1
p i S Remigü EfifioplRhemenfis,
1
probat tis eft Jed quem Deus commendat.Commt&ztio plerum-
que pro laudc ponitur, ficut in ifto loco & alibi, vbi dicir
idem Apoftolus: Ego debut kvobiscommendart, id eft , lau-
dari. Eccommendamusnosvobis,ideft, noslaudarniis
nos apud vos', probatus autem idem cft,&probus,& lau-
dabilis fiuelaude dignus. Non,inquit Apoftolus,qui fc-
ipfum commendat, & laudat apud homines, il le proba-
tuSjfua laude dignus eft,quia yanam gloriam patitur, fed
quern Deus commendat, id eft, laudabilem reddit, ilie
laude eft dignus.
C A P V T XX
Propter Pfeudoapoftolos perpercentes Pauli pr*clfcaticM
nem metuens Corinchijs; oftendit quare nihil fuD-
fidij ab eis acceperit; deinde vt oftendat plus fidei
fibi tribuendum eile,quam i Uis .* fua recenle t enco -
mia:&primumadllel•fa, quae perpeilus cft.prxdi-
cando Chtifti fidero,& labores ac folicitudines*
X 7 Tinamfuftineretis modicum quid infiptentta meajed&fup- V portate me: f Aemulor enim vos Deiamulattone. Defpondt
ettim vos vni viro virginem caftam exlubere Cbrtfto. jr Titneo aumonum,
quibusinfpirabantmcordibusperfecucorum.
perfecutionçm Contra nos excitari, & deftruences omnem
altitudinem, id eft,otïinem fuperbiam ;cxtollentemfe aduer-
fus fcientiam Dei, eKumus nos redigentes in captiuitatem omnem
intellection hoyûnum in ohfequtum Chrifii, id eft, in eul-
tutam,&.religionemeius. Iftacaptiuitas in bpnam par-
temeftfpcipienda. Diabolusergo petfuafione captiua-
uit tirimum hominem,qrtâdo ilium fibi lubdidit,& poft-
caomnegenuseiusintântum , vtidolaeisfiiaderetàdo-
rarepto Deo yero, fedipfam captiuitatem humani generis
,quàm diabolus captiuauerat ad mortem.Apoftoliper
I Ut ma prædicatiortis & virrute rairaculorptp c^ptiugbant
ad Ghtiftum, & ad vicamsererpam. Nam ficut quilibet
Imperator terrenusarmat piilites fups-, & perillps fubiu-
| gàt fibi régna, & regiones, & prouincias, ita Çhriftus ar-
j mauitmilitesfuos Apoftolos, fpintuâlibusarmis,& pér
i illos fubdidicfibi poene omnes g é t e s ^ lumus nos haben-
! testnpromptu, id<ft »infefta yoluntatevlcifci omnem ino-
bpdientiam. Cum impletafueritvefira obediemia, hoc ita eft
drftinguendum, Ôtpofteaquod lèquiti^inferendum , &
poreftdupliciterintelhgi, ideft.hancvolunt^tem habç-
mus, vt vlcifcatur veftra inobedièntia quam haétenus
habùiftisper obedientiàm bonain, tuncenim vindicatur,
& vlçifcitur inobedientia, quando eifuperponitur obe- j tem,mjicutferpensHeuam feduxit afiutia fua : itaçorrumpantur
dientia. Aliter : hancvoluptatem habemus,inquit, vt > fenfiuvefirit&excidant a [implicit ate,qua ett in Chrifto. t Nam
cam vos impleuericis veftram obediétiam, qui perfedHo- j f i U qui venit, a hum Chriftum pradicat, quem nonpradicautmus-,
res, & bonaï voluntatis eftis , nobis quoque in omnibus j autalium fiir'ttum accipitis, quem nonaccepïfiis-, aut abuàEuanr
obedttis, tune vlcifcatur iltorum inobedientia per nos, \geliHmiqisodnonrecepiftü*eftepateremini. t Exiftïmoenïmni-
qjui dedignati funt vobifeum aliquid raittere fanâis, qui jXii me minus fccijfe a magnu Apoftolis. *}• Nam etfiimperitus fer-
fuht Hierofolymisi vr éflènt participes veftrorupi munè- monejed non feientia : in omnibus autem manifèfiati fumtuvobiï.
rum. Quifccundumfaciemfunt videte, id eft»quae in præfen- I + Autnunquid peocatumfect, me ipfum bumiltam >vt vos exalte-
tiadicunturà nobisin fiiperioribus', Scinferioribusvós niïnl*quonïamgratUEuangelium Deieuangelizafiivobisif Alias
mtelligite, & perpcndite. Vt autem non exiftimer s fubaudi Ecclefias expoliaui, aceiptens fiipendtum ad minifienum veftrunu
i à vobis,tanquam ternre vos volcasper epijlolasiilas. Quoniam , f Etcumejfem apudvos, &egerem, müi oner ofus fui : namquod
1 quidemjnqnïtEpillolxgrauesfunt m correptione, &fortes mibïdetratjuppieueruntfratres, qui venerunt à Macedonia: & in
l jn obkvx&uont-pr&fentiaautem Àà eft,formailtius in prç- ! omnibusfneoneremevobisferuauï>&feruabo. ^ ÉJiveritas Chri-
| fentiapofitainfirma,imcàeipe&a- eft,&fermei\lmseontem- \fiHnme , quoniam hacgloriationoninfringetur inmeinregionir
pttbiliStJiw delpicabilis. Experfonaqùoru'ndam loqui^ + but'-Achat*.-._f 'QÿttrtlQÿjantfoiiliigûvosi Deusfàk t Qtspd
n. tur,qui talia dicebant de illo, & ideo dicit,quoniam qui- i autefacio, & facia nr.vt amputem occaftonem eorumyqui volunt oc-
demilhinquiu,nt,BOBe«»wï non habentespoceftatem ; cafionem^vt in quogloriantur ,inueniantur ficut & nos. t Nam
pertingendi ad vos in prædicacione fuperextendimus «wprç- j eiufmod't Pfeudoapofiolijunt operarijfubdoliitransfigurantesfetn
dicando vfqiie ad vos, Vfqueàdvosenimperuenimus.iptx<ii-^^p0poios(2hrijii. f Et nonmirum : tpfe enim fatanas tramfigu-
cando ïn Euangelio. Habemusetiam jje») in abundantia ratfein Angelumlueis. f Noneftagomagnum , fiminifirieius
fideivefiraettani mtlla, Subaudi, ioca, tuangelizcare, quavl- transfigurenturvelutminifiri iufiitia: quorum finissent fecundunh
tra vos funt,non tamen haberous lpem,neque voluntatem opera ipforum. •j* Iterum duo, ( ne.quis me putèt infipientem effe,
gloriantn altenaregula, ideft, in iis, qui per aherius prædiça- âltoquinvélut infipientem aceipite me , vt ego niodicumquidgla-
tionem crediderunt& cegulam fiue redUtudinem fidei rier f Yquodloqitor-, non loquor feiundum Deumjed quâfim inr
perceperunt. Neque inhis locis,quapraparatafuntab alijs fipientiajn bacfubfiantia gloria, f Quoniam multi gloriantur
vohrmus gloriari, ne fuper alienum fundamentum ædifi- fee un dim car nem : &'ego glortabor.fLibenter enim fuffertisiriji-
eare vijdeamur. Ifta iententialicet tota fit inLatinofermo- pientesuumfitisipfifapientes. •f Süfiinetis enim fiquis vos in ferrie
confufa, S tconcatenata, ac multa défint inftibaudi- . uitutemredïgii,Ji quis deuorat ,jiquisaccipit,fiquis extvüitur,fi
tionibus,tamen apud Græcos pîenior & manifeftior ha-1 quisinfàciem voscadit. f Secundum ignobilitatem dieo , quafi
betur in (enfu,verura eftquoque quod iple dixit : Si impe- j nos injirmifiterimusin bac par te.In quo quisaudetjinfnfipientia
.CöP.n.s ritus[um fermone, fed non feientia. Quigloriatur in Dominoglo- j dico) audio & ego: t Hebrat funt ,& egorlfraefitafunt, &ego:
g l rietar. beatusApoftolusfciens omnia bona nos a Deo ha- j Semen Abralia funt >&ego:'f Mmifiri Cbrifitfiint, {^t minus fabere,
quaecumque habere poffumuf, fiue in natura, quia
abillofa&i lumus,fiueininftituto,fiueinomni'cd.uerra-
tionelan£tain &de,in fpe, in eharitate, in bonismoribus,
j in iuftitia, in timore Pei, totaque efle ex illius donis, fine
aliquomericojabftulitgloriam humanam,& (upetbiam,
qua le dicunt multia le,luilquetne.ritis habete, quod ha-
b en t,& d ic ir : Q,uigloriaturinfide,inpraedicatiooe,in
vinutemiraeulorum^utinaliquot'ono, quod habet.no
in le glorietur, fed in Domino, id eft, ad gloriam Dei to-
tum teferat,& illius gtatiae reputet,a quo accepit illud.vt
ergo efiemus,Dei mjlerieordiacft,ergofi omninooihile-
irafnus,antequam elle'mus,nihil promeruimus apudDeu.
piens dieo )plus ego : in laboribusplurimis , in carcertbus abundan-
tius,inphgis (upramodum , in mortibus frequenter- t x.A lttdais
quinquifs * quadragenas, vna minus, accept. vtrgisufus
furttjfemellaptdatus fumjternaufrqgtumfeci, noßle&diein pro-
finido maris fut, •j* in itineribusfape,periculufiutnmum ,periculis
latnnum .periculis exgenere,periculis exgentibus, permits in etui -
tatepericiilitin fotitudine,permits in mari ,perkulis tnfatfisfra-
tribus: ^ In laboreer arumna,in,vigiliis niultis jin fame & fits', in ■
ieïuniismultis,ànfngore&nudttate : ■{■ prater ill aqua extnnfecus
funt, infiantia mea quotidian a, folicitudo omnium Ecclefiarum.
t QuuwfirmatWjf,drtgouoninftrmoriquisfcandalizJatur,dre-
gononvrorif Siglorimoportet:quainfirmitatismeafunt,glovt
eftè mus, & non fecit nos iplq, vtbonieflemus, dedit j riabor. % ,Deus dr Pater Domtninoftrilefu Cbrifii,quieil benenobrs,
vt fimus,& potuit illuddare, vt boni fimus. Si ipfe
dedit vt fimus,&alius dedir vt boni fimus, melior eft ille,
qui mihi dedit,$t bonus fim, quam ille qui mihi dçdit,vt
fim. Porto, quia nemo in roilericçrdialargior, à quo aO-
cepimus, vt eflemus, ab illo accepimus, vrbonum efifc-
mus.Quapropter omnes debemus cum Pfalmifta dicere:
py4Z.5S.18. Deus meus mifericordia mea.Nonentm quifeipfum commendat,ille
di£tu$infacula,fcitquodnZnmentior. f * Damafctprapofitus
gent is Areta régis, cufiodiebat ciuitatem Damafcenorum,
vt. mecomprebenderet-.’f &pérféneftram in
fforta dimiffusfum per rntprum,
&JiceJfugi manus
eins.
E x planai to in Eptjl. 11.ad Corinth. Cap .X I.
X TTbamruffinmtbmodiiumquUmßfmtumt.vcmcn- cosalloquiw , dicen,: libcnt«.fufems infipientes, V tibus pliudoapoftolis ad Cotinthios , poftdifccf- cutnfittsipfrfapientcs.quanquamcwmmquidamhu
'imam fuftineretismdicum quidinfifientiamea, venien- J tibus plèudoapoftôlis ad Cqrinthios, poftdifcef-
fum Apoftoli, & dicçntibus, Apoftolum non elfe à Deo
milium, quia non fuerat d Chrifto yocatusanteeîusaC-
cenfionem , neenon ab jllô.edoéfcus rinfuper St contraria
praedicareprædicationi aliorum App.ftoldrum.jquos
; magnos Apoftolos vocabànt, auerterunt plurim os ab a-
moreApoftoli, quosadamoremfiiumtraxerunc , di-
centes le miftosàmagnis Apoftolis, à Petrô , Andrea ,
lacobo, cæterifquealijs Apoftolis,ergo volenseos ite-
rum àb amore eorum feparare, & luùrp reu ocare, qui fi
J .n , •llAVnm.l.nr^ihlIcinrlVpriir . Iflll
Pw** 7’
&
Icm.yiÿ
tara ab amore eorum ieparare, X lump teuocate, qui n- dæa, qui vtrumque volebant agete, & mdaizarei& Eu-
dem Chtifti primus in illdtumcordibusinfixerat,Uu- '■ angelium obferuate , vuiebans credentcsinfe:tunrate
dabat fe, coaâus vetbis , fednon corde, neflue fenfu, redigerelfigis, vt.obferuatentSabbathiotium , & ltent
quia feiebat nihil Ce proficcte propter laudem huma- HierofoIymamoffetrelegales hoftias,,&maximevt clt-
nam, nifi tantum, vtilliabéiusptædicationenon re’ce- Cumcifionemobfetuarent,dicentes i nullomodoeos |
detenÂ)&quiaapudhominesftultum&infipientiaeft, p o f iW » ! | r i . f i i » c ^ c i ^ P ^ p u e « im t o c o ^ .
yt aliquis felaudetj maxime cum Salomon dicat : Laudet\ foium legisjit præceptum, e ® " S e *ntc^eS • . cen. 17.14*
te aliénas, & non os tuumiextraneus&honiabia tua. Vofëns ri allocütione dixerft Deus a r a .anJ * f r * | F ‘
ipfc laudare fe ob' caufam fuptadi(ft.am, ne daret.alijs oc- circumcifa nonfuirtt ? enbitamma em,dep°t“j ° l “ 0- *n .
cafionemiaudandi, dixit : Vtinam'iuftiäeretis patienter ! hancetgoifetuitutem legis, &ifhpcdimeotum « ^ < v o
ô Corththii modicum quidinfipiéntiæ me* ,‘ id eft, mo- ; )<*«atlud«i • “
dicaminfipientiammeam, quoametaudo. Sed & fup-' ftinetisemm , t d eft ,
pnutlmt, ideft, ruftineteinfipientiam nttaniinhacpar- feruitutem legis vult redigere.. I
telaudis* quafidicetet, fi vultispatientetfùftinere ver-, rubftantiamvéfttam p a t i e n t e r f u f t . n ,W ^ s '
ba mea, dieam,& fi non vultis, vtique non ideo oinitto ftalïfuisadulat.on.bus ,
dicete,qnodinahimodelibetatumhabeo,&boçqua: j qüosd=cip.ebant&^‘ T T ^ Z l i t f t s f n i i
imitât i , amàre, «t ftudium habete. S ed& in hocloco fuisdeceptonbus.
mo vos Dèi amore. Defpondi enim vos vni viro virgtnentCafiam
exhibereChrifto. Paulus Apoftolus dèfponfauit Co-
ab amore Apoftoli adluumamoremretrahere, quod &
fecerunt, plurimos fimplicium, quos Apoftolus ironi-
verficulijm ita exponant, vt fit lênfus cjuafi eos veçaciter,
appellatfapicntcs. Mirorcumfitisfapietitcs.fuftinca-
cis iibenter infipientes.1 Beatus Auguftinus talitet expo -!
n it , defttuens hune fcnfnm & jtonicos intclUgenj eos
appellatoseflefapientes. Cumfitis.inquit. b Cotin-
thij.infipidntes, putantes vqseffcfapientes , ttoneft|
miriim fi patiamini piéudoApoftolos. Suftinetit tntm
f i q u it vos in [mtmuw «digit. Iudxi qui vénérant, à lu-1
rinrhiosnon fibi, fe^Çhriftbper prædicationém fijani',
&per fîdém , ficut Moyfes ddjponfouit in Ægypto ple-
bem Ifraeliticarn non fibi, led Deo, vnde præceptum eft
ei j vc tolleret ealeiamenta dopedibus fiiis. Signum ergo
defponfioniseft anulus, quo dèfponfauit, fiuèdefpoh-
det Apoftolus Corinthios Chrifto : fides fecit Domini
Saluatoris, quäm miniftrauit eis. Vnde d id t, defpondi
enim v„os vni viro Chrifto,exhibere vosyolensyirginem
caftam illi, integritatem fidéi feruantes. Virginitasenim
ifta potius eft mentisintegritas, quam corporis. Si ergo
attendunus y irginiratem corporis, rtjulto pluresfuntin
E.cclefia virgines mènte, quam corpore. Et multæfunt
ex his , quæintegritatemtorporis adhuc habent, quae
mente & defideri'o iàm nupferunt.. Quapropter melius
eft vniderfam'Ecclefiam qu« cönftatex vtroque fexu,&
ex vtroque virginem caftam elfe appellatam, qu^ Sc fpo-
fa eftChrifti, de quo Ioannes ait : Qui habet Jponfam fponfus
eß -Quieunque ergo in Ècclelià integritatem fidei habet,
quam bonis operibus exotnat , virgp cafta eft & fin on
corpore, tarnen mente,IdeoquelponlàeftChrifti, Qui
vercfvirginitatem vtramque Dèopropitiante cafte, in-
uiolateque leruauerit, ficut plurimi fanäorum fecerunt
’exvtroquefexu,illivtiquepalmarn obtinebunt, quam
neuio coniugatorum polfidebit, Sç filexusfoemineus ,
qui tantum eft frâgilis ,~&.procliuus, öbferuat : quanto
magis illi qui à vittute ,viri nqncapantur. Timeoautem ne
ficutferpens Heuam feduxtt afiutiafua, ideft, ne ficut diabo-
iusîndutus ferpentè feduxitmulierem fua calliditate, &
pefmulierem decepit virum, ita modo corrumpantur [enfin
vefir) perpfeudo Apoftolos qui funt mioiftri diaboli.d'
eX ubenterfufiertuinfipientescumfitkipfifdp'mes, Âpo&olo
tranfeunte à Corinchijs ad alias nationes, qui hicappel-
lanturinfipientes, quia & circum ciliorie m vole banc ob-
feruare, & Sabbathiotium, cæteraque præcepca carna-
liale'gis, & ^uange^ij gratia,m teuere, in ho.cqupquein-
fipientes vpeantür, quia non pro mercedeæterna ,. nequepro
faluteauditomm pr«dicationi infiftcbant, led
pro lucris temporalibus., vt illosexpoliare poflent, Sc
pro laude,humaria* dicentes, Apoftolum non elle verum
prædiçatorém, çdq110^^ Dpminp per præfenciam. car-
nis nonfuctat vacatus, & alia dicebant , vôlehtes eos
ce«e.<v,idéft,rapioresappellantut, eoqupdfibiaepi-
piant, St alijs rapiant, arque hoc modo accipere eft aliquid
dolo capere; siquisextoüitur. Subaudi, in iuper-
biain, extoUebiia éft luperbia, bos, inquit, Apoftolus
patienteriuftinetis,quifcextolluntdCicientiaiegis., &
in fiiperbiam ériguntut de ytilitüte generis- Quod au»
tem fequitur. Si quïi infacwn vol cndu. Hiceftdîftin- ,
guendum , SttKilfeafiibinfetcndum fecundum ignobi-
liiatem’d ico.St jbiiîmiliterdiftinguendum. Nàmli-
Cet pçr fe finguiat lente utile fub diftinCtione proferaotut,
tamen cum d ixit, li quis in faciem vos c ïd it , expofuît,
quid èftet in fadem ctedete, cum iùbiunxit. -
Stcundum ignobilitatem dieo. In federn etenim c.cnere
■ eftimpröperareälieui ignobilitdtem generis. Sicut Iu-
dæiimproperabant Corinthijs , ignoBiles efle geriete,
quotum Pattes femper idololattæiuetunt, datmones, Sc
lapidesferiiper pro Deo verietantes , fe autem præfere-
bant, iadtantes , quod de genete Pattiatchatnm ongi-
nem ducerent, de quorum ftitpe Chtiftqs fecundùm
carnem natuseffet j Magna liquidem ftultitia eft , Sci-
gnobilitas, aliquempet tegenetationcm aquæ Spiritus
Faniäi Filium Dei effeaum, iaäate aliquid de nobilltate
generis : MaximecumDominusdicat,omnesnàsfrattes
elfe. Quamuis autem hune vetficulum ita expo-
riant, quafiàdApoftolumpettineat.vtfitfenfiis, igno- ,
bilemrem ago, quod aliquid de nobilitategenerisme ;
extollo: non conuenit/fte fenlus , quia nondum petue- |
nit'ad ilium locum,ybi'diautus eft de generePatriarcha- j
rum eftè ,fed comodo imelligcndunicft, vt diximus, Sc j
ne forte aliquispuuret, quod pugnisjautaliquo modo i
infeciemcorporis^icereteoscædi, ideo talitet jocutus
eft. Siquisinquiensinfeciem, ideft , prafentiacffdic j
improperandoaliquiddeignobilitatc generis , patien-
terfuftinetis, Sc ptiefertisillosnobis.Secundumautem
ignobilitatemgeneris, d icq vo sin fecicm,fiucinpr^- ,
fentia cædi non pugnis. ägafi msinfirmifuerimnt in bac par- ,
».Subaudi, genetis.Sic ptaiferuritut nobis illi ,Sc pro ni- ,
hllpducimur à vobis, de fe loquéns Apoftolus, Sc fui 1
caufa fubintroducit petfonamBatnab*focijfui, quiex j
eodem genete ludaicoerat, ita ergo i f prifctebCnt felfi i
Apoftoli ex Iudæis Apoftolo Paulo,ScBarnabar.quali no !
bilioti genere orti client,qua in illi,Sc quafi dedilpatige-
note nati eflènt illi duq.itadefpiciebanteoi. Indedi-
H b hh 4 ________________ cit Ab°-