qu*manèbunt,quainôneÔfumâriturab igiie,-ftd potius
probanrur,fictit probatutaurum. Sicuius opus arfd'itin i*
gnCyfâcftiiHiu^uikuiapcccacahabuecic^ua; velat fti-
puia poenas | | | |
- nebit.dum cccperiiu illaprahâ;n v& co n fia i Jic c tip lë
non peicat,licuc réqnentia manifçftant. IffJexzincnfàltM
er it fie tarnen qaafipcrigneni,f u b a u d i tranfiep$,& ab igné
purgatu$,&exp;âtus.Nam & in lücvuaele&i
tibus,&infimnfàcibûs prôbantutin moduin aiirii ^ a r gen
«,veluti abigne, ficut ires pueri » & fanôlii MartyreSf
nfecnohetiaqi,& Beatus lob. Qui yero leuia piccata at-
trahunr,purgantùr ab'iilis,qüi cribiiiationibus incenau-
tur in liocfæcalo, vel poft mortem in ignepurgatoiio |
vél aliaäffli&iooe,öf£tionrbdfque bonorum Kominun?
expianfür.Jamen quodime illiciente amore non habuit,
vrique finevrgente dolofenon pcrdet.Qniergo pjum-
-bumGQateruant fibiipleritnque indioc ftécnlp incipiünt
cru,ciaii,&expattepati,quærn fiicutum.plemuspaffiiri
Tunt. Nifeitis,qttia t entplumDei cfiïs,idcß:-i habitatio fpiritus
fandti, & quo dßiiritus Dei habitat itfyibk=T eni potèbaptifi,
mafisincipic habicare in jiobis fiptnrus fan,6tus,öcremplü
illiüs fn nto en né $A nge Tii&o mn e§ In fti.St qua autenitem-
plum Dei vio’.auent,id eft,fi quis g ipfam cortumpit peccär
dó,vel alias prauaDoófcrina, (içiit pfebdbapôftoli, .vel
quemlibçt pr a u o fito.exempio,Dßerdet ïllurfiDeusde nù-.,
inérofidelium ruortrrtî, &,coecuaîèiâocuro,{icut'latro v e l,
homicida.fiuéq qihbécreusab oinni fententia iudicisvdi-,
uMittir,#: manibusrorrorum incareérém mirtii ur. Tem
plum Dei,idc Ô>tem^î«ta’^t*cpilanâiiPat.ns-& filii/i»#&
\eß,qmdeßisvüS,ideoqac'non.dcbetisillßd violarç. FideJ'es
ailoquicur,in quibus Deus per fidefti,8ç dikftionein habitat
«^ Nemo vpsfëduçat,içtéft ne.mo falfqrùm hominum (
boe façulpfitiltte fiat, id eftftultamsdepuràns temporale fa-
piéntiam depooat iliaßi, ptfitfitpiens apud-Dcum in futurum.
Hoc dupliciterpoteft:intelligi,&diftmgui hoc mo-
dqrfi quis vulcveramfapféhtiarn habere, hicdiftingue,in
hoc fæculo ftultus fiat,id eft hoccredat deChrifto,qupd
C A P V T IV . ■ - r>
Non tcmei;e mdicandum eftdcDeiminiftris rreprehen-
duntur Gorinthii quide miniftris acceptis donis glo-
riabantu,r,acfiilla i fehabecent,& feextollfintescoh-
• teiiinebantctiarp ApoftoioSjquarnquam Paulus illos
in Cbtjfto genefat: di ci c-Ie bre u i yecurum Cprinthum,
. quo Pleudoapoftolo.s redargua.c.
Sic nos exifiimet homo,vt minifirosCbriflii&dijpenfittom my- ^ Gor 6
StworumDei. f Hie iam qturitur inter difienfatores: Vtfi- a 4.
delis quis imien tatur. f Mihi autem pro nuntmo eif iVt a vobts tudi-
ctr,aut | | bunianbdieftdnequeriieipfupi iudico.fjpibUenim wiki
confeias Jitmifid non in hoc iufiifiCiiiusfiim,qui auietn itidicat
Me, Domtnuseil.^ ItaqUenoliteatite tempusiudiCare,quoadufque^
veniat Deminas: qtii & illununab'habfconditatenebrarum , &
mamfifiabu confihi cord'Uni & titnc laus erit vhicuiqiteii Deo.-
f HMaHtetnfiatmjranfiguraui inme&Apott?,prdptervos:vt in
nobisdifeatis,ncfupraquantfcnptitmeft,vtvnus aduerfits alteram
tnfleturpro alio. % §| Quit eninrtedtficrnit ? Quid autem babe#
quod non accepilli ? §1 atitem acxeptftiiquidgloriarkqutifi non ac- j |*
■&perhi\ l*Mf4PuratitSlu,iamdtmteif^\tfiitififie tijfyg.re^\ g
gnat is: & vtma{n regnetis,vt& nosVobtfcum regnmfo. f Putog- '
nini,quod Dsns nos Apofiolos nouifsimosofteniit | tanquam vtorti j p’
:defiinato5:quiajpiftacMim futtifutous muudo,& Aiigelis, & bp- ,
minibus: t Nosfitdtipropter ClmJlum.vosautemprudentes in j - 0
CWtJloi’msinfirmi.vosautemfortes: vos whiles,nos*Mttmigno-
biles. f VfqUe tnbahc horam&efitnmus,& Jitmus, & midi fu- W E
nius;&colapbUcsdmtir, '&injlabilesfumusi X ^ ^ Uborfimiso- W ^ J
perantes mam bus nofirisimaledicMiUr; & benedieimus :perfecutidf'^si 4.
nempatimur,&fulhntmus: t blafiemamur &^bfi^amus:tam ^ ’lfifi- 1
quant purgamenta Indus mundijacii'funins, omnium ..penpfema *i%, r J
vfqueadbuc.'f Norivtconftindamvos.hdcfiribo,fedvtfitio$ Mebs ^' “z 5i
ibanfinlos rnoneo. j* Ihimfidecempiilliapadagogorttm babeatis J
tncbrifiojfed non niulibspacres. NaminChfifiq Jffitper Euange- fH-.j]
liumegovosgenuii^ ' Rogplergo vos,i wtatotes{msiefiot£,ficut ■ ;& - ■ <
ego Cbrtjh, t ldeo miji all vosTimotbeimflui eftfilms mm eba- - J
rifsmus. & jidelis in Domino iquivdscpmntonefadet vias nieas, d
quajunt mCbnJlo lefu,Jicut'vbiqUeinomni Eccleftadoceo.'f Tam- |; J
quam non vtnturus limad vos| ficinflati/unt quidam. ■•j" ye± , d
Aliter,lïquis . . .. .. _ :
credicur Ta pie ns effe in hoc fæculo,&:Tubinfenrndu ftùT j niant autemadvoseito fi Damnais veinent:& cogn■ .{um nbnfir-
tus fiat vi fit fapiehs apudDeü.Qui potüiçagete,quodhu: monem eovum, quitnflau fiant fiedvjrtutm1 t l^aii enm tnfier-
■ mana (àpienria depcgäbat.S*p«ßn<* hHÏusra un (ließ, qua ne- moneeß régnant Deifiedinvirme.^fiç QÎddvuliisUnVirgayei&
la r ic a s a lÄ q d e - tö i^ p g lÄ fe
tß in lob in vêrbis Eliph.üumjtiiiprebcndamifiapientss,id eft C
niendaçesoftendam {aoientés;,!3Kilofbphös videliceti«a- J ^Jfterwrtim ÖwXorinthfpoftqiiamper prædiçàfiôucm
ßututeorUmiuixm filium iTféuutçx vitginénafci fecero-N|| Apoftoh venerunt ad fidem, quidam illoftim fedudi à
mo veftr u m ô Coti n th i i glorietur ih imnimbus,v't illius no- j pfeudoapoftolis minus lèiïtiebànt de illo quam dignum
miné fp velit appëHari^a quo baptjzauis eft, fi eut Donati- j erat.quafi non tantæ digmtatis, &gi\it!æelîèr-,eo quqd a
ftæàDonatô;Apoilinarift£e&Manichæi)Ôw?fiaenmvefiraï Domino perprælencianvcarnis nô e(fet voca.tus,quaUter
[tiitt, fi vos D'èi,c ftis, o ni nia Dei y dira fufic. Q u * omnia? | Perms,aliique Apoftoli^qui Dominum funtdecutî,&ciiis
fitte P4«/rßifubäudi minlftér vefter cft,yj«eG«pb<»mmiftereft ! pr^dicatibnem. audie^ûnt.Dicebât etiam ilium- {’eduâo> :
non bonii n us.Foj fi tanveniens Rb ibam Petrus,per Ç o- rem,&falljEDoiftnn'æ; prædicatofé,.honountes .unpjiüs !
rinthios tranfitum fecit. SWemundu&Mbaodi veftet eft ■
quiàproqjtcijv.ôs fastis eft j vrveammi béne hisi qujein
mundo haben tu r ^ vteredafiS'illurn per verbum'Dei elfe
fàdlum.SiKfPJM.fubaudi præfens,in qua-opordet bonü
operatt, veftta-eft; li ita yiiiias,v c Deo placeacis,,-vel veftra
eft in hoc.quiä in veftra"pQteft^teeft.ymrm pro Dei no-,
mine illàrn velitis ponere. Slue ww.,fubi!idi Veftraeft, vt ;.
fivultis pro.Deq iitoriaftiini tépqtal 1 tCY, vt v iu atis æcema-
liteifiüeprafmidfiiiboiuâi bonai& commoda veftra hint,
’vtpaupèribus-éadiftribuatiSjà-qnibüstecipiméECainini,
& dé çæçero viuati;s,yù vefii&miftitfuefututy gaudia veftra
(uncîvtbenèconuérfantesinhdc fæculo ad ea poftidenda,
qüandoqué-peritèhiarfs.OwfMM e«ti»,quae dixi,&quaeVfe-
d\a fii n i,ve(lrdfiint d- e ft afi vefteàm dig«itàtem,& vtilitarem
creatafunt.Fo;^«r<wC/jri/îi|fiibaiidifcrui efiè debetis
d uobus^el quia petilUim,qdi eftv.ei bu ni Dei partis, vel -
éumperdirielFétisper illumjrcde mfi&ëfais^hi$ti£dùtenp
fiibaiidi Dei filiuseft.&ab illo habet elle,tarn fecund hin
diuinitatem, ^guia a n r é_o m n 1 a 1 æe u la ab 111 o eft geiwtus,
'& ab illo haberoriginem,& in fine tentporum .fê^
cundum humamtatem ab illo
faéluS’eft/ '
ipftudôapoftoîoïftdyâbfes fups,qüiéis blandelbqutbâ-
tu f,q uàmll l u m, qui véricacerrl prædica ns ëorum vicia fe- I
darguebar,qu'cd vt Apoftolo mariifeftatumeft,inter esc- ■
terufciipln eriam ifta,quæ hic dicuntur , oftendenX h o c .
debere mrelhgi de fe ,à (entiri,quod Deus pater ilium ad 11 -
Appftolatus cleg?rit ai^nitateni ,inquiéit«,^c nosmc,8c
Bàrnabamÿ& Softhenem exifiimet homo^ Conmhms^| vel
.aliüisquihbet^f mtnifijos Chtifti&c fi djeeret aliis vcibis;
Noiitenosô Corinchii,defpi,çcte,acfpernei!ç:eo quod nos
| Domino non fiimùsvocàti cüPetco,abifq; Ap o fto lis^
nôaliapraîdicamusegbj&Barhabas^quâquaei.ili-prædica-
bant^6c qui illos in feriapofirusadhucniortalis vocauit,
& docuitjipfe me vrique in coelisregnan's^bcauicvacqüé >
adgratiam Apôftqlatusaccçrfiuitj& cadem mihi'retielà-’
Nc.çrôgo vc me; & ■
Barnabam fini îles G hnfto txiftime tis-i fed vt miiiiftrosi.
Ghrifti,qtii vobisEu angel mm ei us -mini ftiaui m usMini-
fter Ghnfti efft qui piæceptum dbussdeTuindo ;bi)iratiir
illutn,ficut.iplè dixn.Quimbi miniftrdt,mefeqhatur. Ille e^. •
•-tiani Ghrrftrminiftér c.fbqitreius euan'gelium pr® dicn-
dodliisijjiniitra'c,fient Paulus*qui &;feruàbat, vèl piæ.dii '
c;ib;i.ry & m :ni lb a bar. Glu iftô etiam ininiltraç, qui 'b'onâ
1 çemp.ûr'ai|l:'prQ a'more eiuspauperibuserogar, quod idc W6'
:§ S m
i | | g
Vcw.zq}
iCtff.j,;'!']
%. J
m t
MH
Apoftolusattendebat,nonfólum de aliispauperesfiifté-1 pro mihimo éft,id eftypro nibilo.-ducopSc: noneft niihi
tando ÿlèd de hod * quqd- labore man'uum acquîrcbat. j: curæfiiudicef,,idéft,detrahar5&irridear 1 vobis,vel dam-
Quôdautem fequitur. Et dilpenlatofés diuinis debueratis v t i,’aut ab humano j
Dèii&quidam cbdiceshabenc,ininifteriómmDéiVnie-
liuéelldicerernyftéTiorutn.' .Eft^leiifiis/,.'qusfi^anctim-«.
^ódoaddifpphendp^^brdïuandosgradösliccléfiafti-
coSifi fit v.öcati, Epi fepp os" vid^liïe 1 1 presby terPsydi a 4©^
nos.,caetërofquè of di nes,qui & m inifter i a Ecclefiaftiéaap^
pellantur.GumveródicimüS'flilpenfatoresiriyftcfiprum^
mtelligim us ïllps-elè «ftbj addifpe nfiïnda fqis.aü ditori buè
ïniyfteriïVj&factamentavetèrisinouiqueféftampntijqua-
'üis Scprdines.Et:clefia:,fiaitalii.Apofioli, ita &'ipfi ordi-
nauednf.Difpen(acoreséi;gofuérunt,quia'ficurqqttpafer
faiiiiliaSj-elig'it di f pén ft t.©fé m i’ n domo fiia, qiii co nf-ruis'
ftiisfecundum fuam volunratbm' fingulis ïlloium bona
{uadiftnbnar,qnibufdamamplms,qnibiifdam ininjis,ö^
'qüibiifdafn hora reit i a,qu ib u f'd a ny. n o ii a :S i c C lui Aus e-
legitPauluini& r^liquo$,qurmyfteria 'euangelii (ui fecu-
dun^qualitatemauduofumdiftribuerentjpei'feÄisvidc-
lieer,& cjuicapaciorislènlusiintelleéfufque eranraha,&
rpfoniridarnyfteria dé diuinitafc pmnipotenris Déi;cpm-
ImfttelentïfimpJiciptibnsvero^u^caperepoftèht.Quod
vaunque idenTpi'xdiearorégregius agöbacyficüt ipfêdi-
ch.Sapientiam inquiens loqumnir int er peifecèos., Sc'qu i d dicit
ii{demGprintluisinbaqepiflola.T4w^«4»Jp4r««/«i»Gl3ri-l
ßpMcvobis pörtt?» f/«//,«»;’ q/Crf//;.Iftórum myfterionim diui-
iiorUi^ ddpehfatoreratipftfidedque’ fè bóe yolebat ba-
beridftiis äudicpiibuSjquQderatiid ,eft minifterChrifti, I
die, id eftV ab illis , qiii legibus bumanis yruntui^
& xbumahiis ' laud(bus, ^öc -fauoribus dcleiftantuf lp-
quentes , & pr£dicantes philofpphice, vt ab homi-
pibus l.uidemur,quia neque coiitra leges di ui nas, neque
contra;liumanas aliquid perpetro. - Humanas legesivcl
Dei epiTiparacVquia il]i habcntur,& yidehtur cläri, & | | |
eundi»qbi in illis edoifti ftmr,& qüi ab horcfinibus e x to li.
iuntu t.Seftneque meipfum iudico, id eft,neqyme ipfu m repre-
bendo^nahquo cöntralegesdiuinas,aut humanas egif-
-iftjquia nqlli vi dqftibiacep. Quare?,'Niöi//»iw, fubau di
' pialiipttftws_/5<Wjiq|eft,fiullius^^euminis majbfh in me fe-
cognoico,pollquam pei graciam Chrifti cxpiatus film ab
/)mnibuspeeeansprlginalibus,& aiftualibus, & eft ftn-
fus sSfegosme i.rreprehenfibjlemefftiiiuenioiitjui melius
me ipfdm hpihyquaP yöy^ Qupjnödbporeftisiudicare
Conftdentiam niöam ? quorbpdöj.valetis exanJitiafe quo
aninio,lk incenrionefacib,max.ifiie cunvnemo ftiat hoipfo
dilpenfacor“facramentorum'eius,in quo non verba gäS
vtfidelis quis inuematur. Lieet quida'm hunc verficuluïn fn f
cerrogatiiie velintlegeve,tarnen lecundum Béatum Au-
guftinum p o t i u s e ft a fli 1 m a r i u è 1 ege n d us , .ficut fequéns
maiufcftauip fenfusiHr,c',ideftin praeïènti fieculo qmeri-
tur j&confideracura Deo-vt fidel is difpenlator quis idue-
niatut&Deo inter difpenfatoresalios,ficuf ego fum , &
Barnaba^.l?feudöigicurAp9ftpli,quiVossdcdpiuntiion|
lijnt fideles difpeiilatpreSj qimniäm Ghrifti, & do-1
^ripa difcordant.' Nam fnhoc-non erant fideles difpen- j
fatprcs,qui4a dpi terabänt verbum D.éi,& defrairdabaht,
Paulusautéfidclisdifpepfatorerat, quia ficut ex Deo coul
DeoiriGhriftöqöquebaturJlIeeténinifidélisdifpen^tor
euangeliieft,qui nonaliapr2dicat,quaqu^ineüangelio
habentur^ljne efrprëyidelicetj^& méndacio,, & qui non:
qu£Eiit fuanrgloLié,yr ipfèlaudetur ab Auditoribus fuis,
fedDei,ycDeushonÖrificecui'pétillos,&quinohprol.u-
qommpotóbbusj&vt ventreip fuufn impleatjipnedica-!-
riöniinfiftitifedvt’dDëo prsemium (ai. labocis accipiat.|-
gitur fi'éuangé li uni per m alos noii difpenfaretur^nëqua-
quafn Dornftius diqerilt,quae dicübrbona'facite,& qu£E:
^ciftnt ma 1 ajfacetenolite. Rurfuslfi per bonds^niGui^cii-’;'
resmttffiote,ficut & ego Cbrifii. Muitisefgp difpenfiitöies
fuiitjpcf ijuprum minifterium peruënitür ad aeteruaip fa-
luteiu.Sed^quaeritur aDeo mterdifpenfatoresin piefen-,
ti,vc fidelis quis ihüeniatur.yideliéet, vt quod prxdieat
ote,öperibus cxQÏncuHibïautempröminmoefi^Mkvobis iur
dieet,aut ab f)ttffw«t>d«.Pfudo3po:ftbli,atque Philofophi.dc
quidam Coiinthiorum fcducli ab illisdimdicabansfiue
diridebancPaiölum Apoftblum,èö quo^npn .difèrepatet
a pra:dicatiöne Petri,alionimquc Apoftolorum funplici-,
ter,& cü ftice pradicans.Di cenrés fi Petrus^ST An d reas^Ia-
c o b I Ioanhes5q1.il Pifcaiores fuerunt rüfticè praedica-
baoti& n o n fc hola fti cè, n p n c ft adeo mi rum.. Quare aii-
t'èm Pau 1 usiiïiicatpr illoruinfit ruftic-è j & non philofö-
pbicei fiue dialedlicè difpiitana.qui légis Db^ör éxti^it,
hpcmii'up eft.Non eft ergP^liüdipjfi quia Scitiagus, &
ft duiftbreftjVtquiafion potui tpcrféqueridp^hriftianos
përderéi (altem ftducendo ftiapraedicatiope ral fa deci-
p.iaCjfingens feipciumeflePérfi , aliorumquë Apoftolp-
ïum.Aliter enimpiadicat extcriuSiacque aliceï agi tkue-
iius inoccultoiftd Apoftplpsnone'urans de èèrum.: dé-
tfaétionibus,atqueirrifiphibus fciént^rpfcÖo, quia ni-
hiluocent hominialicna verba,queto ptopriänon ma’^
euiarcon'feien.ria,fubaudi iatulir,ülquicns, .Mibi tnquit
eft.Fdix conftienriajq^je ita'ftcurd'dbfe audeaclo--
qui,&..be, videretur Ajioftblus prasfuniptiiie, ac fppei be
•tälia de ft fateri, fubiunxit: iSednon in hoc iußtficatttsjum.
. S u ban di apud me,vcl a.pu,d Deumjacfi diCeretaliis ..yex--
bis. Licet ego in me nihil m'alqmibilque reprehenfionj^
• bus
fte.quidamexfoUaric^ujsfaupribÜSjtaqienqffiiidqbitiftir
ficatus fum apua mci neque-juftjftcatum me etedo eile
per hoc äpud Deum,qüia neftio ycruiti placearii e i, qu«
ago,aut qualiter ea acci^iat/q'ui'rnelius cpgoöfcic?rqürd
fi c i n m e qu am ego. Quoniam & fi ;nmaximisoperibus.
peccaebrupnon deliquqftTtemin cbgirationibiis pepca-;
,ui. Meliiisquidemego.-peipfum c.ognofcp^.ijuam vos,
quimediiudicacis,&:aetrahiris,&melius,'quaego,Deusi
Vnde feqiiitiTj:. xQui auiem iudicatnic Dominus eft. ; Non
idepbonaeftcönfcftntia|^ea,qid4?audatmcaiiquis,ne-
Lqueidcomalafi vos illam diiudieatis. Quid enini dam-
natb,quod non vi der is? Ille debet aliumlepiehendeie ,
qui aliqüid reprehenfftiile in cd videc i q-uod eiusoculos
offepdir.Vps autemrtolitenic iudicare,6c detrahere,qua-
jfi ftdu(5tprem,Scrufticanum: Aliudque pftentantern ex-.
Iterius.&aliud opefanteminteriuSjquiaDominüsiudicac
me,id'eftdifcernit,«probat caufämmeafn,& cpnfiderac
a<ftus meos^qui nouit noiaiolum fte operibus, ftdibtiam
deve.ogita|ionibusiudicare. Quantum etenim poflunt
hprainesde alio iudicärc plus’bomo.vtiq; de.ft ipfo , fed
Deus plus de b'ominejquam homö de-fp. Tantä prpfunr
diraleft in ho.mine,vtlatent plerumqj'botnitieyin quo eft.
QuanmprpfuudjtasinfirmicacisdarepatinPetfoiqüafido
quidinti|sin,feagereruf.jnefticbat,Öcfecu Döftunb,mo-
ritdrum remerppromiijctebat* NaǤ:ihoc ilb.Cbrtftus pro-
nunciabac. ir^w^fiibäudiquianefcftiSjquidfit-bvhpmi-
ne, &? Dpmi n use ft, qui di|eer ni r,& iudica t, me, Nalite ante
tibminu}'adiudicium'dJea^
pertis rebus.qujecognofici poftunt quoapimofiätperinit-
titurnobiaiudiqare.Verbigra|:i<ß<;Sicutieft.homici4 iu,a-
dukeiiuin publicum,fomicacio & cie.rera talia.Cuius au-
(ftor criminis nöaliterpermitrirur pobis damnari fecun-
du ni au«äoritate canpnum & lan(3pjcuin patrum,nifi aut
cöfefius auieduiiftusetia fit te'ftibus.De bisvero,qua;du-
bium I ^cincertum
h.enri.4 y&'iciunio,quar*{o plciiq-, h.o.minum dicunc ft 126
polfe alpinere dvino,&dcärnibus,Öequpdnb poflunt ie-r;
iunare, npii eft iudicare,quia'poflunt &bono a;nimo,&
malpderi^icut&l deCog;tatiQnib.&: de.bis quse inö’ecul'-
to;fiunt,quie licet diean cuf,nontanienperal)probarionc
p are n t, ft a deb e m us D o mi qo'i fi <i i c i u m re ft r u a r e. Qui a ,
potenti Depiquanjum iii fe eft eönatür auferre^r ple-,
rumque tarnen inhis noftra creduliras f^llitur.. Pcr-
tinet autem' ad nos., ne. ipernic'iof'a opinionq blla-
mut,vc quia non pofiumus hominum indagare con -
Ki:entiam%%bqs4ncPguuis,iudicmmnpnprofe.ramhs.
Hoc eft vt ßilleVyelille hainp vtrum fit impudicus neßjL'
, ' N D d d d 4 _ rnujs,^