
S. Proßcri Epißola
D
dit jibi' per£ciat,vt ex omni parce perfè6tis,prærpïj fui.j
percepriqp'd£%&e iufficiat. Ibi enim&.-aninii for-' !
tit&dQyUcm vtdliqua raala;propulfet ,,auræquanimiter
ferat:(edjvciine ylliS malis bcatos foititer m.ætcrnobo1-
no continent.!bi inomnib.püTetHserlcpeifeära ipftitia,
non vt intcr vimues difc'crnat,&; vicia,vbi necipfi crhnt1
iam corpora viciofa; ledvc pcrfëcHs pntmia tribuät fem-
picernai Qupd tünchet, quäiidb .omni concupifeentia,
ucrfitsfp'trltumconcnpifcee: Ted aninrasIJ.eo fubie&us, curri
r çaine ,fi bi fubiec^ in pace/ejripicftrnaregnabic,^ cieato^,'
rrfuoinj8t eW w '^ i ^ c:^ ® ^ a ^ * c4 am prudepMa^u«
hiequoq; habetur clara ^ b fin ænigmate quodam-pru-
dcnces illuminât:, quälisibi cric,-vbi yentatein perfeäris,
quos hie eiusinquiJicio dfele dtabat,fine vliis figuris fal-;
Iefttibus4.e^pn^a6icyvtprudemiæ ac fapienciæpleqa-
rS'pejreö^cipneJiuinicus'HlIuft^ij.-omnia ilia quæ hig.
per fe ctècupieb anc ho ife ,n ec p ocerant fi r\e vlip impedi-
mëncoebfruptî^isacnTorcaluacis'àgnorpîic: & non (b-1
lmp ftmniùnXcùeaturMumTationên^ fedetiam igfam/bii
ereatbriseininén^iam facicrëiielâtÀ conipiciànt.
"vbi fe de toto opéré locutor excufat.
V , G A P V t V X X X IV . ^
¥ Taq-> 5 fi placet, liuius.qu'oq; libelli iam terminus fiat:
IneampliusiuftQ p od a aù s^ riöjblum de lai fqualore,
fedetiam de n imiaprojixicace difp 1 i oeatV'Hoc faneoes, |
quihæc lééluri runtyCOji cefior, & obiccro, Vtquicquid *•
pnrebusipfis Vquæytcunq, fiÜgeftæ fundV reprehenfio|iis j
inuenerintyyitio meæ rà ft i cica.tis aft|rib an ty& mini di-
gnancer indulgeant..Quj dam ftüdep pràeçjgptum iuben-
tis implere , etiam maiora viribus mcis pradumpfi lufci-
pere. Ea a’utem quæ (ecundum fidem Cachoiicam dicta -
probauerint députent Dêp, qui dut omnibus aßlnenter, &
nonimpropcrut.: & pro his. omnibus raecum gracias àganc.
Cæterum de accuratione di&i.onis elucubratæ;non fata-
gojiieemjfii pudpriseft^fidifputatio me£^quæfip,rtèpro-
baèürin rebusIfaliqiiö^verbprumj inanium feiftaepres, |
horrore^nèompcæcÇaclpn^d|Fendat : quiâqupdab ho-'
mine dbëfcoreftudendôrion didiciv-id exhibereloquen-v
do’non potui. Et tarnen cumfententiara^
ferino ex indu (tria cultus eneruec, &■ to tam^viin di£to-
rum {^lenâpf élaborants euacuet, qui^ùoç^ijdic^^iç *
affe&annnem comppfiripnis dêbuillcrconce^nere^et-1
iamfi' eam- pocpiflenï vëlüt dicendi pericus implere ?
Quaproptet ;ea%iihi vifà eft xpmp'oucib^tis dfnara,
quas concèpuones animi-cum d\eCefla£iat.quâdam pe^î
{picuicateprpferre t- : npn^quæ ill^cebrisaurium dejerui-
fëc.' Ea cft enimyififîÊdlorÿiudicataJàcîniHs;, quæ brè-
,uifer^& aperce pbferûpra d u n ^ a e vifitacoiüm verbo-
rum propriecarc.fes in telligents ’eriunciat^l non
vërriancis^eloqinpiVenuftâce atq;^amcÈnitâceluX^riat :
pruden'dbuslvfiis xion plaçant phâl&ata" | fed rfortia:
quand© ripn--res'pîo verbis.^rea^îro rébus énuriW-^
f :r dandis.verbafünt infifeuta. •>
i$M. F i n i s libroïimy:S, Profteri
Dcvita conteuiplatiiu :
m ( é &
:0 m
S P R O S P E R I
a q v i ta n mï i de
G R A T I A E T I I B E R O A R -
b itd o E p ifto ]d ad Ruffi-
DOMINO F R 'A T R Ï' D ILEG T T S S FM Q
in, Gbriilb merico vénérabili Rùfiino , , • •
< Prpiper, æçernamr dieït j
fitlutem. - , • . '
m «n G eæ r i| (Oer.eommunem amicum’fraternæ
K ^ g^ e rg a me mlieicufdi nis .taie lfgnay&'euram fin-
^ ^^ ^ ^iiîimæ charicàtis grâtulauccr agnouK | Ac
inequid maligni rinno^es,iinqnantuni
•s^'ribus; ^^rraberc^<quennt'^^l(lii^|n
ciBiauc- anxietaris infe-rrencvabTpluere tp ab pmn| Icru-
pulo, qijancunvEpifiolari licuiclern\onP, curaui: inrati-
tum fiudens oibnia pleniflinia vericacevcibi pandere', vt
quiari6pppCum:iintotuinvquce abaduerlantib.uidiire-
m i n an til r ,a ud ire: p er meipluin queas, quicquid de nobis
ad i lianem in u i.diam fertur, reiertuiqjcognofcere, Sed
inlinuand^ p r i^ radbticati tu« eiR quaii.cas quaiiiioiiisV'
d | quaiftanalcunc ur:qu6 cibj magispaceacFarfitasoblo-
quentium:& videas qiiam lucem quibus cenebris eonen-
cur
Pelagiariadgitiir hasrefis \-quo dpgmace Gacholiearn
bdern deilruere adortafi.c, & quib. impiecacu'rH .vehenis
virceraEecleiis,atqiipia-vicaIiaeprpprisGbrifti^bluerit
6’ccup'are,nociPra Iqnc, qudm vcopere narratip'nisiftdi^
ge^nt. Ex his tame^ vnaell blaipfiemia nequilfimum&
fiubtiliffimS genderi afiaru, qua dicunt, Gk a t i am; D e i
sEfcyMDy'M Me r it a HO*\iiNVM Da r i . Cum.n.pri-
mumcantamraculrie human* vellenc aftrueretlanicace,
ve perfolurn liberiimarbicriurn poiler afle;qui Dei regnu:
ebquod.tam plene ipfp cpndmonisfiia; pra'fidio iuuare-
tuKvchkbens ndcuraiicer ratio,nale.q^incelle6tum, facile
b6numelige,rec,;malunxq;iyieare.ciEcvbi.inycikq;parce
libera'eirencpperavoluncacisinonfaculcatehis'quimali
funradbonum deeffe,fed ftudium.^um-etgo,vc dixi,co-
cam iujliciamhomiqis ex nacurali vellent reCticudine, ac
ppffibuic'a.cefiibiifietejacq-,hariedefinidpaen^do5i5trina,
lana-reipuerec y dainnatiia Catholi^is fenfum, i5di rauhis^
pp^eah*fecic*frau,dis variecatib. eolpracum »hocapud I
leingenipieruaueruhcivcadincipiehdilm-, ficadprohei-;
eii^umi&adp^feuerandum^bonpj.neeeffanaTaomirii^
Dei graciam proficeren(j:ur.Sed in hac.pio£ei|ione;rqu'o-j
modo Vala-ir^^olirencur^irfepere yipiaD^igracia valw
-miferibbrdia: reuelauic. Inceneftumefienim;, ialuberri-
^meqmdripeAu^oo.canti'umeo&de-graciaconncerijquod,
qu*ddmlibero arbicripfic-niagfilra,ieq; percohortario-
I nps,perleg^m, pejr^dodlrinam', per.creaatram, pereP'nte^
! plafforiemfpcrmacula, perq; teiroEes excrin(ecus iudi-
cioeiu#oft|h da.c,5 quo vnufquiiq; fecundum voiuncacisl
Sp*&ofiuiTFi fi qusefieric, in ueniaK^fipe ci eric, recipiao:fi|
puliafieriCjintroeat. Quia i'cifigrat|a: ipiius vqcafib^ hoc]
I paniu^i cycanps agat | vtn oAr a: fa tU icacisar b i cri um ao*]
nlpneat, nccafiud lie gratia y quam lex,quani prbphecayl
[quam^do^qM£uicirca omnes homines.pcr vniuprfum
prundum comjine ‘Sc genepale fit'ftadiuin^ytqiii^blu.ef.:
ri^'credanc,&J^ilcredideriric^uftificacibriemmericofi-
dei &^b,o n * v o luncaccyaccipiahc :a efi gratiaDeiiecundu
[hominum mericumcribuacur.Acqyhocmbdogratianon
fitgraci^Quia^mencisreddituf j&nohipfaeftbono-
Lrum^paEEixj frufira gratiahbminacur.
JHasauc verfucias,quib .fefilij tenebrardyrnfimilicudfi
ncfilioru Iuds rransfigurare voluerunr y cu & Oriencaliu
Eipifeoppru ludicia ^ Apoftolicacdedis aucbricas, & AvqUqqijAiiguftinus,
prrecipua vciqj in hbc ccpore pbrtio
tninuni diiputationibus'deftruxi : vcpoce inster muka
Ve libero ar bitrio ad Ruffinttm. gj
peidônaïquiMtMnumabunciantifnmc^iritusÿeriMriy^ulpacareant^iute^uafivôîïrif^t.potaerint-obtînërë^
E S Ä h% . f S' dJ Si ÿnt& diaami-PorainoUbcrb'arbitrio neiiti-
“ " r ' busi.viwf iftanvadhuc in fuis de- m nihil poteßufaccri: Sc, Nemo venu ad
huncacionibuspalpicancem, fed etiam mulraspriushae-
cedes inuido^verbrgijidio debellafet. Cui intef 'ebt cer
raminum paimas, inter rot criumphorum coronas 3ad il-
I um in ati bnern Ecclefia:, Sc ad glonaifi C brifti, qua i p fe
iHqftracuscfi,perfillgcnti, qu i dam no ftror um (qu o dde
ipfis mulrumdolehdumefi) occuldsyfed noaincognuis
lufiuraciqnibusbbloqiuiucur.Etproucfibiqbnoxiasali-
qVfóiuaurés oporrunaiqv rëpeceriiit, fcripcafeiusVquib;
piror Pelagianommiifipugnan^fjirifamant: diëentes,eü
liberumarbicriumpenicus fubinouere ,& fu b grati^ nq*
anineueceflicacein pr^dicare|atalem. Adij(cientes5ctia^
^ uasHium hiim^ni getfprism afl as,&: duas cC^di yelle na-::
curas,vcicii:.tanE£epipcatis vicoPaganorum & Manicbeo-
rum aCcribaturiuipiecas. Qu*v(i ;veraiunc, cur ipfivtane-
gbgenees, ne dicam cam n ^ ijtp n t , vccam abruptSper-
mcieipt ab Ecclefia no repelianc ?' cajninfanis pr*dtcacio-
nib.-non reliiianc ? ne.cfaicem aiiquib. ibriptis cum,a quo
calisemanat doctrina, conuenianc ? Magna.n.gloiia liia,
humanbjgp^eri cofifiiluecjnr, fi' AuguiÖhü ab
u qca uerin tin ifi'fo rw in o d e fli h omi ne s,no u i q-, eènfö reS
magnoruuipriusmeritorpm-fenihbnpraBiliteE^cIhiie-
ricprdicer.pareuncv& fè curi, quiy;ibfós eiu^nefmb vlqy
recipi a t, c.onquiefcunC, atqj ign o tieri nt?Im 6 n dnerunt,
npaifohim Romanam, Africanamq; Eecleïiam,& | p o,es
pnuiidi partes vniuerïqs pïomifiiblift"fiitos cu doétrina
huiusyirijhcucintotafideyicaingratf^CQnfefiionejb
gruere.Sedeciani inipfis his locis, ip quib.aduerfus cum
querimbma co.n ciracurpfle p.ropitio De^plunmos, qui
adperceptionc E u a n g e ^ g 'A ^ t g lic c ^ a p ^ p a ^ k iC -
B é ' r r ï m i s e i u s .gbcidieinnic^
briscorporisChrilli, in quantu eaipfe_muLdpiicac,dila-
£Uimï[itme, attraxeritèüm.Sc^emp ie f t venire ai&énjtfi-daf
turiitifgerif apatrefneo:&c, S im pa th viuijicat mortuos| ita & \
filmyqubs mlt-, viuifiçat.Sc^Nemo nouitfilium, tfifipàïer.neéfe
putrem quûn o u i t &çui voluèritfilm r e u e lÆ Qjdé
omniæcunlfinc incommqtabilia & nequearit vlla inter-
precâtione irtfenfum aliüderorqueri ,quis ambigatcunc
ïi^erum ai;W^fim4phorcatiéni voc^ tis’eibedire'jcuiii
illo graua-Peiàfièélum credèndi obediendiqi^enerauë-1
ri t.5 Alioqüixi fufficéret moneri hominem, non etiam in i-
pfo^oouarh » W | | | Ä | Ä J c | | f ^ S | 5 n|èfcPruparatur pr0M.m
volùntM I Domino t Et ficilt ait Apoftblùs : Deus eft.n.qui ope- Philip, i. I
r t a t p r f j g bona voluntàte. Pro quà
;,bonavÔluntate, nifi quau^in ipfis op.eiatus eft Déusiyt
ffiquod dpnauer^c yelle,donaret & fiicere.Dicunt etiam ad'
demönfirandarn liben arbitrij facdlcatem ,,magnum in
Cemmione Qjrnélio excaré.dQcumehtü : eb quod ante
gmciç percepcidné timensatq;oransDqumyeleempfynis
.,Soeiun^js-_?& or^tion^j|)oncaneo ;ftudi^;füeric inténeus. :
Arq-, ob h.oc diuin’o t^eftiinonio iaudacüs,dbnûrëgencra- I
crqnis acçep,eric.Neqj irîfêlligüntoxr.neVnillâ præ^araci-
I =onem Carnelij'per Dei graciam fuifrecOllacam. Siquidê
cura S.Petrus per vïfipnera omnegenüs animaliö de ba-
p t izan ci b Gorne^by ac perindë de o rnnib.gep tib.docere-
tur,atq-, illefmm^ndmn& indffi:retu cifi^im Iudaica pb-
I feru^fiarcdïïarerpnnaad eü vox tad äfic fd ic e^ ^ /fW Aâ\
Deus mundauit, tu ne commune ^xt’rà. Qup facis ’ aper edafte-
dicpfjOflonia bôna opa,qiiç-in Corîi e ii o præce flet ütÿD ci
graciaad èmundadon c ipfi us irich oaflé : vt GÜi Dômihus
ia'm impercierar hoc'donu,nOn dubirà£ec Appflolus çon-
ferreJacramentumrnénouæ, & nécdSréuèiatævocariô-
: . i--. H fl I nis. yacillare^yordium,niß p ipfa ijndiciäd)riGfe,dencium
tau t uikSi rede Feprehen dinnir 5 cu r nô "co nïtanter a rgui- j ftudiqrijra,Deumin adfumen^is conftarec operatu. Mort
n^ur. Si at^c.nçu no fum us, au' occulta obtredatione n.omniumeft fi des ,neeoés credunt Euangelio : Sed qui
■ ■ ■ ■ |ÉB ta |c red i^ tyP e ia gu n tu rfp iritu :qu in 5 éredimi,libefóauer
loan .ij.
loan. 0.
mordenfur?Sedquisneféit,cj.nidapriuatim,deftQnaaèho
.gaxmiif,&pi,8.ic^de'çôfilioe^ïcelc^;y^lénttfSdSyiii
i'uâiuftitiamàgis,quânrDeigratiagloi:iari,molefi;èfeiüt,
quod his,quæaduerfum excetlentiflimæaucpritàtis virüy
i n te r piul tas col lati onesafler uere, reliicimus. Needubi-
tantjfiquaiphincmouerlnt quæftipnéViRqualibëj: fre-
quentiafacerdotü, jn qualibet cogregatione populorüj
centenin'ibibeatVfiimiÀuguftini vbluminib. obuiandüi
■ rençiilim a Ghri ftiauæ''fi de i y.en|ate,'& dé fontio. diuini
elôquij præfenciü animas iniindare, quîsfidclidm, puis
piprû,recpgnitis &ledmendacis iibi lal utis.fiiïe câüifs, a-
mar i t u di n e<ï fia m volet fuîqo iàe r ecipe re v4nitarisjEgp
quidéetiâmhocdcdiuitijshiiîèricôrdiæDeifpero,qubd
quos nunc libero fiilli arbhrio fuo'ÿ&: ab humanitatis ^ia
parieureuagari., non viquequaq;, ncq; iu fine lîtinrelli-
getia fia u ^ tu r us rSédlVuncipiunyinlonginquiÔrâpfb-
gre(Tum, idco âb eo tardu4ÿ reUpcarivvcopusgracâÊeius
maiprë glpriacelebtecuC,eûfibietiâàducrfancmm'ÇQrda
.fubdiderirVquib. de vircutumIVudip'.exortü cil penVmlü,
Ôc d emoru m p i dbi ta tç dijccijn en. iVfo n quia qiédqiiâ dâ-
rerc his debeac, féd quia^milérrimus eprumVfus^fly;cum
exaiaturali p'umntuf facultare prbailfe ,;a.uc ex%rgttatc
qiii(|ern graciçe.j.fed àhquo vefbouioperis, velbönkyd-
:1 u n t acis m pr ic o;ptp cctlè n teypni.ffëj iferün t ^umemRéc
q.uibufdam0befacü fèripcùfaiu te(|imbn^sî(èd^ racio-
nabiiicer adfgir^pcis. Ad aefèniipnem.n.alicuius defini-
tionis ea promendafunr^ quæ ^l|eri irttéiledtuia, q iw y i-
decur dehniciodif^naië,npnCedaif{, &eam f egulâ, cui
.fund aptaca, non déférant. Diclum ergo aiirnt hbeioar-
bitrio vtentibus : Voûte ad'me omnes quïldb%ratis.& on&ati
efiis,ér ego vos refcxam .Çollite iugum meumfuper y os, & difeite
| ine,que'nia rnitisfum érbumilis corde,éri»uenietis réqutem ani-
nubus vejiris. Iuguiiï eûim meumfuam eft. & onm rneutn leue.
Quodad om’nes hominésvolunrpertihere, laborante«
inmcerto iftius vitre , oneratolqypeccatis : ytqûi'voiue-
rint manluetudinë de humilitacc laluacorisiimtari, 8c iugum
mandarorü eius liibireVinuehiâc requic^animabus
fuis infpç vitæætërng. Quiaûc liæc facere Holuërint, fpi
tunturafpitrio.CpnuérfioergonQ'ftraadDeuifiihonex
nobisy^d ex E>go ëft:SfcutApoftolus àicitiGr^iafaluifu-
âi cjlUpcrfulem ,& hoc nontx v ob is, ft d Dei donum efi: & non ex
opertbtisMqUuglorietur. Agnpfcâr fe humaiia débilitas: &
in primo hörnine vniuerfaru generation um damnaca fuc-
ceifio:& cum mortui viuifieantiir, eu cæci illuminahrur,-
cum inipij iullifieantur,confiteanrurvicam, & lumen, &.
i u^kianytüarndefum Çhriftum. Efquigloriatiirjn Domino
glqrieturAipn in feiQuiçum eiTecimpras,& c*crfs,&roprr J
tuus.jàhbëfacôre
& vi Cam .Î^P n.n.iuu ëàge b a t/ëc a u ^ïa ëft iuftitia eius: tlec
ad Deurn gradigbatur^&: confirmatus eft Curfiis eiusmec
diligebatDeumV&inflammat^q^.eharitas eidySed-cum
e^ec|mefide,aeperi^deiin^us^accëpitfpiritumfidéi,&:
d ^ pseftiuftus. (ufljv autem expie v iu if&,Sinef.de nemopo-
iefplacenpep.^ fdm^qmd nMbßexßi^pei^ümefi:xtCc.\
i^telli^tTuftitiam%|Sdelium' non elfe iu ftiÿïam^quia
îprclet natura Imë gratia. Amifta quippe namraiiinno-
, cpntia,homo exul ac perdirus ambulans fine via, piofun-
di.pres intrabat errores:fed quefuus &inuencus,ö:rcpor-
tatus e (|, ëc in yia, qua: ve ri tas & y ta elt, i n trod u dlus ad
dile<fiion'eminDeum,quiiiluninondiiigentem prior di-
lexit, agnicus eft : lient dicit'B. Apdftolus^loannes: No»
quafinos dilcxerimus Deum ,ye"d qmnianfme dilexit riostßc ite-
rum:-No/«go diligdmw Deum, qubmam Deus'prior dilexit nqs.
Et idem dicipCharifs miJiligamusinuicem, quomanuharitas
exQeq^Etpmnis qui diligit ,èx Dgonatgs efi, & cognofcuDeu.,
p p npnJtiligiifnqH npuit Deupt; qûiayieus chdritas èfi. Gui
Be a tusP au 1 üsco ngr u i t., dicensî In Chriftjd,efu,ne% circun-1
tifioMecfj paputium valet aiiquid:fijlfides, qua per dUecljonem
operatur. ' Vnde h ^ c tu r hajc Edes.connexa chaxitati;
mil vh^le eamjpl^mphftrar acceptany diceiti^j Quia vo-
budomtum c(lpro ChriHomon loliimvt in euni tredai is,fed etiam,
nônpotêrat.Et iteruui: ChmmDMiffufa efi in cordibusno-
firisfer Spintum S&nau,qtiidatwefi nobd.Sinccma. chari tatei
Apoftorusyquaptâ fidë, quantâq; {Ciehtiäjqüasvirtütes^
quae ftudia:| gabs làportÿ ?^ h il prôdèïle teftacur; Quia
1 I c i f -
. pph.
Rom. I.
Htb.u.
Rom. 14.
H
Philip.t.