I s * + I
f t gna.'petqne refurreiUbnem. In virtute: Id eft>non gratia,
qua cstciri filij pollent j Ted virtute, pxopriaque pPtcntia
quam operabatur 8c exhibebat diuinis iigtiis# Secundum
jpir'ttumSanftificattMis. EtexSpirit«,inquit,fab&o, quem
praftabat leius itt fefeeredentibus. Ex refurreftione mor-
tuorum Iefu Chrfti Dbtnini nofiri ,perqUetfiaccepimus: Et exre-
furre&ione, inquit, mortifqueaiirplutione;refih'J^&i°*
ne autem , qua ipfe Dominus nofter Ieius Chriftusreiur-
rexit. Gratiant; NonexproprifsVirtutibusrebufqueper
nos ftrenue geftis, accepimus Apbftolafum ■, fed quic-
quid id eft, gratia 8c dpnum eft. It ApoftolaUtm, ad obedien-
tiam: Atqui Spiritus fan&i, Apoftolatus eius,munuseft#
vt in a&is memoratury Omnia taraen, qua; a<T famftam
Trinitatempertinent, commuuianouit. Fidei: Ecenim
non oportet varijs occiipari rebus eumqui fllii Dei gene-
rationem 8ceflenciam nQuifte veiit, led (olmnmodo ver-
boobedire. In omnibus gent ibut pro nomine tm : Et fi enim
ipfe non omnes circ«niieric gerites, omnes tamen , per
Appffplbs Eu^ftgelium1 aceeperunt. Inter quaseftis &vos j ... .... _v ^
pocaii left Chrifti, Non,inquit, vtcircaeffentiamDeicu- prohibitusfumbuevfqueiSHigitur venireoptasatque vtilka-
rioli iimus, verutn vrnomini eiuscred'anc.In quibus gen- tis caufeiter inftitutis, cur nonaduenisi Ftohtbmu fuw,in-
tibus; hoc eft # cum quibus •, 8c vos vocati eftis: non enim ; quit- Non autem iam feifciraturcaufam citriofe vetatio-
a vobis ipft veniftis. Deprimit autem (imul illorumfaftu, | nis iftius; non enim noftrum eft, pofccre a Deo caufas.eo-
perindeaefi dicat, NcexiftimetisVrbemimperatbriam I. rum qua mandat, fed noftraincercft, obediretantum-
veftram pnmasinorbehodie tenentem,cate£ispraftan- modo. Vtfruclum quempiam & in vobis habeam, quern admo-
tiorem Euangelii nomine efle j fiquidem ciim caeteris,pe- dum d'.Omnino dixerit hicaliquis,quod earn ob rem ve-,
ne^uegentibus vocsitreftis- Omnibusquifunt Roma. Non I titusfitj quia non fecundum Dei voiuntatem probcifci
enim apud ipfum eft difcfiine'n inter diuitem&paupe- i voluerit- Haudquaquam,adhocrefpondet,fru^ume^
rem. Dile£lisDei: Primum, dileftis Dei, pofuit; deinde, nim& in vobis habere volui. Frudtum autem appellar,
Voc'atufAnftuyiimuens, ex dilcctione Dei efle fandtifica- quodeosadfidem perducar.I» reliquisgentibus: Dumcae-
tionem. Vocatisfanttis. Vndiquevocatisdiccns,benefi- | teriseosgentibus,copalatifaftumiEorumretundic.Gr<«c»
ciaD'einobisexhibitareuocat nobis ad mernonam. Gra- &Barbarts,fapientibus&infipientibm debitorfum; ficquantum
tia vob jt.N e mo ejnitn', inquit, ex^jperibus fe cuari poteft. & in me eft ,promptusfum, & vobis qui Roma eftis, Euangetiumpra-
pax: Nama D eo, gratia & pax ftabiliseft. ADeoPatreno- dicare, peiindeacGraecis& barbaris, fapien_tibus& infifiro,&
ciri.Eftautemhinc colKgere,ipfosyfehemeterfui(fecQm-
tnocQS. Vtaliquid: quodair, F’fd/i<y«id;rhoderantjseft;q;uafi
dicere velit,parum quippiam.. Quum fabycitj impertiam,
indicdt,quod nihil mei velexme d»bo,yerumillud dun-
taxa c quod a Deo ego acccpi, SpiritualUgrattavobuimper-
ttam: Haudenimexiguagratia velexiledonum eft, fide !
non epneuti. Vtfukiaminivos, hocautem eft, vtfmulconfola- !
ttonem accip'tamin vobis per mutuumfidem, yeftram &meam
Poftquamfulcrivel conftabilitionis meminiflec, vt ne
comriftarec eos plane quod in fide concutcrentur nura- !
rentve, ftatimconlolacionem mutuam fubdit: Hoc eft» j
ytegpvos'#8cvosipfimeconfolemini. Mutuaeniminter
nos confolatione (inquit )indigemus,ob earn quain nobis
eft , fidem.Vaide autem moderate agit. Poteft etiam
ifta paraclefis ficincelligi ; Vtvos quidem a mead fideni
aduocemini, ego autem adlatitiam vertar, quando quidem
vos Chrifto credences cernam. Nolo autem vobis etam
effefratm,quodfepepropofui venire ad vos.Mulcorum namque
Fideliumconuencus,rnaximam cpnfolatiotiemparit. &
Domino Iefu Chrifto, primum quidem, Pdrro per di&io-
>nem Pams -r filiorum adoptionem qua nobis obtigit,
'cpmmonftrac.ijMfi^^gotConUehiebateniraagratiarum
a&iohe prtefatt. Deo meo: Gtatias auteni agere dectbar,ne
’dum pro proximorum pariter offieijs ■, haec enim charita-
tis eft indicium, „Deum enimomnibus communem, fibi
1 tantum vendicac. Per lefum Chr ftum, pro omnibus vobis quo-
mam: Ipfe nam que nobis autor eft gratiatu a Clio n is quam
Patrr exhibemosrqutppe qui natura noftra aflumpta,proprio
(anguine Deo Pacri nos reconciliauit. Fides veftraan-
nuntiatur in toto Mundo. Siquidem Romanotum fide apud
omnes palfim diuiilgari, non erat indecorum. Teft is enim
mtbteftbelts: MerinoDeuiriteftetn adducit; hominibus
enim incpgnitisperfuadere, animus eft. Cuiferuto. T heq-
d o r . Species feruitij Dei feu diuini cultus, mules; funt,
Ecenim qui adotat Deum,ilii inferuit,eumquc coliijtum
qui inedia cdrpusiuutn extenuat, quin etiam quilacris
litetis adhibet mentem , ac quiperegrinorum curam ge-
ritvSandus Vero Apoftolusferuirefe Deo dixir, gentibus-
adferensEliangelium d eFilioD e i; ac feruire Deo in fpi-
r i tu h o c eft, in tradito (ibi dono. inJpiritu m e oVel hoc
d ix it, Non quoniara meo conam contigitmihi feruire
•Deq, fed Spiritus Paraded gratia : v d , quianon carnalis
eft mea feruitus,fed fpiritualis.I» Euangelio. Multi quidem
feruitutis modi funt, ego vero per Euangelij pradicatio-
nem inferuio i Hincfimulcbmmoh(^rans,quod necefla-
riopro ipfis follicitus fit qui Verbum Dei fiufceperunc,
fufeepturiquedumfint. Filijipfius. Viden'quodfupradi-
cens, in Euangelium Dei, Chriftum dixerit ? quodincejfanter
tnemortam veftrifaciantfemperin orattontbus meis.Sinc&q chapientibus
debitor fum. Sic quantum in meo eft ftudio;
prompritudine, vobis etiam praedicare Chriftum repeto,
debitor funt. Non enimpudet me Euangelij Chrfti.Qmz infide-
libus,pleraque incelebtia Euangelio inefle videtur,quod
genus funt, Crux, mors, Iudaorum demenriaidocer iam
cos,nihil in ip(o inglorium incelebreve reputandum propter
quodpudefieri qu ifquam debeac.Deinde ad reliqua
pergens, extollit Euangelium. Aliaeiiamratrone ifthuc
intelligipoteft. Quoniam Rqmaniobnonparum multa
quibus abundabant, in fignia & praclara, vcluti diaitijs,
potentia , (apientia, turgebant. Vos quidem, inquit, ii-
lorum caufafuperbitis » ego autem Deum pfsedicatutu?
venio in medio veftrum , & nön\erubefco.Quam ob cau-
fani^Potentiaenim Deiad (alutem fu(cipienc»umilltid?vt
fequitnr. Potentia enim Dei eft ad falutem omnicredentii Pul-
chre dicn, Adfalutem, eft enim &adpcEnamgotentiaDei>
ad falutem autem nop cuiuis cedit »fed credemit Inobe-
dientibus enim&incredulis, pcenam interminaturEu-
angelium ludaoprmum & Graco : Verbi tantum honor eft,.
prtmum:nongratiaexuberanciaJa/htwenim Dei in ipfo reue-
latur: Vt ne falutem & iuftitiam audiens,ean3 folummo^-
do fignificare ipfum cenfeas qua eft in hoc feculb,fubdit,
earn reuelari: quod , 8c fucuram- falutem 8c iuftitiam in-
nuit, perinde quafi nondum tota manifeftaca (it. In ipfo,
Euangelio feihtet.. A liter. Oportet enim fidem adhibere
Prophetiis, perqueillpsad Euang;ehifidem per^uci, Vel
afitetrDpmino enim Chrifto credens, Baptifmitis gratia
accepta, transfertur per earn illo vtfutuns bonis credatj.
nimirum refurredlioni a m ortuis,& spternq vii^regnoque
ccelörum. Exfideinfidem: Afideincipic, 8cin credenrem
ricatis eft,meminifle,& cittaintermiffionem iftuc facere, \ delinitjvel ,afide orditur,8c in (idem definerpdebetjtan-
maxime verb in precibus ad Deum. Precans,ftqiiomodo iam ; quam non debeamus nos,cun<fta quain ipfofunt, cuiio-'
ProficifciRbmam vrgebatur, fed enim citra Dei { ferimari, luftttiaenim Detin ipfo reuelatur ex fidejnfidem :Iu -
voltotatem ifthuc tranfire nofebat. Qupd add it,iam tan-' j dao quidem reuelatur ex fide Legislatons,qua fuit in Ie-
demolim,nhvm, admodum vrgentis profedhonem ! fum Chriftum,Graco autem ex fide natura,in;ipfam Iefu
atgqmentum efcJProjperum iter inftituaminvolUntate Dei,ver Chrifti fidem. Quemadmodum fertptum eft-yiuftus autem ex fide,
ntehdi ad vos i Vt faciiicatem habeam (inquit) 8c vc profe- j Vt non videacur lmperiuaiibile verb urn, quod fides (alu-
(ftib-mea ad vos fit bona, (it honed»,- 8c foelix. Defidero e-' l tern donee & ififtitiam; Abacuc vatem, teftis vice prodp-
nim viderevof. Nonfimpliciter,tnquir, nec citra huCturrs: cit, Abac, z.'Viuet j In die iodieij.' Reuelatur enttn ira Deide
videre voslaboro,fed vt donum vobiscommunicemrdi- ccelofuper omnem.Vnmatn quidem plolt prafationem deiu-1
cit autem, doiftrinam 8c mftrtutidnem, hoceniin eftful- dlcio,qupd eft contra Gentes,qu^natuta)Legem non cuftodie
Tfalm-
ferpentijbus 8c rcptilibuszccciiktcylnfmilitudtnemmagi-
nis corruptibilisfiominis, favoluciurh ',&quadrupèdum , &fer-
p«»f«w.Q^pdDeum cörruptibiletn ejjèntiah) putabaritj
fatis erat ad tedarguèndam (lloturn atuehtiam : atverd.
quodcorruptibilisimaginisfimiütudinibus.Deiglóriani
adiudicarunc, ifthuc vëBö, cu attohica,tum ftüpjda prör-
fum mentis cft.rroptereatradiditeosDeus indeftderid cordium
fuotum, adimmunditiam , vtignominidafficereni corpora ftid in
femetipjis. Non ipfe fanetradidit, ablu:yetum Ijs quicièm
iftos neglexit,acura fuaillosexcidere finens,quod quum hiitleré.
contingit, cöfequitur eosab Sathana comprchcndr.liinci
tradidit eos,in qua tradtdit-Dei itaqüe permiftum; tradi- ,
tionem appellat.quipermutauenint. Viden' rurfus pcrrnu-
tandi verbum,fignificarepermutatiohém fecuhdum for» j
mas? veritdttmDeiinmehdacio.. T heod J/eritatem vocat,
Dei nomen, mehdaciumaucein i manufkdümldölum.
Quum igitur debuiflènc verum adurarc Deürn, Créatüra
diuinum cal tümobcplerunt.Aliiër:Qupniam Deus vere
quidém Deus eft,iddlaaucem qu£ cbluerunr#vaiii appel-
lanturdij. Étcoluerunt: Hpc eft; qua vete de Deo dici 8c
intelligi pollahc, mendacio attribuerunr, hoe ëft, idolis.
Etferüierunt. Suaptehamquefponte ; in cultu idplorum
T ràâèr’c ;
pte pc.
Angeli
quando
creaci.
, ftodiëmnt.Impietate& iniuftitiam hominum:veritateïl\i{ïki&
j namque vniformis, varia verocirca dogmataèft impie-
tasiHàhçadrationem Varia eft circa vitam,adeoque mo-
resjtnalitia 8c prauiras.I« iniuftttta detinentiumiV eritas quidem
Qua ex
caufacöf
phis erra;
rein Dei
cognitio-
ëftDei cognitip, iniuftitia vero, idolorum impbftu-
ra. Ilh igitur vetitatem Dei in iniuftitia detineht, quot-
quot cultum Dei,Idolis inbum.Detinentium porro j idem
eft,ae Obferuantium.Eo quod,td qkoddepeçcognofcipoteft. Go-
gnitio enim Dei manifeftaeftinquit, J)er yilibileta enim
creaturatn,iquifibilis Deuscognofcituri Proihde huiuf-
modi, fuaptè (ponte in errotem abducuntür. Manifeftum
eftintpjis-, Per pulchritudinem 8c magnitudinem huius
creatura. Deus enim ipfis manifeftauit •, dum apponit omnibus
creacuram dodricem fua maieftatis : Coelt enim # vt
Dauid inquit, enarrantglorïam Dèi.ïnuifibiliaenim ipfius. V bi
dixiffet Apoftolus, quod fuam illis Deus notitiam hiàfti-
feftaflèt, ipfique fuapte (ponte eum neglexiflentyiam hoc
demonftrat,inqùiehs,quohiam per ea qua códidit Deus,
veluti pet inuilibilia 8c vifibilia, monftrauit fuam ipfius
maieftatem i nam Creatura vocem edens,per vifum, Autoreen
fuum depradicat. Inuifibiliaveto, mtélligit Arigez
los, adeoqivniueifamcceleftem, poten tiam ac Virtutem:
Peropera autemj quacernuntur,aqcipi(»vtccÉlum, ter- perfeueraruht .Creatura pot ins. Atqui per hóc(inqüicpDeus
ram,mare.Intuereergo in ea cpixdici.v,liiuifibïlia (inquit), hihilqüieqiiam laftiseitin propria fiiagloria { nam in fé
ipfius.per vifibilia ,perfincuaredduntur.Qua.r)^m ratione iftuc? pètmanfitddqueiuiaculabènedidus. Ipforüm àuteni
Q^ienim coelumintttetür,Cögitäbit ôitininojquodintrà j poenaptadidajac pradicenda,furitcorporisfui igriomi-
iplum fint Spirirufchónnulliadminiftratorij: Iraq; quod j nia 8c permuta,tio; Quam Créâtonquieft benediäustnfecula,
non apparet,exeOquodconfpicitur,dcclaratur.;ilcrMt«- Amen. Gompatatione,femperterribilioremfacitletmo-
ramundi,èxoper'éUsMtelleâaconft)iciuntur :Vtheco£ternos hem : Créatura,inquit,potiusquamcreatoriferuierunt.
! Dep AugelosarbitreriSjCceationieosfubijcit. inuifibilide- Propterea tradiditeos Deus in paßiohes ignominia : Prqptereä
! «i?«,inquit:qualianâmhac ? Quà à Cond ito mundo ad i qualenam illudeftjNempequod letuierùntcreatiuàpo-
generâtionem rerum petadàfunt. Pulchrè atitem ait; j tiusquam Quezon.f «mina namque eor um mutauerunt naturalem
vfam, in eum qui eft prater naturam. Habenteshàmque
natura congrrflum legitimum, permutarunc ilium itiiljè-
gidmiim. Similiter & mares reltólo ndturalivfU fcemiria.Tur-
piffimiim quiddàm rede dicit i Exarferuntin cupiditatefiai
Óftenditquódnediim'addetftim diuinàsLeges; verum-
etiam aduerfusnànirâles bellumgetânti Inter fe niutuo,
mafculwtmafculos:M.aham infaniam&ceftrum denuuçiat}
propcclea exarferunt. Turpitudinein: Nondicitjcupidira-
tem fuam exeteerites; fed enim,turpitudinem -, planum fa-
cien$,quod ip(âm etiam natufam pudctecerint. opérantes.
Viden* quod non ignorantia aftedus fuerint i fed quod
ftudiofe tanta feelerâ patrarint ? w ’ «, enim, præpofito, in
participio, hoc eft i interitiohem 8c
cbrïtèntionem quam oftendit^périhde ac fi duifquam cô-
tendat,actotus ih hocfitvtbffendat Deum. Et mercedem
quam oportebdt ; Qua illis oportunàèrat, ac qua illos de-
cebat qui taies effent: Error is fui in feipfis recipients : Mercedem
dicit j qu£ debebatur errorieorum.Errorem pbr-
rb vocat,quod adorarint creaturam : Quam in femetipfis
recipiunt j triulier àmüliere, virab viro turpia patientes.
Qhûrhenimi fermonibus de gehenna non adhibereiu fidem,
hanc ipfis mercedem compehfätibnem SädusPau-
lus profert, qua pudoreeos fuffundac. Ac queinadmodum
non probaueruni Deum habere in agnitióne, tradidit u s Deus.
Öbferuafne,qü£d;nön ignorantiæ efrpr fuerit,fed fçièh-
tia? Acquofdampotius illofüm fubobfcurèpetit, etiam
fi orationem (uam perihde inftituat, quafi dealijs loqua-
iur. in reprobam menton, vtfacèreni.qua non ôporteret: f e r a-
ùeriionem enim à Deo ,* reproba mens à damonio-us in-
ducitur. Hanc (anè auerfionem, indudionemque, mót
ConJptciuntur,cxviübihbiis enim,, iriteiligibiliacognofoû-
tùti.lpfdnimirumfempiternaeiusvirtusacdmmtas : Répété#
Intellefta confriciuntur.At quomodo per creacioriem,atcrni
Creator is agnofcicur vircu,s 8c potehtia ? Quia # quum#
quageneratibnis via prodùda fuht#éótruptibilis(i.ncna-
turæ,( uoqiie témpore ad fülSftântiàm finttràdüda j Hoi'ü
audörem,incörrüptibilem 8c fempiternum e(Te,omnino
neceflTafiuiii fuerit. Vtfint tpfi inexcufabiles qüod cum Deum
tognouijfent : Qnum enim toc tantaquefine qua Dei ma-
ieftatem indicant;quomodo (e pûrgabùftt qui ( Voliinta-
rièexcacàtij iiônincubiierutitftiidijs (uis#vt Deüagnof-
cerenc i Quinimo etiam fi hoc âCcidit 8c cognouerunt
quidem Deum per creàtioiiém # fed fuâptë fpon te negle-
xe runt,8c ramen,«o» vt Deumglortficduerunt, aütgrattasege-
runt. Pro quibus enim ppotteb'àtglorificare Deum # üli-
que gratias agere, quod muridum qüem côfpicitriüs (■ rio-
biliflîmutn opus^) condidcrit, è ebnftârid tantum abeft vt
glorificauëtint,vt ignominia etiam adfecerint. Sed vanifa-
cti funt in difceptationibus fuis’} Errauerunt( inquit) 8c à Deo
ptorfusexciderunt. Porro quum dixiflèt quod volunta-
rieeXcacatieffent, adijcitcaufam,qua eft, quodbmnia
fuis ratioriibuS commiietint, 8c non fidei. V olentes éninï
performanl &figurartifôrmtfeomnis expertem # perqüe
imagines corporeas # incocpdreüm daprehenderein er-
rorem delaplt fiint,quum non poffent cogitationibus fuis
ad finem düci. Verbi gratia: Vndenam pateàtjquod coelum
autterram Deus Córididerit ? Quis nam Pater Dei#
quoeve caufafubfiftentkèvel Perfonaeius, aue qubipfafic
Hypoftafis? obtenebrdtuniquëèftcor eorum nonintelligens. Nu-
bibus-enimadaquatacpgitationeseoTum , obfufcarunc
ipforum cor infipics.Infipienis autem idebappellat, quod éft Scriptura appellate traditionem iRepletos omni ihiUfiitid,
hól ueritit fide Vniuerfu m ipfturi comprehendere. DicenJ forme at tone,malitid-, refettos itiuidtd, cade, Hie, d olo, prams montésféeffefapientesftultifafti
funt : Caufam reddit cur omnia! hus^murmuratores ,detractores, Deo odtbtles, thikiios, fuperbos:
cogitationibus fuis permifetint : Putarünt#inquit,feèfle Nullam itaque menfuram dicit;, heqùe quîcquam toédij
fapientes#fequefufncere fibi ad cüiuslibet rei comprehé* H'abet: Cedirepletos, d icit, ceu plehi fint iniuftitia # eaque o-
fipnem#idcircoftultifa6t.ifunr,quiderîinîdenïentius,la- J trfni ; Q^umenimquifqùam.Denth aûerfatui fuprit, 8c
pid\im8c\ignôtiimàdot?itQte}Permuiaueruritqueglortamiti- âbeôdifCeflerit ; mérito omnia malorum généra è cbn-
corruptibilis Dei. Habebant (anè fciendam D e i, (ed hanc frario in eum lubintrant. Deinde genèrarim iniuftitjam
tranftuleruntinglôriarnSccültumldolbrum“,’ quibu's8c n'ominans; in pôfterüm 8c fpécies éius iuxta récenfet.
Creationenïrerümadeaqueprafcientiamdiuinam trib'h- G en n a d i i. Haciniuftitiaappellàfiohej ôtnhiaillûrufi)
erunt.Hacitaque Idplisadiudicarun^,q u a confidiafue- (quainterfefe admiferunt) fcelera CompleiuS , fingiilai
runtadfimilitudinem hominum, alicum,8c çaterorum,' deinceps figillâtim denùhrerât. Ac malitiam qu ideln di-
fiec inrerea loci pudcfiunc # quæ folius Dei (une propria# cit,qua e t confirmatione ad quadâ,élabore fit, itMon
Riblioth.Vet.Pat^Tom.^. Pars 3. ____________ _ ... . .......... Ékk . Âua-
M nlitia,
quid lit.