i z . ■
*CohM
fl S‘ 4 .
ExO.lQ.Cr
Eccl.%.b. 9
Mutt.lt a
Marc.-j.bde
o ftibus eius fumus > quiaficutnos conftamus ex carne
ScotlibuSjica & ille verutti corpushabet excarne»& ofli-
bus. VelaliterinEcclefiifunc forces in fide * in öpere»
inpradicatiorie, qui defighantur per o(Ta, vt fuèrünt A-
poftoh, Martyres| 8c modo funt Èpifcopi* & P ra la ti, &
funtinfiimi, qui defigoantur per carnem* & quüiidigent
fuftentari à fortibus, ficuti cdroaboflïbus ,qui fortes in-
firmi ftruti membra eiuS Dominus , ira etiamreófce
oiîa 8c caroiliiusappeliantur. Propter hoc, id bft, propter
hancdile&ionem, quam debethaberevircum vxorer^
Itnquet ho wo Pafrem & Matremfuam ,&adharebit vxorifua&
erttnt duo in cams vna. Quantum ad lictetam pertinèt, ira
fit, relinquic fiomb Pattern & Matrem, coniungit fe
fine vxori,&funt duo in carpe vna, id eft , de vna carne,
vel etiam in ilia coniun&ione concubitus»quandq'fimul
milcemur, incarnevnafunu Spiricualitérautempoteft
refern ad£hriftum,&: ad Ecdefiam,qui propter dile&io-
nem EcclelisreliquitDeum Patrem per hoc quod non in
forma diuinitatis, qua asqualis eft Patri, apparuit, fed fe-
metipfumexinaniuic 8c adhæfitvxorifuæ fan&aeEcclefiç
per diledtionem, 8c per carnem, quamaflumpfit
modo duo Chriftus & Ecclefiain carne vna * quia de vna
carne funt, & Chriftus eft verushomo peç fe^crumcor-v
pus habens , 8z Eccîefiafimiiiter. Hocautemprimus va-
tes Adam de.Ghrifto & Ecclefia prophetauit,.facramen-
tunihoc fubaudi quod dixi modo, magnumefi»funtfacra-
mentamaioraiunt & minora. Y t ergo oftenderet Apoftoius
tamfecundam litteram,quam lecundura fpirituar
lem inteiîigentiam hæc debere intelligi » idea lubiunxit
facramentum fiue myfteriumhocego quod dixi,propter,
hocrelinquer homo Patrem & Matrem de cotera, ma-;
gnum eft, quia pprtinetad Chriftum 8c Ecciefiam vnde
etiam fubdit, Ego autem dicoin Cbrifto & in Ecclefta,üfbiudi
illud efie compleium-
C A P V T VL
Filij parentibuSjferuiqua do minis obediant': rurfumqué
parentes ergafilios , 8c domini erga ièruos fui membres
fint officij:monet Dei àrmatüram, cuius par*
tes cxphcat,mduendam, ad refiftendum fpiricuali-
■ businimicis,pe.tenseuam^vtproièôrént^ ;
8//ÿ, obed'tte parenté us veftris in Domino : hocenim ïuftumeïl.
agam-.omwavobis nota facietTychicus,cbarißimus frater,& fidelis
minifier in Domino: f quetn mifiad vos in hoc ipfitm > vt iognofça- >
tis qua circa nosfunt, & confoletur cordavefira. $ ÀPaxfratribus>
ér charitas cumfide,aDeo Pâtre, & Domino Iefu Cbrifto» j|j& Et
gtatia cum omnibus, qui diligunt Domïnumnofirum le f m Cbrt~
ftum in mcorruptione. Amen.
S E utero fratres confort amïnï in Domino & tn poteutiavir-
tutisem. Poftlpecialiapraeceptaquibusadmonuit
Apoftoius viros, de mulieres, PatreS 8c filios, dominos 8c
ieruQS, fubiunxitiftageneralia, nöülblumad Ephefios,
quibùsmittebathancEpiftoiam, fed adomnem fexum,
dead omneraçoriditionem , 8c dixitdecætero,id eft, dle-
inceps, dé prater ilia, quaefuperius dixi mus , frattesmei
infidë, dediledione, de qui viïum Patrem Deumomni-
potentèm habemus ,-confortàmini in Domino,in fide illius,
dé iri potentiavirtudsèius.vNoliteconfideieinve-
ftra forcitudine,neque in mentis veftris,necpie in poteri-
tia Principum huius feculi, fed in Domino1 8c in poren-
tia virtutis eius confortamini. induitearmatttrainDei Vf poft-
ßtüfiareaduerfus iiifidias diaboli, in hoc nomine quodeftacmaturaî
comprehendufatii£omniava(âbellica>loricaJ videlieec,
galea, feutum, lancea, teia, cazteraque inftrumen-
taartnorum. Spiricualitér aUtem quiddebemus intelli-
gereperarmaturam Dei i Dominum Iefura Cbriftum»
cuius proteiftione defenduntür ónines ele<$|, de quern
induuntur, iuxta quod idem Apoftolusalrasdicit. Quptr
quotin Cbrifto baptizati eftis,Chrijium indutftis,mne enimin-
duunteleóti Chriftum , quando virtutesquæin Cbrifto
lunt,per adiutorium iliiiis airumunt. Qupdergo dicitin-
düite armaturamDei,tale eft ac fidieéçët,induite Dominum
Iefum Chriftum', id eft, omnesvirtutes , quas feitis
inillo cfle, invobis aflumite verbigratia, eft ille iuftus,
verus, pacicns, caftus, manfuetus, appellatuc agnusde
leo de viculus J Induitevosiuftitiam^veritacem,paden^
tiam, charitatem »caftitatem ,.manfuetudinem, eftote a-?
gnus,id eft, mites, leo, fortesinhde^nbonaopere, de cor
tradiabolum,eftote de vitulus mortificanresvofmetipfos
cum vitijs,de concupifçentijs, vt polfitis ftare aduerfusin?
fidias diaboli. Multis modis iniidiatiir nobis diabolus,
denique infidiatur nobis per maias luggeftioaes ,inlidia-
tur per vitia carnis noftra7de incentiua malarum deleóta-
tionmij, infidiatur peE miniftrosfuos, per h .-ere ticos, videlicet
de &lfos fratres, atque paganos, fed contra has om-
nesdebemusnos virilicer pugnare, ne pófilmusfiiperari.
f * Honora patrem m m i& matrem tu am, quod eït manda- Poterat afliquisdicere ôApoftolé, quare pracipis nos o -
■ tumprimuminpromifione: t ‘ vt bene fit ttbr,&fis longauusfu- | mnem armaturam Dei induire ? Ad hæc ülefubionsit.
per terrant, f Et vos patres nolitead iracundiamprouocarefilios ‘ Quia none fi nobis inquiens coiluftatioaduerfw carnem &fah -
vejlros : feâeducatetllos in dïfctplina & correphone Domm.^Ser- guinemfidaduerfas Principes & Potentates , aduerjus mttndt re,~
. ut obedite dominés car naltbuscutn timor e,&tremore, infimplict- ftores tenebrdrum harum contraJpirttualianequitiaih ccelefitbus,
tate coritsveftri,ficut Cbrifto :fnonadocuîuntfermentes t quaji i Ca'rnem 8c iànguinem appellat in hoc loco Apoftoius
k homtmbtuptacentes\fedvt feraiCbrijii,facientesvoluntatemDei ! homines, quiconlFàfic'excarné,& fanguine,â quibus
GaLyp.
lob.
19.
pier u mqu c fuaden t e di abolo i tn p agn am ur,& dicit jQuia
noneft nobis colludatio,;d eft,pugna'aduerfiis illosib-
lummodo>fedaduerfusdæmones>quiprincipancm;ma-
lis hominibùs, de póteftatem exercendo fnper illos regut
ill os potius ad malum, quam ad bonum, ipfiq^appellan-
tur (piritualia fubaudi dsmonia nequiriæ,hoc.eft malins
qui morantur in hocaerev’ Coelumdeniq; appellaruraer
in feriptiuis facris,vnde deaues ccelidicuntur.Qqi vfPhi-
lofophi c^xerunt, de vt doiftóres etiam noftrr bpinantür,
icaplenus?ft dæmontbu5,dc marignisfpiritibusfficutiia-
diusfolisminutilKmis^uluilculis: contra hos ergo pu-
gnandum eft nobispocius, quam contra homines), cón-
liantes ex carne de (anguine-, quia qui^quidmali con tra
homines machinantur, abillisei fuggeritur, de fiTupera-
uerimus illos, qui finit Principes malitis, de quorum i n-
ftindlu vitiacarnisnoftra contranosfæuiunt, tunc facile
fupejçâre po terim us otnnes miniftros illius, verbi gratia,
fieuc (ùperato Prineipê, eXercitus facile fugàtur-, Quod
probari poteft ex iibro Iuduh , quo narrante difcithus,
quia Holoferne Principe militiæ interempto multieudo
exerciruum in fugam verfa, de à ludais facillime eft fuü
exanimo, f cum bona vohtntate feru 'tentes \ftcut Domino, & non
hominibus: j: Jetantesquoniam vmfquifque,quodcumquefecerit
bonum,hac recipieta Domino,fiueftruusftue liber, f EtvosDo-
minieademfactteiIlis,remittentesminas:ftientesquia&illorum,
grvefter Dominus eiiinccelisvJf'& perfonarum acceptio non etf
apui tum. t De cater 0ft acres jonfoteamm in Domino,& in po~
tentiavirtutiseius. f InduiteposarmaturamDei,vtfoßitisftare
aauerfnsinfiditu diabott. îjg quoniam noneff nobis coltuäatio ad-
i tierfus carnem & fangùinem, fed aduerfus principes, &poteßates,
aduerßts mundi rector es tenebrarum barum.contrajfiritualia ne-
quittajncceleßibus. jr ; Propferea accipite armaturam Dei, vtpof-
ßtis refißere in die malo^eft in omnibus perfecliftare. f State ergo
i ftuccinftilumbosvtßrosinveritate,&indutilbricamiußluatf&
calceati pedes in praparatione Euangelij pacts 1 f in omnibus fumets-
I ttifeutumfidei,m quopoßitisomnia telanequißmi igneaextingue-
■ r e : f * & galeamfalutis ajflimite: &gladium fp iri tug, ( quod eff
vetbam Del) t peromnemorationem&obfecrationemoranteso-
mni tempore infpiritu : & in ipfo* vigilantes in omni inftantia, (y
obfecrationepro omnibusfanttis: &/f*pro me,vt detuv mibifermo
in apertioneoris met cuntftducta,notum facere myfterium Euange-
lq : f proquo legitimefungor in catena,itavtin ipfo audeam,prout
oportet me,loqut. fV t autem & vosfeiatis qua circa me funt,quid ’ per ata.Sed quærendum eft, quomodo pugnarepoifimus
973
cpnh'sfäcCQibnes , qui^prvi.t^s fimts 'Nam omnibus pa» j iiiusi^Ëu^ngelium autém pacis dicicur,quiaibi concincr
märcriahbus ^onpoire^gna- 1 'turpjaxg.u^mChriftusApoftQliscommendauitj^ein A-
ci pqftolis omnibus fidel pu s. Vel etiam quia per ob ferr
eft v tärma fpîritdâiîa alfunianeur ,jyirtjites,Viqeliccc lu- uantiam Ëuangelij mereiiiur reconciliari D eo , inpmnt-
pramemor.’.tæ de decertèmus eo modo.,'quölegimus Ia- |i'WJfabaudiprah)s, de ceitamimbus, ßmentesfeutum fidei
cobltó'atuhi cfie cum Angelp p-andöiiemh«-i»dc)ivigi- Yinquo. f oßitif onma tela nequtßmi ignea ^ctinguere. f^ujçaud°
r'ô^^Cque l^ohjs opefibus infiftçndo*^ V:t 'fic4.1t
liemer-tücab Angelo Sanftobeq,edîci, ciini.Quoludta-
batur jpoiandojita de'hospperatb diabolo à(Domirio
bénediamereâmur. Gæteruipquæri;pofeftjvbi:acccpe^
rit Apoftoius ,; 'vtdæmones & maligiios Spiiitus princir ’
ctpeS;, de porteftâte4 pj;cét9fesieh'ebrarum harum ap-
pellaret , id eft, hominum infidelium, Deuin ignoraiir-
tm m | dipeccatontai. Peqüorûm numéro fuerant illi
q^ndam,qthbus'di'cebari}i^»i//f#4 »iB«»4 x<e.-vid'.eA,
infidè)é^v^BVM'%noranciéslde'peldca^.tieS',’'ad quod di-
ce’idùm,rquiaexiiMoDanielis^llhd accept .jvl^ilëgi-
tur, Pnnceps Cr.^corutp dé Princeps Perjarûm. Ex-li-
bro quonneÉzèchielis, .vbi d i ci r u r ad P r inc: p. e m. T y r i,
Wû'fignjicitliirnfijnüitudinis inPàradifo DePfuifit, 8c ecetcr'a
quæ ibi di cunmr de hoc,d^dë P. ii^ipibus>aliar.um gen---
tl umiEgy p tiorum^. videlicet A (Tyfi^nim', Id u inæor um.
Nam Principes iili dæmoncs i n cell i gu n tur ill is ge n db us
prapofiti, ftcut enim vnufquifque iidelium habet libi
borfuni Angclmii dele^ptum adcuftodiamuiam, ira: de
Pagàhi habent tn a lo s q u i eis prmcipaqturpefmifiî.o-
ne D e i , & lieue Michael præpofitUseft'genti Iudæo-
um, de quo diciiur, cv /!Cv;-o eftmihiadiutor m fi Mibbael
p rincepïvefterrtjihabeiïrdé tësihinfidâitàtè pahenceSmalosprnïcipës.
DicamuS t k altrus Apoftoius repley
quid millileeft , yeliacicur relum potéft appellari, pro-
prie ramen illu'd quódin lóngümprotenditur,v^ancea.
NamtT e lon 4icuntGra;cilohgum,'vndemuftela dicitur
pms longus/Sipiit ergo fqutum leXtchentem prorcgit,;
Aejela repeilit jitafides hominemmunic, & a diaboli iar
cü-lis^iifif^^tiónibusrd e ^ 4 ic-;:4lla tarnen qu * Fue-
rithonis' operibusadorn^ca.tela autem diaooli igneaap-
peilatauggeft-ipne quapos incepdicad mala
^ppgraUgenda, deqiué cxtinguiiutur.;per virtutem fidei.
Etgakam fdutisaffunnte. (Saleain capite ponitur,omnef-
que corpoiSs lehfiis munir,de protcgit,vifum videlicet in
P'culis^auditurn in Suribus, guftu m in ore, olfa&um in
maribijs , tantum in to to capite. . Quid debemus ergo in-
telligcrc.pergaleam. quse ytdixihlus onines fcnfus eor-
pbcis prqcegif r Dominum Iefum Ghriftuiq , 8c prbtc-
|^i<^èmilhu.Sjpcr Caput vetömentem, quia ficiit capite
iéguntur raenibra,itacogitatiónesrnencedifpönunturï
Pc^iamus igici|.D galëam ineapite, itléft, iprptëétionem
Ghriftiaecbnapus.in fecreto rnentishoftra , habenres
in illp fidiicia.m, nonimnpbis ipps ,.de ipfe ttVeDiturp-
rnnes jênlus noftrps, në(d diabolo hpfte antiquo poilint
vulnerari. Et gUÜiuiii'ftiniüs,quod eft verbum Dfi,fubaudi
aflumite. Gla^ips^SpiritUs lan^% intelligitur vérbum
D e i, vt Apoft.plusaiciid^ft j doblrina& fcjentia diuina-
rum ftripturarum ,* qur&pepSpiritu m fanélum nobis, tri -
buitur. Idcjrcp\autem^la.dius ii|>peUatur , quia ficUti
gladio fugaptur boft'es i ita pb^ cogriitionem diuinarum
lcripturarumpoflumusfu.gareoninesinfidias,&omnia
machinatneh tidiaból.i,appetendo ilia quae feriptufa fa-
cra docet, & vitandö qira prohibet,' 5<pon folum due-
mopes pcr eiüs cognitionem^ adiiitorium Dei
’musftiperare,^edëhVmauift:pritatpilliushsereticóscpn-
'uincerejSéerrpfeminorumd-efifuere.GrrfrWjideftjficlês
8c remifllo peccatofum fit vobis in incorruptione,i<i eft, in
lntegritare, cum omnibHsquidiliguntJfominumiefurti Chri-
ftumMei. cdkerjgrdtia, id eft, fides^iemilfip ^
focietas sterna fit Vohis cum omnibus.lanclis> in ineorru-
ptionc , hbc eft in refurrediorie general«, vbi accjpient
omnes elediincorruptionem.&im'mpwalitatem & ift-
commutabilii;atem in anima, fulgentesficutfol in regno
Patris,cum quo felicés in Iscpla fsculorummanebunt.
Explicit EpiftolaadEphbfips.; Incipit Epiftola ad Phj-
hppenfesj
tus eft'graeia Dei i cognouit pqr Spiiritum San<ftum,qiua
ftcut boni re'gesIfraelitarum fignifîcabantDox^rN v à Ie-
svm GiMf'STVM de Principes i qufifuncan Ecoléfia,
verbi gratia. QualisfuitDauid, quimterpretatur manu
fortis , ftue défiderabilis, aiijque quamp 1 urinii, deiicUP
populus Ifrael fighiEcabat populum eredèntium , qui
funt Ifraclitæ , ira malï Reges de Principes cum luis gen-
tibus, qui contra populum Dei pugnabanc , vcfûerunt
Rcgcs Iiiac-iitaairn 8c Idumæorim , arque Philiftirio-
rum fignificaban c. d.æmônes, qui^principancur paga-
iîisi de,hài:eEiciss, qui Ecciefiam Dei femper inipügnant.
Proptcrea,-fubaudi, quia colluctacio efi. vobis aduerfus
principes , de ppceftacesyicc^/re armaturam D?i illaai ,;dé
qùanipradixinuiSjideft, omnés virtiites, vtpoptisrejifte-
r em d k malo & w omnibusperfetli ft a r e , id eft, m oiïinibus
pibfpèris de adu’erfîs perfeuerare ,. firmi in fide
nifquë operibus; Diem malum appcllat prxlens tem-
pus, non quod per le lie malum, fed quia multa malain
co fiant,vël eriaindieni maluni dicicdiem iudi cij,in quo
oinnés maîiilamnabiintilr. fiafcc^gofitccvncti lumbos ye-.
fffpsïttyeritate:. Liimbosfiiccîngimus cum luxüriamaTe-
frenamus. Statc , inquic,ïn fidcj, m bono opeÉe, de îe-
ftringice lumbos'd luxurià, vbi inaxime viget, de in vè-
ritate hoc facice, nbninnicu dacio, ne que per hyjrbcri-
fm, neque vc iaudcm hommum'eapiatis, vélinveritate<
dicîc,4uafi pro
Induite lpricam iufticiÆ rrçdteiuftftia loricæ confpara-
tur | quia Itcut.loncamulns.eïrcul^cbnKxitur, itaiufti-
tia mulus virtunbus .conftar. Aliter, iuftitia efenim
bene loricæ pbreftçomparan.,qpia ficutj p u capeift ^
mühïrV.veiVtienrftriiigir, fenipra protegic, ita iufticiaiU-
pçrft uas:. cogita c i on es, quæ in pédiofe verfare folenfre-
pcllrr, i n gl ù u 1 c m v ch cris îeftringir, luxuriam quoqpç
. comprinut, & calciatï.pedes j fubaudi luit v obis ni, prapa-
Et eft Icnlus jlicuri illc qui calcia-,
tps habet pedës jïerpèn ces (pesai t,fpiiias, 'omnenjque a-'
fperitatëm vis ità& yos diabblupi lerperitemanèiquum
j fp^iasqtfbque, id eft ^.punwi^iés,
pa(fionjjman^h6m^ Ç::^ Èïhat^m.;hhiq§.yitoe.-.,co/ttç^;.
riite^e liberiad prædieatipn^m.Euangélij incedite. A-
liccr ppr calciamenta.qük exmortuis aifimantibiis fii^ntj
debémus intelligcrc-dibla , de exempla fanâoru.npa-
trum, vel pracedencitini. Galcia^osërgp,.pe,dçs-liabç"j
mus cumdiélis dç exémplis pirecedentium patruni ipu-j
nïci, fècuriad pradt<andqm;^uahgeliuna-;p^cis^cô?4 i?f
Philippeti'les funt Maeedpnës,'ideft^ Grâèci/ G raciae-j
I „ ' ninr|,diuerfis Regihusdiqerfariómina fonita- eft,
ypeavut enim Macedonia; a Macédone -Rege, | p
Em a cilia a bË m ar h öVïè lali a à Iç làle,general i eer o-
. muis rci ra GrscoAiniGfseiavbcaturàGra'coRe-
gCjVcSe ru ius dicit .Ph i lip p e nies poft quam accep^-
fuiit yer^mpriédicatSonisab Apoftola,_fiutiiiu-
mi in fide fuerun ty aiee leceperunt ialfos Apoftp-
■ ■ . los, lieu tin aÿgvi.niénro oftendic ur.
Bidhotlf-. Vet. Paff.Toni. f. ‘.‘Ast