36 2 Saluiani Maßil Epiß.
nifeftanon audeo, & excutare immodica non poflum. tanto carior es quàm prius , quantoplusd fuis affedus
Confugiendum nuhi itaquead diuinarum eft remedia i conuenitdiligi,inquitusfeipfiim Chriftusfeceritainari.
luteiaïum,quæ maximoium criminum, \ %* * Fangeee parnbus tuis fiinnl meisque:liccecaïum,quæ n ora tu,vt ego impe-
Urn alia.
r P A T IO ET Q.VIETE FARENTIBFS
• SaluianuiiPaüadta & AujpicwU,kal.
P Aulns Apodpiuseledionis vas,magifter fidei, & re-
ccpta,culum Dei-jcum omnes Epiftolas fuas vtpore e-
loquentifllmus vit «üdauerfe, 'quibufdam ramen non
faum tantum nomen mfcripfit:fiquidemiB aliisSiluani,
in nonnullis Timothei, in quibufdam vero vtriufque
nomini futim nomen adiunxic, Cur id ? primuni credo
vtfimui eflè agnofcercntur,qui fimul fcriberent : deinde
vt hi qui kparatim ab vfcoquoque eorum edodi fue-
} rant,(cirent omnium non difcrepare fenrenriam : poftre-
mo vtquos fingulorum non mouebat audoriras, omnium
faltem mouèret adfenfus. I ta e r ^ 8c nos exem-
plorum ingentium parui imitatores, ad vos quos natura
parentes, fidefratrcs, honore dominos habemus, non
vt Apoftoli illi audoritate docentium fcribimus, fed hu-
militate famulorum : vt qui hadenus fingulorum no-
ftrorum epiftolis nonmotieftis, vel nunc omnium obmeisque:
ora tu-,vt ego impe-
trem.- tu poftula, vt vterque vincanius: ofculare, quit
abfens labijs non vales,-(altera obfecratione jfedèspa-
rentum tuorumquafiancilla , manusqualialumna, ora
quafifiiia. Ne crepidaueris, ne rimueris.-bonos indices
habemus. affedus ipfe pro te orat, natura ipfa tibi poftu-
lar, fuffragia cauffie tua: in tuorum mchtibus babes,cito
adnuunt, quiluo ipfi amore fuperantur. Obfecra ergo
&fuplexdicico; Quidfeci, quidcommcrui?ignofcite
quidquid illud eft-veniampeto, & fi delidum nefcio,
nunqijamvos, vtipfi fcitis, in officiofitate aut contu-
macia offendi, nunquam verboafperiore laefi,nunquam
vultuproteruiore violaui, a vpbisfumviro tradita , d
vobis coniugi mancipata. Teneo,, nifallor , mandata
veftra, h*ret fenfibus meis fendum p i® pneeeprionis arcanum;
morigeram me , vtputo, ante omnia virö eflè
iuffiftis , veftrae voluntati obfecuta (hm, veftra* iuffioni
obtemperaui; illi in omnibus parui, cuirnc parerevo-
luiftis. Inuitauitme adreligionenv, inuitauicadcafti-
tatem:dateveniam , turpe credidireludari, res mihi
verecunda, res pudens,resfanda vifaeft: fatcor.cumxle
tali negotiö mecum ageret, erubui quod non ante coerecrationemoueamini,
nofquefiliosveftros,tnequeex ! piflem. Hue acccflk etiam reuerenria<Chrifti& affedus.
(uperfluo raetusfit, t & fimuliciatisefle, 8c vnum fen* I honefte me facerecredidi, quidquidDei amoiç.fecil-
tirepariter & metuere , & æqualifer fupplicare. Non j fem.Aduoluoi veftns,ô parentes çariflimi,pedibu$illa
quia 1'ciamus an vos omnibus irafcimini, fed quia nos 1 ego veftra Palladia veftra gracula , veftra dpnnula;
non poflumus caula elfediuifi. Idem enim nobis ad- j cum qua his tot vocabulis quondam indulgèntiffima
modummetuseft , etiamfi noneademvideturoffenfe. : pietate lufiftis , quæ vobis per varianomina nunc fuit
Charitas quippe mutua fa c it, vt licet vos non vtrique i mater, nuncauicula, nunç domina: cum elfet fcilicet
forfan fuceenfeatis, vno tamen ex nobis reo , alter fine ! vnum vocabulunvgeneris,aliud infantiae, tcrtium digni-
triftitia reatus eifenon poflir. Illud (ane eft quod nos ! tatis. En ego ilia fum per quam vobis illaprimunv &
contendere in aliquo & certare mutuo faciat, quod cum j parentum nomina, & auorum gaudia contigernnr, 8c,
ambo filij v.eftri æqualiter rei fimus, plustamen vnuf-j quodvtroquepraeftat, vtrumquéféliciter,cum fiuduVa-
quifque noftrum pro altero quam pro fetimet. Paren- dipifcendi.&bcatitndineperfruendi. non quia hincego
tes cariffimi , parentes reuerendiffimi interrogari vos
quæfumus liceat. Ita pollunt pignora ficamaptianon
amari ? Quid tantum mali com meruimus vel affedus
diledi(Iimi,veldomini reuerendiffimi, vt nobis neetan-
quam filiisreddaturgeatia, nee tajpquam fàmulis remit-
tatur offenfa ? Septimus iam f*rme annus eft,ex quo nulla
ad nos tarn longfe à vobis fitos feripta mififtis. Nullis
pæne in Deum delinquentibus tam longum lugendi
tempus imponitur, nullosadmodum maximorum cri-,
minum vtplus amet, fcilicet vt patris motus nonde-
trimenta amorisfint, fedprofedus : cum quantum co-
ercitio attulerit vnius corredioni, tantum corredio"
reddat mutuæ caritati. Quamquam hoc illos magis pa-i
rentes facereconueniat, qui de nonnullis negotiis ve- j
ras iralcendi filiis caufashabent. Tuautem quidfuc-
cenfes, qui ex quo Chriftianus fadus es ,etiam falfas habere
defiifti? Eftoenim.conuerfiunculamnoftram pa-
ganus quondam non æquanimiter acceperis : ferenda
tunc ex diflimilitudine ftudiorum etiam difcrepantia,
voluntatum, quandom°bisetfiamor nonfuccenfebat,
fuperftitio tamen aduerfabatur : nam licet pater non
odifletfilium,error tarnen oderat veritatem. Nunc longe
aliud eft. Ex quo Dei cultum profefTuses , pro me
pronunciafti. Si præteritas irarum caufas exfequeris,
imputa tibi qui Chriftiano filiam tuam dedifti. Si id non
eft, quid mihi irafeeris ? Quiaeam ouncinme rcligio-
netp augcre cupio, quam tu in te probate ccepifti ? Cur.
aliquidmihideputem , led tameifingrata a pud vos eflè
non debet, perquam vos voluit Deus eflè fejices. Ni-
quaefo ergomoleftum vobisfit qiiod referre aliquid Deo
cüpio, cui omnia repeniare non poflum. Pienieftis fo-
latijs iucundiflimis , pleni pignoribus cariflimis , plen<
benedidione diuiria; prater pieciiUarem mei cauflami
veftrum"negotium referre Deo gratiam iubet, debere
me ei arbitror, quod vobis tanta conceffit. Sed hac ha-
denus. Sufficienter-enim iam per nos,6 cariflima föror,
precatifumus. reliquaiuntagenda per filiam. Vtamiir
ergo (honefte enim pro reconciliando parentdm affedu1
cunda tentantur pvtamur iliorum more &exemplo,
quivltimo cauflarum loco aliqua nónunquamadcom-
mouendam iudicum mifericocdiain proferebant latm
ris fententiam difceptatoribus,autlamentantes macres,
autfordidatos fenes, aut plorantes paruulos ingerentesj
fcilicet vt qui fuperiora cauflse verbis iam exorauerunt,
pofteriora rebus ipfis.perorarent. Offerimus ergo &
nos vobis, 6 cariflimi parentes, pignus pariquidem illo-
rum, led famen gratiore fuffragio. OfFerimusénim pignus
non incognitum.feddomefticummon alienum, fed
proprium; necvtilli oratores, &fibi,§c iudicibijs txtra-
neum,led nobisfimul vobifque comihune, qu»vos.Vti-
que veftrifanguinis indoles non adincognitorum homi-
nam eoget diicdionem,fedad veftrotum reuocat carica-
temmec alicnos vobis aliena,fed veftros veftra commen-
dat:neque id orat yt eos ametis quos nunquam ante vidirogo,
in menondiligasquodes, qui in te quod eras ipfe ; ftis fed vt eos non oderitis, quos puto non diligere non
damnafti i Sed parcendumpaullulum verbiseft : quia • poteftis. Veftrunvideo.parentescariflimijnegotiumjVe-
etiam in bdnacauflà humilis elfe, in quantum res fiiiit,jftrareseft,vefteridavobisanjmus,veftra caritasdepreca-1
filij apud parentes debet oratio. Indulgete affedus ca- | tur:nc,quæfo>tanturn nobisirafeamini.vt nec vobis con-
riflimi ; liberioremméelîè paulluloin n ego tip fuo D e i, fulatis lupplicame vobis. 11
aftedusfacit. Siquæfuntvobis aliælucccnfendicauf-j ^ # || 1
fæ.peccaremepotuiflenonabnego. In lipe veto, quia commune pignus per nos fimulatque nobifenm &,pri-
ideofuccenfetis.quia Chriftum amare videor, ignofcite mam pænead vos vocem pro nbftri emittitoffenfa. In- ;
quod didutus fum. Peto quidem ve.njam, quia irafei- felix prorlus eius& miferanda conditio ,-quæ auos fuos
rnini;fed non poflum dicere malum eflè quod feci. Hxc ac parentum primum reatu coepit agnpfeere. Mifercmi-
igitur apud vos meo nomine , & quafi peculiari piece.- ni.quæfumus, innocentiæ eius, mifereidini nacéflîratis:
nuncruo dilediffimaac venerabiliflimaforor; quæ.nnhi cogitur quodammodp prp offenfa fiidrum iam fuppli-
D
EpißoU. 36 3
care, quæ adhuc nefeit quid fit offendere. Læfiis quondam
Niniuitarum peccatis Deus, vagicuiufantiumi, 8c
plprationé m6xllitus eft. nam licet tocunïlegàmusluxiflè
populum,præcipUàm tamen mifericordiâm meruit fors
& ihnocentia paruulorum , dicentead Ipnam p e o ,( i
valde côhtriftatus es fuper cucurbitam : & paulo poft:
’ Ego non par cam fuper Niniue ciuitatem magnam , in qua tno-
rantur plus quam centum viginti nullia qui non coghouerunt Jini-
jlram fuamaut dexter am. declaratis fcilicet propter fin-
ceritarem innocentium, fe etiam culpis nocentium pe-
percifle. SedquidegodcDeimifericordiâloquor:qui ,
non tantum poftuiatatribuit, fed interdum etiam non j
fperata largitur, tan to que, fi dici licet, maioreft homi- 1
riibus humanitate & beneuoleritia, quanto poteftate ,
arque natural Paratum, vt ait Liuius, inter Romanos j
Sabinofque bellum , & quod difticilius fedari poteft, 1
! coeptum preces, quondam'& interuentus carorum pi-
gnorura fuftulerunt : cu|nque vna eorum gens effet na-
, turaterox^liaaoloreferuens. tantumtamcn vifio affe-
| dus mutui valuitjVt necRomanus memor efle belli, nec
J SabinOs poflet iniuriæ : & illi paulo ante feri ac femibar-
jbariicognati fanguinis cupidi,fui prbdigi, ampledi fe
murub inciperenc,quia pignus mutuum iam habere cce-
piflenr, fieretq; vnus vterque populus, quia vnius vtriul-.,
que elïèt affedus. Nos non in acie ftatnus,non arma fu-
1 mimus,non vim inferimus,nec propullare tencamus;im-
pium foré arbitrantes, fi vel in hoc filij parentibus ob-
uient,ne punianturiniufti. Cur,rogOiquodilliqu.on-
dam affedus, pro fuis obtinuerunt, noftri non qucanc
impetrrire pro nobisîàn ideoiofeliciflimi paene omnium,
• f:ideo minus meremur veniam,quia répugnare nefeimus î
quod vulcis nos pati,patimur : fi irafeimini, deprecamur;
fi pühiendos creditis,adquiefcimus. Quid rogo vltio-
ni poft ifta fupeteft i Certe etiam fi iuftas fuccenfcendi
cauffes parentes habeant,nihil contingeré eis felicius, ni-
4îiPo|>tatius poteft, quàm vt fie eis pro reatu filij fadsfa-
ciant,ne neceflè habeant, vindicate. Quid autem eft
in quo màgis poflimiis vobis nos fatisfacere ? filij veftri
fumus^qui vo s rogamus,neptis per quam rogamus, par-
ciceiindulgete illi : edfum parentes cariflimi pro fe ro-
ganr,ob quorum foledsnomina etiam extraneis nil negate.
Longum eft de inriumeris pietatis atquè humani-
tatis excmplisdicere,& præpofterum vtde maioribusad
minora veniamus. Sed tamen id quod didurüs fum,
fpecie quidé minus eft, fed tamen re minusmmeft. Per-
rorans quondam pro periculo exiftimationisatqueinco-
lumita’ds fu s in Rpaiâno fofbSeruiüs Galbai cum ob
difficultatem negodi, & injiidiam, fàd i fui ,parüm non
. modo in caufla.fed etiam ini eloquentia fpei ponerer,arte
vfuselt ; vt iudicum animos quosinfledere precum aib-
bitione non poterat, verurn tentaret affcdu.Itaquecon-
fumptisiam admodum cund's oratoriæarris ingeniique
■ TubfidiiSjCum parumfe promouiflè int;ellexiflèr,paruu-
lumqüem fecum habebat, Galli, vtillis temporibus vi-
debatur,clariflimi,& niipe'r raorcui viri filium, 8c paruas
an'tè fubfellia audicoriim indoles luas in cbnfeflu iudicum
confpeduqiie produxit :' quas cum làtùris fenten-
tiam dilceptatoiibus orâtione flebili cdfemendaret, fra-
I &æ affedu ortmium mentes&inclinatæ funt.Quid plu-
ra ? fadum eft,vt inflexis cundorum fenfibus,daret mi-
fericordia humanitati,quidquid ambitioni veritas dene-
garat. O affedus humani quanti eftis ! quantum,val^
tis I qui etiam in iiidicio ius haberé potuiftis ! Difcite , 0
parentes cariflimi,venia veftri didurh fit, difcite vèl hoc
faltem exemplb fcangi atque mpllifi. Gerte etiam illic
1 mifericordia valuitjvbi locum eflè miferfcbrdiæ non li-
cebat : laturi fentenriani iudices,qui nihil fe nifi ex ve-
ritads officio pronunciaturoseflemrauerant,exeludere
tamen mifericordiâm neepoft facramentà potuerunt : in
tantum humanitate mod , vt dura alièno negotio con-
fulunt,fuum pæne obliuifçere.ntur.Nihil vQSdurum, ni-
'Â [ hil infolens deprecamur ; veftns vos prsftaje pro vobis,
quod prælliterunt illi extraneis contra fe , cette nec cauf1
fa illic iu ftior .necperfoflacarior, nec audiendahuma-
) ' B i k im ^ 7.JaFr.Tom.{jars*
nior;,necoratorgratiorfiiit. Ulicagebatur pro crimine i
hie pro affedu : illic pro extraneis 5 hie pro filiis ; illic a-
pud iuratos iudices,hic apud iniuratos parentes : illic per
osacorem, qui circumfcribere nitebacur.-hicper neptem,
quae quo vos ipfa infandæ fuæfimplicitateplus moueat,
adhuc rogare no nouit.Quid eft quod cau'flæ défit? quod
nouuminquirendum eft inaudicumque fuff:agium?num
extraneorum apud vos precibus vtendum eft i Semper in
amore cautela eft. nemo enim melius diligit /quam qui
maxime vèretur offendere-. ' Vnde 'ego nunc vchiam pe-
to,nonquiaoffendiflcmenouerim,fedvt locum offen-
fx penicus non relinquam; nec conifeientia culpa-, fed
rationed officio caritads: vtmaioiem apud te affedus
gratiam obfecratio merearur innoxij, 8c arnori ptoficiat
fupplicatio reatu care ns : habeafque plus in filij nu de-
precadone quod diligas, fi non habes quod remitcas.
Quamquam réméré rottafle nobis de inrïocentia blan-
diainur,quid tu de nobis fentiasjnefeièntes : tui enim nobis
fen fus magis quàm noftræ opinionis ratio habenda
eft. Supereft ergo, vt fi quid aliud &quidquid illud com-
miflum d nobis eft,tu qui id offenfa dignum putas, venia
quoque non mdignum arbitreris.-pulchre tibiipfein tuorum
reatu fatisfacies. nihil de vluonfe perdit nlio igno-
feens pater: quiafcelicius multoeft& laudabilius fuisa-
liqiiem edam immerito ignofeere, quam in fuos edarti
raerito vindicare. Vale.
Item alia.
. C A T T V R A l S O R O R X
I Saluianus.
Tfidocente Paulo Apoftolo quid conueniat nos or are y
«e/fiiWMiiqùo fit vt interdum quid velle aut gaudere
■ oporteatnefeiamus : tamen ego pro commum humani
' generis affed u, quo omnes admodum homines,pie ma-
gis quam fapienter,eos qui nobis curae funt,cupirnus qua
diutiflime eflè nobifeum: gaudeo quod poft grauem diu-
turnumquè morbum fpem edam præfentis vitæ indeptà
es,quæfuturæ femper habuifti. Benedidus îtaque Do-
minus Deus nofter, qui femper fpiritustui cuftos, hunc
prædpuèeuamcarnisfuit,&in te manens^teque eufto-
• diens,manùm fuam ex interioribus tuis, vfq; ad exteriorä
porrexit:necfolum fàndalandorum,fed etiam veftibu-
la rempli fui, 8c circumfepta feruauit, protedionemqqe
fuam latius fundens fecit falutem an mætuævfque ad
fàlutem corporis peruenire. Quamuis ego ne hanequi-
demtibi,quam pcrculifti,terreftri$vafculi infirmitatem
obfuifïè exiftimem,cuius fortitudöj vt feis ^menti femper
inimica eft,vc te iure nùnctantôfortiorem fpiticu putem,
quanto imbecilüor carne eflè Coepifth Caroenim, inquit Gai
Apofïôlüs,concupifcit aduerfus (piritum, Jpintusaduerfus car-
nem : bac enim inuicetnfibt aduerfantur,vt non qua vultis, ilia faciat
is. Ergo fi répugnante corpore quæ volumus facere
nonpoflumuSjinfirmanda caro eft vt optara faciamus.
■%t verum eft : imbecillita^enim catnismends vigorem
exacuit,& affedisartubus vires corporü in vii tûtes crans-
feruntur ani morum, vt mihi genus quoddam faniratis eflè
videacur,hominemiritetdum non eflèlanüm. Nulla e-
nimadmodurtî tum fpirituieum corpore,id eft,nullà di-
uinæ indöli Cüm terrenô hofte ludario eft : non turpibus
; flàmmismedullææftuant,non male lanam meritem la-
j tentiaincentiuafuccendimt.nonyagi fehfüs pér varia ob-
I ledàmcnra lafciuiuntjfed fola exultât anima læta corpore
î.affedo,quafi aduerfariofubiugato. Gaude crgo,aiu’mna
, Chrifti,femper quidem fimplicis 8c quietæ, fed nuncma-
gis defæcatæ tuæ mentis 8c liberæ oftium aperi,& adtra-
he,vt legisjfpiritum fàndum.Nunquam,vt puto, habita-
toreDeodignioréxftidfti} quanco imbecilior-corporë,
tanto purior fenfui vincédbus carnem tuam morbiSjmen-
te vieilli. FeliXjfihanc femper corporis mortem in vitam
fpiiitus conferuatis, extindisin te forfican cundis hu-
H h 2 . ' mana