atque formam veile decurtare. Age enim,li quis litope-
xisrufticis obeuodis deftinatusy acnomen agrieol* ob-
tineac,celidis yitibus in vrbem-currat,äc ftatitn etiam.vi-
deat fCortillumauroformäquefulgens, vnguentum redesigns,
iblandbobuiosquolquealloquensjcaptUs eins a-
.rnöte,vicibus relidis eam lequatur:• is adeem qui 16eins
huius incölcndaac plantahda vincä eilet,artiore ftxi college
cogni^o,tancomagis ftrenuelaboraret,vitdque ex-
colerötjqiio damnum foci) negligentia datum refartii-et:
num tu,ii quidem illiusagri dominus e&'es,ffugi feruum
&laborantemagricolampropter>eum, qui in vrbe tta-
puls &amorib,us,indulget,*6ibus eijeer^s?
T heophr astv .Minime verb, fieeriim magno meo
malo,mihipr*diumliorridurn ac ly 1 üe ft re e uad ere t.
«AxiTHEVS. An nonpotiuscolonum induftrium eöl-
laudares,quodcurn*qubpotuilIetin vrbem irc, atq‘,v-
.na cuififoeio amarc.& potäre,honeftos amores curpi vo-
luntatiantetul'it?
■ T he op hr a st. I tapr.ör fos ,fiq u i dem mihi velim borros
abunde proüenire. Verum oportqbat, bonos quidem
läfoos atqueineqjumes conleruari: malos au rem,
ye.l prprfus. n ulios procreari, y.eleos qui nati iam client,
.ftatimextirpari. •
jAxithev.s* AtquiSoIonislex non finit ius cuiquam
viamlecet : Camen quia prjeftdntilfimnm illudranb&is
•munus hon habdjnegled* rationis efiminevacabit. At
homo, qupniam eftdotibus egrfcgijs refertuthela'bb-
ratupi quoddafok>pu$,tunc cfubque bbftitati Sc pulchri-
tudini fua: felpoinderir,quand6lit acmanearhdifno.Idq;
tiincfiet,quaudo Sc ad bonum ipfom, dead bonicogni-
tionemalpirat:fed&alimentumappetit■ , & triiftibusrfc-
bus ofFenditimV trum cnimrefpicias,erit homo.!,Mens
bona,quae fccus ac fuadet^atiojcorpore vtitifr^vBi fu'eric
fnmmarcaim potita, pro luapotcftate finfum deor fum |
vertirur,& alteruna alreri pr*fert.Id enim ea,qn* hbrrti- pacnlr
ni ineft,quodlibe&eligehdifaeultas poteft: ea videlicet,
qua: eft ordinata rationisfacultas, qualique principium.
Eftauteniinordinatamotio Onanis,tju* non'eft re d * fa- |0i ihu
rioni con fen canea,mentis indufttia.Quamquam inudlis
lit interdum,&otiofa ratioivcl ob torporem-#inertiam,
vel ob rueikatefn & infeidam: itemque ob r&frhffutura- F
rumnegl'igentiam prjeterit'arum bbliuibflettli Iam cupi-
ditas & im,haudf{Ccusae parequbrUmVelapfo e vcfiiculo
auriga,peiTtfrbancur.Qu£eres erimine haud vacati Nam
-magfftercCr ta mi t\ u m pra*di t'>'qu* qualjafo foren t cer-
tamina, deqbaRdo pbftlEmumbpbrtcrpugilem foi cura
habere,pmdamatntrqu* dim ratio heglcxeric,non eo-
fum qub: fedtjflfed eorum qu* neglexif poeriasluit.Ratj.o
pepuliaceiled .ynmn'ideiüq; ho^inibüs omnibus iiiipo- enim ca,'^pnasftul'itia: incuriain _aÉqde in rebus gerendis
nit.T 0. verb de toto genere mortaliuiïi licftatuis,vt velis
zjilios.quidem proerëari & nutriri,alips verb.pnufquagè-
nerprjtur |fi modo polfit fieri) interire. Quarationedbl,
quqqj uonom nes Calefacere, neque terra fructu m omnibus
1.....HÉÉÉ ' " in&itiahîicoçreerê poteft ,ad'eèfacile quid fad ö bpüsfit,
proferredebéb unt-.Qubdli .hbc fuperfl uè di ci ipfe'
exiftirnes , Sc hominem omnia prsclarè &.redè facere,
necynquama
homim tribuis.
difpicit' , veipfum dcincepsredius'acmelius pcrficiat.
Qu^: ergoin'noftra funt poteftate,èa püeriïmïhirhe lünt
perrnitceiida,'nifi vehmusmirabiliter omn'ianbftta fub-
fumdeoifuró ferri. Multarum return defiderio tenetur.
puer:fëdjmens'optima, opem eifemnsariimus pro-
virtute aberrarèftatuas : nimiunxtu quidé j hibent,& reprimuntinnumetascupidiiates.Sinquaedc-
s,miuimeqi mirum è.ft,fi quando is peccet, j terioreftinhpmittejvisferbciatj,; quie melibreftfariè
te tantopete mirari.At homo non eft illafumma aeprin- j qûàrn turbatur:quæ tarnen aliquoremedio curari poteft.
cipe,verum infimaxlla rationero habétis'animæ præditus Et l'une remédia multa & varia, vt bona educatio, & d i- !Aiucil
facultaté:quippe quiânimçimmortalitate&rationefo- | fciplina re^la, & le x : :irèmq'ueratióvrèrum'h^eftamm:'v*?*h'
lum bruta ammatiafuperat : quinobcorrupdonem-cor- ftudium, hóneftuscpnuidusilcientia, Sconiriraoom- ' m‘ni
pons. iScalimenti nbi neccflanum vfurn, abiilis fiipcrio-1 mum vicæpartiumredus ac concinnus ordo.Et lanè eo- flmulur
ribus &coeleftibusy&;fummatatione præditis lûbllâtijs rum,quæmWtaltbusàffluuntV bönormficömmutatièv-'media.
lopgè luperatur/Q^mbbt-exn ilium peccare, no eft tan- j quafique-iiuc iilucque ferii IplitapPireftfo | ad téxnpe-
tppere.nuianduxn,&ab eiusnatutaalienum. Sienim fe-; rantiaxmfiuebantixxentiain moxn'Cnti fatis afferéseft do-
brlim à carpprerdegens^nimajadappetituin aut ad irami cumen tumijsqui ipfam viden t arque obferuânt.Quem-
ra^rur,mirandxam quiddaip accident : fin çuxn corpbrq ^dmodum eos qui conquiréndis opibusdedit'i fünt, ho-
aljquo fxqeoniuixdaac eôfoçiaca,fàn,è éocura quse in ter- xnines,ipfæ etiampecuniarumperniufariones , qùàminris
verfantur,& alim-entis cóferuantur, corporumeuraiti .ftabilem Sc Huxam rem magno ludore côpaçarintiquarû-
gerpt^neçèireeftrErgb yel creatorisipliusriudidocoocu- que infidum Sc paruin tutqm bö’ftum absfe dimilerxnt,
pifcet reëiè & mpdetatè. V.nde enim infans recens natus ïatis fuperqiledocent. At qpihihil horum cbgirat;ânîmb
ïa,capperir ? Vndeijs qui vexantaucmoleftiamEaciunt, rranquillo eflenonpoteft,multbque magis tuibatusteirafqEun:
Nempe quia hoc datum,illudi'emotum ,,faluti
qt^cyideatur. Exiquolèquitur,eam v it* viam ac ratio-
nem,quæ lecun4,unt naturam eft,& bonam Sc ialucarem
eile:,acrurlus çaxn qua eft naturae contraria, -Sc turpem.
pqniehdatn ; illam deinde, qua natj.xram fuperat ip-
lam,eflc excellam , & honoribus lummis afficiendam
I^nfiquafunt vltima, propterea quod prima non lint.
libeat.aç.culàre : ahnoneodemiplbinodpoiiinemoxnr
niinjirefumqrdinemdiflojuemus ? Credo enim,fi-lapf-.
dem abijeias. j eo quod xjonperinde vt terra, plantas a-
liplv.e friidus edatdi plantas vitupérés,quia terrain ipf*
lion arexjtjVt boues : fi bouem pledas,quodnon ijfdem
quibpsaratoriebusafficiatur : fi deniqueipleetiam a-
gricolaabigatur, quod non pCtinde atqiie eoeleftes ill*
&fuperæfàçultatesliue potenti*, alimenti curamom-
liem abijciat:an non ftac abfurda Idpientiaad diuinas vf-
que reseuedi^, fiipcris quoq; facultatibus officia fuaau-
leremus’:quç tamcn in hoc,vt lupremo rerum opihci fer-
pianç^int|irpicrçat*. &.conftitut*. .Qtxodfiliat : quid
qu*lb omnium quæ funt,rerum luo logo relinqnemus ?
Statuendum eftautem, & benignum elleieiiuin opificc,
& ftium quæque ipcum obtinere.Eorum enim qu* fabta
fupt,hu|nile dcabiedpin eft^uhihlpiitauteinoinniapul-
cHi'a & màgna,5c Concinno ordine collocara. Etenim la-
pis,liqui4ein lit ac maneat lapis:tum arbqft fi arbor : &
leojli leo iitrformam ac bpnitaçexn fuam habenc. Acleo
g uidem; •&fieius,qu*biutafitacrationeearcat,. vit*
mere fertur acvelutiin tencbnsobambulans r, offen- (
dens,eonuitiatur,qu|ndo nihil eorum qu* in via polira
fuerantjfciuerit : luam ipliuspelciens ignotàntiam, du-
plici n^orbo laborat : vno quod non le,quimonaduette-
rit,(ed res in via polxtas acculer : alftrO, quodidipfum
quod acciditjnolic *quo animo ferre | înulto^üémiagis
quodipfilibebar,boilum accommodum purer. Igitutfi
quisimprobus&fccleftus homo,bonum Scprobumali-
quem inixiria affeceritjil'le quidem qui fcelus aufus eft pa-
trare,obliqu* rationis oeftro percitus peccauit: Deus au-
tem omni illiusrci culpavacat. QnemadmodUm enim,
qui fagittam iamiaxn Vult eiaculariv eum qui làgitt* felè
obiiium dederir,quifquis fitincocflaEio vulnerabifrficille
quomamimprobus elt,quern poterit, quemve obuium
habuerit,eum iiwuriaafticiet.Iplc etiarn auarus,non qui-
dera redo, fertur ordine.at per uerfum auari ci* ordinem,
Deiisin ordinematque ixrvianxredam reducit ; idq; eeu
artife-x optixnus , quicommuni vtilitati liii opens bp ne
cpnlulturus,quicquid eft eius quod temere eftluat, litqv
alijs inutile,totum expurger, Sc vc c*ceris fit àecoinmo-
datum cogk,inque totius operiscomplémentum addu-
citiErgo iniuriatactà,ei quxteeerit , ceu peecatum impu- Sninrinn
tatiir,eftque etiam damno : qulppe qui,eum feterit,nec
fa ^ i culpayaeçt,üecpoenas effogiât. Ë ivero-qui pafliis- tare‘
fuitiniuriam, làluri potiùs.eft qaàin damn©' :' quapdo-
quidem eiad foelicitatem xnomenti muitum attulerit,
& in yt-ilitatem publieam quoque ceuerit h*c aftlidlio.
, _ . ■ , . Homx-
Hoininibus enixnifapientibusatque ad yirtutem afpiran--. rogatatn Fdat,&fentctiahi ab Itidice de fe lataih fufpiciat1 ■
tibus_fufficiens cflilolatiqm, hoc fibi perfualumhabfere: atquereuereatur. Etenim fi mors othniumrerum finjs vl- ^ orsnc)I
metu mortisei qui boxfnsfit,virfUtem minimeeftefugic^': timuseftet:redein qu*ftionem vocarenthomines , qui cft, finis
. , dam.ViytutemeniinDeusproprereadiuitijs i p.otentia, hamfiei‘et,vuhomofceleftusinimperio,atq;inlautafor- vltimus
^uitjatu vvoluptatibusotuiuiiova.euaiaxe'fl.e’yoliiit, vtathlct*bb- tunavitam fuam omnem finiret.Iam vero Cum ixnmbrta- rerum
Iftvowp'! ni ».ftoniil|irum.qua5..dixi:FeKU)n<^ftsdifliusipfiu'S gratia, lisfit Anima,acncq5ad inferos demiflaj panameffugiat[
tatuwjex” Yirt^temip^i^jnplcderentu/; iiempeiVitne.cumefFe- fediftictnaxim^antead£EVit*vindidamfentiat,c{imin
pe» .-dibus.vktutein<?onfnijderenc.ii &concedercntaduerla imatartataoecideEit,indenunquameftexitura. Quambonis
fuperari. V,eluti fi quis oeBtamcn ctimeo quodrna- obrefti itolperatilucri viciefuerit, hie *grotare,'egere,lerlum
eft,décernât, .ae yelit omnein animæfacukatem ex-
fufcitari:quo,propulcli;ro & bdnoitatum periculumfubi-
re q,uear:lànè ea ip(àperwrpàtio,fortitudixiis,nonimbe-
çillitatisfpecimcn crit.Et vthoeaddam etiam, lx quis^bo-
nusjalicuiixsboni gratia, .lnaliquiddam patiatur,ac tan-'
,dexn obeatmotteinxlpes eftcertilfixnaveuin etiiam lfxo.rtu-
um,viuere,-&ad primum pdncipiuxtxafeenderevncc elle
quod vllam aliain mutationempe.rtimelcat j fed habeat
;B
Virtuds
iuftaprx-
uumeflejcùm is qui ilia præferr,in priuato vitçgenere,ÔC
^parümd’eliqu^itjac deixiceps memborum'luorum Com-
padiouè iam foluca, iamqua eius fortunæfu* caul*co-
griita', ac fadsdcplorata, à fupplicijsinferdrum liber 5c
immunis euadüt. Alius exedo oculo^fàdushicexemplü
iuftiti*,vitij fuijfiue perturbationis euentum odio prolè-
cutus a'c detëftatusjlibe/etiam ipfe eûadit.
T iteoPHRASTV'SVEgregie tu quidemabftrulàsillasat-
queabditas resexponis. At-iile dequodixeras,quiafece-
•foelicitatem lempifernam,&volqptatem animapuradj
; gna,,qu*çercçlunt Scvidenturefleiuftavirtut.is.pr*mia:> ra'tiniiudam alteri, ideópriuatuseftoculis , puerautem
Supremo
iron aut'exiidoi'mnano,non'Opu.m affluentia, qu* inultis-
etjarn ipforum dominis damnUm l*p«numero dedere:
multoqj minii| ea bona,ex quibns malaprouenire cofue-
ucre»qu*qv non *tCrna font, led fpedra, vmbrarum fimi-
lia,&:monumenta.Interdum autem ad virtutem eonten
dit homovin epqj propofito folceptoqv cofilio pedt. Hie.
.fi quid adijerfom.iegibu^patraritjaut laltccogitaric fno-
bis'quidem videtur optime eius res habere , qu.ippe qui-
bus noftrijleiipotius illiuspx*rextus pbftant: quo minus
-quid intus l.ateatvideamus. fexquo foletvfuuenire,vtd-
gnorationecaut*deccpti,quainpbremaduerfi<quidpro-
tulerit,admuemur. At in conlpedu foptemi iudicis,nuda
I ...... detedaq, liintpmnia. Qiufi videathomine aliquibusin
iudici 5 ofticiuinfuum pr*clare facere, in aliquibus rutfos
teda funt vccunq. vitiatumquidem effe, verum tamealiquoadhuc
.remedio curad.ppfi'e:tuc lane pedn.ittit,vt lenioie aliquo
malo afficiatur-,nempe vt pcenis,quas dederitjfodus pu-
nor,ijs,qu.* ifthic adfont,bonis cafte pcrfruatur.C*teru,
fiquis,ybi fo alium fuerit iniudus, ab alio rurfos maluac-
cipiatuure quidem ipfe malum illatu feret, fedquidam-
num ei dedit,iniufte dedit, minimequepcEnas effugiet.
Deus autem vtrumque,quemadmodum radum eft,con-
ftituit:quippe qui hominem ilium iniuria vel malo aftici-
endum ,homini ad id,quod debebat pati malum inferen- ■
dum,apto atque idoneo adduxit: quafique vtrxufque ex,
vtroque vocCm emixtens ipfe , |hanc quidem meliorem,
illam verb d.eteriorem.akerb’quidem agente, fed patien-
te altero: ynurri quendam in ijs am bobus concentum de-
dit.Neque verb hoc ipfom conftituendo peccatum.com-
milium eft : quando fadum ipfom ab hominibus patra-
, turn eft,a prouidenda conftitutum.a^ coordinatum^ Ma-
tsu bonu! gn* verb facultatis eft^tiamea,qu^ male fada font, in y-
c°naert^ fumaiiquem bonxtm conuei‘tere,8cqu* nos infprmiafe-;
I facultatii1 chnus,ca in formam pulchram polle redigere, & perfedai
| eft. iexhiberev Atq-, fie quidem Animabus fua dignitas acquiritur,&
quod aliquideft mali paflum cufatur, Scpublicu
bonum conferuatuf.Sed li fceleftusaliquisditefcataeva-
le a t , dd quidem conftatcfle Cx prouidenti* diuin* erga
nos pf openfa voluntate & gratia. Siue enim hoc remedio
fiarmelior, - quemadm oduin pueri quibufdam illecebris
adbonarum artiumftudiainuitarifolent :fiueconuidus
defperat* lOalitix,atquenudato eo,quod latebat, Ani-
m* totius vleere, leipfom , quam fit intus & in cute ma-
lusi prpdiderinflammam ipfe fibiparat, multarn videlicet
rnateriam cumulans,ynde etiam lapfos nullam habe-
bit neque expulationem, neque gulp* condonationem.
Neque enim ppteft comminilci, quod propter inopiam.
’!egentibus non potuerit foccurfere , qui diuitijs abunda--
bat: neque etiam fingere, qiiod potentia ae viribus defti-
| tutus, eos^bui pre m e re n t ur i ni u ri j s, nqglexeri t, quilum-
j mnsreturn Dominus eirat:deque pr*texere: quod imbe-
cillitatefifapte fadum fit ,-vt voluptatibus fuceumberet,
exti Corporis robur alias ad resaffuerat. Nam vt omnibus
conftet,quam multa fit huius Iudicis, Sc excellcns iufti-
tia: vultilleipTe iudicium foum n^c obfcuruinefle , nec
ambiguum-Verum ficiudicarem,vt reus Sc posnam fifai ir-
Scelefti,
cur ditef4
cautSc
leant.
Alia Q3s
ftio.
F
qui recöns n’atus c*cus eft , quandd antea nec vixit, nec
I peceatumcommifit vllum:quibusde caufis, dicfodes,o-
culorumi morbo grauatur?
- A x ith e vs .Qü* font huius generis leu mileri*,leu * -
gritudines, eas ego potiusexaliquo corporis infortunio,
quàm Anim*puftiéd*caulaarbitröreuenire. Etenim ex
principiodefieiénte & debili, qu*cumq; confequuntur,
confulaacmancafiritnecefleelt. Quid.n.fibicoh*rcat,
eo ipfo,ex quo totum defomptum eft,dilïbluto ; Ergo fi;
principium feminis, & iplà mated* vis præpolleac.quod
coagmenratum eft,&aftabreeftidum , &exornatumab
opifice prolcreante,idipfom foetus puleherrimus,ac quafi
viua qu*dam ftatua.exiftit.At humano femine propter ca
1 loris iaopiam tabefeerite, Sc materiâ pernimium humo-r
rem turbata,àquis lotum corpus illud quafi yndis obrui-
tur,câtoq-, magiscadit,ac foffocàtur. Quo fit vti necelîe
fîtid quod nafeiturin contrarium côuerti : Contraria ve- Monftrë:
rb funt robori debilitas;id quod làluü eft, id quod péri j t:
lano Sc incolumi,quod morbidurri eft ôcçgrum.Atq; hae
ratione potilfimum.accidir,vtmulti infàiîtes,imbeeillcs,
&monftri fimiles,&mutili nafcanturi' Vnde etiam alius
digito vno abundat,alius vno caret: &alius quidé lèeun-
duxn naturam, alius obuerfo tetgo inlucem prodit, turn
alius vel ex pareiltum vel cogriatorum aliquo tabidum a-
liquid fibi côtràxit. Ac rurfos oculus alij imperfedus ma-,
fit,ali) detortùs fuit.Nee def uerè,quibus dextrç cotcadç
elfentiquorum aliqui ad fummü fapientiç culmen afeen-
deruntmcc corporis vitio quo minusifthuc peruenifent,-
impediripotuere.-aliqui verb in malitiam lapfi, nô quam- . .
tum vellent peccare poftunt : eftque illis hoc corporis in- QojbuC-
commodum, quafi quædam Ahim*eorum diuinitusàt-
tributa euftodia : videturq-, rem redèreputantibus faliiti incomme
potiuseflequamdamno. Qui verb in tenebris obérrant, düni,
& fo * ipforum Animæ oculum màncum arque imperfe- Animç eu
dùiu haud tefpieiunr,illi folent cÇci illius Animam j qua-4 “ odiac r
fi poenis inferorum affeda iam effet , fie contemptam arque
abiedam iudicare.. Verùmaliam etiam oceultaVn ra-
tionem polïum tibi referre : Non in cas fblum qu* modo
ante pedes fiincres,Prouîdenti*lex animaduerüic:verum
ètiain in eas qu* longo poft tempore eueniunt ', prolpi-
cit*. tum qnæ quibufquè coniienientia font atquedigna, «ç D«
ea vteueniaptjdecernit. Hune quidem, quoniaiuduras ,
ih feruos lierusfu turns elle videbacur, feruum fieri per- |
mifif : illurri veroquodmalèelïètyfinusopibus,pâupe-
rélii reliquit atque'egenum. U le quia decepcurus &adu-’
laturus,ac falfps ftatim damno àffedurus erat capite, in
quc^Animæfedesac Ÿiseft , læfos atque idüseft : vnde
eum ipfom ratio defeqit., iplèqae ftolidus atqxte impru-
denseuafit. Alijrurfos procliui ad c*dent fad o dextta
contkbuit : eoqjfadqm eft fibi tranquille potius pSeate-
que viuendum putet. Sed prodeat in medium c*cus ille
puer^ ;qui ratione dueélilias vtijfolet : quo de nobis antea
quoque feftnofuit. Hic fi fixorum haberet oculorum
vfomvllum , certë haberetlafeiuum atqueimpudicum.
Qüare/ei prouidêntià oculos claufit, Hàcqüe plaga ipfom
affedunTcoerciiit : eftque coeeus hic fadus Lynceqiplô
foeli-
H
Proüidci
l il
s i 1
III