
H
Remigij Epißcpi Rhtmenfis,
EPISTOLA B. PAVLI
À P O S T Ö L I A D
' . 'M a n ‘ b % \ '
C 'A P V T h
K Ö-
I fEphef.fi/
Paulus cbmmendatofuo munere Euangelico v ôb magnum
prædicandi Euangehj zelum,optabat Romanos
in ui fe re , bftendcns Ethnicos qüi ex cfeaturis
DeUmcPgiiofeentes, , illius cultqlu à ïè abfeCeiMit,
. colëndqçreacuraramimagineSjiBerito àp eo deferrös:
Sc inpcenaniillius in&bominanda, quxhicre“
• • cenftmturjhicidi-ße fcelcra-.
H l tyojlptus\¥fe-
^ûgrega/Us inEuangelittm quodahte promifi--
ratperPropheiasfuosin Scripturis fanäis t Fb
lltofuófqitifaélnsefl ei èxfemineDauid fectindäni
carnemfiquipradeßinatuseß film Det
tefecufiiimJpiritilm fanäificatiom dx refurreftione mortuprum
\ï^ù^h^i^Mmàofi4:^f.erqueâ.accepmusgrati4tnx:&-4 -
poßolatum adobedtenduqt-fideiin opinibusgentibuspro nominee-
tus$ ln quibtaefiis&vosvocattlefuGbnßi-.fiomnibiu quifunt
RomaJUèrtis Det vdcatisfanäis.Gratia vobis&paxaDéo-Patre
tipßrd I & Domino IefttGhrißoffPrimum quidem gratias ago
Deo meo per lefum Cbrißumproommbus vobis : q u ia fidss yeflrd
dnfttiflcidtur in pniuérfo mundo. : $ Tefiis enim mibieïiDeus,cui
! B e i v è n ï e n videre vi>s,ytaliquid imper?
' tiarvobisgratUßirttualisadconfirm/tndosvos : j ideft,firnul cö-
! ßUrim yobüiper eamquainuicem eä,fidem veßram atqueniea.
Hg No/o mitcmvos ignorarefratres : quiafapeprçpoftù venire-ad
Ifotf&probibitùsfumvfqueadhucJ.vtaliqueft/jrufiMtihabeam
! &in vobis, ficut & in uteris gcntibus. fi Gratis ac Barb arts, fa-
j pïe>itibns &infiptentibusdebitorfiimfiïta (quod m me) promptü
\eH&yobis3quiRomd^fiiseuangelizJarefiNdnenimerubefcoEu-
I angelium.Virtus entra Bei efliftfàlutemomnicredenti, ludào pri-
1 rnurn,^ Gracoffiüflïtta enim Deiin eo reufiatur ex fide in fide:
ficufßriptiimßßlußusautemexfide vmitfi Reuelatur enimira
! Beide cülofupeï o'mnemiinpiettitem & iniufittiant bomifium eo-
riini,quivsrïtatcm Déwiumftitia detinent: -f quia quo A notion
[ esi Da,manifi(lÏMi rit ïn ïïïis.Dcusenmïliis nianifefiauit.fi Inv.i-
fioHia enïni iffinsd cfédtura niuridf per en qimfactafuiujmrile-
âacdfifiicïünturfiempitèrna quoque eins virtue & dm mit as : ita
vifmmçxfufàbïles;* fi Qß}a'ÊÊcoghouiffent Deum,nonficut
. Deumglorißcauemtit,autgratinsegerurit:fed.euanUeruntinco-
1 gitatipmbus fws& dbfcufaptm eft infipïens cor muni: f dfeen-
ftpenfinfie^ftpfinm, finit i f act i fun t. fi'Etrnutauéruntgló-
I ridm iricpnuptifÛisDft, mfimUkudmeiniïnagifiis corrufifibilis
! hominis, & voMritrn f<& quadrupeduni,&ferpentium. f Pro-
j ptéfqudd tfadidit illosDeia in defideriàcordiseprum/tnimmuh-
dittaptè vtçontùméîÿsqfficiant corporafuainfemetipfis Æ qui
coûimutduefuuevmtatemDmnjbr$dactum :. &coiüerunt,&
fermerunt Cnatura ffiius quàjn Grealori , ;qüieH benediäusin
f&çüui, 'ârnen.f Propierea tradi'ditiiïds Beds in pafiioncsigiionii-
tiïdjüaftëféidründeotàm iminuiàuerÏÏntnatiif^ïemvfum>ineüm
vfum qtueficontrdnafardm. fsimtlim aùtem & mafculi,reli-
-tio natitrulivfu fmwucxarferttHt à ; defiderijs fuis tu intticem,
mdfiuliin mafeubs turpitudi^pm opérantes^ & mercedem,quant
T Etficutnonproba-
ueruntîkumbaberein notitia : trddidit ïllos Denrin reprobum
ftflfiimjtfaciant ea qua nóncomémunt, f tépteibsbmniinïqui-
tatejm'altttafornicaridtie^uaritidne^uitta, plenos inuidta,bö?
îmciilio^oiitentionc.dolo^naügnitatefufur rones, detractor esi
D'eooâibïlesfontttméliofosfuperbo'sjelatôsftnuentommalorUm,
■paretUibnsnon()fiedientes,Yidfipienresancompofitosßmaffertio-.
ne^bfquefdderefinemifericoraia. f ouicumtifiitkm Dei co? '.
gnouifient,mninteüexerMtyqüomamquptàlïaagunt,di-
/ gnifunt morte: rtrnônfolumquteafaciunt, '
biYfidrtiämquuotßhtiünifit- ;
■cientibus.
I N N O M I N E D O -
m i n i M O S T R I I E S V C H R I S T I
I N C I P I T S 'V PB ft. Ë P I S T O L IS
B. Pauli Apoftoli.
C h a u regioneGratcoturftjferipfitApo-
ftolusPaulusRomanishacÊpiftblam, quos
non ipiè jtion Petrus, no quilibet duodecim
Apoftolonimprimuin ififtruxit,fedquidam
Tud^oirnm creaeütium,quiab Hicroiplyrnis
Romäm yenien ces,vbi Prin ceps orbisïefidebat, cui erac
ipfiTubie6fei:fidetn i quam apud Hierofolyinamdidicerat
Romanisëuan^elizaucrunt. Cauiaautemrcribendi hSc
èpiftolam h^cprobaturextitiire.Ortacftcpntencio inter
lTud«oscredentcs,&gentilesetiamadfidemconuerfos.
iüd*ifiquidem credëntés propter'landlos Patres,- aqui-
bus originem ducebat,& propter legem,quara (oliinter
cbfeasgentesacceperant,derpicieban.tgcntile.sadfidc
vepientcSjVtpote idblolatriaeiluperftitionihadtentis de-
iditpsïdicentesproptcróblei'uaciamlègisjcuireruierant,
mciHiifTe accipere le gratianvChrifti, fide in qiie Euan ge-
ni hilorninus Iudieisi
i mptoperan tes cis m ortemfi li) Dei u fi mulqueprotefta-
bantiir fe id'olis yénera.tion.es minimè exhibuiife, fi legis
phecêpta,aut Prophetaium óracula'Habuiffqht.' Önmimnesillorufti
coatemiones deiti-uens , quié.in.piólogo
I huiusEpiftolaï narrantur, & quafi bonus conciöaator, .
ëxtenta manu illps allóquens, öimnès'ad vnam concpr-
diam adduxit.Öftendens nülliim eorum/fuismeritisefle
{aluatumjfed për gratiam Iefu Gbrifti, quia omnes & ^
dad & gentilëS fub peccato tenebaritur.EpïèTqL a .Gt» -
I cb vocabulojlatihèdicitur fiiperniilfit vel additai ficut e-,
I pigrammafiipèrfcripcio.EpitaphiünyfiiperCepulchrum.
Epijfiqnidem fo,pa!t luper: ftola verb.mifia., Epiftoke au-,
tem ift? ideirco^dieuntur fi^ermifl^jVel addit£e;eo:quQ.d
fupervetus tefta!mentum,>atiamEuangeli], vbiper-
feiSïi lalüs confifiic-, ab Äpoftolo'fimt mifi« credefitibus
adrelècandapralèntiaatquëorieritiaYitia c^.Äd-^t-fi ^uxsr -
[trau igrefrusfueritEuangeliÜTn,bieinueniätmedium fa--;
lutisVquarenüs vindidlam Euangelijpoflu effugère, red-
I di tusi 1 lipcr di gil am peen ite ntiämdSlo n di gni taris caü(a|-
I quodlupei-excellent-.fcd adcompletionem pófitamferi-
T ‘ptae funt-Eprftol^autem ifta nonilliim; órdinem tenet In
[fcorpöreEpifiQlaruin,quorcriptaefi:fédcauladignitatis
1 Romanotum, t^ui tun et é mporisv n iué rfisgeatiBus im-
I përabantjprim^tüm obtinuit. Hocautemtotumfadtura
jeftnonabApoftoló,redpo'tiusabillojquiomneseiuse-
I piftolasfub vnó corpore curauit colligerfcr Notandutn
autëin,quiaficut Möyfês leg;fslato>r populq Ifra^lïticöd
Pafiius Apo ftolus eredentibus i n G hriljtu mv&'a Phar^qT
lïelpiritdli erutisdecëm Epiftolas fcrtpfic. Nam tjuatuar
rëliquas addifejpuiqsmifit j-rduäs4yidßiicet TitnotKco:
1 vnam Tito,vnamPhilcmoni. Pauli.Prfa/ws,vcHierony-
;iTius dicitiaprimöL^olio^qupdlahdtsEcclefi^eontulit,
' i E&ulo videlicet Sergio Proconfiilej buem apüd Gy prü
ccmfiértit,ho c fi bin ome him pöfuit. Vt ficut Parthicus,
qui Pai-t ii ós iu peiaui t;, :>:& Ger mani'cus, qui German lam
vieit jquilibet DtixRoniahoiüm eft didbüstfic abep Pri n- ij
cipe,qiic,m priüs {upferaüitiappell^ruslit l>aulus.'Bcatus
A ugüftmus aici t, m 6 dipumincërprëtari RauAufn^id eft,
humilem!rVnde'ipïedicit: Egpfiinimnïnm Appftolorumo|
mnium. Dicitur&apotupaiila lecundum quóldam,id
eftia eeffatronc'pérrëcutfoiiis ,velèertèvtqüidam dieic,
biaomiuSincelfigi tu r Fui fle,&: p 1 ürimiinuen'i un türd ü o-.;
busnomirtibus voeati"fietif (3 zias,qui & Azariasin ve-
-teri teftaméto,in n0üoveÄMatch^üSjqui&: Leiii. Vndè
Paulus intuilefcebat,& confiindebat Xüdetos, vel etiam moré
randkórumcdmmutation,emmei‘üirbinominis,vtAbra-
Han)»BcIacbb,&Simon,'qui & Petrus vbcatus ëft a Deo»
Vtquipérrécutoivö;catusë'ftSaul9,idefl:,infernaIis,poft
prxdicatorelFedtusdicitürPaulus,idefiihuinilisChri{ti
difci-
«v,Cai
ncnli:à
boriuthtf,
fcjuitate'j
;,Metco-
Cafin.obfequium.
1
jpaf. Pfl^
ftca.
ï&k9?*',
ÏCaB/iö
rsi'q11'-
ptdÆ
fExpldm tio in Epiß.aß Kowi.Mdp; I .
^r^rfK.SegregatüSdiciturëledtüs ad Eüang<:liö De^br^-J
diciaridum,Vel;regi!egatns,ideÄiägregc ieparatus;d
ris yidelicetdifcipuUs non mente,fed corpore, qVia cor
vnünij&janima vnam habet cum eseteris. Segregatus eft
corpore ab'a!ijs,Spiritu [aüQqprxcipiente:Segregatepiht
Barnabani&VauUmt&deft'hiatus^eiKgecibus%p'püsorbis ■
p r £ C d i c a i o f , v c i b i g r a n a : S K ; u t h o m o e x r e n d i t b r a c h m ad f
oppr^qdurn^' ® oil;tamen4ddtcè:praïëiditur rëliquo corpore
fusj&iftevaDomiuoaudmit,iongè mittam taadgentes.:
Apoftqlor.um autëm genera fimtquatuo.u, primfira.eft,
<|iiód ncquëabhominifciüs fi^nequë pepbomine-m^d^a
Deo tantummddb,' de quorumnunïero fueiutMoyles^
£ (aias ,a 11 j q u e (ju a m p lu ri m i Prophëtarum | duodeciinoj
; ApoftöbjQuiaquamuisabhomineChfifto eiTenc mi (E,
tdnie:aiprebonioerat& veiusPèus^Moyfi ergo didtum.
eft: Mittam te ad Pbaraonem.Efa.iix quo.que.: Quem nfiitam,
^qméitènobK^^ifffi^hegOymittemèf&Doimnw^yadPi,
inquit,adpopulumiftum | rccimdumquodaDeoqui-
dem eft, fedper hominem : de quorum nuftiero extitit
Iofue, qui Dëo puxeipicnte, atque volenrc per May fem
miifi.iseR.Ali) quoq^ quamplupimi,quieledBone populi
vit^merici.sDeóvolenteelcdlifunt.Vp]untasenimpo^l
p til i, p 1 ^rumqyvol ifn tas De i e ft ;T e r.tiü , quo d ab.h ö m i n e
tanuimmodoeft,&non aDeo. Guniïfauore hominum
aliquis eligicur,non pro bona conn.eiRuion.e, neqj cauial
• religionisjlëd nobilitatis parétela, vclpretio fiibrogalurj
in facetdofis dignitatem. Dequortim numero yndedicit
B Ambror.OEpircopejnlfixeiicuïh Colidós dediiTes j;ho-
die Epifcopus non dies .Deiftomm numero etiamcrant
illRdequibusdieiturmlib.ILeg.qtiitëporibusIeiobpaiti
mplebantmanusfuas., & fiebantjacerdotes Idoforum. Deiftis
ergo talibusdi.citpominiispeivProphetam:/^?'^*«^-
non e x wep.rincipes c x n u r ü t ,& n o u f^Ho/ii-Quartum
quoquëgenus eft Apoftolonim,quod neque aDeo,neqj,.
tlfa'Paulus Appftplus deftinatuseft quidé g^Utibiis
ad;pr®diearioncini|edtamfen'nbh.ide0iepaiätuseftac?-
téris Apdftolïl nre të,& dé fi dëri o,''3c èa mreliqui Ap oftpK ’
:fihgulisitvfe^i'S:pr3edicairent,.vér-bigra'tia : AodreasAi-
chaiamjThpmaslndiam^Matthkus^Ethiópiam.Illc p-
mnibus gentibus & omnibus tegoïs pnEdicatpr exftitir.
tyaimpfeüicitiq/tiopëratp ÏWPemjnApfifidlatum circumb
'Jhni^v^atüs-eß^^bii»ttrgdnt^.J^^idyM&fi'%a6fi;a\i)&\
verb^dicere.t»qiuJPerrumcpnJ^ituiitmagifirrtim, voluit
Pauiüpr^cereoinnibusge'ntib.I»E«rf^e/;ir»M'DM.;Mar-
cusdiciv.JnitumBuangelifJeJaCbrißi'fikß^contra'Eüan^e-
lium Dei,fivbaüdis:patriseTOrpaflirmat. JQijaïe'fit iftadi-
uerfitasJqiiiajvt ÊUusiiit^ninia patrisfui fpnt,&Tuapa-
triSjideoqrvnum E u an gè 1 i u in 'c o m m u n i t e r polfident,id
èft^bonuninunciüm. Wamfic'uVynalubftanriaeftpkëfisJ
&'filij'vna potèflas,yn aDeitaSjica vnu inEuapgelmm eft
patris S c f i l i j . Q u i d ëftër'goEuagelium | boniitónucuihii
ytdiximus.Etquideftmeiiusnünbiumiquämbmnipö--
tenteniDeiim crinitateni habeiein perionis,vnicaTemih'
per ho mm em fit,fed i femetipfo tantum conftat.V t funt | fubftantia.Pitrem ingenitum,Fiiium genitum,Spiritum|
tzteh. ij. pfcudopropheta,& Pfeudoapoftoli»dicentes : Bacdicit ^ian^tbm procedenteipab vttoqj annnnciare. N'ariuitarc
I Dommusfum DominOs non mtfenteos. Sciendum autemin- | q.uoq; Chrifti fecundum diuinitat^rn ante feculajiccUh-
ter lips omnes,quordamtan te dignitatis efle,vt Apofto- | dum humaniiatem i n fine tempotu, miracula illius, pair
*• latus&-propheti?'h'onptefiibliitnetttuE.yt-feeitMoyfes, fioucm>rcTurreaionem,arc'ehfionemadc(Elos,aduentu
• fiiai,as4o^nfies fidd^ueBaptifiaideqbo dicitur: Eccenut-
| ||Angelqw mum antefaciem tuam,dc quibus fuerunt etiam le&orum,damnationem reprobprum ad iftapmniapnj-
I Apoftoh,quipianmaele6fcorum,d«ormentaLepioboj:u dicandafegregatuseft ftpofc.^Quo'dEuangehumantepro-
I fills a tidied rib us.pra’dixemii t j quoidam verb prophetic mtferatper Pro^betas fuos. Sicutpfomifit Deus Pater per j **1
' fionbrVtahtum infi®:»iios. A d R patakos^ Romanos Proph^tasfihumfiiuradTalutenigenerishumamihuiuifCl'
appellat hieApoft-quiexIud^is,getitibuiq;ciedbtes^in dumefieventurumjficpromifit& S.Euangehum^ota- verfixA
partibus Italiie habitabant.InteTpretaturautem Romani duwique,quiacum dixiflet^crPropfjctdsMa{im fubintulit
iublimes,,fiue tbiiances, quia filatempore, quo Apofto- finds: Prophetacnim nomen communeeft,& accipitur a-
■ 'lus ha'iicE'pi^^#mifit ^ cuni^^ntibusp^ncipabatQr, ;Jiq.u%ndopjo;itul0;Ham"fi^t;fii^ijnyeteti)e%^e|irj
idep4 ;firblimibtes er^ntbmnibn'spdpiilis, & intonabat j to Prppheta: bohi,qui Spiri’tu S.afflati,multa myfteria ^
pr«c?ptaptiblica,&;pnuata, eorumqi fama in omnium j bidiuihirii?
homiirumrcronabatpre. Denomine Apoftpiiiamiupe- j tp siH ^ iffiD o ?» ;«/«^ «^ !)^ » !««««^ ^ kiech.ija
jrius didbum eft.Sed qu^rendum eft cum Dominus dicat:. Efiu^tndictturj^r»/>te roqucs,we»i/rf««w,ipie^ ft c!au-.■ lf at- s'b«
..w j j | .r> i -i r._ Non ergo periftorumoraprQmifit,iedpotiuspetil^^1
Cafin.Ia^
flituros.
o M
toj.15.1j
Cnl. Apo-
ft oli! sfc
Ippcll^
lamnon dicovosferuosfiedamicos weoLQuare Apoftolfi ierj|
uum appellat,ad quod dicendum, 'dûo generaeiTe ierui-
tutis.Vmimvidelicet timoris,alterum arnoris. Eft qui de
femitusrimoris, qua timet feiuus domipum filum,timet
ab illö flagellari , fi per omnia voluntati eiuS non pbedi-
ueritiEt eit icruus amoris fiiiatiünirqtie qua-feruitbonus
'filius-patrijtimens eius oftenfiunî1 Quo fcil-genereierui-
tütis vocat fe Apoftolus iëthuIeiü Chrifti?De qua & ip|b:
^Dominus ait: C umfeceritis omnia quapraceptafunt vobis>diciie,
firuiinHtUefiuMté.fioCcik,n6fetfiiti\te tuupr^s.&poenæ
icruiH^feru'iii'edamoris&i filiationis,.'quo inftar filij
, rion.vuitoffeh.dere Qhriftum.v If. s V.. Hocnomen eft ab
Wattti.pY ^Angelo humanitatiïmpöfitum, dicente illo adMariatpT
■ MÉÉ Vocabis nomen eins Icfuttt. Iefus atitem latino eloquio fahlh-
■ tor,v«l fâlu6aristnciMprefetori'..GuîusÂoniimîi e.tyia.^^r ;
gianvexpofiens Angelas dixiv.Tpfe enimfdumfaäetpopulu
\Juum dpßccattseorutni SArtvero nome DeitatisilliuSxe^uh,
j risiyerbumPatris vocatut.G;brifthGhriftus'gt<ece:flatine.
ii dicitiir V-nótü$,hcbraicè'Meflia$. Si qui dé yndtus éit ipie
I poöoleovifibrli^fedoleo^nuifibiliiplefiitudin evideli-:
Pfal. #4.1 cet Spiriciis fimdti Dé quayndtione dicit Plalim V.nxii te
■Deus,Deus tutisbleolatitia. Ali jsiblim fuit adiëftq3ri'hpph.ör
msnjiacerdptibusvidelicetjRegibus &Próphetis | fed
2ói:-Icfu fadtühïCii' profjximïïiVoïhtusApofiolus.E&fioc&iogc?.
ncralis,dëq ua dicicur»«fwfiifunt yoeati: ipëci^ïs,;'<lë
i ä ^ p S q u ä ait in quodani locö idem Ap°ft* J^ “ ,w yocautt,
■Rob».8.jo'ä tußificautt: Secunduni quod vpcâtus.eftpaulus Apoft.id
I ft, mi iFu s ,Nó tan d um aute idcircó n om.é apöifola.tusab
Apoftolo in omnibus.epiftohs eifiî pofitu»y.ç msfôris honoris
& dignitaris eflènt eius epiftola: apud auditores.^er
V" MiidïbiVéhPàtrSdm.^Parsq.
lorttm,quosipiéin veritatemifit. YndefcbcitpérHière^v
|miaro% DtßonamÄnqmenkidommlfiaeh&domutlttda Te- '-iermSL
ftamefitum «^««Wyid eftjEuangelium. ÈtiteruiiicF^M;«,
iri^Xii t fa 1 qüb^ju e ^
legemMoyûiam hàbebat, exdiabâtdlcens : > Legemfi\xb-
audis,Euangelij,çonftitUcmihi.I«.5éri/)/«>,^yâMÔ^.^c^îw
^ .S u h tS c r |p .t f iræ ^ 0 f i :^ 'â ^ y r& )^ i^ ;Éh^lÂm1ib^j
rum‘îPlatonrs,fiueAriftotelfsl C^irminaPôê'tarumjHo^-
merijfiueVifgilijjaliorurncjiPoétarumgèntilium. ScririJ
ptursE vero|andta:.appellantur lex iScProphetÇjàcqj Piàl-
mi,quiàiahdtificant ob^^atbiesfupsrprbhlbédayitîâ,]
&comitiendandb vntute?>QuæScripturæ fiindtæ,- vel
q ü ' o d E t i a n g e l i i t i n d è f i l i p P 'a t r i s , , i d c :i t , d e C h r i l t p f t i n t ,
iquiaillfira
d ù m a d o p n o q e i U 4d e 4u i b u s l o a n n e s a i è f t : ?Q$èquqt- j0an . J
quottecéperunteunildçikefipptefiatemfiiioiDeifieri.SGA\^ds
eftprdprius natutàUfqvUomififisIefus Qhrifths:P&4up
ipfe.Patér b/ccff inquicnsjî/i/« ;;;e/ü chariiïimUs. Et de
quo Âpdftolusfubdit: QmjdfiüsMri,id èft,Deopacrifi-
limtxfeminn3auidfecudàpkfarnefi)Q\\\\ nus lefîisèx düàbüs
fubftantifsidiuinafcil; &mimàrt»iq vnitare peribnæfu»
fubfiftèrisivèf üs:êft Délis,'& velus hôiiio. Sëcündu qpbd
Deils eft^no e^faiftuSifed gènitUs ,'quia hon^eft crëa'tïita:
Secundüautemcarnem,iàdttiseil ëxfeminèDauid, qui
fuit detribii Iüda,decuiusprogenie defceûitbeatiiF. Virg
o Maria;7, ex cuiu|ièmineronnlira çftcaro Dominica.ip^
• p e r c S p i r i t i i s i a n d t i i n v t é r o v i r g i n à l i : V n d e c o n u é n i e n t c r
: dick Apoftolùs» qui fadliiseftDeÖ Patri filtus ex femme
Dauifiiceundùmhuniahitatem:^ipri«rfe)?j«4ftü«fî',iàëft
'■ ■ ■ fi-..;1 - Yiÿ.yy f ■’ prator-
MaitqAj HH