ÈxeJ- j .
ï3.3i.
Deut.6 ’ (
& non eric peccator. Quaeres locum eius, ne'e inuenies.
Nam qui manfiueti flintpoßidebunt femtjw.Non iftâm ma-
tremfpinariim,&ferpéntium,fèdillamin qüaæternitas
régnât,térramfluéncem lac &mel. Etibidcledabimtur
in mültitüdiné pacis.Hæc fi iuftûs es, vide ne in præfenti
mundo perquiras": non enim melior Paulo eris,in fame
& fiti dürantijin frigore & nudicace perfeuera'ti. Sed efto
follicitus,quia quotidie te diabolus confiderat,& frémit
fuper te dentibüs fuis,fed Dominus irridet eum,quia feit
qüod cueniat dies eius. Et quantacunque contra te dæ-
moniabellacûmmittant,nolitimere:Qûiagladijeorum
intrabùnt in corda êorum,& arcus e'orum confringetur.
Melius tibi fit niodicüm de iuftitia poffidere, qudmde
iniufto diuitiaspeccatorum mulras.Nam brachia dçmô-
■ humfipugnauerisconfringetDominùs.Dignacurenim
iuftos luosin fua mifèricordiacônfirmare, quorum feit
viàs immaculatorum, quorum hæreditas eorü Chriftus | legere & frire defîderar,melius facit fi ipfum eius iibriAn.
eft-Qiÿinætemummanec,peripfumnonconfundétur difeutiat. Hic autem idem qui in fext® Pfalmoeftpoeni-
in tempore malo. Tempus malum eftChriftiano,quan- tens,clamat ad Dominum, nein ira Domini arguarür,
doadpeccatumaliquodprouocatur. Sedfihæreditâse- | auc incorrepcibnem eidsdiuinus furor exæftuet. Sanè
ttus fum ficut homo non audiens, & non habens inorefuo reddrg.’t*
tiones. Quoniam in te Domine fperaui, tu exaudies me Domine
Deus meus, jQuia dixi ne quandofupergaudeant mihiinimïci mei,
& dum comouenturpedes mei fuper me magna locuti fiait. Quo-
tnam ego inflagellaparatusfium, &Holor meusin confie ftu meo
femper .Quoniam iniquitatem meam annunciabp,&cogitabo pro
peccato meo. Inimici autem met viuunt, & confirmai fiant fuper
me, & multiplicatifunt qui oderunt me inique, Qui rétribuant
mala pro bonis detrah'cbant mihi, quoniam fequebafkonitatem.
Non derelinquas me Domine Deus meus,nedtfcefferis à me. Inten-
de in adiutorium me um Domine Deusfalutis mea.
C O M M E N T A R I V M .
BEne quidam voluit adfropareinbeati lob paflionem
iftuin Pfàlmumexponendo, fêd qui paflionem lob
iusin æternum manet,ideft,fi perfeueratin Chriftô,non
confundétur in tempore malo,Sc in diebus famis fiitura-
bitur,tempore quo peccatores pereunt.Modoautem regnant
etiam ipfî inimiciDomini,qui licet honorentur,Ô£
ab adulatoribus exaltentur,déficientes quafi fumus continuo
deficienc.Iufti autem exabundabûr, & largientur.
quotiefcunquemotusiftosinDeolegeris no fecundum'
id quod tupateris,Irani fenti, quia Deus impaflibilis eft,
& lion fua commofione, fedfuaajquitatecaftigat. Nos
tamen cum irani fehtimus,furorem dicimus,, quiaind-
piam patimur & fermonis Sirationis, & deihcoCporeo
corporei,ac de impaflibilipaflibiles, fecudum quod nos
& tribuent. Iniuftus autem etiam mutuabitur,& no fol- poflumus,non fecundùm quodipfe eftproteftamur.De-
uet. Semper auaruseget. Iuftus autem quia a Domino nique fequitur: Quoniamfàgittæ tîuæ mfîxæ fiinc mrlî'i.
greflus eius dirigentur,etiam fi ceciderit,non çollidetur, NunquidquiafàgittasnominatjVerèfà^ittæfunt ? Imo
quia Dominus fupponit manum luam.Recordare ab ini- | ipfæ verè (agittæ mut,de quibus fpiritalirer pungimur,vt'
rio,& videbis iuftumprobatum potius quam deceptüm, confidcremus,quia non eft fanitas in carne noftra,quannóderelinquitur.
Qui déclinât à malo vtfaciat bonum,
in ætemum cpnfêftiabitur, quia os eius meditabitur fa-
pientiam.Lex enim Dei eft in corde eius, & ideo no fupdo
iibidinumvulneribusagitamur,ibiVulnusiræDomi-
ni, ibi pacem oftà nóftra nó habent à facie peccatoru no-
ftrorUm.Quando iniquitates noftrç fupergrediuntur caplantabunturgrefîuseius.
Confidcrateümdiabolus,& putnoftrum.CaputnoftmmChriftuscft.'bilandobon- S I
_________ ___________ r . J n _______ _ 3. . i - cupitmortificareeum, fed Deus non deirelinquc. r cum in 1 1 .................. ^—' . vSiltäß
mambus fuis,nec dânabir eum cùfti mdicabiturïlli. Expedia
Dorainum , &cuftodivias eius, &exaltabittevr
næredites rerram,tempore quo pereunrpeccatores, vi-
debis:Hoc loco quæ (èquuntur,licet multos conlcientia
noftrarerineatfubiro depotentatuCorruifie,&itaadni-
hilum deuenifle,vt nec locum fiii irineris reliquerint', tamen
fpecialitcr hoede diabolo ait. Iplêeft enim impius
exalcatus fuper cedros libani.Sed vbi tranfierit mündus,
quæretur locus eius, & non inuènietur. Cuftôdiamus
era eiuspræceptaaliquid agimus, iniquitares noftræ ca*
put noftrum fupergrediütur, & ficuton.usgraüe graùap--
tur fuper nos.Et quia moras facimus, in ipjis vulneribus^
noftris putrefiunt,détériorant ipfa vulnera, à facie infi*-
pientiæ noftræ mifèrièfficimur, èt turbamur Ÿfquein ti-
nem.Qüid âutem in ipfo pecCato triftes efticimur | Q^iia
Cognofcimus animam noftram impletâ iilufionibus' dæ-
monü,&ideô non efïe faniratemin caçnë noftra. Inciir-
uemurergo ÔchumilièmürŸÏqueqiiaqùe, 8c mügitüno-
ftri cordis gemitümq; reddetès,èx totis vifeeribus excla-
Ephcf.i
ColoJ.i.
nos vnitatemfideijVt videamusæquitatem iudicij. Qui | memus: Domine ante te omne defideriu meû.Defiderè-
raciet reliquias homini pacifico, iniuftos autem punit fi- , mus enim in ipfis peccatis pofî ti,àliëni èfSci ipeccatisiéc
mul. Reliquiæ veroimpiorum tuncperibunt, quando J hocorandûmdocemur,Vthuicdefiderio' annuatdiuina'
{a|usveiieritiuftommaDqhiino,&prote(ftóreorUme- clemccia, quia cor noftrüturbatur,&deferit nos fortitü*
rit in tempore tribulationis : vt autem euadant adiuüat J donofträ,&lümenoculorunoftrorü,ideftChriftus,Öc
eos Dominus,Ôdiberat eos, & ^fpit eos à pcccatorîbus, Spiritus fàndbus non eft nobifcü.Qnando pollutionibus
&,faluat e ° s , quoniam fperant in Domino noftro Iefu occupamûr , tunc amici noftri apices Dei àduerfum
Chrifto,qui regnat in feculafeculor;um, Amen.
PfalmusDauidin rememorationefâb-
bati. X X X V I I .
Domine ne in furore tuo arguas me, |f§| in ira tua comptai
me-Quoniamfagitta tua infixafiuntmihi, &confirmafti
fuper memanum tua.Non eïtfanitas in carne mea a facie ira tua,
non estpaxofiibus metsafaciepeccàtorum iHeorit. Quoniam inï-
quitates mea fupergreffafiant caput meu, & ftcut onusgrauegra-
uatafunt fuper me.Putruerunt & corrupta funt cicatrices mea,à
facia infiptentia mea. Miferfactusfitm,&:curuatusfium vfquein
finem,tota die contriflatus ingttdiebar. Quoniam lumbi mei im-
pletifiant iilufionibus,&hon eftfanitas incarne men. Afflitluifium
& humiliatusfium nimù.rugiebam àgemitu cordis mei. Domine
antete omne ièfiderium meum, &gemitus meus a te non eftab*
fconditus.Cor meum contürbatum eh, dereliquït me virtus mea,
I & lumen ùculorummeorum,&ipfum non eïlmecum. Amicimei
&proximt mei aduerfium meappropinquauerunt &fleterunt. Et
i qui iuxta me erarit de longefieterunt,& Vimfaciebant qui quare*
bant animam meam.Et qui inqüirebant mala mihi, locuti funt
vanitates, &dolos totadiemeditabantur. Ego autem tanquam
furdus non audiebam,& ficut mutus non àperïensos fiuttm. Et fa*
nosveniunt, .& ftànt, increpant, minantur ignem æ-
ternum , minantur mortem repentinam. Proximiau*
tem à longe ftânt,id eft,angeli fàâdti,, qui proximi nobis
funt,quando iuftè,& piè,&taftè tradlamur. Et quiapol*
lûtionibüs aut impietâtibus iuxta efïe non poffunt, ideo
àlongeftalit:&illis loge ftantibüsvitio noftro , vim no- •
bis faciünt qui quæcuntànimam noftram, &quærentes |
malaàloftra,fuggerüc vanitatem, &dolôs rota die medi*
tancûr.Iam qui vultàd mifèriCordiam pérüenire, dicir q*
fequitur: Ego autë tanquâ furdus nô audiebâjftlifq; pro,-
liocantibüs ^ vt;in aliquo turpi auc malo verbo prorùm*
perem:fadtus fum vc mucus non apenens os fuum. Qua-
rehoc ? Qüiaintefp'eioDomine. Speenimfàluieftib- ®
mur & CrCdimûs.Qtioniam tu exaüdis Domine DéUs,vt
ûoninfultent nobis inimici noftri. Qui inimici? illi'qui j
quando Commôüentur pedes ïioftri, àduerfum nos ma- I
gna loquûntur. Hæc autem dicimus,fi agnofeamus nos !
pro peccatis noftris in Hagell^paracos , & dolor tordis !
noftri àgat contra nos, àtqueiniquita.temnoftràmpro*
nuncianSjfacia'tnos cogitare pro peccato noftro. Inimi- j
ci enim noftri viuüt,& firman cur fuper nps, quan dode“ ‘
linquimus : quando autem non delinquirnus,multiplr- '
canturvt odiantnos inique , v t rétribuant nobis màla !
'1 .Cor.fi
probonis : ita vt Orantibus &C cafte nos tra6fcantibüs,illi
zelo dudli,pro his bonis mala rétribuant, Scfaciant no-
bis detrahi,quando fèquimuriuftitiam. Et ideo claman-
dumeftadDominum, nederelinquatnoipro peccatis
noftris.fedintendatiiOadiutorium noftrum,in quo præ-
.teritapoenitemus,præfentiâcorrigimus,ipfèfutUradiri-
ga't,ytJ5cut titulus commemorationem diei fàbbati pfâl-
mo pbfitusproteftatur, àb omni opéré feruiliceflemus,
vt liDeremur à feruitute peccati, per Dominum noftrum
Iefiim Chriftum,quiin vnitate deitatis régnât cumPatre
& S pi ri eu fanëbo ante omnia”,& nüc &fèmper,& in cun-
\<5talecula fèculorum,Amen.
In finem pro ÿdithum canticum Dauid.XXXVIII.
D I xi euftodiam vias meat, vt non dclinquam in lingua mea.
Pofuiori meo euftodiam,càm confifteretpeccator àduerfum
me. Obmutui & hUmiliatus fum,&filui à bonis,& dolor meus re-
nouatus ett.Concaluit cor meum intra me, & in meditatione mea
exardeficet ignis. Locutusfium in lingua mea, notumfac mihi Domine
finem meumÆtnutnerum dierum meorum quîs eiï, vtfçiam
quid défit mihi. E cce menfiurabiles pofuifti dies meos,& fiubftantia
mea tanquam nihil ante te. Veruntamenvniuerfà vanitasomnis
homo viuens. Veruntamen in imaginepertranfit homo, fed &fru-
ftra cdnturbdtur. Thefaurizat & ignorât cui congrsgabit ea.
Etnuncquaeftexpettatio mea,nonne Dominas & fiubftantia mea
apudtcefl. Abomnibus iniquitatibusmeiserueme, opprobrium in-
fipientt dediftt me. Obmutui & non aperiiios meum, quoniam tu
feçifti a meptagas tuas. Afortitudinemanus tua ego defect in m-
j crepationibus,propter iniquitatem corripuifti hominem. Et tabe*
j fccrefecifti,fient aràneam,animam eius, veruntamen vanècotur-
I batur bmnis homo. Exaudiorationem meam Domine, érdepreca-
I tionem meam,attribue per cipelachrjf mas meat. N eft leas quoniam
| aduetia ego fum àpud te &peregrimt$,ficut omnes patres mei. Remit
te mihi vt réfrigérerprius quant abeam,& amplius non ero.
C O M M E N T A R I V M .
tricefimo & ootauo Pfàlmo ingrefïi videmus fànëki
propofitiprSfeffionem,in qua poficus homo Deiquid
dixerit,quidcôgitauerit,quid doluerit, quidmeditatus
fuerir,quidoraueritexplicatur.Quidergo dixerit audia-
rhus.P onamus eum audifïerCurrite dum lucem habetis,
nevostenebræcomprehendant. Et hicvolens currére
dixerit,vteuftodiretviasfiias. Primo omnium egit, vt,
non delinqueret i n lingua fua, pofuit ori fuo euftodiam.
QuandoîNon femper tacuitî.non omni tempore,fed eo
tempore dum cofifterec peCçatoraduerfuS eum,qui cum
| prouocarer,autad maledicëdum, autad conuitiandum, I
j autad obtreécandum, au t etiam aliquod malum ex ore I
fuo proferendum. Hic eo tempore obmumir j &'hùmi-1
liatuseft 5çfiluit,non folùmàmalis, fed etiam à bonis,
i Pecfedlius egit Paulus,non obmutuit à bonis, fed à fobs
j malis. Nam dum confifteret peccator aduerfus eum,di-
| xit : MaledicimUr, & benedicimus, blaffhemamur & obfecra-
mus.Hic tamen nec bonum,nec malum protulit: Séd obmutui,
inquit, etiam | bonis, & dolor meus renouatus
eft,ideft,nouiscôriicijs,nouisdoloribus commouebar.
Sed quia dixj,vt non delinquercm in lingua mea, cônca-
luit cor meum intr.affne,&in meditatione mea exarfitig^
nis genuinus, qui motnm confcientiæ innocctiSinflam-
mat. Locutüs tamen tandemaliquando dixi Domino :
Notum facmihi finem mcum,vt feiam quàm diu opprobrium
infipienti ero.Confideraui tamen & hoc,quia va-
nitati fubiacet omnis homo viuens,quifquecùm tn imagine
trànfèat, follicitus eft, &conditthefauros,igno-
ranscuicongregeteos. Quæ autem caüfa , vt dum agit
de eo,qui eum fuo-iürgioprouocabat àd litigàndum, iu-
bità ad iftum deuolu ruS fit qui thefaurizat. Vciquë non
efletlisinféculoifinonvnusveljeta lioditiorfieri, fiue
mopibus , fiuein honoribus. Hic autem qui euftodit
vias fuas,dicit :;Expé<5tatiomeanon eftalia^ifiDomi-
ii us, Sc fiibftarjtia mea ipfe eft, qui abomnibusiniquita-
tibusmeis eripiat me , &a'moueat à mcplagas fuas. A
rortitudineenim man us Domini defeci in increpatio-1
nibuS,confiderans fprritudinem patientiæ Dei, qui vfq;
in crucem manus flias expâdit, & dum ilium cupio imi-
tari,defeci in increpationibus.Propter præuaricationem
primum hominem corripuifti,& qui fadus fuerat,vt cf*
nceretuç per obediétiam immortalis, perinobedientiam
mortalis effedus eft,& cùm mortalis eft, tabefeat veluti
araneaanimaeius. Non dixit morifecifti, fedtabefeere
fecifti,&dataraneæcomparationem, vtficut fciflatela
eius repetino flatu,ita fcifTo corpore eius à morte, anima
tabefeat,non habens florem corporeum, & tamen vanè
conturbatur,cùm fçiatfenon longo poll tempore raori*
turum.Hæcin alioihcrepans, infe emendat, & cum la-
chrymis oratjVt non taceat Dominus, loquatur in corde
eius in confilio eius, vt cognofcat Ce incoiam & peregri-
num in hoc feculo , & dicat : Remitre mihi hrc peccâ-
tamea , vtibirefrigerer : Hic, inquit, mihi rcmitre
prius qùàm abeam,quia fi mi hi hic remifèris, ibi refrige-
rium inuenio, & amplius non ero peregrinus, quia effi-
cior ciuis fân«ftorum & domefticus D e i, per Dominum
noftrum Iefimi Chriftum, qui régnât in fêculafèculo-
I mm,Amen.
In finem PfalmusDauid. X X X IX .
EXpeiïans expettaui Dominum, & intendit mihi. Et exaadi*
uitprecesmeas,& eduxitmedélacumiferia, &delutofecis.
Etftdtuitfuprapetrampedes meos,&dir exitgreffusmeos. E tm -
mißt in os meum canttcum nouum carmen Deo noftro. Videbunt
. tntdti ô 1 timebunt, érfperabunt in Domino. Beatus vir cuius esl
nomen Domini Jpes eius, & non rejpexit in vanitates&infanias
■ falfas. Multafectfti tu Domine Deus meus mirabilia tua, & cogt-
tatïonibus tuisnon est qui fimilisfit tibi. Annunciaui & locutus
fuin,multiplicatifiufttfuper numerum.Sacrificium &oblationem
nolutfti,,dures autem perfeciftinnhi. HolocauftUm &pro peccato
I nonpoftuldfti,tuncdixi,eccevento. Incapite Itbri feriptum eft de
! me,vtfaceY.em voluntatem tuam Deus meus volui, & legem tuam
j in medio cordis mei. Annunciaui iuftitiam tua in Ecclefia magna,
I ecce labia mea nonprobibebo Domine,tu fcifti.Iuftitia tua non ab*
feondi in corde meo,vint atem tuam & falutare tuüdixi.Non/tb*
feondi mifericordiam tuant,& veritatem tuam a confilio multo.
Tu autem Domine ne longé fadas miferationes tuas à me, miferi-
cordia tua,& veritas tua femperfiufceperunt me. Quoniam circu-
dederunt me mala,quor um non eft numerus,comprehenderunt me
iniquitates mea,& non potui vt vider em. Multiplicatifunt fuper
captllos capitis mei, & cor meum dereliqutt me. Complacent tibi
Domine vceruas me,Domine adadiuuandum me reßnce.Confun*
dantur& reuereanturfimiil, qui quaruntanimam meant,vt au*
fèrdnteam.'Auertdturretrorfium & r euereantur.qui voluntmt-
hi mala.Eerant confeftim confufionemfiant, qui dicunt mihi,eugé
euge. Emitent &Utentur juper te omnes qu&rentes te, &dicant
femper magnificetur Dominus, qui dtliguntfalutare tuum. Ego
autem mendtcus fium & pauper, Dominusfollicitus e fl mei. Adiu-
tor meus & protector meus tu es Deus meus,ne tardaueris.
C O M M E N T A R I V M ,
13 te in tricefimo odauo Pfalmo dixit : Qua efteXpetiatio
mea,nonneDominifsiNuncin tricefimo nonodicit: Ex-
pe&ans e xpédiai Dominum’, & refpcxit me. Et qui ibi
dixetntiExaudi orattonem meam. Hic dicit: Exaudiuit ora-
tionem meam.Quid oialh ? Hoc,inquit,oraui,vt educe-
ret cogijcationes mèas deiaeü milèriæ, & de luro libidi-
num',quæ merito feces diçuntur, &ftatueret fuperpetrâ
pedes mèoSjVt vitra non commouear flan ri b us vends,id
cftjfuggerentibusfpiriribusimmùndis. Ethis fadis diri-
gat giellùs meos, cuncdabit ori meo.canticum nouum.
Onihis qui viceut,nouum canticum canit, came autem
nbn fibi,rcputânsquia line Deo non refpondet fâlus,nec
Pharaonijled canit hymnum Deo, quia in ipfo faciemus
virtutem,&ipfc adnihilüredigitinnnicos noftros. Ego
erg'o expedans Dominû,hocconfècutus fum. Videbunt
me multi fperanté inDbmino,ad meum dèfidcriü perue-
nifïè,& ipli timëbunt Deü,& fperabunt in Domino. Ille
ehim folus b earns,qui noinen Domini fpem fua credens
non rdpicit vanitates inundi , &in(ànias falfas diaboli.
. Multa