^ Suffreit,
fed ante
dcfecic.
B
Cal, 6.
Baabytcn
jçt&ènï c:r
ccrisdeuotioncpt
«-
ftarc.c
D
Matth. 19.
Matth, ie.
Apoltoh-
ca pctfc-
I
bendi fiducia decepiflèt. Et tU îtaqqe quæcum virgoes .amplioris auferrec, nifi etiam peram ipLain actuio icer
vide ne lie no habeas, licet habere te credas:eiuj(Hé cnira longum Apoftolo(uftulilIec,& vnius cum tunicæfingu-
nominis cuiusillæ.eiufdemprofeffionises: tu virgo é s , [ Jaritatemultaflèt. Ecquidpoftea ? Nechoc fads eft,
&illævirgine$ étant : tupræfumis te eflèlapientem , 6c : nudis quoque,infuperlèruos fuosluftrare pedibus or-
illæ fe elle fàtuas non putabant, tu lumen habetelampa- j bem terrarum iàbet,& calceamenta plantis gelu rigenti-
dam tuam iudicas,&illæprofe<fto himen præfumpdo- bus tu lit. Quid did ampliuspoteft ? PecuniamdeA
nefucuriluminis perdidecunt ; nam &idepfcribuntur
aptaflèlampadas fuàs,quiailluminandas eflè credebant.
Etquidpluraî etiam emicuiflè in eis quiddam luminis
putojeum ènimipfæ,vtlegimus,exdnguendasforte lam-
padasTuas reformidauerint ,habebant prufe&o aliquid
quodverebanturexdngui : necfalla opinio metuendum
fuit : extinétæ liquidem &obcæcatæfunt,pihilenim
profuit illi integrand,quod in ea lumen virginitatis ap-
paruit.quod fubftanda olei non fuppetente defeat. f ex
quo mtclh'gimus,id quod paru eft quafi nihil eflè: quia
non fatis prodeft illico exringuendum lumen accendi,
nec iüuat aliquid illucefccte,quod in ipfo ortu habeat
occafum,& ad hoc tantummodo habere initium viuen-
tis,vt poffit finem habere morientis.Planeitaque lucer-
na opus eft.vt lumen poffit eile diu turn urn. Nam ft in
lichnis ipfis, quibus ad breue tempusvtuntut homines
lang;uefcit lumen ac deficit,nifi oleum large focrit infu-
fum : quanta tibi,quæcunqvi]lâ es,quanta tibi oiei abun-
dantia opus eft,vtlucerna ctia luceat in æternum? Nemi-
ninaq-, ad vita perennem fat eft, fi putet le habere quod
nÔhabet. Sculcæenim præfumpdonesperditionis caufæ
funr, non falutis. tJam qui Ce , inquit Apoftolus ,exfti-
matejfe aliquid cumnihtlfit : fetpfumfedùctt: nifi forte tibi,
quæcumqueilla es,reuelatus à Deo modus fit largitatis,
& præfcriptosàSpiritu (âmfto donanditerrainbs habeas,
quos excedi piaculum putes : ac rranlgreffionis qup:
dam modo genus iudicesji rcligiofior fueds quàm à Deo
efièiubearis. Si itâeft,hop prohibeoquin vtaris feien-
tia à diuinirare conccfla. Quod fi tam falfum cft quàm
friuolum,quæinfaniaeft, vt non quanta potes,pranino
faciasper cautam &timidam prouiûonem ,cum ignores
penitusquid tibi competat ad falutem l Supereft de
mmiftcis & facerdotibus quiddam & clericisdicere,licet
fuperfluè fortè aliquadicantur:quiequidenim dealiiso-
mnibus d id um eft,magisabfq; dubio adeos perdnet,qui
exemploefle omnibus debent,& quos vtique tanto antedate
caeteris oportet deuotione,quanto anteftant Omnibus
dignitate. Nihil eft enim turpius, quàm excel-
lentem eflèquemhbet culmine,& defpicabilem vilitate.
Quid eft eniro aliud principatus fine meritorum fubli-
mitate, nifi honoris titulus fine homine i aut quid eft
dignttas inindigno,nifi ornamétum in luto?Et ideo cun-
dos qui facri attaris fuggeftu eminent » tantum excellere
opportet merito,quantum gradu. Si enim viris in ple-
bepofitisj&muiierculis ipfo fexuinfirmiorîbus,talem
ac tarn perfedam Deus viuendi regnlam dédit ; quanto
vtique ëfle illos perfediorcsiùbet , à quibus omnes do-
cendifunt, vt poffinteflè petfedij& vos tam magni e^Fe
exempli in omnibus Dcusvoluit,vteos adfingularem
viuendi normam,non nous tantum, fed etiam antiqua;
legis leueritatesconftringercnt îNain licét decretum vêtus
largam cundisampliandarum opum dederit faéulta-
tem,omncs tamenXeuitas & làe^rdotes intra certum ba-
bendi limitera coattauit: quos fcilicet neque fegetem,
neque vineam : neqi vllum omnino fundum habere per-
milit. Ex quo intelligi poteft,an ea ounc Deus nofter ve-
‘ tinEuangelio viuentes clermos fiios mundanispoftle
poftoli manu rapuic, & peragrandbus vniuerfum mun-
dum miniftrisfuis vfiim vniusvirgülae non reliquit.- Et
pofthæc parumeftlucceflbribuséorum,id eft,Leuitisac
facerdotibus tanta diuinarum rerutn adminiftratione
fiingehtibusjfi ipfi tantum diuites fueriht, nifi etiam he-
redes t^iuites derelinquant., Erubefcamus,quæfo, hac
infidelitate : fufticiat nobis quod videmurvfque ad Vitae
termino’S Dominum Ipé'rnere • : cur id agimus,vt çon-
temptum ipfiusctiam poft mortem èxtendarnus ? Dixi-
musdeperfonisarque officiisfingiilorum ; & hàec o-
mniaidep, quia, vt fupradiximus y quidam religionem
profeffi ,aut non debere lè ficut coeteros mundiales fub-
ftantiam fuam Domino , aut certe minus debere arbi-
trârenrur:. cumvtiqueIjocmagisdebeant, quiaferuusqui
fa t voluntatem Donitnt fuït& non facit, is vapulet multit : qui
autem nefeit, vapulet paucis. Religio autem feienda eft
Dèi, ac per hoc ómnis religiôfus , hoc ipfo quod religionem
(èquitpr, Dei le voluntatem nolle teftâtur. Pro-
feffio itàquc religionis non aufert debitüm, fedauget.-
quiaadfumptio religiofi nohiinis fponfio eftdeuotionisj
àc per hoc tanto plus quifpiam debet opéré,quanto plus
promifcric profeffionc » fecundum illud : Melius eft
non vouere, quant poft votum promijfa non reddere. fp d fo r -
fitan dicit aliquis : Si hæcita lunt , tutior ergo eft ir
religiofitas, quàm religio. Minime: religiôfus enim
per hoc eft debitor , quod profitetur rellgipfum: irre-
ligiofus autem per id quod neglexerit religionem : ac
perhoc ambo habent pro diuerfitare conditionis debi-
tum fuum. Religipfus debet quicquidfe profeflus eft
agnouifle : irreligiofus vero etiam quod non dignatur
agnofeere, fecundum illud quod fpeciahter fermo dira
nus de eo dicit : Noluit intelligere vt bene ageret. Sed
ramen qui ohèralïèreligiolbs hacre videmur, quia pro-
feffionem nomims Ipônfioném eflè diximus religionis,
remoueamus hanc farcinam , putemus non ita eflè
quae dixi : cpnfideremus denique non quid profeffio-
ne , lèd quidradone,- non quid yotb , fed quid fa-
lubritate ipfafaccre debeamus. Dicite mihi quæfo o-
mnes religiofi , nunquid eft vllus hominum , qui non
omnia quæ fecit, vel falutis fuævel certe vtilitatis gratia
faciat ? v Nemp opinor : Omnesenim ad effcôfcum
atque appetitum vtilitatis fuæ , naturæ ipfius magifte-
rioatque impulfione dücuntur. Ideoque & qui militant,
idfibipulçhrum : & qui negociantur, id fibi vti-
le : & qur agricolantur, id, fibi firuâuofum efle exifti-
mant. Et quid plura j fures quoque ipfi;,.& laïrbnes,
& venefici, &fiçarij & omne improbæ conuerfationis
genus, id fibi qiiodagit congruum putat : non quod
vlli praua conueniant, fed quod ille ^ui prauis vtitur,
hoc fibi crcdat congruum eflè quod gnauum. Ergo &
nos non a lia , opinor , caufa'religionis philofophiam
adeptiuimus , quàm quod' nobis id conueniens arbi-
trati fiimus : cogitantes fcilicet & prxlentium rcrum
breuitatem , & fiiturarum aeternitatem > quàm par-
uum iftud , quàm grande illud ; cogitantes quoque
futurum iüdicèm , & tremendi iudicij graues exitus,
ardentem in médio populorum circunftantiura vallem
Dci con-
temtum
eu am pof
örtern
•tendere
Irrëîtgiofi
as noncf
utior reli
ligiQnis.
heredibus derelinquerc ÿ quæ adhuc in lege pofitos ne rperennium lachrymarum, quam non folfim introiri
ipfosquidem.voluitpoffidere., Vnde eft quod eis Salua-
toripfein Euangclio non vt cæteris vpluntarium,fedim-
aeratiuum officium perfeóHonis indicit.Quid enim eum
'aico illi adolelcentidixiflèiegimus ? Si vu efcperfedtu,
vende qua habet, & dapaupertbus. Quid autem. miniftris
arque tolerari inæftimabile acfutpmüm malum , fed
etiam videri ap tirheri pars mail fummi fie » cogitantes
quoque inter hæc horrenda & pcenaliflîma , alia hic
præclara ac be^tiffima, nôuoi fcilicet coelos & nouam
terrain,vultumrerum omnium pulchriorem,ærernum
Religionis
philofbphia.
potipolis.
H
luis ? Nolite,inquic,po/sidereaurum, neque argentum,neque j iultiti* habitaculum, reccns xdificium creaturarumi
pecuniam in Zjonisveftris von per am m via, neque duos turiuasjie- aureas fupef ccslos fanclorum omnium domos, aulas
quecalceamenta,nequtvirgam. Videte quanta lit in vtro- gemmis intermicantibus expolitas, & immortalium
quehocDei fermonediuerfitas. Laico dixit,fi vis.vcn- I metallorum fulgore prctiolas : luceip illic feptu-
dequaepoflides : Miniftro autem.nolopoflideas. Sed' plum illuftriorem , puniceo femper fplendore/ radian-
dehoepatum exiftimauic,vt pofleflionem ei fubftantiae tem , bcatitudinem ineffabihbus bonis* diuitem ,
____ _______ ' ; laetam
Paraydfi
liypoiipo
fa.
laftam cum incolis fuis perrennitatem , Parriarcharum gue putarem ,& n o n euidentcr agnofeerem. Labors
conlortium , Propherarum fociétatem , Apoftolomm , rem fortaflè intra me, vincercmopinionesmeas, & co -
geimanitatem, Martyrum dignitatem , & :n omnibus' geremfenfumdnbia non credere,vtmenremmelioribus
fandis Angelorum fimilitudinem,qpum cceleftium go- ; appliCarem. Sed quid agimus l non dubiisrebùs vinci-
piam,delitiaium immortalium affliventiam.commhnem muffed euidentibus coarétamur. Quis eniro Domino
cumDeovitam. Hæc itaquec6gitantes,hæc contem-| mente credit,&facultate non credit? quisDeoanimam
plantes,ad cultum religionisfacræ officiuinque confu- j fuam mançipat, & pecuniam negat i qui promiffis cce-
gimus.eumque nobis ad obtinenda hæc bona fuffraga- leftibusfidem commodat & non agit vt cfle polfit parri-
coremquodammodo , 6c aduocatû efficaciffimæ inter»- ceps promiflionum ? Erideo cum videamus homines
ceffionis adfumpfimus, atque in eius proteâionem ac hæcnon agere.cogimurnoncredentes palam & euiden-
patrociniumambitiofahmnilitate contulimus. Vnde teragnofceie. Non licetvteos nosDeofidem putemus
cumhæc tanta & cogitauerimus pariter & petierimus, adhibere.cum illi (c rebus clament negare, in quo necelfe
videamus nunc & expendamusdiligentiffime jfie ft vel j eft infidelitatem pene omnium homitium planei atque u
s .- * - a lugeri. Omifcria, operuerfitas! homini ab hominecrè- IcîcduùT,
ditur ,& non crcditur Deo. Humanis promiffionibus Deo noi
fpescommodatur,Deo negatur. Omnia denique in fe- ' «cduui.
bus humanis Ipesfuturorum agant : vita quoque ipfa hæc
temporarianou nifi fpe alirur ac fuftinetur. Ideo enim f e a i
terns frumenta credimus , vt cum vfuris crédita recipia- | j |
mus : ideo in vineislabormaximus poimur,quia homines
fpes vindemiæ confolatur : ideo negotiatorev thefau-
rosfuos emptionibus vacuant,dum venditionibus fpe-
rant eflè cumulandos .* ideo nauigantes vitamventis ac
tempeftatibus ciedunt, vt fpebusvotifque potiantur. Et
quid plura? Pax quoque inter feras ac burbaras gentes
in a«5tibus noftris, vefln lubftantiis vnde hæc tanra à
Deo-emerepoffimiis. Quod fi non eft,cur rogo, nonv-
nulqùifque noftrum totum prolè offerarquod habet ,
quia nonpoteft f drum offerre quod débet? maxime cùm
Saluaroripfe acDeus nofter,nihil tutiusacfalubrius o-
mni homini eflè dixerit,quàm rem fuam arque fubftan-
tiam in vlu milèricordiæcollocare , idque præcipue &
in yctere , & in noua lege mandaueritdicens,quod qui
diuidant propria dirioresfiant, Sc quod mifcricordia à
morte libérée. Et alibi de tandto viro: Difperfitdéditpau-
peribus, iuftitia eius mariet in aternum. In Eu ange ho quoque
: Nolite,inc[iùt,thefaurizare vobi^thèfauros ihterra. Et
iterum
l'Non eft
UlCluifta-.
isqui K Chriftû .
1 noncicditi
Nonpoteftis Deoferuire & mammona. Et it c - [ fpe innititur, & fade adftipulante firmatur Matrones
rum : Vav obis diuites, qui habetis confolationesveftras. A u a - ! quoque ipfi & fa ngui narij fideifiiibi inuicem non negant,
risquoque,‘&inliiH«ftBitariscriminereis; Iff, inquit,i» Scquæpromilèrintmutuoferuaturoseflèconlidunr.To:
ignefnaternum,quem parauit pater meus diabolo & angelis fuis, turn denique , vt dixi inter homines fpebus agitur,folus
Quorum quæ poena femper futura fit facile intelligitur, Deuseftrde quodeipeiatur : Cumque elementa ipfa &
quibus fors cura diabolo deputatur: per quæ tarnen tor- naturam mundi Dorai nus nofttr fidelem fccerit illi tan-
mentamaxima ,rion at-rociflima ilia in eis fornicacio- tumpropeab omnibusnoncreditur,quifolu>fecitvtre-
nurh,aut humicidiorum,autfacrilegiorumcrimina pu- bus omnibus crederetur. Sed dici force hoc Iqeo pofi
niuntur,fedlblaTancummodoauaricia,&abdicatrixmi- fit,quod rebus fuis vtantur homines,non eflè infidelitatis
fericordiæ inhumanifas. Vnde intelligere nos conue- interdum j fed neceflitaris, neque Deo non credere reli-
nic,quid pailuri fint,quos præceralia peccata etiam aua- giofos,fed vitæ-atque vlui neceflariareferuare : multos
ritia reos fccerit : cum fummo fupplicio adficièndi f in t , enim lànclorum hominum à fmnma difpenlandarum o-
quosexpertes omnium peccatorumfolum auaritiæ cri- ! pumperfcdtione.autfexunonnanquam faut ætare, aut
men morre damnarit. Qyæ vtique fi futura pmnia cre- | ipfa infirmions corpufculi îmbecillitate prohiber!. Efto
dimus , abfque dubio euiraredebemus. Siautemnon jhoeferri poffit, fed tamen etiamli fertur, itaferendum
deuitamus.profedo non credimus : fi autem non cre- 'c ft, vtpro qualnare necefficatum arque caufarum luffi-
dimus, Chriftiahi nequaquam fumus : neque enim • cientiarecineanmr.immodcrataielècenrur. Habentese-
poflùmus quehquam dicere Chriftianurri, qui non pu- .nim, inquit Apoftolus, viftum & veftitum, ijs contentiftmus:
tatChriftoefle ccedendum. Sed efto illas quas fupra namqtti volunt diuites fieri,madunt in tentationem diaboli. Er-
dikimus poeuas non timeamus rei » nunquid etiam præ- ! go vt videmus, m rebus tantum hecelTaiiis eft falus, in
mium Iperare poflumus non merentes? Et ideo fi opes luperfluislaqueus : in m ediocritateDeigratia.indiui-
non damus ob peccatorum redemptioncm.demus lal- tiis diaboli catena. Denique quid ftatim Apoftolus
cctn-ad emendam beaticudinem: finohdamusne da- lubdit : Qua demergunt, ia<±mt, hominem m interitum &
mnemur,debemus faltèm vt mufieremur; Quiaetiam per ditto tient. Ergo üdiuitiæinteritumin le habent t
lipræceritamalanönfint, quæoporteat fandtos redime- uuemusopulentiam,qe minteritum corruamus. Am
re,funt tamen perenniabona,quæ magnodebcant corn- pla ac locuples facultas perditionem inferre dicitur.
parari: etiamfipoena non fit quæ timeatur, eft tamen re- refugiendaeft ampla poflèflio , ne conlèquatur pro-
gnum quodambiatur : ac per hoc etiamli non habent funda perduio. -Ac per hoc fiue lèxus , liueætas , li-
lânôfi quçredimant, habent tamen quæemant. Nifi For- ue infirmicas.neceflaria vidlui requirar, fufficienribus
te aliquis damnum in emptione vereatur : videlicet ne debet efle contenta > vt quicquid temporarium exce-
plus cômodetquàm recipiar,ne grandia foeneranti par- dit vfum | religiolum abfumat officium. Cærerum
ua reddantur,nc largidonem redhibitio non repenfet,& fi tu, qyicunque, aut quæcunque ilia es lân&æ profef-
data lèmel -pretiimagnirudinc pecuniapèriclitetuf-em- fionis , fi. tu aut conferuandis opibus, autcumuian-
ptoris:ac fi magnum quid Domino commendarit iti ter- dis faculcatibtmuhics, fuperflue deinfirmicare caufa-
râ'jivon habcatCnriftusforfitan,'vnde eifoluat in coelo; ris. Nunquid enim infimiorfexus ducere aliter, vitaiil
Plane liiftadubitanoeft, fieri nihil fuadeo,quia nec pro- non poteft, nifi animi (uieuràsmulra ingencis parrimo-
fuht omnino vlladubitantijcaflà quippecftoperacioifi nijadminiftrationediftenderit ? Nunquid puclia là-
fides cetta non fuerit : fruftra foenerat qui de receptione cta , aut vidua caftitate deuota feruare illælàm fan6ïx
delperat. Cnriftus enim, vt credimus , fà&orum om- profeffionisperfeucrantiàmnonvaleCiuifiargenti&aii-
nium retributor eft. St ergo aux inopem eum qui retri- j ri ponder.ibus incubarit: actantas intra confciéntiam
buere rionpôffir,autinfidelem putas eflè qui nolit 5 quo- opes poffiflere fc nouerit, quantas vfus poflidentium
modoabcoretributionehi lperare poteris,quem & im- non requirit î Aut quia huic & lexui pariter 8c pudo-
poffibihtatis & infideliratisipfe damnaucris î Quod fi riqujesvel maxime neceflària eft, nunquidimpoffibi-
ita non eft.necambigis fàdturum efle quæ dixit} quæin- le fibi quæpiamforteæftiinac, inter pauca famulantium
fipiencia, aut qui erroreft, vt non ëi tantum d e s , quan-‘minifteria iniiiolatam qiuetem poflè ftruare, nifi au-
tumpotes: cum vtique non dubitës,muico te plus rece- rcs eius familiæ îugentis ftrepitus veiberarit,&turba-
pturumeflèquàntdederis? Quædenïquè miferia, vt ma-1 rum circunfonantium tumultuofus clamor i-obtude-
lis nihil ex eis rccipere quærelinquis, cùm totum poffis rit i Que vtique (an&æ animæ» Sc quietem veram de-
penitus poflidere quqd credis ? ^Scd, miferum me, putoj fideranti, non pad tantum nimis magna inquietudo,
üoncrediturDeo: Et quod d ico,puto , vdnam ambi- fed etiam videre quodammodo patseftinquietudinis]
quafi^.
Caréna
boii di-
uuiar.
H
Sànfta pro
fticàtis.