i l
I ■
m
humilitatem. Simili modo etiam &£. loan nés Apo^
ftoliis cagfa
fuu-min Épi fto'hvTuVp.r^ nt qui- .
- dam, cpjödproprcrea j,quiaGhriftum erat m hac Epi-
Äol^ pdininaEutas^Äpoftolus, dicens hà|bemus Potf-
tifitem Sc Apölfblum .eonfeiHotlis npffræ Iefum iu-
|ftum^ftpluerit noiuen Apo"ftoläu\s füi in primordio
-’•»-hu in s^p i ft o l æ poliere^ non enifn congruum duxit 4
vbiGjirtftiSm didlurus;erat, Appfiölum, inibi etianyCe
Appiftplüin.npmïpàrë>'ina^ii^eque in tycülo,!në e ui I ibec
videtetur ie prieferre Chtifto j (cd malùit raeiro
noiïïïne'de figuris legiseosinftruere ,.& ad yijritätem,
qu:g-Ctniftu&èft,perdueere ,hänc autem quiqam di-
xunt élféÆarnabæjqiiidam Lucas^quidati) Clementis,
diecnccs : Quoniam fi Pauli eüe't, ipfeviique more
folJtOjlIcuE;in àlijs,ita etiam in ifta. nöjneu fuum præ-
poneret-, fedfi Päuliuonerit, quia eftiSmominp non
eft titulaca, ergo nee Barnabæ, nec Lucae^ neqüe d e mentis;,
aut alieuins erit ,ieo, qüö,d nullius nomine ti-;
tulatuE jcui ergo horumirffcr'ibeoda eftJytique egregio'
pree di çat ori>quippéfquæ ex lu ä d o fe n ^ ^ c genere lo-s
cuUonisxb’mprpbamrillius^eire,quanquamiubtij;ion
atque aperfiori ftylo ycomprehenla fit.^ornntbus eius
'Épiftolis.nam feriur Âpoftolus hanc^Iebyæis miflam
■ Hebræbièrmon'ècbnlcripfiftè,inquaipieperûil^nuis
' ' pxtititÿCumrèliquaà .Graîcorfermqne IcripferltV^Poft
rdi^elïùm verb Äpoftoli, .Lucas Euangeiifta, Græco
(er m one earn cpiriprehepdit , ex, qt|o poftmpdun^
„translata eflin Eatinamlihguam,ficuci&: reliquæ.
m m i $ ï o £ <s4
m 3- ,
* Snp.j.d -
BE ATI P A VLI
A P O S T O i l AD
-H E B R Æ Q $ .
G A P "Ÿ \ t I*
Tanty,m yfeteriteftamettto p er An^elps dacbÿnpuum per
Chriftum datum^ræfertùr, quantum,GHriftusÂngê--
lis digniqteft,qups origine,dominio,potentia, 8c honore
antecelht. •>
filûfdrtam, inultisque modisolm Deus b—
quens-patrjbtmnProph^is: noqffiime,fif.e-
busiftislocutus eft nobismfilio, quem contti-
tutt baredem vniuerforum,per quemfecït&
fizcula.ff quictimfit Jpletidor glorï<i£&figura
fubftantu eius, portans que omnia verbo
viftittis J,tu yfiurgationetn. peccatorum fa-
I 5* ! cïêus,fedetaddexterainmaiefiatisinexCtlfis:ipianto mélior Anf
' ' ^ 7 gefàffîfttiï3quanta differentMpr&iUisnomen hareditattit.-[ Cui
L ’ ' , ènim dixit aliquando Augeloruvr.^Filius meus es tu,ego bodic ge-
L *’4 ‘^ " 'nui Ï è ï Etrurfumif.figo eroitli inpatrémi&ipfie erit rnibi infini
pp/ytf.fc8 Ptcmntermnïntrôdusfisprmogmitfim triorfiem terra
f 7* i. Scit:*Etadorent eümomnes ÂngeltDei.'t Et atiAngelfàqutdem
p Pfa>.i6$ dfcfii*$>MfafitAnjfitys feosffiritus ^mxniffrosjuùyffatniiham
fe p / ignis.f f Adfiimtn autem Tbronus tuus DeUs,ïnfieculum foecutfc
!Jj| 7. vtrga aquitatis^wgiÿregni tut. %-]bReMjt^jHtia^i:^'.pd^f: i ‘ iHÏqmtatenr.propterea vnxit te Deus, Disus Piiuséèo exiiïtukohis
|jj| pr<z:piimcip;ïbiiy mis. t Èt:* Tu ïnpnncipw Domine terram fitniçi.
dafiii épopei'dmamum tuartifojunutôffftyfifkrWuktju au*
d:ïG '. tmpértn/tnebisi&ômries vtwefiimritüm veterafeent: f & %ef
io . Jtiiamiüujpmutabuéqs3&mutabuatm,tu autemtdem ipfe es,
I 11 • <tnui tut non déficient, Ad quem autem a/igelorum dtxit
! I2< d'iqiuindoSedeaidéxtrismeis, quo'ddufifepqnamiriimiiostüos'■
fcaïèüuîh fêBum tuopmfi Nonne owfiffljunt adminifiratorq
,r pJa-i °9- finrïuis unsmifieninn niifii propter-cos, qui bar éditaient ça-
S e » , « jïÿ ïS f i
l * ' 4 - JL----- f --------e I 1 1 » j
M'Vltifariam tiïülitfque nïodif olïifibeus loquens Vatribm
in llropbetis>noutfiime,dtebus ifiu locutm fff nöbismfiliö.
OmnisimentipJBvApoftoliin'Haê‘Epiftölaeft,vtIud2eós
eognatos fuos , quï &Hébraei ab Hfeb^rappellantUr, 'in
qtió a ^m p ti fnnt a lege^Móyfi tïaiffire Ekcia't ad gra-
■ ti£m,Euaftg£li^
fimulque èminentiam gratia? quae' p^r fijium data eft
fidelibusjdiicernitd legalibiisvmbris, qusangeheismi-
niftrat-ionïbus exhibita; Fuérunt. Vnde &jpnmum pd-
nié Prophctas diuerfis modis i varijfque locutionibus
Patribtis Irnfle r locutos^:dicens.-:-‘Multifariam, id-eft,
muluslóeunonibus, multifque modis, hoe eft, muifis
qèalitati^us b lirn in {•raterito’ , videlieet, tempore lo -
qüens Deus Pater, per Prophetas Patribus-hoftris. ]J)e-
inde^vvt oftên.d.eret quanta differentia efl'et gratise inter.
$|ó s R,atres illprum^fübiunxit ,nouiffm c, diebnS iftisvl-
timte stati^löeüthseft nbbisper filiura, dic.endo kutem
lcrcutüs eftin Próphetis," & in fiiió , ' tantundem falfer,
quafi diqeret per Prophetas 8c penfilium, quih^in , prx-
pofitio, pro alia prépbfitiohè accipitur>.fi^ in muitis
Ï^WËpiftölxihueniturhisprxpolitionibüsindiffcren-
.te£vti'. fCdüftdetéthus eiigp quompbo-rnulfis locution
nitós,multiiqtrdqualitatibus locükts-fit Deus Pater Patri
busy eténs teftamenti i quia hpnicinpervnifdrmiter
fecretaTua cisrcuelauit: Ahquando enim apertè, Sc per
Angelurhdocucus'eflds 'j vt Abrahae^cui dixit,fecundu'm:
bot tfmptuvemam,ent^Sarafirm^Mo}ü(fiio^fiiWceptci.
legafiü dandoj Non occides. Non adulterabti}cxtcxi<fiie 'hu-
iu lm o d iT o cnöuoquedeSbdömiseum^ducenaö', ë -
lij(q'u&'quam plnrivb u s : '^liquan^Vèi^.’ob'fèïirè^^ër
ignem,vt Mq^fi,-cuidixit? ffgo funigjttifiim. • Hat dices filijs
jjr a e lïq ü b eff mïfitmeadvos|| Aliqumdo i^habitu militis;
'ytlóröe.' Aliquandbin eorde,y tDa^id, qüi dicebat: Au-
dumiqttidloquatunn meDomnusDeus, exteriique Proplie-
'tis: aliquando per {bmiuüiii-ficutJQaniel v, qdo'd genus
PropheticB eftinouiflime autem>id'éft> ih^finfe temporum
locutus eft npbis Apoftolisiuis, caterirque dedentibus
per filium fuum,\&eft iènfiisv:' Patribus noftris, vtpote
lèruis^locutus eft olim per ftruosAhgèló's, & per- cott-
lêrnosiUorum.Propheta$^höui,flnne’autem dièbus iftitf
vldmae;jètatis looatuseft riêbis A^olïoftlomriïbus, alijfe-
q a ^ fid e fil^ ^ è r'^ u tb >''VtbQ'tXfflij#..'Nftrn' quanta di-
ftantia-eff inter gratiam Euahgèlij ,' q u i per filium data
eft,& legeoa,qu$ pe$feruuimduminïftVaifa eïl:' tanfa 3 .i£^-
ferentia.eft mtjet ïniniftrctó-0 ik auditpreS^‘legis,;quiïèrui
afffèruosmifii pint, & ^itér ptömiluonbni & gratiam,
qiiae pér filium data eft filijs >acpoftmodumpcf.föiqsad-
ihiniilratia» Sequitur^jQ^«« conjhtitfi. haredefc vniuerfÖT
ruin. H^résdicirürablïïero, id eft^Domino'edquódli-
berapoteftatein hsereditatepaterna dommétur» confti-
tuit êrgó Deus PateEfiliuiwiuum 'nseredemrVniuerfo-
rum, hoe eft, totius m undi, ffi^mnium'Crcaturarum,
npn tarnen fccundum^diuinitatem', quia.cbxternus eft
Patri , ^ coa:qü^lïs illi in-omnipotendaDeitatisi & in
quaxteróaliter ipfe pofiïdet omnia eum Pücre,.fed'po-
tiusfècundu m hu mani catem averboaffum p ca- cbnftitu-
tus eft illdDomiqus'^ i&’htcres fuper omnem creaturam,
!fieutilli DèfisPaler promifit0 fcens$m>fiula a me & dabo
tifiigenth hdreditatem tua/n } firyp o ffe fi^ tertninos
terra*, ÖÊ'jpfe filius refurgèns dmortuisfic loquitur ex
'perfönahuiiianitatiSjDat^c/^inquiens rnihi onwis potefias
ittcd o ^ in te r r a .- Non ergodiui^ fed diftinguimüs
uatüras. Vnde anim.aduertendurn eft folerti
indagine., ^pöftoluin;in .Epiftpla nunc d^! fubftantia
humariitatisvloqurinunc verö de.fubftltia Dcitatis;-; Nam
qpod' diitit cpn tlitütum illu m èffe a Deo P$tre hterédem
omnium creaturarüm , ad' humanitlfêm iflius rétulit.
Volènsautem difiSüboüqmf^ Diurhitati^ eius
;natu5a&hutiianitatisj&oftbnd(^re,quidpEopriepertinét
adynaniquamq;:naturam,fübintulic quem fecit
&jMuU.§ëc\i\2L dicuntur a fèqqendo,eö q^uodtèquantur
infemetipforedéuhdoacreiterféncfevnic autepérïeGiïla
debemusiatèlligere; omnia quac fa^a funt iq tempordr
vtepgöioftehdeiet Apoftolfiseundem nouiiliinis diebus
/ . «j 1 >, • veniife
m
%
tbil.i.6.
Sc dignitate fiimma, ntftn non eftjjutafidum, quod om-
rupptens Paces,qui Spiritus eft incircumfó:iptus,ortfh'ia
replans dnxferam , 'aût finiftrana habeat,’fieut habemus,
gut-quqd ita- iedeatindexctiàilliù^filius.eîus, ficut ib-
Tent filij rfegum federe iuxta P^fyern apfiofito fibl folio.
§ed ficut diximus dextera pro gloria, &ilignitatis hprio- j
re àccipitur. Siquidem Sc Pater à dextris -,effe fcribitur
GhriftijVt in Pfalmo habetur, Dominus a dextrittuitconfre-
'pHn^itkafu0 ^ s / Ambo ergo à dextris funt, quia nihil
venlficinnninduiïvac tcmporaKfet hæjrMi.'ateni piæce-
pifle, cjTi! ante om'ftiafeciila cra^ currtPatFe, dixit per
xtuemfexir Deus Paferomnia -, quæ intern pore faóta
funt,_nam quod Euangeiida Iqanntspiicit. .Omnia per <-
pfmifàcla /urir,dx/Hqr^o/ac7aixi/iqda'pioqAp;oflolu3 ïï-
«raiauila dicendci pef q.ue!n iacid& læqula, r'çferens hoq
S diuinicarcni.ciuajcni.de verq'miibus gradibusafccn-
diünurh eleganter pcruen.t ad id quod omnibus
hisqraiuspftjSr infgtïuijiçMoéfi'i:
Jgmafnl/fi»ntf(em, Deus Pater lux eftv!icu.r idcerApo-
ftolus ait, ïoquçiis de fîliOjqHi ijat'irat,mqu!t, tuetm inac-
tetynlau8c l'.n'us lujfc j&ISj?u|His%ia#as lux, itaifttèr,
dor.. Sed quomodolui niait a tir ex lauce , &ft>reùdpr
procédât ex fplenâorc rion crcicenrc nümtip itip.óffibi
ifecft definite. Idcircoautem a p p c 11 a riufil i u sfpje n fio r
Parn'siequia ficntin igné et.a futit îniepai^bilia.Jgqi^yt-
deliçïjîc^qriSfple^fârj&tameàifplendofiSnobil'pr:
ftdliidirigîfhis, & calot,Hief luunan.1 «ou tint conqia'.
ra,iïda Si'iîirifê , ka nfturaPatris,.&filïjacSpiHçùsSaliai
iqfeparabilte&iùnâ|&,vüita.ek', & perivprlSpna filé;
quaii per finie ficiore indigna rnseip fqm e t i p fem .oft e n d é -
rc, fcfttiù^myériuni Ssqia* Trinitatis'dic.epte iÆ
tirpuzate omues^eié
tes,!« m in tlïe i i * ii , _ Milabtji ign
titt modo Apofiolm vnàfiÿfiibfeiitiito -DeîtatikPàttis
&%ii oftetidit, vt duas pnloin? apc-rire: ,in liioria Se
i p le nd o rc', p'er fplcndptem qui ppe vin tàteni dcclarauir
rU'enria-eum DcbParre.in noyaine autem gloriæ.nerlb-l
naWBÀ fta ^ ’êiTprciiS’ infpleijdori^ucem-perfqnam
filijj.&ftcute'ftfilftisfpiencïbr dé ipîencftjre, fiftlux de
lute, lieue de D eob'Jlimcayle Kimme, principium del
||n | î^ q ii!S ÿ iE u £ S ? fig u ra &bftaô’tiæeius,quanrrtin
adiliÉlWines p g r tfi® , àliud eft figura, aliud fub^nti.a,1
quia dlpn pnl^itLU imago, Ss.figura alicuiushornjnis in
^rftbç^di^eftiiii^fi|dra,^uodeftiiikft.aritia. Apf.ftp|'J
lus .une» Ig ijttë ijp liocloto pro ipii^fubftanca, &prô
aauàttrite-e Ile iTgiæ p^p {ait i S& qu^dhTç drxit, figuçairnil
i ï h s drxit for»am;inquièka:garïa»< infirm apeigfct non
P .l^ ^ a rT jiram tlkM j.- f à l rW - ’t fw W W
muttformAmferuiacapjéns. Fortui enim illie,&afigura bic
vnam: d ila tan t æquàlitaféw èiftotiÿ. ■ Éhrjftus ergo,
(È ^ d b tT am i èft & figura (ûbMbtiæ eiuoequia per Jt-
lutnPater mlhifeftatus: el|iftcut i | ¥ '4 ieit,Pâ,rer maiiift-
ftaui nopten tuumi>oninnljJ,&é^qivûkeil i^\ ^ïutjftanriai
DieitaSs, Scquitur,porMa/i/«r pmaiu virbo'virtutnfu^dicendo
exprimerc,
poiuit-que pol cans pro c<>, quodefegubernans, &,te—
geus: verfeqmigi'rutDeiPatr|t)mnia, qu#;fecityerbó'
yirtutis fin'd11
uuberna: .& regit: non enim ïinnaseftgnbertiïre muii-
dunr, nnabi erea/fc, ilim in erdando exnihdo fiibftannæ
remm^tiit^^-f'intï'nguberHUndöryeró, eià
fint,naad lybiiu» rede&kcfiM'n'4 tur;S rS0
n rm d S ja Sw r & »
t ik qm a g ^ n '& a ^ ir a b ik vmurft, Dei tfidjci.ultv dbcla:-
ratiir, plftitaptï diuinsc mâiéftaiksùmfiÆÿta^tgn ad
humilia in caoîaïioms^adefçihdit, p|riterq,ae < 0 ^ - '
nit naruiAmdpumimcU^tquqliüm altijd,s,di|‘eps,'^«rp
'l^ràriooe%éîrttôrei»/afie»J.nàmj
j réin re ffiit,
S quomodot'etirpuffiatok * peccatorùm îi getjtekqm'-
-rp ti6ncmvtiôqepaftikmsfü>,&;^raquamba|rifmatis,
nixta qupd kanné^i in Ep iftol^ui^dMi
' tit n o h it in.fanguim fm {t/ tk t:a i d e tm am m é p r i t » « M g
Gonfifeandus eftordo Yerborunt. P m fiquidem
i pqrhkkit',pmgafiotiempeceafo.rumDonrmuirxlua pah
i rifiiie nob is pro curaflefaor^rm de^dixic., iltoittifedere-ad,
nos
alc'itu*nén|ctÉldm.m: pMtrauw, vbr nunc ad dexce-
•ram '&'PartH,feder « * « * hï ï S W ’
c fli ponitur iilo iu loco, lie g & ,# «k g aP ?> ll0l-!Orl:-
eft in diuinitate finiftrumi quia-vniim eft iaifi cum
Dsp inglqria homo affumptfis à „verbo , & quadfagefi-
•mo d}fiexaitàtus adiçioelefi^.'Qdtd eft'er^o,ledet ad
ixteraimmaieftatis in e xciR s y nifi vt dîcatur, habitat in
p 1 en i t ud i n ese t e r U æ niaieftatis, & cumdixicin excelfis,
oftetydic i]l u mho m i n e mfu p e,r o rrvn em creamram An-
.gelicam'& Humaham exalratum effe. Vnde 8c (eqiiitur ij
TantOîmelior Angelu éffectits, quanto differentius pra iüis nomen
b&r'eaitdutt. 4.'f
I Fà&um.hic vel effeôlum, pro. fumptum debemus âcciperbjtàn
quâmdiceret,tariromelinsatqaehonor,âbilius
præ Ängeii^ä’Peo Paträfiifceplus eft in gjôria fiiajefta-
[tis, quan.to pr^nlis d i ffcrentiiis ^ atque excellentius i)o-
riîen filiatipnis hærêditaïut. Nam quanta diftantia inter
n orne i i^filijï& fërui, tanto iîfè tnaioris' dighitatis 'eft,
■ præ Angelas. fQ^oniam illè creatorfecundiim diuinita-
tem,îili créatura, ip{e quoque homoinhac eft màiof'b-
mnibusAngclis,ômnique_Çi'eatura?'quia poteftas, quaè
peraciiîyerbo,anrç omnia ftecula reqûicuic inillahpmi-
he alfiimpfö a'verbo,ex rempore apceptionis. Quapro^
[& paflione y/in refurre£liÔne: quoque arque afcenfione
declàrktaun eft , illé autemfiliuspro'pïius&rhsresexi-
ftit ,.fqlyod :^.Apó(jtölus nobis inniiit.» dum fubiungit.
fiu i etim dixit Angelorùm film meto es tu ego fipdtégenui teî
fubauüin ù lliiAtigel'o r p m, ho c d iótu ïïicft;, hoc de verbö
D e i intillligendûïneft, quod coæcerndm & c.onfiibftan-
tialéeft Patri, non dequalibec creatura.Licetlegamtisr
:in libro lob Angelos appellatos efle filios Dei. In Ge-
nefi*qübque filios Sfeth jquodytique qUando fir, abufi^
sue fi t, quando ergo dt xit ei,fijius nibus es: tu tempore ba^-
qptij^n'atis , & in mouire , quando intbnuit vox paterna
Pccelitus diéehs^Hic eft filius meto charifiiiitus , & in ho,c, i
quoddicirfili'iis, meus.es t U ,mà n i fefta t exipfaXu a^effe p.r
tià,/ilium effe génitum^no^ndùmque, quiaynon dixit
;ante omnia &ciilar'geni!u te , vel in præté.rito tempore,
fed hodie jin quit,genui te j quod aclhei:l>iurn eft præfen-
tisternp oris : in Deo eh i m neC-praeterira cranfeunt, uec
fucura .mecedunt , fed omnia temporayfimul eiiun(fta:
fiiti t, quia pm n iap r æ fen c ia habet. Er eft fenfiisÆcu^bgo
îèrhper æternus firm,nequeSnitium^nëq; finem habens,
ità tèfêmper habeo filium coærernum mihi,tale eft & i|v
lu d , quod alibi ^icic. Ante luctferttfn genui fCjid:eftt,ante P/îr.iôÿ.ÿ.
Angeliçam creaturam, & anreomnia fecula-, &rurfifm?
cgo'eriïiüi in patrpm,&- ipfeerit mihi in filium Vides irequo-
niam diicèrnit gehii tiaiU hatürarn inGh rifto ,nam,qiiod
dixit paùlo-fupcri us,hod iegenu i te,kd diuiniratis retivli t
nataram.Atvero.quodfubinriAitïëgóerö'illiinPatremj'
ad humanitatis referr eflenriani, ûhe âliqua dubitatio^
nc jvnde & Congrue .verhg) futuri remporisVfiisèft di«Sk
,çro ,quoniam qnan,dogDèus .Pater tiîxit ad Dauid,é«w
domiemjUm P a t r i b t u u m , q t i o d ègredf-
turaè lumbis ciiis firmabo thronßm eius fuper tbronutfi
t‘hpn,>ipfe erit milnfUms , fyogoéfa illi Pater. FutUrum erät
a d h u ffv t ; yerbnnfDei ^atris aflumeret hominem in
'vtero virginali, iti vbitateperfonæln* , qui filiùsDei in
veritatp ellet,nonadoptiuus^(ed‘proprius. Hæc àuçem
féhtentia&ad fuperiora poteft rcfpicere, vt icâ legatur
fub intérrogàtione. Rurfiim èui Angelorum dixit, eg£
erô illi in patreni, &rfubaudi niilli, yel eerie ablblüte,
affirmàtiu^ hoè^înb4ô , rurfiim dè illodicitDeus Patt»
ego ero. illi in Pacrém, i Otnt herum introditeit,pnniogeni-
'turriin ° mÿes À nfreli Dei. Om -
r.ni% ynigènitus poteft dici .primdgénitus, eô quod pri-
mus aperiât vuliiam matris, non càmèn omnisjpfimoge-
m tusjvnigeni t lis ,q ui habet’àlios fratçes fdbfcqu.èntesq