captiuæ voluntatis ad,lcrifum,qui neCdiabolo cömpelle
re,permifitinuiturn?volütaseftquaî operatut d elitum,
yolücâs eft quar mereturauxilium,Sed diéis: Inuenio vbi
lol a gratia fi n efodcf ate human« volutatis operetur. Na
in Bethléem omnis innocentai popülus tam Veata mor-
Icaque Apoftolus magnificè ad donumgratia; oftieium I v ^
lafion'sadiiirigitjitadicens : L a b o ra n tetn a g rico lam oportet: I j y,
de ftu ttijjiu a c cip ere . Ecce qdomodo p|| admirâbili com- m
mercio diu,ina & huni anafoeian tu r. . Âd obedientiam !
• HH BBMBI N , pcrarietlabor, fmt usvero laborisad gratiam. Etite- I
temcxlolaDci pnedeftinatione confequitur. Non ita rum■ V h u fq u ifqU e p ro p r iam nm c e d em
elr.N am turn rorli tan loll us gratia: ver teretur operatip,fi /i»^m«:recundumqüodinEuangeliodicit: K
in_nOC'Cn."S!!n.SUlnlSn°nincerf irilIct elFufio; Quodh; h<ec,dicite,\fenijm u tile !fu m u s , q u o d debuimusfacere, fe cim u s.
Aduertp,quia non excluditoperis ftudiqiTti, fed operah-
ns requirit oblequiu,m : nec labojtem leruitutis reculât,
r : ,,r v ,, g * * > fed bu,militatemmentisinfinuat.Vitium ergo quolabopcr
lingulos racit conainonem, cur hie omnespueri di- j rein impcntilTimerefugiendum pucas, non in opeic,lcd:
uerfis dterum vel menfiurn temporibus n^ri vnampbti- in corde éônfiftit. ^Totis ergo viribuslabdro, led buic-
.» „»r—r® quid de fiipër,nàlàrgitâte percçpero, gratia?, non induftriaedeputabo,
Beneficiumvoçai>ono:np.rethjm. Do-
bum teftaborelîe,nqn dgbitum, remunpratjoneni,non
vna runçfüitinnocentiumcàulà,currionorhnisillicfal-
uatur infantiaîab illiusenim temporis gloria omnis^tas
^ilterius fexus aliéna eft.Si vis prædeftinatiôms fpecialem
nent felicitatem ? Si vero promifçuaingenere humano.
ë letionis ratio agitur, euxab hoc mjahere pmnisftatus
pud]arisëxcipitur?Hicçrgodecretilbrtecçlïantc>îmors . , __ 11 ...... 1
pueris pro diabpli infertur fiirore, moisveràbeatilR- j KrobuciobemitacùmcxoffieioaUwidagimus.nequa-
rpa proDex honore cpnrermr.Noiiergoe'psprædeftina- qqamtiosimpucareDçopofTùmiis,quia iôluimus quod
tiomomadduit.fedcaufepçcalio confecrauit. Hanc debemüs T uv crà di'uinxncinnidbasbonitati ’ lippus
itaq; partiiilorum intcrfe&ionem.nô difppfitio t*ei, (îd quôd i me illb àdiuuâte benageitum cft.vcl etianïaere-
împiçqis ordinauic mitmci. Dcusautem quictiaoe.mqlis. ptap^dideriiiti Hop génère neCcouerti so i permittuiit
hominumbenevtitur,peremptigloriam,dçrcelereperi- malapra:cédcnria,neclànari.
mentis operatur. Contraria quidem maliti* difponu in- •
uentor, fed benitàtis au to r in raélius confiiia adqerfa
componit.
Contra hoc quo d die un t, ïn ïftosmifertcors cft quos ad quint,
in iUos iuftus eft,quos reliquit,cùm & circa
malos mifetKors,&circa bonos
etiamuiftus appa-
* reat. . ,
Contra hoc quod dicûnf, non tarn voient, qudm nonpo-
[tuitfaluus ijfe qui perijtjuxta quodleginitts;
(jrrion poter ant credere.
C A P V T V.
T /alioo.
T/aLi*.
Mass.}.
D:
C A P V’ T T v TNter hæc cùm Ioannes Euangelifta commemorèt,
1 , 'r* ■ *-propte>'e* nonpoterant credere,quia iterumdixit Efaias : Ex- 6"
, \ c^cattttoculoseorum,0'indùrauiteorumcor,h:o>c\ocoç\oca- \
Ihomims ftatumDeus, ficut blafphemat impietas, tioconclutfaficreronat,quafieferioncrçde.ndine'ceffitàs
nonæquitate,ledpoteftatedilporiit^ illefortaflîs qui imponivideaturinuitis. SedexiHis'eàufiifti vel culpam
puliauit excluditur, & ille qui non quæliuir attmhi tur. increduhtatis; exortatn in confequcntibtis leó'tiónis or-
■ Ac lie ncc circa laluatos mileiicors f uillê videbitur, qui- do manifcllat itiâiçéns;irerântamen érfxprïncipibus multi loan.ia,
' •us non “ cdir» v texoffiçiomiiericordiam meierentur: credulcruntin cuwjcdpropter P \wnfrosnonsonjitebantur,vtde HÉB
nec eirca perditos^ftlmari poterit iuftiïs | qui fine pro- fjmagbga non eijeertritur. Dïlèxerunt enm glorum hominum
priocrimine amilericordiarepeHuntur, Qüpdfiambo magjsquamgioriamDei. Abrolutèhicindicat, ficii.t&de
rèi luntin natura,&in iftoluftitiapëriolitâbitur,qui fine Simone leginius,etiaminfîdelibus vim credulitatis
meHtoxridigmis eligïtur,^ inillô^ifèrieordla ï qiii pe- lècollatam:quibus ficut facilitas credéndi adfuitCïtavb-
j ” 1 r n e deplitatur. 'Qua.enim milèri- luntas défait confitendi. Qùod credi{nr, gratiælargitas
■C? r^ qùaiuffitiadaranaturinno1-' eft : quôdjprofelfipnèm îrTditis non accommodant, ,
xiusîltaque dum imperite tollit hominilibçrfatem-,im-, mentis impfobitas eft;&implètur in eisujuiaütm non ha- jMatt^
pieDeoprobaturnegareiüftiriam.^idicas,quiatantum bet,etiamquodhabetduferéturabeo.Eccequomodobonum
mderjcorsinacqmhto, &folummftnsinperditbeft,in '
vrràmir» nât «na 9 mnwnomk. M iÉ | lócoin eódèinEuangelioipfeDomuius dicit : ^upmodojioso.^
vtfaqué perfona abrupte negäbis vtram'que virtutem.
J^am nècin hoc érit æquitas,lieligatnon probatumî nec
inillobQnitas,;fiperdar imméritum. Nos autcmgemi-
rium hoc in Del OperibuS bônum , infeparabili conler-
tùm fatemur amplexu,ficut lëgimus : Mifericordiam & iu-
! ? S I S WiiêM Wë Mifericors Dominus &
potefiisvos credere, qutglàriamptbtnuicem accipità, &glor'tàih j
qua qfolo est T)eo,non qUarïtis ? Videsergo,quiafic'ut(up-
preflis caùfisàblcônditiirveritas , ita,màpifeftis remo-^ '
uetùrobfcuritasjqu* ih Elâiç teftimonio denfiores pau- ji.fai.6.
lo nebulas videtur,obdùcere , diimeos quos propria rie- j
qùîtia lùrdos coecofque reddiderat, ; à Dco all'erit obeae-!
ca^ôs, ne forfe-cöniierlóad Deumcordélânenttif. Ità-\
quevtpaululumdifferàmus , quôdMatthaeusapertius j ,
• elocutus eft iuxta ipfius lermonisrigôrem,' qui ex ver-
Propne^a; aufteriuspercutit legend^ àuditum, altius
re^uiramus v quare hoçlôçô nolle putetur Dominusvc
^ v ne rnomentàheaconuerfi,one fuftepta
cpnlatis beneficijs àbiitantûr,iram,cùm,probati|uerint>
fulceptam ncgle-xiflè ac relp.uilïe recidiüa inifirmitate
medicinarri, lie ut (lie ad qûem iplePominusloquitur.
lamfanusfiiftus es,nolip'ecçare,ne deterius tib.i aÛquii conhhgai.
Adueftc bônipatèfininitis ipipium prægfauari; SicPhà- >
rao infultâlTc deprehenditiit miferiqprdiæ Dei ; quem
addiiftüsplâgarum reiipiicentèm & conuertentem , &
humiliantem le, quôtiéslanarç. voluit, tories deterio*
rem ëlîe po ft; humanitàtem çjementiæ deprehendit.
Qnare finqùàm) iftos f^ a re dfïfimulat î ne fiant vei-
que illius iinfil&i quijuprapetrofiifamnatuseti, ideft yqui Man.\<
ad momentum cuni g.v.idio fufapst vçrbutn,quiadte)hpus cfe^ Y
Mft&0fèmpdre 'terttatioHvreee$tX%\udeft'momefirangangt |
• Z'.- ........... ’ . v 1 I ', " r ftïfcipcre I;
PfaLj+o. ; iußus',&j5mnoftermtferebitur£t iterüm iMifertcbrs&mifßr
iatori&iuftus'Dôminus. Nam mifericorsëft,&inperditQs
quos inquiriC & inuitat errantes, quidiu fuftinetdelin-
quentes. Etficütfolemfuum orïrifacitfuper bônos & malof,
'^plmfuperwßps ^%#«/fo,itäy trpfqtie indidrêrçnterlo-
miriè rarionjs impléuit, honore îmaginisfuæ induit, ad
gratia rare de mptio nis generaliter euocaiiit. îtane îiiife-
ricors in iÏÏO fion’fuit,fh quem tantacongeffit, quem de
^îeglééla &perdita mifericqrdia iudicàuit.^am iilud nu-
nöris negoti[eft,vtergak'quiirtoîi, ficut milçricprdcm,
ita iuftumoilè doceamus, • Iùftusihquam, & çircaeôs
quos fufcipitxeuertentes, quos non deferit làboran tes, i
quos dignos éfficitlibertatejfidèUter feruientes. Hære-
ticus autem idco circa malos nëgat inifeiico^èm, quia
bón rtéditoblatamfuilTe Taliitis cöpiam his qui -delà-
buntur in mörtem.Ideocircabónosnoii(allerit iuftum,
quia riihÜ eis îêfti mat pro hutriili deuoriöhe cölhdum .
l^ilerieórs'e.rgq eft jóuia&fmalis ingerit
p ro p onitpi'æ m iam . Iu f tu s ,q u ia n u llp n r (a la a t ir in itum.1
A
Hattal’
tut'M
B
Matt. 13,
Mm. ici
m
\A8.i!, ■
m Æ
AS. 7, '
Ioan.it,
D
îufciperelân itaterhjideftjad temp us çrëdetë^ & in tem- f»ore tentationispro animi ibfideliçàte difcëderc, &ad
euemeentatiönisteftum in firmaradiçé deficere. V idea-
inus quoi lànare tentauerit,$reis paruin pró confequen-
ti ihcreduÜtate profueric. Ecce^leruo illi in'Eiiangelio
magnisdebitis'&animælanguoribus opprejlo, de'çëm:
millia talenta,quje ei rëmiflà vidèbaturper çrimen prov
priæ malïtiæ adiëâis cruçiàtibus exiguntur, Vbi ocad-
uertcndum eft quomodo adquifitaperduntur, & beneficia
iam çonlata r<:upcahtur.Sed Sc ille depulfo à fç im-
mundo Ipiritu ad tempus legitur fuiftefimatus , de qpo
di.cit (criho diuinus: autem immündmjpiritusexieriiab
homme,perambulatperloca arida, qu*rensiequiem,çr non in-
ueniens,tune dicit : reueriar indomum rnearnyndeexm. Et ve-
niénsmieMt.vacantemjcopKmundatam&omatam,i<&eQ:,v9L7’
euatam vïrtutibus,&vanitatibusadimp!etam. Tune va-
dit & adfumitfeptem altosJpiritm fecutn nequioresfe, & intrantes
habitantibi, &fîunt nottißtma hominis illiuspeiora priori-
bus. Ecce cüi lanitatem conlatam elle non prafuit. In
quem multiplicatis malis nôciuus languor incubuit §C
increuit. Sed&aUo loço isquipofi aCceptam notitiani
veritatis, id eft,poll conlatarhfvëricatemjfibi curam là^
lutis, fanguinemteftamentipollutuinduxerat, in quo
làndtificatus eft,id elf,in quo lanatus eft,grauiota mereri
fupplieia Apoftolo atteftante perhibctur.Siç itaque gra-
tiain culpam vertihir,nifi cuftodiafubfequatur. Sedin
hisEuangeliftaMatthaeusdumincrailatüm cor, obtu-
ratas aurçs,çlaufofque oculos ad culpam hominis refect,
cur non fanaiencur apertiore lenfu, ôc di lu cidata ration e
pèrdoçuit. Dum(inquamjdicit: incraßatumeU cotpopuli
huius,&aunbusgrauster audierunt, & oculos fuùs clauferunt.
Nonnççibfvidetnrvelutintçrrogantibus, cuç viderites
nonvideanc, & audiences non intelligant , caiidéntem
protinus de.diftèrationemde caufis , propter qüas non
videant neque intelligant ? .quiaaudire& videre,ideft,
jntelligerc Ôc pbedire noluerunc. Quia(inquic)«0w omnes
obedmnt Euangcho, quia to ta die expandt manui meas ad popu-
lum nojtçpedeniem & contradiçcntem : ficutctiain per fd iam
Qominùslôquitmtfiliosa/ui&exaltaui, ipfi autem me fire-
uerunt. Etiterum : Quoniam dereliqueruntvenantaquaritm
yiuenntmDominûm.Èt in A âibus Apoftolqrum : Viden-
f«(inquitJIuçlæi,>e/)/eri funt zelo, & contradicebant hisqua à
Pauls dicebamur,blajphcmantes vïam Dpmtni. Et iterüm: In-
ftabat(iiiquit) verbs Paulus, iefiificdns lu dais ejfe Chrifium Ie-
Jum. Çontradicentibus autem illis & blajphemdntibus,excutien-
tes vefiimenta fuadtxeruntiüdnguis vefierfuper caput veftrum e-
rit, mttndusego ex hoc iam adgentesvadam. Çontradicentibus
(inquit) illis& blafihemantibuS; Vide qupfnodo remèdià
ingeric medicus,& reculât aegrotus^ Qdpriim diiritiam ;
çtiam bcatus Stephanus pari autoritäre increpat di- !
çens3imirçuncificordeé;- aunbus,vosfemper Spirituifandio re- ‘
fiitifiis.Eçce quare yidere noti bofiunt? quia Spititui lân-
tprelîftunt,atque a fe claims (ponte çciilis liimëri veiri-
çatis exçludunt. Quod ergo inTiuangého lêqüitur & di-
cit iNeforte oculis vidcant}&dufibus àudiant cordeintelligant,
& conuertantur, &fanemeô$, népofllntçonuèrtiat-
quç lânari, qbduratiCordis vitium & poenâ peccati eft.
Nè,inquit, conuertantur &Jqnem eos. Non hip lanitatem
volentibus denegat, lèd contradicentes le lànare nolle,
id eft, nondebetepronunciat. Adconfcrendunueme-
dium promptilîîma eft bônitas mçdici, led intëmperan-
ïia contradicit infirmi. Nâm quiitâ intelligéhdum pu-
çat, qUqdeóslanarenoluerit, abfoliiit hominem, $é
damnat autborem. Nullus ergo excluditut à bene-
ficijs Dei,qui primum de neglctis b«-
neficijsiudicandus
eft.
Bibtiàthj Vets Pdtr stoms 5. Parses
v: v Ófidfit quoi âih cùm enim nondum égijfent boni
aliquidautmali.
C A P V T VL
TLlufti. verà Apoftoli fenfutn intrà gëntilis decrctjäK
'lta r e cônanturangüftias, qüèd dicit : Promifimis(ii^
§ûiityverbum, hocèfi,fecundum hoc tempus v.eniam,&erit Sara
filmsmûfiiùmitttetn;, fed&Bebeccaex vnoconcubttu habens
Ifaàcputre'm riofiriim. Cùm entm'nondùm ndtifuijfetit, aùtali-
quidegijfcni boni mit mali, vt fecuriduïn electionem propojîtum
Dei nianeretjionçx àperibusfid p | votante diéium eft ,qütà mith
içr feruiet mmori ficut feripium êft.Iaçobdilexi, Efauautmbdio
habui.ln hisverbishqcvultintelligïgentilitiæperfuaào-
nisimpietas,quod Deus abftjue vTlôihtçrinalum $c bo-
num moderâtoris examine,non ordiné regehtis,led iure
'döminantis^llum a ffe tu dignumf eddat, hune odio,il-
1 uni recipiat ftiidio, hune exel üdàt im perio.Et in têt duos
perditoSj niillaconfideratiólaböris, huiladèuótiohiS
habeachr, ,ledvnusfiiîëratiQnëcèllàntibûso.fficijsalfu-
matur^Irèi finedifcretione darhrietur. Àcficdürri inal-
terutro heC meriti exrftit mâteriâ,nec delKfti, âufert'uro-
mninofutüri çaülâiüdicij. Qirpdfih«eererumcamindi-
g f ® corifufio ètiami ferifu humanæmènti^âliëhà éft,fo-
licitius requiramüs , quiddiuihæ çonueniàt,Apoftolo
.difieréntë, iuftitiae^ ïnterdudspopulos conftitutusïu-
d^orurh do t o r & gèntium,duih ita ait: quid maior (eruiet
minori,in feniöre ludæi arrogànriârëprpbatur ,in iunio-
re fides genriliseh'girür. Itaqüê ipiefibi obducitigno-
rantiæ nebulas, qui no tain lcripturis lah tis-feqUaCUebfd
fe accommodât, quam ftîprùras fantas adinteliêtünvluüm
vibienterattrahere, & præfumptinenititur
applicate, & id fibi pro captu fiio örnilTä praé,cedçntiqni
vel Icquèntium'ratiône perluadét, Vn.de penitusjoqui
Apoftolnsnoninftituit. ' Quodfiàdcapituliiplius,de
recutfasexordium4bmhèàbfquevllàiliffi-
çultate declinabis ambiguum. Simagifter gentium dé
genefi hominum tratarecoepiffet, ôç dicéfèthômihito-
tiusvitæ curfiuh origine præhnitum, & magis riécelfitati
fubditutn, quâm Imeroarbicrio-fuifi^ commilfum., eo
quod Dominus pmniuni pro pöteftatis nutuyiolentp,'
quo decreto alios rélinqueréc ad perdiçionem, aîios Cli^
gëret âd lâlutcm,tiiricforfitan vëlufpèrlinëasdçcurrèri-
"téSjColôremhunciniduàperfüafio polfit aflerere, Cdm.
verö Apoftc^us promilfiönès D e i, & vóeationem geri-
tiiim altiusrepetitis texatexemplis ', & ludarorum præ-
funiptionem omnimodb cqmprirrieré ftudeat, qiii im-
probè de legis operib us ioxumefcébant, " nonifi origine
ièniorum Ifmàhele vël Elàfi dèçrêtum fatalé cqhftituic,
fëdih behëdi tibn ë Ifaâç & Iacob eletibnem pôpüiimi-
horisOftendit, & propteréa minorèm màiorinon véluc
potentia Dei,ftd prb iùftitiaprætulic. Périndc Cnim im-
piëtatém Iüdæôrum,lîcüt bbediëntiam géntiüm præüi-
debat. Qiïia ergo dibit : Cùm enim rioiidUm egiJfent boni ali-
quid dut mali,non ex ôperibus,fedex vôcancçdtctum efi -quid md-
iorferuietminori. Ex vocante quidëhi ditüm.èft,non tarnen
ädcompellCndös vél répellcndps/ed âd crediturbs
Sc non çreditüros d itumêlfé mâhifeftiim è it, vtlihinà
fibi Cdnftantë itfftitia,ad homïhispértinèàt Vôlùhtàterh,
Vel rénuçrë,vél obfëruarè præcepta. Cùm ërgô aüdis^i
vocanteditiumeft , iriüiéâritêm intellige non cogéntëhi;
Itëm dum dicit,non ex opêribus J ilférit circa eos noh légis
opéra,quæ vrique nondüni aduenerat,fcd étiàm ante le-
gèni diuinæ milèticordiae ac müriifîcëhtiiç 4bhà viguifle;
Non exoperibasMßaic.Aiidis legis dperä défirüi,& tü prp^
pteréa inèpto fehlü étià'ni fub gratia légè viüédtés,-,ali,of
fuie dpëribüsgràriaê crédxs pófte faiiiari ,à l io s éiiàîh cüm
ö p ë r ib ü sp rö h ib è h té n a tùra li nèxiï & legè f a t ^ i ian üa
falutis excliidis.Iacob dilexi,Efau odio hdbui. Q ü p m ö d ö h it
iu x ta p ràü i ferilüs intérpretém circâ n o n d um
tëntiacoeleftisèxéritür? N e c rè u sé n iih é ir e p o të f tâ ô n -
d ùm geriitus,nec d i lè t ü s : n ih il énim m ë rè cürn ô n dhm
p r b q h t n s in i lucem : fed f ic u t ir if iitd rum a d h uc ëratyor
.. ................. riimrë-
E f
P