit fpiritum, id eft, muntijs occupatur,
quia mandata dei deûderat, Ôc incipit ne defiderare, vc
pr* defiderionon dotmiat, ätque elcam potumque hbi
ac betitiam fubtrahens, prædefiderio luipçdoris clamet:
Afpice me & miferere mei fecundum iudicium diligen-
cium nométuutn :hæc totius humani generis oratiofun-
ditur. Vnde &fequitur : Greflus meosdirige fecundum
ver bu m tuum & viuam » qui grefTus meos in tortum miu
per Adam , & morteminUenL Tuveni domlne,&perte
greffus meos dirige fecundum verbum tuum , quod ille
I præuaricatus e ft, & vitam inueniam p e rte , quam per il-
I lumamifi. Expe<âo domineveni, & non confundasme
! ab expe&atione mea. Si euim venefis,nondoininabitur
C j mei omnisinjqüitasvfcilicetdæinontim. Namincreduli
Salutaris domines credences calumniantur,dicentes*Quid negatis
Chrifti ad ^eoSgentium,&Virginisfilium expetftatis,quando^^habet
iicotus. 1 Virgo in Vtero concipere, & parère vobis Emanuelem.
! Yçni ergo domine & rèdirnE me àcalumnijshominum,
I & cuftodiam tua mandata,non hominum. Cumfaciem
j tuam iHuminaueris fuper feruumtuum-,idcft,fuperfecu-
! lum tuum. Tune doces nos per filium tuum iuftificatio-
nestuas. Confidcremus nunc liimmum gradum oratio-
nis. SummasgraduSenimorarioniseft > quandoinora-
■ tione pofitus,preces limul&laçhrymas fundis. Impoüi'
Oculi far bile enimeft , vc non oculituipeccatuminqurrerinu
■ o nine enim quodinmundo e#,ytait Apoftolus,co»ca/>i)ce»rM
' oculorum eH.,&ambitiofecult^quanoneftppaere.Die ergo eum
propheta ; Exitusaquarumdeduxerunt oculi mei, quia
non euftodierunt legem tuanr. Dixit equidem mtièricor-
diam tuam,&fpes mea omnisin ipfaeff .Sedquidifaciaro,
quia fcio j quiaiuftus es domine, & reélum iudiciû tuum.
Et mandaltv îuftitiamniam > & teftimonia tu a , quibus
comminaris seternüincendium, & fcio inloqüela tùave-
ritatem nimis. Ide.oergbfunduntôculiaquas, qu*ab~
luanr plorando,quod concn^ifcendo polluerunt. Zelor
tarnenmundum tuum ab idolis,quia gaudent fuper eum
inhniei tuiV& itahincinde bacchantur rvt,oblici fint verba
cuäjipli inimici generis homani^'Sciuntenim & intet-*
ligunt vóeesprophetarum ,inquibusverba tuapollicen-
tutnoftri redemptotis aduentum. Sed tantum moraris
domine, vcoblitifinï verbaipfa promilîionishuiusini-1
mici mehPbrro autem ignitum efteloquium tuum' vehementer,
ignirum eft amatorium.excludensamoreS mottig
feros 8c vit**tern*amoresincludenS.Adiccit poftquarh
ignitum dixerat: Et feruus tuus,inquit, dilexit illud,ado-
lefeentior ego.fum , &contemptusij$, qui pugnantad-
ueilum me, mundoomni feniores fünf, & omnibus ve-*
! tuftis feculisantiquiores elîênofcnntur. His ergo adolefelles
in
malum.
i. loan. 2.
me, quia legem tuam non firm oblitus , promillam fàlu-
tem aduentus tui. Iudica iudicium meum,& redime me
propter eloquiuni tuum. VC verum illud vniuerfis non
credentibus manifeftes , propter cloquium tuum eripe
me. Lpngèeft àpeccatoribusfâlus , fiue qui venturuua
non credunt,feu quiiamvenifrenoncredunt. Longe eft
v tique falus abeis , quia iqftitias t uas non exquifierunt.
Tu*autem miferationesmult* font domine > cum non
requirenteste re quiris, cum cpntemptores cuosexaudis.
Quiaergo illismifericordiamexhibes-quitcftrmoniatua
hon exquifierunt, quanto roagjs & mihimifetere ,q u ia
teftimonijs tuis nondeclinaui. Hoc vt fepè dicimus,chp-
tus fan&orum omnium proteftatur,qui & a^iiecic i Vid*
non feruahtes pa6lum,& tabefeebami quia iuftitias.tuas ^
non euftodierunt, quomodo diftabuit Moyfes in^opuln ^
pr*uaricatore,qupm!odo;Finees,quömodoChaleb tilius <
Iephans,quomodo lefusNaue filiusvquomodo Samuel
in Saule. Omnis ergo ehotus fanftorum ante aduentum
domini, vidtns non feruantes paiftüm tabefeebat, & di-
cebat domiqo.Vide quiadile^ilegem tuam, in tuamtle-
ricordiaviuificame. Hocaute'mquod diximus fepenu- ,
mero,fànâorumab AbeïvfqueadMariamdc IofepEo-
mnes quidem in lege vereri plaeüerunt,, vique ad Abrahamlegeni
natur* leruantes, ab Abraham vfqiadMoy-
fen legem natur* & circumcifionis,aMoyfc Vl'que ad do^-
minum Iefum Chtiftum legem natur*» c»rcuncifionis&
legis, omnes hiiam tutic exlemetipfisfundanientumec-
clefi*conftrueb.ant,‘cbius dedicatorcm & adimpletorera
dominum expedlabant, qui compleret quodiurauerat
feruo fuo Abrah*, quod ii>femrneieius iixreditaret omnes
genres. Hic chorus omniû fan<âorû,iam dei filium ex.
ore patris didicerac natum , vt euidenter diceret patrie
Principium verborum taorum veritas. Quid minus hic
quam Euangelia declarauic. In his ergo îarrïtanc Chri-
ftus cum pâtre & fpiritu fan do regnabat. Nort enim po-
terat fieri , v't cnperent eum&confiterçntur eum ,• niû
mentis fuç oculiseius pulchritudinem af^exiflènt.In ipfis
ergofam ecclefiaGhrifti, ira qu*funt fututa.pr*loqui-
I tur,vt præteritaenarrare videacur:iP'rincipcs,inquir, per-
fècuti fimt me gratis,fed contempta perfectitione eorum» j à verbis tuisformidauit cor méum.Eis fcilicct verbis quibus
dixifti :■ KolitetmerequiocciduntcorpiU ffedeuwquipoteß
corpus&anitftatnperdere ingehennatn. Haben$ ctgo in verbis
tuistimorem&lætitiam , fiçut qui inucnic fpolia multa,
temporequoiniquitatem odio habui,ideft,idolis fàcrifi-
carecontempfî, & videosiniquitatemabomiuatus fum,
itaVffupplicij.s diuerfismaceratus excederem. Tuuc Vti-
que lepties in die laudcmdixitibi, cum infeptifoimi fpiritu
lerdci -j
niedicatio
fidelis.:
Lue. ij.,
nt u le p te m ecclelîjs textü fuperioris fabric* extruebam.
Sicùt enim diximus in veteribus fandis Ghriftüm in fun*
datîientoEcclefiæoperacum : ifain m anibus nouis ope-
ràtum per qu os vhius éiu fde m que fundamenti, vfque ad
finem feculi arces exurgunt.In quibus pax multa diligen-
tibus nomen tuum domine, & non eft illis fcandalum. In
quibus èxpedatur falüs tua domine , & matiüata eufto-
diùntur. In quibusintrat poftulatio noftra in confpedu
tuo domine, & fecundum verbum tuum libera nos. In
quibuserüdant labia noftra hymnum,cum docemur iuftificationes
tuas.In quibus pronunciatlingua noftra elo-
quiatua,& docetur quod omnia mandata tuâ finc*qui-
tas. In quibus marius tu * , ill* qu*in cruce fix* fuerunt,
ipfæfaluos nosfaciunti fi mandata tua diligimus, & con*-
cupîfcimus-falutare tuum, & lex tua meditano noftra eft.
Credences quodetiam corppre jioftro viüetjanima noftra,
ôdaudet te.credentes quodiudicia tuaadiuuent nos.
Conficentesquodecrauimus , fieutoüis illaqûæperijtj
rogantes vt requiraseam,& humeris irwpbnens, gregi ap-
plices permanenti fecundum promifïum tuum domine
IèfuGhrifte, qui régnas cum pâtre* & fpiritu fând o, per
omnia fcculafeculorum.
ad vit* fupernæ mohtem confeendere , expugnationes J
dæmonum quod fit palTuriis,agnofcat,fi crédit fibi vere à
dei làpientia diâküm-.Cumaccepris adferuitutem dei,fia in ti- %Cel. 2.
more & * tremore, & prépara animam tuam ad teritationem, î iùïïi d,
Qübdfciensdominus, ineolermonemnoftrum oratio-
nisnbftr*ihclü!ît,vt clamemus , ne nos patiatur induct in ^
teHtatiotiem , fed liberet nosàmalo, qui régnât in fceulafecu-
lorum,Amen. <
Ganticumgraduum. C X IX .
dominant clamau't,&exiudiuitme.Dopacifiais,
cum loquebar ilHfimpugnabant me gratis.
C O M M E N T A R I v ' m .
, Canticum graduum. C X X*
Liiiaui oculosmeosin montes,vnde veniet auxilium mibu Au- ,
xiltam meum d domino,qui fecit coeluni & terrain.Non det in
comntotionempedem tuum,nequedi>rmitetquicuftodit ie. Eccenon
dormitabitnequedormietquicuftodit ifiael. Dominus cuftodit te,
dominus pro teftio tua fUper manum dexter am tuam. Per diem fol
nonvrette, neque luna per noäem, Dominus cuftodit te ab omni
malo,ctiftodiät animam tuam dominus. Dominus cuftodiat introi1
tum tuum & exit um tuum,ex hoc nunc & vfque infeculum.
■■■' C O M M E N T A R I V M.
C Entefimi vicefimipfalmiafcenfuspatef,Leuaocur
.........................
Cedar pater
Sara.-
ccuoium.
lbs tupsadmontes. Quid morarisin conuallibusî
Çrcde quia fi leuaueris oeulos fùoS ad montes euades
mortem divitam inuenies.Si tarnen leuaueris oeulos tuos
A D dominum cum tribularer clamaui,& exdudiuit me. Do- ! ad montes, & tulcris eos à cÖtemplattone eorum de qui-
J \ .m i n e libera animam meam à labiis imquis,& a lingua dole- bus diéfcum tßnOculosfuosftatuetunt declinarè in terramj.àzb,
fa. 'QuiddeturtibiatiPquiddpponaturtibi,adlinguamdolofam. ftatuerunedeorfum terrenadefpicere , cerram deligére*
Sagtiupotentisacuta,cum carbonibus defolatoriis. Heu miht,quia , Nobis autem elarhat Apo(ko\\is:qua farfum fùnt quarite.qua Colojf. j.
incolatus meus prolongatus eft, babttauicum habitantibus Cedar, | furfunt fumfapite. Ec facerdotalis vox ad percipiénda my- I
multutntncoldfuit anima mea. cumbisquioderuntpacemeram , ftetta nobis omnibus clamat:furfum cor.Noli ergo'timete,
non tüis Viribus derelinqüèris , liàfcendere dogitauc- 1
fis,veniet tibi aùxilium à domino, qui fecit ccclum&ter* j
ram,tiitantum noridesifi commotionem pedem tuumjt
idpftinon vótó,nonafcendehdiconfiliüm fumas, fedin-
CAnticagraduum,canticaafdfenûonumfunt.Veluti fî Çuiliftâhcet afeende. Quia nôh dormit qui cuftodit tei
alicuiquiihfoueamceciderit,:ponaturfcala, vc iride | Ipfeètiàmprôtéiftio tuaent ropermanumdéxcerâtuam*-
afeendendicapiatfacultatem.^Infoueaicaquecaptiüita- ideft, portigef tibilhanumafcendececupienri , praéfta-
/ „esi.. bit tibi, vt non vtaris à fole pèrdiem , pr*ftabit tibi,
vt lux fdlis non tibi concüpifcenri*- ignem exàgitcr,
neqite vraris ftimulo. Si enim ex animqad auxilium dei
cooirblâuerïs, ipfecuftoditteabomni malo, & corpus ;
tuum euftodir,cuftodit etiam & animam tuam dominus.
Ipfe cuftodit introitumtiium adpoenitentiam, &exitum
tuum de corpore ex'hocvideft,ex floe die quo ex fide con-
uçrcqriS.Ipfe iam cuftodit te dominus Iefus Chtiftu«,qui
régnât in fecula feculorum, Amen.
tis cum populusllraeliticusdeuenilïet, eum tribùlaretur
clamamt ad dominum, &exau dims eft, vnde &ploràt,
di cens.* Heu me,qùia perégrinatio mea longafàdta eft. Et
adiecitjHabitaui cum habitantibus Ced^f.Gedar vnusex
filijs Ifrael fuit qui obtinuit folitudinem in regione orien-
tis,quæà deferto Pal*ftin* vlque ad terras Perfàrum ex-
tenditur, in qua parte nuncSaraceni habitant , quorum
■pater Cedar filius ifmael elle reperietur leéliéne Gene-
fèos.-Hi odientespâcèm eoufque probaritur.vt nunquam
cum gentevaliquafoedûsihierintpaeis , ex quo orti funt
vfque ad pr*lentem'dfem. Quam gentem ego dæmoni-
bus comparans, ad me um captiuiiin accedo : fugienfque
motas hiftoric* nàrrationis , ei qui cedidit in peccasi to-
ueam,iftqm plalmum expôno;dicoei,tribularé,quia male
lætatus es. Et cum tribulantem te fecerit panitentia,
elaniaad dominum credens quod te exaudiat, dicei: : Libéra
animam méam àlabijs iniquis,& à lingua doloïa,di-
cunteidæmones : : Ét cum in cloaca deieccrim peccato-
rem/interim modo differto clamorem. Reftactibi tem4
pus quo pöffisiafcendere. Hos-populos ideirco feminanr^
vt qui eosaudierir, dum fperat expiret. Hislabijsdolofis,
& hùic lingu* nequillim*pr*para fagictas potentes, ora-
tionibustemperatas, &ieiuni)sâcutas» cum catbombus
diuinoigne fuccenlis. Applicate ad gradum &poneaf-
cenfiones in corde tüo , à conuallefletusad montem re-
fugij.Etnon folu'm tu ipfe moras non innedlas, led illatas
exeogita. Et flebili voce te moracùmin peccafisinterlufr
piriaingemifee. Heu me,quiaineolarusmeuSprolonga-
useftjhabitaiii tum habitantibus Cedar. Cumhishabi-
Canticum graduum. CXXI.
L AE tat us fum in bis qua diel,i funt mihi,in domum domini ibi-
mus .Stantes erant pedes noftri, inatriis tuü Hiefufalem. Hie-
rufaltm qua adificatur vt ciuitäs, cutUs participatio eius in idipfum.
Wie enim afeenderunt tribus, tribus'dontïtii teftimonium iftaelad
confitendum nomini domini :Quia illicfedtruntfedes in iudicio,fe-
desfuper domum Dauid. Rogate qua adpacem funt Hierufalem,&
abundantta diligentibus te.Etat pax in vir tu te tua, & abundantia
in turrtbus tuü. Propter fratres meos &proximos meos, loqtiebdf
pactm de te. Propter domum domini dei noftri, quafiui bona tibi.
C O M M E N T A R 1 V M.
SEcundum gradum alcendifti,accede ad rertium.
na tibi in ifto gradu prqmilïa funt,fi eredis, firme pfal-
mum 8c exprime catiticum. Tune te feimus crcdidiüc.fi
lætatusfueris in h is,q u* difta funt tibi. Errelinquens
conuei fationem peccantium,in domum domiqi ieris ,&
taui qui mihi cum verbo dei, ne paCem facere perfuade- 1 ibi liantes fuerint pedes ruLin'atrijs Hierulalemj vbi *di-
banCiibi multumincolafüit anima mea. Benepöfuicani- • ficatio in mûris ciuifacis futurçextruitur. Ad quamafeen-
mam* Caroenim qüfa de terra eft, vbicunquefiierir, in 1 derunttribus domini in teftimonium Ifrael. Tribus do-
terra lua eft. Ego, tarnen, licet cufn his qui oderant pacem mini duodecim Apoftoli cognofcütur, qui priores afeen-
confifterem , cum verbö tarnen deierampacifieus. Ec j derunt hos moiites adcdfifiteiidum nomini domini Ie-
cum loquebar illis, quod veilem ad gradum afeenfionis fu Chnfti>& ibi federunr fedes in iudicio, fedes fuper do-
accedere,ilii expugnabantmcgratis. Mox enim vt cape- mum Dauid. Rogaucesquæad pacem funt Hierufalenj,
ritpeccatorad poenitentiam cdnuolafc,&àfoüea mortis & abundantia diligentibus te , ideft,diligentibosHieta-
Bibltoth. Per. Patr.Töm.^. Pars 3. . ^ C c falcm.