Sao fcnfu
quifquc
tnifer.
B
i.C o r.ii.
Affliöio
jnfirmitatum
«
32.4 S d luU r iiM a fiilE p ifc o p i,
fiant,gaudentes fibi nequitiæ ftudmm benëfëèdere. Ét
e
Animus
tolcrantis
facit leuia
autgta-
' qu2
” iilieue-
•niunr.
' [Crates
fponte
JvolunM-
zia iua
pauper.
ideóyelobhócipfomfoiferrimi efl'edcbënt,vt mali 'efle
defiftarit, vindicahtes inVpröbiffimis qukftionibus nomen
religiohis, & prasfercnt;esad fortüdiflimas negótia-
tiftnes titülüm fian&itaris: 'quorum fcilicet neqüitijs fi
miferiK pomparentur** minüs funtmifcri qnammeren-
tur: quia iri quibüflibétmiferijs conftituti, non.font tarnen
tarn mifcri quammali. Hequa'quam ergo pro his
dolendum,quodnpn fontdiditesacbeati: taulco autem
proSanófcis minus: quiaquamlibèt videanturignoranti-
buseffe miferi,non.poflunt tarnen efle aliud quam beati'V
Superflüum autem eft, vt cos qüifpiam vel infirmitate,
vel paupertatevel alijs iftiuftnpdj rebus exiftimet eflè‘
miferas,quibusfeillïconfidunteflè£elices. Nemqenim
aliorumfcnfu mifcreft ,fcd fuo, & ideononpofliiftt cu-
iüfqüam falfo iudicio efle mifcri,. qui fontverefua con-
fcientiabeativNülli enim,vtopinov,beatiores font} qua
qui ex fcntehtiafoa atque yoto agunt. Humiles fuut re-
ligipfijhöc volunt: pauperes funt,pauperie dele&anttir:
fine amfiitione fiint,ambitum refpuunti’ innonöri font,
hünorem refpuunt: lugent,lugere geftiiinr: infirmifunt,
infirmitate lsetantur. Cum emm, inquit $poftolus,iwJïr-
mor-ftunc totemfum. Nee immerito;fic aibiuatur.ad quem
DeusipièficloquiturrSw^f/f nbigratia mea,nam virtue tn
infirmitateperficitur. Nequaquam ergo nobis dolenda eft
hxcaffiidio infirmitatum, quam intelligimus matrem
efle virtutum. Itaque quiequidilludfuent, quicunque
vere religiofi fimt, beati efle diccndifont : quia inter
quamlibet dura,nulli beatiores fimt, quam qaihocfiutit
quod voluut. Sokantquamuisefl’enönnulli, quiturpia
atque obfccena fedantes , & fi iuxta opinio.nem fiuatn
beati fiint, quia adipifcuntur quod volunt, re tamenipfo.
beati non lubt,quia quod volunt,nolle debuerant. Re-
ligiofi autem fioc cundis beatiores fimt, quia éc habent
quae volunt,& rneliöra quam qua habent omnino habere
nonpoflunt. Labor itaque, ieiunium;& paupertas,&
humilitas.&infirmitas noriotqnibüs fluit Pnerofo tole-
rantibüSjfedtolerarenolcntibusi Siue enim gtaufo hiep,,
fiuc leuia,animus tolerantis facit. Nam licut nihil eft
tam leue quod einongrauefit,qui inuitusfacit: fic nihil
eft tam graue ,_quöd non ei qui id libenter exfequitur,
leue efle videatur,nifi fortè antiquis illis priiea: virtutis
virisrFabijSj Fabntijs, Gincinnatis gratiefuifle exïftima-1
mus, quodpaüpêres erant,qüi diuites éflè nolebattt,cüm'
omnia fciiieetftudia,omneseonatüS fuos ad communia
emolümenta cbnferrent,& ereicentes Rcipub. virëspri-
üatapaupertate ditarent. Nunqiiid parcam illam tune
agreltemque vitam-èüm gemitu& dolore tolerabant ?
cum viles ac rufticos eibos anteipfos quibus coxèfürit
focosfturtererit, eofqtie ipfos capete niii ad veteram
nónlteeret?Nunquid segreferebant,quod aparam ac diJ
uitem confcientiamauri talenta non premerent, ciïm et-
iam argentiviumlegibus coercerent? Nunquid illece-
br£e &c cupiditatispcenam putabant, quod diftenta au-
rèis nümmis marlupianon haberent, cum patritium *
. hominem,quod vfque ad decemaïgentilibrasdiUes efle
voluifletyindignum curiaiudicarent ? Nondeipicieban^
tun&,puto,pauperes cultUS » cUm vefterii hirtam ac bre-
üem iumerent, cum ab aratro arceflerefiturad ■ fafcês,&
illuitrandi habituconlulari, illis fórtafle ipfistquas af*
Ikmptürierantimperialibus togis madidum fudorepül-
uerem detergerent. Itaque tuficilli pauperes magiftratus
opulentam K.cmpub.habebant: nuncautem dmes pote-
ftas pauperehi facit efipRempub-. Et qua; rogo miania
'eft, apt quie csecitas, vt cgeftuola ac medicante Repubï
diuitias pofle ere dan fit are pnuatas ? Tales ergo tune vjs$
teres Romani'grant j ’&fieilli^tune contcmnebant diuitias
, nefcientes Deum, licut nunclpcrnunt fequentes
Dominum. Quafiquam quid ego dèiilis loquor,qui cu-*
ra imperijpropagandi* contemptum .propnae facuitatis
ad püblkas ópes eontcrcbant:& lieer priuanm pauperes
efient, diuitijs tarnen abundabant corUmünibus ? cüm
etiam Grsci quidam iapientias tecta to résfine vllo pabli-
cx vtilitans atteétu,prope Omni terer tamilians vlu, afle-
quendxgton^auiüicate,nudauennt-? Necfohimhoc,
fed etiam vfque ad contemptum doloris ac mortis , d©-
«ftrinæ luièculmen erexerlmt, dicentès fcilicet, etiani in
catenis atqùe fupplicijsb'eatumcflèfapientem. Tàhtam
virtutis vimeflfe'voluerunt,vtnôn pomt efle vn quam vir
bonus non beàtus. Si ergô illi à quibufdarp nuncetiam
: lapientibus vidsmiferinonputantur,qui nullos labors
fuifrudtusnifi expræfcntitantü landecapicbant: quahr
to magisréligiofi aefandti viri miferi nonputandi funi:',
qui &pnelèntisfideioble«ftamenta capiunt, & beaticu-
dinis futuraz præmia conlèquentur i Dixit quidam ex
iftis dequibusqnerimur,cuidam fandto viro lequndum
veritatis regulam lèntientijid eft,quodDeusomnia re-
gerèt;acpro humano généré neceflariam nofîer modera-
tioneramam,&gubernaculum temperaret.Quare ergp,
inquam,tu ipfeinfirmas es? hoc vrique eo lèhlu,hoc eft,
fl Deps vt butas in hac prælenti vita omnia fegit, fi Deus
cunifta dilpenlàt, quarationefottisaclànüs èft homo
quem pécçatorem fcio, & tu infirmüs ^ quem làndtum
efle non ambigo? Qujs tarn profundi cordis virum non <
admirétur, qui mérita religioforum atque virtutes tam ■
magnis rctributionibus dignas vt in prxfenti hac vita
carnes atque fortitudinescorpbrum j præmia putetde-
bere efle làndtorum ? Relpondeo igiturnonvnius .tantum
religiofi nômine, Icdvniüerforunfi Quaeris igituiv
quifqttisillees ,qüarationeinfirmi fimt làndti viri. .Re-
fpondeo breüifèr,quia ideo faridti viri infirmiofes fe efle
faciunt,qüiafi fortesfuerint,làmftiéfleyixpoflunt. O-
pinor enim omnes omnino homines cibis ae poculis fortes
efle : infirmos autem abftinentia,ariditate,ieiunijs.
Non ergomirum eft,quodinfirmi lunt,qui vfum earuiiv
rerum relpuunt,per quas alij fortes fiunt. Et eft ratio epr ù
relpuanc dicente Paulo Apoftolode fe ipfo : Caftigo corpus
meum, & feruïtutïfubijcio : nefortecum alijsprstdicaueriqi,
lipfereprobus efficidr. Si infirmitâtem corporis, appetepdam
fibi etiam Apoftolusputatyquis làpientcr euitat ? Si for-^
titudinem carnis Apoftolus metuit,quis'rarionabiliter
fortis efle præfumit ^? Hæc ergo ratio eft, qua homines,
Chrifto dediti ôdnfirmi fun t,& volun t elfe. Abfit autem
vt hocargumentoreligiolbs putemus à Deo negligi}per
quodeonfidimus plus amarï. LegimusTimotheum A-
poftolum car fie intirmiflln>um fpifle : nun quid négliger
batur i Domino, aut ob infirmitâtem Chrifto non pla-
cüir,qui àd hoc in firmPs eflé voliiit Vt plarceret ? qüeni-
que etiam ipfeApoftôlus Pâùluü jlîcet nimis iam infir-r
mitatibus labôrantenî,'nbfltàmëflnifi pauxillülum vint
fiimereac delibarepermifit:höc^ft,itä eum voluit infir-
mitatifuje confulere^ quodnbluit tarnen ad fortitudi-
nemperuéâire? 'Et hoe curita? Gur ? abfque dubio,nifi
quia, vt ipfê diçit, caroconcupifcitaduerfusjpintum, Jpiritus
autem aduerfus cirnem. Hac e/iH«,inquit, inuicemfibi aduer-
fantur,vtnonquacunqueitultù iildfdciatifi Non impruden-
terquidätn hod locadixit, quod fi répugnante cörporis
forticudine,quïè bptamus tacere hon poflumps.ï ‘infirm
mandum riobis fit Garne-,v t op tâta fkciamusi Infirmitas,
enim carnis-, inqiiit, vigorem mentis exacuit : .vt àftetkis
ârtPbus, vîres,cotporüm in virtutes transféràntur ani-
morûm-, non turpibus flâmmis meduil« aiftuênt , non
rîiâlê fanam öientenllatentiäiÄccntipä luçeendant, non
vagi fenfûs pèr Vafiâ^^o.blèââtacnt^ lafçiuiant: fed folä
exulté ra pintade ta corp ore affedo, quafi ââtiérlario fub-
ittgato. Hkc ergo, v tdixi, religiofîs vif is tàüfa infirmita-
tiseft,eanrque efle nçc fP,Vt arbitror,iamnegas.Sedfünt
fortafîèjinquis^aliâ mâiora,idieft,quo'd niulta-in vita ilia
âipèra atqüe acerbapafiantur-, quöd. eapiuntur» qübd
tôrquentur,qüod trdeidantun Verum eft.Sedôuid faci^
filas qpöd&Prophetiß iri câptiuitatcm abdudi fiint > -ôt
•Apoftoli eriàm tormenta colerarûnt ? Et eeffedübitaté
non pdfliinïüs, quod tuncDeô maxirn'e caræeranf,.cùm
pro Deô iftà pàterentur.- A t forfitan hoc ipfo fnàgis probate
te dicis, quodDeus ïnleculo iftoomnianègligat, ôc
fu turo tot um iudiciô feléruetï quia fempCr&böni -om-
niaffialapaffi finît,&fecerunt mali. Noniftfidelisqui-
denividetür-aflertipv 'ttiaximè^uiafutitruiniOè'i'iudi-
ciùmconfitetar.1 fed nôsitaiûdicSdùmhumanurn.'genus
a Ghrifto dicimus, vt -tâmën -etiam fiunc Omnia De um,
Fortes in
;firmr fiû
;vt fanfti
fint.
i.Cor. ï.
G
.Jim-5.
Infirihi;-
tss aarnr
'menti.s
Vigorem
àcuic.
I h ;
'Gorpuè
aftedum
adutrfa-
rius. fub-
Captiui
'tas^ctör
men ra
fanäoru
[ j>roüidS-
iadiuin;
X huma-
I nademó-
Itratur. ;
Sapplica
re ad al*
luiiusfe-
. vli prbf-
perititc:
Diou«. lauoiuoncpucaç,regere.aedilpeniare ctedamus
ßc ita in futuro-iudicio, ludicaturutn aflirmemus’, vt tarnen
femper etiam in hoc feculo iudicafle doceamus.
Diïm ènimfeinpersubernatDeus, & fempèriudicàt:
qfiia gubernatio iplaeftiudicium'. Quot modis h o t vis
■ probemiis? rariône,ànexemplis,anteftimohijs? Si ta-
tipnequistamexpershumanæintelligentiæ eft,& h'uius
ipfiuSjde qu^löquimur,veritatis alienus.qui non ag'nb-
foat àc videat pulcherrimum inundi opus, & inæftimabi-
lemfiipernarum infernarumque rerum inägnifieenriam
ab eoaem régi à qpo creata fit : quemqüe elementoruifi
fabricatpfem, eundcm etiam gUbematorem fofe : qui
cunda fcilicet qua poteftate ac maieftate corididerit -, eà-
dem etiam prouidentia ac ratione moderetur ? Pr*fer-
tim cumetiauiin his quaî humano adtu adminiftràntur,
nihil penitus fine rationeconfiftat, bmniaqueira àpro-
uidentiä incolumitatem, quafi corpus ab anima vitarrij
trahant. Ideoque fo hoc mundo non folurn imperia
atque prouincias , atque rem ciuilem ac militarem, fed
etiam minorà officia &priuatas domus, pecudes deni-
que ipfos , & lninùtiflima quæque domefticorum ani-
mantium genera i non nifi hu.mana ordinatione atque
confilio, quafi quadârti mânu Ôegubernaculo, contine-
ri. Et hæc o.mniafine dubio voluntaté ac iudicio fum-
miDei, fcilicet vt eo exeifiplo omnegenus Jhtmanum
pamculas return & membra regeref, quo ipfe fummam
ïotius mundani corporis gübeinaret. Sed in^rincipio,
inquis , creaturarum hæc furit à Deo conftituta atque
dilpofita. Cæterum patrata vniiierfitate rerum atqilè
p e rfed a , remouit à Ie cundaifi terreftriihn rerum cU-
tam , &c ablegauit : lab ore m videlicét fortè fugiens a
fuoloco t amandauit, & moleftiamfatigationiseuitans,
aucoccupants negocijs alijs,partem rerum rejiquit, quia
totumobire nonpollit. Retapuetigiturà fe, inquis, cu-
ram mprtalium Deus. Ét quæ ergo nobis diuinæ reli-
gioniseft ratio, quæ vel caufoChriftum eblenai, vellpes
propiciandi ?* Si eiiiifi negligit Deus in hoe fébulo ge- !
nas hominum,cuf ad ceel urn quotidie manus tendimus,
cur oratipnibus crebris mifericordiam Dei qùærimds,
cur ad ecclefiafticas domos cuirimus : cur ante altaria
fupplicaraus ? Nulla eft enfin nobis ratio precandiiii
fpes tolliturimpetrandi. Vides ergo quam ftulta atque
inanis fithuius perfuafionisaflèrtio, qüæ vtique fi re-
cipitur,nihil penitus de religidrte feruatUr^ Sed adillud
forte confugies^ vt dicas nos nietu futuri iudicijDeum
cblefe: &ideo pmni pcæfentium otheiorum cultu elaborate,
vt in die futuri feculi mereamuc abfolui. Quid
ergafibi vulc Apoftolus Paulus , præcipiens quotidie in
éeciefia ac iubehs, vc offéranturiugitcrDconoftro orationes,
obfecrationes,poflulationes3gratiarum aätones : & hæd
omniaqüanl ob caufarfl ? qüam vrique, nifi, vt ipfe dieft,
vt quittant & tranquilldm vitam agamus in omni capitate.
Pro præfontibus, vt vidémus, domino fupplicaté
iubet &c orare. Vtique noil idberetj hifi exprare poflè
confidéret. Quomoddergd aliquis pro'obtinendis futuri
temporis bonis, apertas Dei dures ,prö præfontibus
dütenii claufos atque obftrudas putat ? Alle qupmodo
nodiri eeclefiafiipplicantes, præfontem riobis ùldtenî à
Ded pdlcimus, h a'udiéndps nos penitiis ndn putamds ? -
N ullaérgd npbis pro iriço'ldmitâEibus acprdfperitdtibds
ridftri's Vota facienda font i quinpdtius vt niddeftii fop^'
plicdtidnisVoceni conciliée poftulantis,. dicenddni ribbis
eft foredfle: Domine' nprt prdlperitàtêm vitæ iftids
petimdsfoéc prd bonis præferiribiis filpplicdnids, foinids
enim dures filas his obfecratiônibusëlaufosèfle'iôé âüdi-
tumtéadprecësiftiufniodinori habërë; fod pro his tarir
tdmnjddo petiôids quæ font futura pqft nlor'éënl. E tiii-'
gitdrppftdlatidtdlis vtilitdtënoii edtëat j qudniodo ra-
tibrte fubfiftit ? Si ëriim De’ds d rëfpeëïur hdius fecdli
fcdtdni rcmddit., Oc pdftuldiitidni prëcibds aurës foas
cladflt: dbfqdë dubid qui ridri audit rids prd præfonci-
büsindriâiiditëtiamprdfdtiirisi riiÉfoftëërëdinids prd
preedni diderfitdte dures fods Ghrift'drrf vel tfibuerë,- vel -
negdre : id efti vtclddddtëdS cùrii rdgltur ptæforitia ; â-"
periat ëiim fu titra; Sëd de his dicëriddm ditip lids ridri
'Bp^hVitiPa^iTpm^Pàrs j.
e it-. Tam ftulta enim fiint & tam friuöla, vt cayendum
fit ,ue idipfamquod prd honore Deidicitur, inïuria Dei
efle videatur. Tantaïpiippë elj màicftatïS focræ & Vakn
tremëndarëuerëntia,vt non folum e^ quâfibillis coh1
harëUgi'ôhemdicuntür,hoiferë,fed etiatfi qüæjiro fer
ligiohënosipfi dicimus;, tüm grandi ïnëtuac fliîcîblind
dicere debeamus. Igitur fi ftiflce atqùë impie eîëdiflir,
quod cliram humanarum rerum pief as diuinadefpiciat;
ergdhphdëfpicit. Si àufemnohdefpicit,rë^ït’: Si au-,
temtegit,hoc ipfo 'qud'dregitiudicat: quid regiin'en eÇ-
feAon ppfëft,nifi fueritnigifer in feëtoreiudicimn. SëÜ
parum efle fortafle quifpiampptët ï quod hæc ratio de1
clarat,nifi probëturexCpiplis. Vidéâmüs qdaliçer mun-
dumàprincipioDeus rëxerit, &itacùm bmnià fotnpër
glibërnaflè monftrabimus, vt finiul etiam iudicàflè do-
ceâmus;k, Qmdenimfcriptüradixit? Tormduit igitur Deus
hominem de limb terra, & injpirauit in eumjpiràculum vita:
Et qiiid pöftèa? bofuit, inquit, eum ihparadifo voluptaiis.
Quid deihëeps ? bedit fcilicet legem, præcëptis imbuie, ,
inftifdtipfie Förmduif, 'Qlti,d autem p.qft hoe focutuih
ëft? Præterijt hdmd'niandatiiin focruin , fenfontiam
fu b ij t, paf ddifum perdidit; poéndm damhatiönis excepit.
Quis hó.niriijSomnibits & gdbCrndtoreinDèdin vident
&iudicem ? Gdtiftituif enim Adam in paradifo inno-
eentém,expüliteumi'eum; In conflitiitione oiclinatio
eft,iriexpulfionëiudiciumi Qiiando enim eumiri loco
voluptdtispofiiitjorclinauiti qüandd autem réuni dë regno
expulit,iudicaüiti Ergo hpc déprfmo hdiiiihéi Höc
eft,depatrë,quid de feëundo, hocéft de fifio ? Battüni efti
inquit[cti^%m^ikc^iipofintultosdies3vt offerrétCain defray
ctibus terra munera Domino. Abel qüqque obtulït de pnmitijs
gregisfuij&de ddipibutèiusi Et rejpextiDominttsad Âbel & ad
munera eius: dd Cain vero & ad muneH eiusnon reJpexit.VriuC-
quamde euidentiorc iudicio Dei dieam,putp quod etiam
in his qiiæ iam dixi mus qtiædam cenfiird iiidicij eft;
Iiihocenimqilod viiius foërihciiim Dqus fiifcepit;altë-
rius exclufit, euidemilfimevtique&de vnius.iuftitia, ac
de iniquitatealteriUsiudicauit.Sedhocparum eft.Cum
igiturfiituro fdciridri vidm ftërheiis, ffdtreihiri fdlitüdi-
hem trahit, focretiSpdtrocinantibiisfoelüs péragit, itii-
pijffimüs pariter &ftültiffimus, qui-ad perpètrandum
maximum nefaS fuflïcërè fibi crediditf fi afoe&üs vitaret
hommum,fratricidium,Deo tcfteifa^:urus. Vnde piitö,
quod hæc ift illo iam turiC opinio fuerit i quæ niiriciri
multiSëftiDeum térreftrianonrefpicere, &a6tus foele-
fdrorürii hpminurri noriVidere. Nee dubirim ëft , cunv
poftfaCinus admifliirfi, Dëi formöne comientus, nihil fo
defratriscædecônfoium rdponderit:' adeP infoium fa-
£fci foi Deum arbitfdbatürjvt crëdérët feralilfimilni nefas
tegi pofle mëndaciö. At aliter expèrtiis eft quam p'üta-
bat. Ndm Deumj a quo nori exiftimauit viderifcelera
cum oceideretjfonlit viderë Cirin ddmnaiètiir; Hic nünc
f èquirëte ab illis voip,qui negaritres humânas Vël rëfpi-
ci à Déd, vël rêgi,vèliudicarii anciirlëtâinhis^üædi-
xirims ediuerfo lint Pütö enim quod pnfcfeh's eft ÿ qui
focrifieio iittereft : & fegitiqüi Gain pdft focrificia calti-
gat : óp folieitiis eft^ qui abiritërfo6toreimèrfe<ftüm rë-
qüirit:&iildiCatqui^)efcuflb'terri impiuiii iuftâ ànimad-
uerfiortè condemnat. lil q^io qüidem etiam illiid hdri
ihcommddéivenim ne nïiretfiur>nuric fofiiftds hömiries
quædarii àlperà pàti$ ciuri videàrriüs quöd iam ttinc Défis
etiani per maximum nefas primtim lânétdrumfiiiit oc-
cidi; Qjiæqiiidem qua ratiorië patiatür,neque hiimdriæ
imbëcillitatis èft plena indaginè ëo'gridfcè're,nëque nunfc
tèriipdris difpiltarë.' Intérim p'robàre fotis eft ; o'mnià
iftiiifmbdi norinegligen tiâ âiit ihcilfid Dëi fieri ; led eori-
filidae difpêhfo|iorie permitei: Neqiiaqüàrrt àutèm in-
iiiftum pdflUmuS. dicere ,• in ^ud diuiriuni eflé iudiciqrii
ndhpdlfiimiisdénegdre, quia fiimitiàiiîftjtii ëft vdliirt-
tâS DeLNèque criim îdedhon iiiftitnîeftquoddttfiriiras
agit,' ^uià capërë vimdiiiiriæiiiftitiæhanîdrtdn vâlet;
Sed àd prdpôfitiim féiiertâmuf : Videmiis èrgo iri KiS
quæ dittà fu n t nihilincurià D"ei à<ftiim,fod quia quædàrii-
exhisdilpofitiô diiiina iraordinauit,quædam paneiitia
fiib'ftimfic, qiiædàni fonfcèritià iiidicauit; Sëd ridri fotis
Ë ë Ipiidam
g l
Màicfti-
trs facræ
lëueictia.
Hocipfo,
quod rc-
;it Dcus
üdicàt.
Geh. i :
Cain noä
credebat
prouidc-
Cùr fan-
[dli niul-
ità paliaüfiiipijS.