M R
R&MÏQÏj Eptßopi Rhefnerifis, [ .
î ncm v^ ti ôr»&eJeéli.Speâaculum,id éftîri*c.ulum/i-'
Tamcnprærampciuercntffritvâ nonptofei;anîds,ne^uea-!|ireirrifionivelpronnraeulo/jçî*/«TO«;?«Mndo,j4«^ew,vr
! iu lin me H s, i a fin mue ne (ci m iis, am ë ài us iufti ci ;T,i n i ufti cia ; dent demalis arq^cormenris quæ panmur pro YQbis.Spe-
decefhndû,nou
^niacDuramuiadiadicimn I9 j | | | É l | f i H l É | B j | | | | | M | c,,mat,bus
Ifai.66.‘i
nifeftabit.denudabic,Sc reuclabUrf/'fcöw<hM,fubaudippe-
ratt«c&>w#*w,qu?ead tenebias1 perpecuas ddcimc hómi-
nem. V tl abfconditaoperacenebrartiai dipitsquaj in Pc"
culco'fiunt abpnis & malis, 8c no (olum opera réaelabit,
(cdetiwpconfilia cor ilium manißfiabit^ o n ovum 8c maloru.
Cu.i ,ergp reuclabic liue mair teftäbir opera Sr cogicatiö-
nes iiuecoafiha,cordium ? Ssiundnm quodbeatus Au--
ouftinus drèirïfingulisele&is manifeftabit opera, & cbgitationeä
hominum eleóirörurnjnecerit qaodlbis'qiiiCque
aperia'cainiciSj&abicondaralienis.Similiccr credenqum
| | omniaOpera-,& confilia véproborum patere ad coptu-
meliam,-&yerccundiam illoium. Nam modo quamdiu
nanvidescor meum,& ;noovideocorruUm,nOxeft. Nó
enim feimus, raprtalescbrda rnorcalium. Lux autem per
quam manifeftabuntur ifta onmia,ipfe Deus, eft, qui eft
Ivécalux/yideamüsqdidïubiuugarApoftoluSjé^fMHrinquiens,
cum Dominus rnanifeftaueritomnia opera ab-
quod & beach'diei poceft.Eratenim locus ih ciuitatibus'
vbicxeicebanturioca regalia,& vbidecollabantut rei,&
plerimqv innocentes, Vt erant fandti martyres. Ad quécó-
fl débat om nis populus,ad vidóhduméa quæ ibi agéfeân"
■ cur. tiosßultipropter Cftri/iMWîïficucyospu ratis. Quiahoh
oontradieimus nSalainïèrentibus,&malum pro malo pÓ
red di m us "$-os. atitein prudentes itï Giirtßo, fieu tyobis vi d c t u r,
qiiia fie «töhdivnon
omittàtis,ôc magna vultisiêntirede CHriftojinfirmade-
neganres, Nôî infirmi quia noftras iniurias nqn yiftdîcam.
fcondirai&cordium cöfilia,iuxta quod dicit per Prophe-
camiEcceegflvrwifl ad hoc w operä &.cogitatiohes congregem
fingujorum.L4«Jerit vn'tcutquea Deo. N on omnium horiii-
numlaus ecit;(,ed vnicuique bona opera, & confilia feu
cógitationeshabend,quoniam cunclaudabituriuftus,au-|
diéns dDominOjEMge bone fertie,& fidelisintra ingaudium Dumm
tui,8c, Venite benedict i Patris ntei percipiteRegnüm vöbispa-
MMw.Vituperabicur quoq-, iniuftus,accipiens,rententia.
IKiictice eum inrenebtas,&,!r«JK(i/rdicii iw ignem Aternum.h
quamalediäionequiFuer'.nralieniexclufijfcerices regriäbuhccuröDeo.
Hackutemfiatres,id eflfnomina falforum
us;^w/orf«,qiu viribus propriis re fifte nd ump u tatis. Vos
«öiii/üdenobilicate generis gl or ia n tés.Nosig nob ilei,v c v os
pucatis; Hxc omnia per contrarium incelligi debent &
ironîcos proferenda , quoniàm quod'videtur denega-
rè,hpc affirmât,& quod affirmant,hoç denegare.
dicéret^nos prudentesvos ftulti,nosfôrtesiînfidè,qüi àd-:!
uérfe huiuimodi feftincniiis pto G hd ft^>iV o s infirmi
quiatalia,& fimiiianónaudetisfiiitinère.Nós-nóbiles de
generePatriarchariim defcendenteSiVpsigiiobilesddeft,
jfine hominis dignieatedégénéré gentilimn idolâcolen-
ciiî m.V/queih harte borat», id eft, vfque âd præféiis tem pus
ejânwwdongam famem,nuditatem,& pénuriam Paulus
|perrulit,quimuenis vocatus vfque ad fene^utem in hisj
perdiirauir. CoUphis etiam c$debanturiid eft,ppgnis
quibiis omnia généra tormentbrum defignat. Inftabiles
eranc qaiappellabanturde 16c,ö; in locum ,& fiigäbanrur
deciairàte in ciuicatëm.teboramuswanibusnoftrisi Lab o rat
Panluà fcænofaôloriam artem à prima horàyfcn ad quin- :
tâm,Ô£dqui n ta p ræd i cat i o n i i n fi fte b a t vfque dêcimam,:
quoniam nolebâtà Ço'Éinthiis aliquid accipere,neque ab
aliis auditoribus.vt libéré poflèteoftim vicia rédarguere
&corripere. Matédiciniurjded, b lafi) he m amur ab infide-
libus,quafi Magi malcfiçi, atqlie ïacrilegi 3 & benedicimus
prædicando illis Chrjftum.Blafphemamur qaafi feduôto-
res, & obfecramusi Subaudi,vtlibere audiant dqéirinam
Dominiquam illi detehântut,velut blajph,emiam,peti-
mufque vt deatnobislocum çredeudæ ratibnis, qua nia-^
|nifefte,probarnus non elîé,qüa!es blafphèmamüv.fdftiffa
muspertpfema, id,eft, defpe4iffimi& viliflimi hpminum.
Peripfema eft proprie Jimatura8c rafiira æris aut alicuius
rdetallijVel purgamentum pomi fiue quMquiliæ domus.
Now vtconfundambacfiribp, ideft,nó verecundativosfacia,
fed vtflmryieos cbarifsrmos'moneoyCÿiod agerein exemplum
Patris debeatis„vel indtco vobisqualia perferam,&vt vos
ifimilfe nondubitetis fuftinerëproGhriftp.N^de«»^ milita
Apbftqlqru /MWJjï^wi'rfKidd eft.tranftuli in tne ,&.Apollo pro-\
pter foi.videlieec ne yos ad inuidiam 8c détraÓli.önc pro-
uocaremjvr in nobis difeatis, Subaudi,humilitatem,we ƒ#ƒ>»■<*
quafcriptuefiy-Vntu aduerfiualterum infleturpro <drero.Gócaté-j
natioefthiviufiriodijVtinnobisdifcarishumilitarem^ipe
infletuijid eft,ne tuperbiac vnus aduerfixs alcerum pró a-
lio..: Supra quam fctiprum eft.id eftjficut iam fupra feri-1
pEum eft.Quöd non debetis agere,videlicet,ne ynus Dod
natifta infletur pro aliO,id eft,pro Donato a quo baptiza-J
!cüseft,aduerfusalterum Nouatianu,dicensle afan&io-
re homine& meiiöri baptifmate effe baptizaciim,& iterü
Nouatianus contra Donatum pro alio Nouato,videlicet
I quo eftbapnzatus,dicens,fan&iuseflè baptifmüm No-j
uati,quo baptifinateeftbaptizatüsdpfe,meliöre,,inquk,
baptifmateCum baptizatus quam tuyquia raelior eft No-
uatus Donato.^bewn» tedißernitiSubaudi | fidelem efle
ab infideli,do6kum ab iódöÖo.id eft,quitte fecit melioréj
illb cuidonauit, qui t|bi dónauit ,.vel quis te fecit me-
[liorem 6 Donatifla quam itt Nouatianus ,donando tibi
virtutesiqnas illc non habet,dedit tibi hoc donum Donatus
an Deus? vtique Deus donis fuis^ Sc gratia fua hoc
facit,dans vni,quod non habet a.lias.Quid autem babes do-
norum diuinorumj^wwiiwpWitcce^ijhfSubaudiaDeo. I am
faturatteßis fiibaudi,diuinis my(ftcriis diuites fafti eßis
inorrini verbo,& doélrina,& abundantiabonornmope-
mm^SinemobkregnatisCecax'idc pvaeraio,ironicoseft höcle-
gendum,&percontrarium^quianon erant-illi qui fedu-
cii fuerant a J ’ feudoapollolisviaturati diuinis rnyftetiis sf
neque diuites, neque regnabant feie illjs. t Hop autem
quod iequitur optatiuc,atque affirmatiueeft legendum.
ptfJ^ogorä/w^hy^G/jr^^cftjiudoärmafideiGhri-
ïf^iyfed non multos patres potpltis haheré.PàÈdagogi^^diçüntur
eo quod pédibus aganc,ideft,du6tenc, fiue dùcanrpue-
ros,idemfünc,&pediflèquiiPaterpuusgenetac,poftmô-
dum verb pædagogo comiuitciturad nutriendum,vt cum
multos polfic habere paedagogosno tarnen nifivnumPa-*
trem. Sic Paulus per ndcprædicationisgenüeraLChriftQ
Gorinthios , (ecLpoft difeeflum eius acceperunt multos.
pædàgogos,n5 fol um bonosifed etiam malos pfeudö: vi-
dclitót Apôftolos. Quapropter ipledicit.Licét multos
Magiftros Döbiores habeant,tarnen non poffimt habere
m ult ös Patres,vi d eli ce t .njfiällum qui pr imum eis federn
prædicaui t .Mißad vos Ttmotbeunt, qui efejîir/k iw Domino,
laterer eos perçu tir,& in laude iftius vitupérât illos, quafi
& aliter proférendum. Etvtinam regnaretû modö vt & nos [dicâtvosnonedisüdcïcsyquïvdsçommonefaciatviasmeas.ld
Vôè?yc«wr<^«4te»î«r.lllHn præfencUæculoregnant cüDeo, |eft,qui vos eômonéàt,&annuncierqùid agatur circa me,
qui ta 1 ia pper à agun t p rb quibus iamfecuri de præmio-ær jôcquod prædico, opere compleo y ce quomodo viuo, &
terme vitaï,&quod eu Deotegnaruri furit,'fiçut Apoftoli, ! qualitedn omni Ecclefiaprædicoiquoniam in omnibus
& (ânâti martyres.P«ro enim quo/l Deus nos ApàJlolQS me, jequaliterprædico.Tww^fMiw^ow veniurusjinfad vos fie inflati
Batnabam,Sbfthenem,& reliquos qui vobis prædiGauh I Paulum
mus,No«ty|«wo^f?ewdttrw»<jiwwwJorri^iw4tpj,idea,quan-’ &diçebantfupéibicdb,cognôfcit(èPatilusrufticanüelle
do mifit nos ad prædicândum vobis E.uaiigeHum morti noftri cóparatione,&:ideo nó venir adnöSjnec npbis curç
nos deftihaui c, quo n iam vcltraincreduliras"& ferocicas eftjqubniâhabemusnoftrosPhilôfophosipeecaroresiios
noSintérfedet. Ideo dixitnouiflimosjqaia pqft duode- députât elfe,ideoqj dédignatur ad nos venire, nec nobis
cimApoftolorumvocationem,& poft Domini Afcenfiör cur«eft,qu0niahabem9hoftrosApoftolos:faciatq> vult.
' _____ ; _______ :________ - ________ ;_____ Qua-
____■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ W B p B B W M I B W W W W B B W M . * 7i y. J
Quitpropfer iubiunxitApbftoi.us.rwrfW advdsjt Dominus fllorum^ri quo hmuero omti.c iudieiura & fcntcntia ro-
yoiiltritfydmddo non diiniriamv^plicrumivt-a.d v;6s vc-^ io™iur,iu«a(]UodDaiBiDasaicic;r»o«^»rm veilrium L -—
niani,qui^ maiuslucrum 'hicadqniro Deo^quam- .apud a'l i. _ .-.a...
yqs. Gum autem vefiero cognofcdm noit fennoriem ebrion.
Suhaudi,tantum ^<«i«J?4hfe<«f»j^rfi,irr«rr?M,ideft,cum.ve-
nero non.'confiderabo fermonemil^rUtn'porhjiaticum,'
qhorobdo fuperbiuhr-,fedvn;tutem,id eft,mericuim yitse j
8c tationem veiitatis qiiomodo eredant,yel quas virtures
m i ra eu 1 or u m po flint operari quiita inflantur;Now«B/w;*w
fermone pom pat icb aique pplito,rrgw«»i Dei|jd feftinbn eb^ 1
v-fi-ftit lenpbprafdicatibnis & Euangelij quod regnum xce*,
1 oriivn app1 latur,co quod luospblci uatoi cs ad regnum
Dei perducar^di«t'lr/«feboniopensc6fift| t, quia ,i u ece-
lo.non regnant verba,fed.fadta,yel in virtute miracblpru
6bhfifttr,quandoquod pftedjcatnr miraculis -confenna'-1
ideftiin»vindi€fca v it io r u tnve ft ro r u ,8c i n fe uecicate colic-
ptionis,ficut Moyfcs inA«gyptum, quod fignificabatur
per v if gam, qu a m fe r e h at ../4 n vultis y ti rich ar it ate fiqe di-
1e^(bne,c^ 6'/>hu« ntanfuetuditiis sienimt |id eft,in letjtita-
teTOentis,& humilitate atq-, trariquillirate , Et eft fenfuis,
fi,yultisin
in animo;pacifie6i, & lenirate mentis^corrigi'te vos & e-J
mehdate agehtespceniteiitiatn. ; |
iLeiïf&.fc
i ^ Ç A P V T . V.
G6r.ihthiosreprehendit,quod ininceffu publicè yiuén-
tëmêoleraren^quem ablens traduSatanæ^onens vt
expurgat6‘vitiorumfermeht0,puriPàfchabelebtent, I
? nec vult:ebscr6mmifceriChriftiahispalamcriminofis;.l
B MwiwoiMrfiferiwfcryos/o^wîwrfo,c^ talttfornkktio,,quar\
lis nec ïnter0 entestita vt vxor'ern patris fut alïquù habéat.
f[Etvdsihfidti eftisi&nomagli luctim babu:fiif,vt toüatur de meautem
(ptritu tam ludtcaui vtprAfens,eum,qdifi^peratus eft,$ in
hominèDomïninofin lefu Chrifti,congregatu vobis & meojpmtu,
ctinrviriute pomïm noÛn ïefu, t trader e buhifmodi fat.-m a in iri-
■ ritum carnUyVtjpmtusfaluusfit tndte Domtmnojlrîlefu Cbn-
M'f^Hion êftbonaglorMttff vefa*;}&J$efatk<pm- ■modtcuw-.fer?
mentuin tdtain majftm çommpït?"f Expurgate vêtus fermen-
tumiVtfitU noua Unfpeffio eftüaz.ym-. Ètenïm Pafcba no-
finmimmolatus eftfhrifus.f ltaq3 epulemur,nonmfermetove-
terijequê injermhïo malïtia & nequttiÂfedin azfjmisfincertt a-
m&peritat'is. |§Smpfi vobis
niedrfis. ftJd a v'tiqùe forn'tcarijs hitius mundii,autauaris,aut « -
' ' » ^ ^ ^ ^ ^ ‘l^teâtibi^i^qmdebueratis de.boç mundo
exjjjfei'-1| ^nc^àutemfertpftmbkmnfomniifimîfijsqutfrater
idpùsfemtr^ütniale^
dicus.aut ebrio/iiSiautrapaxxuffteiu/htodinec cMJuMere^Quid
enim mïhtde ijs.tjujforis funt,iudtcarel Nonne de faqui intusfunt,
yps iudtcqtis N*îiw Àuferte
rttalumex vobis ipfis.
B Vditur inter vos talis fornicatio qualis nec inter gentës.ià
eftjinter Paganos; Ifw vtvxorempatris quis babeat^po-
tefliumflitbit omneverbum. Àbhis tribus pérfetiis Iam rudf-
carum habëbat ApoRoluSytraderebutufmodi hommétr-fet--
rrf«tf,ideft;diaboIoiw/«rrrii«>« carnù,Güe in afflidtionem,
vc vexaretufidiabolb in corporejgraui ægritudine’ : ta-
metynéqtraphrencticumilieredderct,prj^;h««,idaeftj a-
pitpâdiltfiSifakafltmdiemtticf. Dicit’ béarus Abguftinus,
quia pbteftas
:f.es-'&' p.oen i t en tiani n oie h c es.agcr ey p o uc t tràd erc dic-bb-
lq ad yé^ândum iil corporéyfieut iftum néc non Hermo-
genutn,& Philétum,de quibns ipfé dicit^âbr tradtdi, in-
(q\üen$fatana,yfdifcantnonblafpbemare,eijdébat enim illü
tafem ab Eccleflaôcâb Omnium focïetatc,&:ficdiabolus
perimperium 8c peimiflîpneru illi us ninVium graui infirauferré.
uercam videlicet fuam.ErTor inflatieJiisM.çfc, in fupeiblâ
eleuâti fùperbitiSjd^ non magis luétum babuiftkjpro hoefee-
lerè.Sicut Samuel lugebat fuper Saul* Et eft fenfus.i Çuni
debuifletis'lngere’peccàtpm diras &: à veftro corfortio
huiufmodi fepararejmagis m fuperbiam eleuati, quâ in-
tuituilltus fcelcfti,putatis vos magni rnerici efle & feti^t|-
Qtesi\\otfpzréc.Egoautemabfenscorpûre,prAfens veroJpiri-
r«,fubaudi,fanélo qui replet èn^nia.y t Bî Ambrof. diçit:.
Tanta gràciaerâtconGcflaPaiïlb,,'ytybicuhquç effet, per
Spiritum ïanétum cognofeeiet., quid alibi gerer^U^ab
his,quib.euangclizauerat. lamiudtcaUt eum qutfle operjttus
«gptprieyJiMillUpa'^iuy^çip patrisaeçe^it, , iam iuditaui
quàfi præfen> fim eorporè Jw nomme Dotnini nofirilefà0 r^
fliyià ëft,vicé diras,euius legatione ipngor.Congregatisvebti
\& meofpïrtttt, ideftiSpiritu fanbto, cum virtute Domini lefu,
ideft,cum féntenria DominiIefuiqùæin me eft.Eece très
përfong,Spjfltus fandus vidélicéhDominus Ifelus,atque
Sed piiflimus prædicator in animâm non dabal
potéftatè m ,y t ill u m amentëm reddcrèr Vc] v texcingUe-
Non çdbona glotiatio'veftfa'o Go"ri n t hi i, qui gl ooami-
ni in peccatô illi us, pii ran res voscomparatiohe eius me-1
liorese ffe.Nefcitis qmâmodicumfiymentum tvtdm-tnajfam cor-
r«w/pk.Fermentum fiieduôbus modis^îoflumus intelli-
gerc.Piauam videlicet dotirintfm^& peccàtorëni homi-
nem,ficuémodicümiermentum emnem ipaifera farinas
:con(perfam coiTumpiC j&ad fiuuTi açrorem rrahir,ira ma-,
la doârinàjvçl ytiUs homo peecaror totâm congregaWp-l
•nemj&Ecclefiam iolet corrumpére lùo maloexèmplô,&
o mn es qui. p o flu n t e u m corripere,& non corripiunt vti-j
qûëfîrmies ei efficiu n tur’in poeha. ;Si ué é n i m pta u a • d o* J
,étrin àfe u hüàlus ; & ihdifçiplinârus.peCcàcor qlîi hô yult'l
fe emendareab Eéclefîadeberéxpelii^cf^j/? vobkinEpiJfo“ \
[Unecommfceanmifotottcarijsidd eft,n,e fimdeslll'iseflieia- t
■ mini,yel no'hteintéreffe eorum foeietan.MtferaceisApô-1
hibolhsparuam Epiftqlhm,necommifcerentu fornicariis /
talibus,quâlis eràtiJléjqiii vxoretn Parris habebar. -Sedi
COrinthifm'ale intellêxeruhthôç.putanres q.uodde infi- [
'delibusgentilibus,dicetet,non defidelibusyideoqjrepvn' I
te ira corrigic eos,inqiiiens.N(?/i Vtiquejbrw;c/:m> /;«/«! tnun-1
sdi,idefi,nbndixijVélfcripfidéfotnicanishuiush\uridï,
Pagarrisvidelicetjfeddeilli^quiiünr inter vos. lÀlioqtitn !
debueratjs de hoc mundo exrfle, id:eft,fîTàganis kçru.m milce- l
remini àdPaganifmum tranfeundo^clius vobiscflètpér
mortem çorporis ab hac yitatrànlire, quarn-illis mjfeeriv
Velaliter ali6quin,id eftjfi intalibus pèecatis permariere
vùlci^meliusvobismori&exitedcorpore,; Çothmifcé-1
tur fornicario quis aut formeandoyaut etiam dliin ahquO
fainularù cibi,&potus,Véicolïoquiifauendb,yelnon in-
crepando.Idjcirco aùt mcliUs eft ab.hàç vira exire quam
in peccatis manere, quia quanto amplius viuicf' illis, ran-
to a m plius maiorem poenam fibi acçurnulàc. Siquisfiater
nominaturf\d ëft,fldelisdicitur eflè,& eft fornicator ,çutne-
iiifmodijtd eft,fffwj talïnécfibutnfimere. Quid enim mibide fis
quiforisfuntjudicareïided,quidpctfmct ad meiudicare de
his,qui forisfu n r,d épaga nis videll cét quiextràEcclefiam
font.NonnedeÿsquiintusfuntinEcclefea vbsiu4icdtiif3f fide
dilcerniciSjid cft.vospoteftisïatis ddeernere éum ,quibiis
debearis Corntpifeeri exhis qûiin Ecclefia Capr. Nam eos
quiforis jfew/iid cft,Pagancÿ & infidelési peusmdkabit,cipo-
niâm qu i ft ôn credit^jam.iudicàtiis cl\,aiifef te malum a vobisy
id effyillum qui niàlùm opüs fécita veftra lôeietate
cxpfellite,neeius'miferiaalij vitientur. Vel
quicquid mali in vobis eft aufer- -
• te d vobis. .
G A P V T