jo é
fUum,& in feruis fuisdeprecabitur.Smulachragentium argentum
&aurum, opera manutwi hominum.Os habent & toon loquentur,
oculos habent & non vidtbunt. Attres habent & non audiept,néqtte
enim eSlfluritus 'more ipforum. Similesillisfiant quif*ciuntea,&
omnes qui confidtmt in eis. Domtu ifrael benediciteDomino,domus
Aaron benedicite Domino. Domus Leut benedicite Donflno ,quïtt-
metis Dominum, benedicite Domino, Benediftus Dominus ex Sion
quihabitatinHierufalem.
C O M M E N T A R I V M .
S Calaifta cuius caput pertingitin coelum, quindecim
tan tarn mifeticotdiaro Dei inuenimus, vt per ipfara redi-,
mcremur abomnibusiniqnitatibus nofttis. In duodecimo
gtadu inuenimus contemptum m undi, in quo non
exaltatnrcotnofttum.Intetciodecimogtaduillumqnent
in Efftataaudietamus,inuenimusin campisfiluai. Ibnnuenimus
filium Dei cum fanflis fuis exultatione exultantem.
Ibi paratam lucernam plenam oleo ktitiae, vine en-
temobfeuritatem m undi, ytquietanctenebrisvrgenti-
bus difiunfli, «c per zdificatiaoem-fuperbx turns i fe m-
uieem fepatatimuncomnes conueniant in vnum.vt lllud
malum confilium,Dei confilioptobaretutefle co tteau.
Videos Sandius fpirirhs exclamauit: Ecce quam bonum,
R M gradus habet in quintile librisl^oj^.SI: indeed pr®-
nim vnëuëntutn ehvifinam, quod defeendit de capite in | repris Legisiibi lapis ad eapnt lacob vuÂiueft, hic .plum
batbam hoceft, deChriftoinvirturibus. Sicutenimca- jcaputvnaumadrosHermondeftinatnnieft, non adopilli
capitis,ôcbarbæ Tngucnto infimduntut : fie vinntes I tnne tos Hetraon. Ros enim Komis pet
P t ’ ____________ ______ .J ;. I deicen(os,oösadilludros attingimus, quoddeicenditin
omnes, qua: conttavitialuflantut quotidie, vtvincete
valeant,Ghriftiinfunduntur auxilio. Nora tarnen chrif-
macis fàcraméta in vngucto capitis, & rorc Hermon def-
cendentem in rtiontcm Sion, ad fontis vndam aquae per-
ennisextende. Ibi enimmandauit Dominus benedidio-
nem,& æcernam vitam vfque in fecula (eculorum, Amen.
Canticum gtaduum. C X X X I 11.
EC ce nunc benedicite Domino omnesferui Domini. Quifiatisin
domo Domini » in atriis domus Deinofiri. In no&ibus extollite
wan us veftras infanfta;& benedicitcDomino. Benedicat Dominus
teexSion,quifeeitccelum & tenam.
C O M M E N T A R I V M .
PEruenit gradus ad charitatem,& vbi fuperius iret non
inuenit. Nara quicquidegit quarçusdecimus gradus,
in quintodeoimo proficit afeendentibus. Ad'charitatem
enim à difcoidia fraternitas diufla reuertitur,& Hunt omnes
boni qui fuerant omnes mali.Modo dicite mihi,quid
cpnueniftisomnes in vnum vos, qui fratres nominamini,
auc vnde eftis omnes fratres oftendite.De vno,inquit,pâtre
Chrifto,& de vnamatre Ecclefia. Ideo ergo conueni-
musin vnum, quia nos (eruos agnouimus Domini. DamontéSion,
folûhiiiusrorisfontem poftvnguétüChrif-
matis requirentes,qui in montem Sion, id eft, in altitude
nem fitus Ecclefiæ produit venis,&ita Trinitatem invna
deflate coniungit, vt ôc très verè dicam efle perionas, &
vnam verè dicam efle fubftantiaro. Sic enim laudatura
feruis Dominus. Sic nomen eius verèlaudabile prædicar
tur, cum in Trinitatc vnitas, & in vnitate Trinitas ore di?-
citur,&pe6torecominetur: tunc aflcrimus,quoniam bonus
ßcbenignus eft Dominus : nam fi fibi maiorem par-?
temdeitatisdipatur Pateraflumere , autgradumfibifu-
pra filium hominis vindicare, non vt bonuslaudatur, fed
vt aemulus blafphematur. Nihil ergo in Deo maius eft,
quia nunquam (enefeit Pater. Nihil minus in Filio,quia
nun quam crefcit. Vbi enim maius aliquid & minuseft,&
maiori defedum minaturgrandçuitas,& pollicecuraetas
minori proifcdum.His gradibus diuinitas caret,quia non
eftDeustemporum pofterior. Si enim tempora aliqua
ante Deum fuerunt, faciunt eum maiorem qui Pater eft,
& minorem eum qui Filips. Si vero ante omnia genitus,
tempus illi neqUaquam potuit neceflitatem imponcre,
quiavt eflettempusab eofu?npfit,exotdium. Sicergo
laus Domini eelebratur, in qua laude canendü eft^Quo-
niam lacob elegit fibiDominus. Hunc,inquit, elegit,qui
fùppiantatvoluptuofum confilium,&hunohabetinpof-
Trinitati
myftcr
r a u s H n u u m , u u i * ........................—r r i , , „ , . _ c ,- . ,»
tur nobis refponfum,& dicitur.-Nuncergo quiain vnüm feflionera, qui mundo corde ftudet Deum videre^ icut
I conuenittis omnes,benedicfleDominUm,omnes,inquit, | enim lacob fupplantator diotur, fic Ifrael vtdens Dettm.
* fetui Domini. Et quiapoteftdici, omnes homines ferui j Tunc cognofcit quod magnus eft Dominus,cum habue-,_
Dominifunt.refpondit;,Egovobisferuisdico, quiftatis ritmundiflimumpedus. Quodfi mundumnonhieut,
indomoDomini, quiméruiftisingredidomum , inqua magnum illividetur hocfeculum, &aur perfonas mira-
requielcit Deus cum amicis fuis,& epulatur cum Apofto- bitur.aut pulchritudinesilbcwas l|upebit.Cum vero mttr ‘Dcama
lis fuis. Soli ergoijbenedicentDominum , quiintusin dusfueritanimus,nihil iudieatadmiranaum,nihlolum
domo Cant ?Non,inquit,foliipfi,fed & ij,quiadhucin a- Deum,&huncpraomnibusäjsadmirabiturpeu.Quotriisdomuscpnfiftunt.
Etvos,o Catechumeni, & vos,in- modopcasomnib.dijs? Cautus cantator auiculta. Dygen-
quit ] quiin atriis domus Dei noftri ftatis, & intus ingredi , ttuni damonia, hi mirari n o s volunt pulehritndmes peritu-
»onaudetis,&vosfimulextollitemanusveftrasintusin |rasverbicaufainmccnijs,inperfonis,inglorqsmundi,m
fan£kafan&ofum,&fimul benedicite Dortainum, in ye- i concupifcentiisfugitiuis. Cum ergo prae.omnibiis hune
Vexilluro xiJlo crucisjeuantesfanvftasmanus , fineira & difeeptä- ; Deum noftrum xtcrnanpbisoftendentemampledimur,
tionein noi^e huiusfeculi.tanquam luminaria lucentes,
viper vos benedicaturDominus ex Sion , qui fecit coelum
& terrain,quiregnat in feculafeculorum,Amen.
Alleluia. , C .X X X IV .
tpnc eum pr® omnibus dijs honoramus , illoram fcilicet
; confviïarefpuences, & Dei confilia ampledences. Ipfee-
nimomniaquæcunquevoliiitfecitinecelo&interra, in
mari&inabyffis. Ipfenobis prodûxitnûbesabextiemis
terræ,id.eft,Snemfacientes terrenisoccupationibus, hos
I veluti tmbesexhibet mundp, propter quod & fulgura in
LAudatenomen Domini,lauiate ferui Dominum. Quiflatisin pluuiam-fecir, id eft, vtrn igne fulgureo iuteriiciat inimi-
domo Domini, in atriis domus Deinofiri. Laudate Dominum cum, & vnda pluuiae abluac peccatotem. Et qnis hoefa-?
! quia bonus Dominus, pfdllite nomini eius quoniamfuaue^ Quo- citîlllc fine dubio, qui producit ventos de rhefauris fuis,
\ niam lacob tlegitfibi Dominus, ifrael inpojfeßionemfibi. Quia ego id eft, Apoftolos de (ènfibus fuis. Si cut enim venti naui- I cognoui quod magnus eß Dominus, & Dens nofter pr a omnibus dijs. bus,itaApoftolianimabus. Vends flantibtis,nauesadde-
\ Omnia quacunque voluit Dominusfecit in coelo&in terrain'ma- | fiderata pertingtint ; & Apoftolis predicant ibiis, animae
ri&momnibusabyßis. Educensnubesabextremo terra.fulgurain : ad Chriftum qui eft<vere portus,perueniunt.Qui perçuf
\pluuiamfecit. Quiproduxitventosde thefatirisfuis, quipercvßtt jfitprimpgenitaincrucepofitus , Ôcitapercuffic, vtnon
primogemta Aegypti,abhominevfqueadpecus. Et mifitftgna&pro homini,non pecudi crederet j primogenita Aegyptt eflè patcendum. Quidquid
! digram medio tuiAegyptei in Pharaonem & in omnesferuos eius.
Quipercußitgentes multos y & occidit reges fortes. SeonregemA-
j morreorum,&OgregemBafan,&omniaregnaCbanaari. Etde-
I dit terrain eorurfi h or edit atem,bareditatem.Ifrael populofuo. Do I
mine nomen tuum tnaternum, Domine memoriale tuum ingine-
ratioiiem & generattinem. Quia iudicabit Dominus pofiulum
enim Ægyptium eft,fimul cum principe Ægypti flu&ibus
mergitui?, perftcum .Pharaone , & cum omnibus feruis
eius.Gum ergo ventura eflet adaquam, quæ nobis falutis
viam aperuit , & omnes quinos petièquebamur operuit,
tunc confefti fumus nomenDoniini in seternum ,& fuice-
pimus memoriale eius , vt fit in nobis in feculum ie<;uli,
,1 crcdentes venturum iudiciucn,, iH quo Cum iudica- ■ Tolverûsiuftitiæ.Inveterlautemfnbliterætegmine,cjua-
| uerit'viuos & morruos, in folis fuis cbhfolabitur fer- ifi in noftepofitum,dluna,id eft,ab Ecclefia maiTifcftatnr.
uis. Melior enim ibi inuenie^ur fornicator Chri- |lp(aenim eft lima quæ crefcit in fànètis , decrefcitinpcc-.
ftianùs , quam caftiflïmûs idololatra. Simulachra e- 'catpribusducetin tenebris ignorantixpo.firis , habet &
nim in quibus Ipem Iiabuit, haben.tia membra omnia ,fi- ftellas in gradibus ftiis. Aliter enim 1 ucet in epifeopo, aline
fenfu ,.ßc capfarp fine fpiritu. Similes îllis eruntconfi- tenn presbytero, aliter in diacono,&in carteris clbricis,
dentes in eis,ideft,jflmiliincendioconflabunturi1 nonyt in quibus prædicatur Dominus, qui pcreulfit Ægyptum
in aliquibusforihisdeducaritür,fedvt aeterno cönfümä- cumprimitiuiseömm,terrainfciliçet/uperftirionib.ple-
turincendio. Spladomuslfraelin his qui mundo corde | pamcumdæmonijs,quiiheadegunr:quiideoprimôge-
vident peum.id eft,in Apoftolis fundataipfaliberàbitur, nitidicuntur, quia nullus veeuftiör aur prior in pçccato
in qua domo benedicit Aaron in facerdotibus, &Leuiin daemonijs. Quibus percuflis ,educitur Ifrael de medio
miniftris eum his qui timent Dominum,id eft, cum omni
populo Chriftiano, qui in canticis Dauidicis pfallit alleluia,
benedicens Dominum exSion,qui habitatin Hieru-
falem. Illam venturam de ccelis, Prophetis & Apoftolis
concionantibus credimusjin qua regnat Pater cum Filio
&Spiritufan<Sfcppervniuer(ale'culaieculorum, Amen.
Alleluia, alleluia. C X X X V.
eorum.Quicuhq; enim vident Deum in Cbriflo mundum co-
cïliantemfibi, Ifrael fad us, vtpote Darin videos, educi-
turde terra Ægypti quam perçu flu Dominus, 8C qoomo-
do eijcitur ? In manu, inquit, forti & bfachio excclfo. V-
riqueinaltitudinecruciseleuato brachio , quo exeuffït
Pharaonem &excrcitum eius, id eft, in abyflo,vbiæter-
nætenebræcommoranturinfinu.EttransducitpopuJum
fuum in defertum,videlicet ad confiliumab omnib .curis
COnfitemini Domino quoniam bonus , quoniam in sternum j fecularibusalienum :ib i& educitaquaradepetrarupii,
mifericordia eius. Confitemini Deo debrum, quoniam-Con- j &percutit aduerfus eum armatas gentes multas, ideft,
fiteminiDomino dominorum, quoniam. Qui fecit mirabilta ma- cogitationes iniquas, ßcreges fortes,id eft, principesae-
gnafolus,qtioniam. Qui fecit coelos in intelleftu, quoniam. Qui ! rishuius muridi. EtSeonregem Amorrheorum. Amór-
firmauit ten am fuper aquas, quoniam. Quifecit luminaria ma- rheos Hebraicolermoncextraneosinteipietantur.Rege
gna, quoniam. Solem inpotefiatediei,quoniam. Lunarn &fiellas ergo Amorrheorum, id eft, extraneorum interficie Do-
inpoteftatemnoctis,quoniam. Quipercußit AEgyptum cum primo-1 minus. Et regem Bafan. Bafan profundum Hebræi dicut.
genitis eorum, quoniam. In manupotenti & brachio excelfo, quo- ; Et regem ergo profundi, qui nos de fuperioribus ad i nfe •
niant. Qui diuifit mare rubrum in diuifiones, quoniam. Eteduxit | riora vult dùcere, & huncinterficit Chriftus & omnia rc-
ifrdelpermediumeius,quoniam. Etexcußit Pharaonem&vir- \ gnaeius, quieftirri(br,interficit:Chamenimirriforex-
tutem eiusinmàrirùbro , quoniam. Quttraduxifpopulumfuum j ponitur. Ergo cum hos omnes interfecetit nobisDomi-
per defertum , quoniam. Quipercußit reges magnos, quoniam. Er J nus, tunc dat terram eorum,id eft,corpora noftra,jn qui-
occtditreges fortes, quoniam. Seon regem Amorreorum, quoniam. bus illi regnabant dat earn nobis in hæreditatem:fi tarnen
EtOgfegem Bafan, quoniam. Et dedit terram eorum hareditate, fad i Ifrael Deum videre perfidem , & non perfpeciem
quoniam. Hareditatem Ifrael feruo fuo, quoniam. Quia in hunii- j cupiamus. Vidcat poft hare humiliratem noftram,& libe-
momnr fuit nnßvi. aunntam. v.tredemit no sab inlmi- ret nos de nianu inimicorumuoftrorum.Sic e-
Confeffi.
quotidu-
Matt. 6. ]
D
lit ate noftra mentor fuit nofiri, quoniam. Et redemit nos ab inimi-
cis no fir is j quoniam. Qui dat efcam omni carni, quoniam. Confi- ,
iemini Deo codi,quoniam.Confitemini Dpmino dominorum, quo- ■
n im in aternum mifericordia eius.
C O M M E N T A R I V M .
Enimus ad alleluia quod duplex feribitur , in quo
ilhidconfidero,quodneccarofiheanima,necani- :
ma fine carne poterit Domino confiteri. Duo ergo in vrecnosdemanu
omnium inimicorumpoftrorum. Sice-
nim & in alio Pfalmo ait qui liberatum fe efle cantauiy:
Humiliatiufum , inquir, & liberauit me. Videamus ifti duo
verficuli quifuperfunt, quointendant.Qui dateicam o-
mni carni.Etconfitemini Debcceli, quafi qui dicat, cceli
teftes eftis quia omnis catoalitum .hominum, pecudu,
VEnimus ad alleluia quod duplex leribitur , in quo 1 atq; repentium aDeo pafcitunhoc confitemini vos,6 cceillud
confiderd, quod neccarofiheanima,necani-| li, Dominum dare efcam omni carni: autvos homines, t
' " ' “ rrgo.inv- | Deum cceli credite creafle vfiiiierfa & pafeereomnia , q>
numduo alleluia decantentjVt dum (untin vno vitae hu-j ‘anathemabilis-Manichacusdenegans, eastern omnedia- g #
ius tranfitu, confitbndi ordirfem teneant, dicat caroalle- j holo dicit audore conftare, & eius minifterio ad pingue-
luiafuun\,dicat animafuum. Duplex homoeft, duplex J dinem faginari.Nos autemconfiteamur huncDeum efle
alleluia eft.'Vterque confitemini Domino, primo quonia cceli, qui dat efcam omni carni,& licutifte Pialmus recit,
bonus,&pofteabonafu£ntconfefliofideinoftra».Tunc itafaciamus, vtperfingulaverbaconfefliomsnoftras ca-
dicamuSjinfeculummiiericbrdiaeius.Nonpoteftperirc temus:Quoniam in feculum milericordia eius,id eft, Dei
confeflio eius,qui in ifto feculo fuadeiida accufac. Inue- I noftri Pacris, & Filij, qui regnat in vnitate deitatis , ante
niet fine dubio.pietatem Dei,qui fuam eiconfeflione ob- j omnia,& nunc,& femper,&per omnialecula leculorum,
^tulerit: fi quotidie accipiat confeflionem noftram,quoti-1 Amen,
die fiiam nobis bonitatem impartic.Ec fi nos in confiten-
do non deficiamus, quomodo illein miferendo ceflabit ?
Peccauimus, negate non poflumus,habemus multapec-
cata. Alitereis non carebimus,nifi quotidie vt nobis dihæus
dicit
carné
AlleluiaPfalmus Dauid. C X X X V I .
SVftrpminaBabyhmü i U i c f e i m w d u m n u r i f
rmur tut Sion. In Calitibiu in medio eiut fußiendimut organa
cata. i u a n o w o . e ^ a a ^ H ^ r ‘ 7 » “ - : n„fira. OuiaUlicinJogaueruntnotquicaptmotduaetnntnos,
miltantut.Dominumexoremus.hiquidemeiusdoctrina J, . V - x , \ ‘ ..„ „ l.-.j ,
dt.Bimittenobisdebua noftra. Conficeamur nos deb,tores 1 nrbatant,onum.Etquubduxtruatno,,hjm„umcantatembuie
debitori fnam & nos debitores fumus Deo , & Deus eft ^
nobis debitor. ELogemus ne exigamur quod debemus.
. anti cis Sion. Quomodo cantabimus canticum Domini m ten a a-
liena ? Sioblitusfuerotui Hierufalem,obliuionidetur dexter amea.
” • V* j . w I \r y- r AAadnh&arreeaatt liimngiuuaa mmeeaaxfaauucciibouussmmeeisit ,, fiin noonn mmewmninnuervoiutittic Sinon
d e W , e x ^ . N . l u l d . ^ . q u a f i » o n ^ o ^ p ^ . ! ^ ^ ^ • •
tens ^regnaeceloruK d e b e a r q u æ p r o K l f i i A
qnóddebetreddident.Verum quiapiuseftj&Deusdco- ; ' etriy^ttibiretribu,ionemtuam,quamrnribu‘Jltnobit. Beam
ruin e ft,&Dominus dominorum,quail qui nmil mdiget, ;/ . * . . ~
roganduse'ftvtdlmittar. Sane tu qui mifericordiam da- ^quttenebit&alltdetparuulosfHos ad petram.
g i|||, fçiaS quia non inuénies, nifiredæfidei fueris con-
C O M M E N f A R, I V M.
feflîone decoratus. CônfitereergohunceflèDeum tuü,
qui fecit ccelos,inintelledu noftro ,'vt ipforum nobis fo-
1 us pulchreftat afpedus: qui fundauit terra (uper aquas. BAbylon confufiointerpretatur, & prima confafio no gaj,yjon |
______ ^___ B .....t v..,f . t v.. P ri. , fuit, nifi'in parenribusnoftrïs (ecundûcarnem,idcft,vt corpusnoftrüvndalacribaptifmarisabluatunquifecit \ in A dam&in niuliereeius. Inipfisnos fedimus ôçâeui- ,intcrpre-
luminâria duo magna folus,vnum in die noui teftamenti, , mus,quouiq} veniret qui nos de captiüitate diâboli &mi-/ tatur.^,
quod ficut fol radiât in lumine agentibus , aliudinnode j niftrorum eiusauferret. Hæcquidcm cum dicimus , non
Iudaicaconuetfaiitibus. Innouaenimapertequodlegi- fiicimus præiudicium Propherae praedicenti Aflyriorum
tut,ficut in die in ipfa literà perluftratur a Chrifto,qui eft rabiem gcbarbaricamferitatem,qua captiui ducendi erar.