Medici
impcriti.
c
Aduerfa,
boms non
sut mala.
Imbecil-
litatis li-
berorum
Parentes
funtcau*
fa.
Leges He
brsoru &
l.aceda:-
monioru
de Mon*
ftris.
fttlicioriqùand^iùul etiam iuftioreuafit» NequeVcrèJ TXîEOPHRASTVs.j^AnVerononiniqùum'èft, aliitm
muleis id vtuuenitquando minime oportuitprçterxiatu- quidem,.vt prim um natus eft , vitæpriuarîàtïuin ruiTus
ràmvteuenirëntpkirima, dare t fedpulchritUdinislùæl haciplaad vkimâm vfquelèneélutemFrui?^
munus,namrx,quam£)eusipfeconftituit,vtnetotatur-| AXithe v s . Vitam humànamDeus, ynlïtatisnoftræ
bata tandem euerrcretur -, faluumatque integrum relin-j habita rationc , 8c vt b reuior*ifk,contrahit,& vt fi t dïu-
qun Aururfiis hæc vt euenirent, oportuitconcedi,vt ei| turnior,£roducit.Etenim Anima, fi citiüs recedat, mate-
quod pulchrum eft,eo quod deforme eft oppoficoquan- riam cuiformam dedic,eo ip fo orn au it:i p la vë roei tra de -
toperc excellit pulchritudo , vnde eflèt fuusnaturæ dc-j trimentümfuumdiIccÄic, quàhdôgeheratiohis expert
cor , cognofceremus. Perfeéfciorenim penes eos eft, 8c mctum luGrataèft,& opp.pfito fibicorpore mOrtàli, quâ-
plenior boni cognitio, qui malorum ali quid experti Tun t. topræftetimmortalemeflc,pleniusatqüemëliuscognô;
Ac quod gratiûimum eft , nonvna eademque efthuius uitrdeniq; etiam immortalitatis rationëm inortali cbrpo-
medicinæratio. Hæcenimprauidentiæ medicina, ora- ri inlcuit,atq; homines réliquos edocùk,ne ômma natù-
niaquidemcurat*non autemvnumidernq;medicamcn- rsecredant.Neque.n.hæcdominiumvitçhâbet:alioquin
tum omnibusaffert, fed ad alios morbos pharmaca alia earn certis legibus extenderët k ac tempus eius terminis
.profertt quando cum morbifint multi & v a r ij, ars quo- fuisdefiniret,atque adeo illahtipfam fuppeditàrfct : nee
queipfa multiplex fit neceflèeft. Hic quidë eb ipfoquod vtrum melius deteriufve eflëc,magnopeiè laborarétPro-
nilvidet malis etiam amoribus prohibitus atque exclu-! uideri tiæ véro,non natürimunus hoc eft. Vnde etiamfëà
Fus elhille etiam hocalpernatusreniedium , aliquoalioj fecundum noftrâcommodà, diüerfoshofçevitænollræ
acutilïimis oculis prsedico longè vèhemétius ad libidines terminos figit ; eofque vtrcïum omnium inodtratori vi-
fèrl‘üt,âéproptereaâlio quoq;remedio opus habet» V n-j fum erit ,! hué illbeque transfert. Sin aliquis ad vtli'rtianÜ
ä e Sc intierdum flamma aut ferro coercetur. Alijs ad tem- feneólutem peruçniat,eè rnaiorum quidem fcertaminum
peràntiam pecuniaruminopialufficiénsremedium, alijs, perieulum erinlèd fi quæ propoîita funt didieërit acfècc-
ali.ud falubrefuk.Ncque idem pharmacum omnibus ad- rit omnia ömnemqiie etiàm lapicntiàm, ét fcientiam, 8c
bibitum. Suntque etiam cuiufque morbiremediamul- arfemin vfihnhumànævkæintrodüxerk: hicpbftqüatïü
rta&varia.Quadecauikarsquoqneiplaeft&habeturil-: nönmodofibiipïi , vèiümetiàm vnluérfisterraefuhim'ö
luftrior. Verum qui medic* facukatishuius eft ignarus,j ornamento fuillèt,è viuis ex’celîiilet.hîeqjeniïn ótiorfüit
js ,fiquodamea ubinecvilum neeexploratum mediea- i ijfdem terminis atque fpàcijs definitumVitætempusonr
mentumvidée i, medxcumiplum conuicijs ftatim peut. I nibus dati:quahdo liocdato 5 eoresdelaberentur,vtho-
Solent enim quifinCjatione & dobtrina medicam ârtem mines mult'ó miriüs pudicè vitam agefent, ab coritinVri-
aggrediuntur, cum vnum quoddam medicamentum co-: tiani vfque in æratem vltimam differrefit : quiq-, du m fló-
gnorintjilludiplumomhib.*grèaffebtisfemperadhibe- rerent«täte,rebusalienisfrui confueüiiTent, iam lènes!
fe,tittlla ttatUrflejtemperamentidoci, stads,morbi habita fa&i,vix dum iuftitiam feruarent. Àc'fi iam impudicitiâm
rati one.quarmn rerumeum, qui peritus fit artis medics,1 atque auantiam âdeo faciièpérfequùritur,’càm iïfefciunri
nihil omnino prsteriflet. Exiftimäduid eft auté omnino, an vfque ad fëheólam vltimam fefe pbrüentüxbs certè fci-
necpauperiem,neç morbü,necquscumq;alia, quæ vul-J rcnt.fabluros pûtes ? Et ne quis lifeerorüm fiibrum gratià
go videntur & dicuntur mala,ijs qui boni lunt, eile mâla: pecûnijs coaceruandis nimiii m ft uderet, ïc potius cogi-
quando ipfi neqj diuitijs,neq-, corporis robori atque for-, taretincercùm efle,aiipriiïs in téibat, qüam hsreditafetó
mæcomparandismultumftudent. Malisaurcmhæcexi-jadirepolliïitzhæcquôquediuinitusintroduiftaléxeft, vt
ftimantur mala,quæ etia bonis poruerin t boni plus affer-, ante tempus è viuis excedantaliqaî:âc mrfiis , fi tempüs
re*Omnis.n.naturæ vitiofitas volupr.ate haud feeus atquej & reS ferant, vltrà rerminum optimus’quifq-, viuat. Solet
oleoflammaexufcitatur:do)ore verô ceumandragdrà to—| enimProuidentiànonfolum benère's côftiruere, Vêrùm
pitur.Neque.nun corporibus modo* verum etiàm in arti-j etiam opumè,quæ coriftitùta fut rant, qilocùnquë]5areft
mis,contrariacôtrarijsadhibitajremedio (blent elle.Ne-j trànsferre. Terminumeriinàfuo îbtô fixiîm tnanere, vi-
qûeetiàmftttura malitia, priulquaminapertûerumpat,; detureffenecelficatis,honPrburdêtis. Ifitèfdum autem,,
(ehîfrcraiiqqomorborepnmitui:quandoprôuidentiamj vtfixum teiTOiniimtranfiliantàliqüi, permittit,nèmp'e
no ôportuit eiufmodi efle,vtinosm nihilum ofnninote-i vt eqs,qüii^eniqvàlerit,e'âoeeat': fôlerèfeie, e t libera'
digeremur. Etcnim û quicquid eft,Prouiden:ia fit,nihil qüadam ac nullis legibus aftri&apöteftate , hon a utefn
prorfus effet. A ccuiusqusfo,quicquid eft,effet,fi(jiuina Vilacóaiftaraneceffitatt, in ordinem reCtum, quæ fiunt,
omniaforet? Iraq-, parentes etiam,vtimbecillitatis'nato- cogéré, atque ad id qüod optimum fit transferle : idque
rum rei,fuhtaccu4 ndi:Nafcuntur.n.cx caluis calui,itaqj | pniden,'ter,&addu<ftam aliq'ua ratiorie: n'6 remefe & frU-
exsgrisægri: quemadmodum&HippocrateSj&i^fara-.ftraivtdpceaVnohvtcogat:, vclconefcdere,vèlnbntoi**
tio docent. EtintemperanriaatqjebrietaSieàquæiaan (a-, cedere.Quæ res potendçnonimbecillïtads;indüftnç»nô
tafiierantdamhoplerumqi affeeere:quando (èm’ëip'ftim | focordiæ fignificationem habet. Nemirii igitiii: inirum
I t f e l i l
ytilitatc
rieftra
md
deterius & omnino euanidumcft,ac v elu t i argentum ad
ulreriûum artificis manum refugit, atq-, fôrmam omnem |
reculât : . .ficiliud iplum formam àrauonefine'caufa reci-
perenullampoteft. Atq; hinequidem monftrapermul-
ta, muldq; morbi nalcuntqr. Minimeq; hæcctiam vtili-
ràte faa carent cüfint hominibus intemperantiæ non bb-
Icurareprehenfio,eofque excitent etiam, vri vigilent ma-
gis ,.atque adliberorum procreadonem lobrij potins ac-
cedantiQuamobrem Hebrçorum legem iple quoque rc-
Cipiô ; quæmutilinatihominispatternlapidibusobruit.
•eo quod tandlper le continere, atq; à muliere dum manda
fieret »abftinere nequiuerit. Vnde materiæ ni mia cb-
piaj& turpiifimuspueri morbus enalceretur neceffe fuit.
EtLacedæmonibrumlegislator ; hocipfo Rcipubl. fiiæ
præçlarè eonfiilit ; quod nec muliebri feXui quiecis arque
ocij locum vllum reiiquerir:exiftimans*fi vterquepa'rens,
robore laboribus confirmato præpolleat,oporteEe etiam
robuftiores liberosgigni. Atque hæt éft ilia Prouidentiæ
ratio,quamnifi qui radone reétadcftitutüs eft,rçprehen-
dit nemo. Quemadmodum etiam qui pingendi ârtem ï-
gnorantjinterdumetiam pibturas varies feite ; &vtdéle
Ctarepolfintjfadlasreprehendanr. , • 1
Vîderi débet», fi corporibus âccïçlârit itinifinèra huius generis
inèommoda , cùm non abeidanf cïtra grafiém àli-
quam caulaimâc læpe maferia, Ibis iplà viribus déftituta,
Animae comicem lepræftaré non point, & pffufqùam be-
riè & pulchrè videatur, cadat.- Ex qüocbghôüerdntqiîl
cum Creàtore materiam fimulconferùrit , &parisrhb-
mentiducunt,quod hæc fit vl ti fti u m qiïid'dam nohprin-
cipium.j imbecillis , non virtütë pari piæditâ, aliunde
lion ex fèvitain nadfa. Sed&inrti*düm inareria,corpore
iàmornàtacbnîundirur afquediffôltutùr : cüm'ëam aüc
'irrffensferadifcerpffent, àiitincidehsin iplàm lapis cbn-
triuerit. Nonnùnquamétikmtiombvélriirfiibpôtùfüf-
focatur,vel pbqi nùllo prdrlusvlus dccumbit. Nèc târh
fatietas arque famés idem feceré. Qüin èfiàm h oftis it-
rüens obuium quemq; iugulauerit,Sc vndçmàris demèr-
fefintjàuttérfæmôtusablhmpferk , dutftilmëh'brbftra-
uerit. Qgumöbrem&m hominibus adebmiiltæ&variai
reseiiemänt,bonëftilludinbpinâtîimquiddam , fi qiiiS
lU'àrÙm âliquaintercipiaitür, ihulto^üe mâgis m jrandum*
effet,- fi:tôtcalüs omnes ëffügerenr. Mæcenimfingülâ
ûconfidérèsicqritràriumeftakërümakèri : finVniücrïa'
relpiciasjcohgmunt. ' Habët ëniitilibciplüih hârmohia,'
Idem vitç
fpsti
do omnei
dec'ebat.
Prouiden
iricopilS".
pereunt
alias c'on-
fetuatarr
[(Hercules '
ijvoratus à
fealena.
I Hominu.
JapothcolAerurntii
, illuftriu I
jïirorumj
I præclara I
JB funt ho- I
1 minibus I documc
ta.
D
vt ex contrats fonis concentuih vnum efficiar. Iam fi pater
eius qui p.erijt,filij,inidfiis fidt,vtmaiore dolore affe-
<5tus,æquior ac melio.reuadat, eojjalu minime potuic im-
pediii.Sin autem iuftus fuir, hoe ip lo ad illuftriorem vir-
tucis probadonémdeuenir. Nihil enim for taffe puerille
præcfarè St fomcètfaétui'us fuerat^alioquiii fupra quam
Iperari vefoptari pqterat, làliuis'cbnferuarus eflet. V clutf
l^pe 8cmukum vlb veuille ferunt,yt quod P e lias, Tele-
phus,Cyius fçris o b ie ^ ^ b h k nudkiatqu'e.educatifunt
quibuspafccndis ac nutriendisèxpôfiti fuerant. Futurum
enim erat.,. y t magnas ipfi, res atque ftupendas gére-
jrent. Quehaadn^am^t-Herç^es fcrtur,ruptd;quave-,
hebatur naui,à q^uam balena deuoratus, &c nihilomi-
tms faluus-conferuatus effe. Etcolligi pollètingens He-
rou.mitUrba.ebruni, qui cùm in pericula maxima incidjf-
fent, tamén ope Diuinamagisquamfpe&expeélacione,
fua Temper eumerunt. Ru^rfus non pauci func, qunnhis
ipfis, in quæ inciderant, malis capti atque irretiti perie-
runc. Idque périnde omnino accidif, vt videbâtur St ijs,
qui inciderant & illis,qui fpetftabat vtilé fpre. Alijs mor-
hus 1 æfç mentis fedatus eft:in alijs rurfus hbrrendus vifus
eil. Sæpe etiam qui virtute eft prédirais * mifenarumaii-
quid præfert, nempeyt ne leiplum effqrens, ip(am virtu-
tem^oiitumelia atque iniuriâ afficiat, neve quiäbillo
læpe Gonferùati fu,nt, obliti naturæ, iam ipfûm Dei, non
amplius hominis locb habendum putent. Quo morbo
plerique Græcorum,Thracum, Ægyptiorum,Italorum
labprarunbqui vel homines, à quibus benencibfumali-
quid acceperanr , vel etiam magiftratus atque princip.es,
fuos,nonheroçs,fçd’D.e.oseflèexiftimarunc : hifquevt
-Dijs imjnbrtalrbus St initiati funt,, & viélimas obtùletüt.
Ergo Menelaum , Ôcpetlouem îpfain^uoque Helcnam,
poftAiexandrUni ScDeiphobuminterancillas Laconfcç
Dijs anpumeranr, cumque ijs yna eplunt,, aclacrificijs,
St fiifpenfis adepïum arasdonis profequuntur.Baçchum
autem Semele-s filium , St Alcmena ilia natum Hqjrcu-
lem,prpfeçtq Deps effe, quotquot hinc yfque adcolum-
nas HercuUs habitant, omnesalîèuerant. Qups tarnen
mortalésfuiffenatos Porphyriuseonuinat, cumferibit
àlicubifceleratillimos Dæmones optimïs vins infidias
tendeie ‘, eofque répentèatque improuifos adoriri.velu-
ti Bacchum atqueHercuiemJuno.» Habitant in Thracia
ad IftrilluminisripasGethæj qui Pythagoræferuum,Za-
'molxim , fqgitiuum ,. St heiï fui philolopHiampvofiteri
aufumffolum effe Deumautumant :eique pulcfierrimos
atque opt.imos quoique'ex fuis madlatos immortalitati
fplent,vt eo.rum îertopinio,conlècrâre. Protheus etiam
ÆgyptijsvideturDëus effe.atque eius facroiunrHélcna,
quam , qui facris illi funtinkia'd^Ycnerem-Hölpir^nï'
Vocât,partem etiam ip.fa capit. Ht Italiprifcbsreges fuos,
quqtquot ex annalibus,.colligunt m numerum Deorum
omnes retulere-, Alexander autem decimus tertius Deus
apud Athenienfes nunierarur. Atollefæpè faucius, fæpè
æger , démuni vita defundus, quinlh.il humana natura
habêi;ct maiuSjéxplpratè cognitus eft-& dcprehenfus h o -.
m o ,& ràmé in numerum Deorum relatus,. ErgoViroruiii
illùfttium cérumnæ præclara fu-n t h o mi aüi u s St illuftria
documenta..
T h e o p h r a s t y s. Rédèmilii quidem tu videristhæc
döcefe.v Nec mihi pfobatuc amplius ilia,tranfmigratio,
Neqfetiini eorum quæ fad a iam liint,quicquam cogmvt
Ani.mam an tea vixi üe gonfitéamur.
- A x it h e v s .. R^e.â.nè.Êjci^miçè.jNequeehimvolet
ratibne prafäka Anima,ad tanta,qu,çiani antea eft ç.xgjrr*-
ta,.pericula demfô.fuftinçrida redire. /Née conceffam-çR
etiam qobisin certamen iilud iterumprodire. Sulhcic.n.
piæfehsliæcvita,”ad cuuiiqùé viituas demblhationem.
Et certaminis huiqs magillro., vel etiam m puero, ftatim
aninii vis .ûlcclinu :acfiue bonus fme malus fîtanimi ha-
b,itus,prijijquam,ad certamen veniatur,inffotèfcitjquçq;
poilfequunturftudia,confilia,fada, non înodononiu-
dfeem , led ne Ipedatpres quidëmipfos latere poffunc.
Quamobreiii nec Vitam, nec pro.barioneni alteram expe-
dà'nt.-Vtqui nec dignôfçunt piæfençia', necpræfciiinr fu-
tura.ludexautem eam Aniinam* quæ virtu ce lualudam
h^nc ornauit: qute bons iiidolis atque artis Ipecimen de *
leprsbuinqus omnes eius leges feruauit: vfvidricem ia !
coronajnedare,hohonbus,co?litumcbnlortiodigiiatus -
eft, vndëfas non ell,earn vnquam éxciderp. Inertem au- I
tem &igtiau,arh,&ftolidam,&futilèm: itemque& thea- j
trum tu rbare,&leges confundere lo'Iitaln, ftatim vtvin-
eulis corporis foiutafuit execratus in poenarum carcer^m
demifit: vndèfas non ell vnquam effugere.
v T heop^ir a s t v s . Vnde ergo tot creatpresaccerfir,
cum tam longistemporihus radeb multi iamanteaèpa-
laeftra exqefferint?non enim dicis,opinor,eofdem omnes I
fuiflé. 'r -4
-A XIT H e v s. Nequaquam.
THEOPHRA§TVS.;Vndeergo,cliclb<iés. !
A x i t h e v s . Deus omnia * quté.quidempróereantur,
ipfe nihiloniuius-lioc ïpfuni quod eft permanens, facit: i
neque alia cum fifcit, infubllaijriamaliamiplemutatur:
nequemukacumpromicjiplficonlumirur. Sedeoraagis
I torusinregermanet, quodfubindemaiorem returnco-
piam facit. Nam eijiion ex fingulis ijs qusnafcuntur, verum
ex hoe ipfo , quodrerumcondicor alias eft, opifiéis
qpmen dacur.Quemadm oduni etiam in hominum rebus
' atque negocijs, archiredusnon inea,qu£Bfacit,sdificia
! diui4itur:ii.ee propterea quod multa fa c it, idcb.veldee-
J ius Anima, ,rvelde totaeius lcierina, qüicquam decedit:
j liceuamdielubra, iam tedes,modo naties fabricet. Igkur
; manet primus terum conditor -, manënt etiam qute funr
I ab eo procreata , eaqpeiplaab eius nutu Sc Prouidentia
j pendent. Oipktoergo , quodqii£tebas,yddefit hsc in
.! theatrum prodeuntium tanta copia: quando de nobis ip-
fishoepotius., qdamdefumiiiorQrumconditorequaeri
poftët qu.odque rerum omniumqpifex pi2eftare'& efti-
cerepoftitómnia , vel mulieribus aftcaerantibuscrede.
Quid enim vnde yeniant, qui irilheatrumintrant,certa"*
tores,qu£eras:cum is iple qui certamen hoe inftituit, èos
I omnes acceflatjhocque eius ediétum opus naturs ftatim
, fia,t ? Eodem confiliofuperasillasniente&intelligeiitia
prsditasfacukatesprociuxit, neq; earum vlla,'vnde nam
cffec,aula eftfcifcitap.Eqdem modo c^lum parirer ac ter-
ramfecit:qulorum illudäftris,liane plaptis ornauit. Vides
j etiam 'plantas* partim enatis iamirublibus grauatas,par-; in rcbun
tun nondum natas pamuue. tum vbi tempus fueritjhüip naturali-
! kerumediélooblequij&floresprbrrudere,&virere, 8c bus.
tandem perfeflos fruétus edere: vtiliafacukaceq; natu-
J rali,qua pf^diraï primuin genueranc, inpus manenre,fie-
! peque Sc ieprum frubtuum copiam fuppedicante,ica vt radix,
non modo non corrumpamr , venira etiam fiirmior
I apyalidior fiat.Quid igiturmirunijfi llipremusillererum
j opifex,omma,qu£e & futura funt,&iam olim fa«Sta,com-
piehendac:&; eörum vnimiquodque, qualecumq, vult,
quoque tempore conuenk,. quaq; forma pulcherdmUm
eft,arte Sc fapientia fuaprqfert.
T heo PHR a st vs.Qmivero de caula,Deus,illas ake-
ras niéte &.rationepr±dttasfacukates, &,initjoprocrea-
uit,8fxerco numero definibit: humanäs autem Animas*
qu<e & ipla: mentis fuut &: rationis.c©mp.otes,, Tubiudê
adhucproducit? .
AxiTHBys.Öptimusilielegislator,non omnes komi-
nummorboSjcluiii eiuiiipantrexpe6lat:hoc .h. eftèt eius*
qui fplumodo iuRicis. fungir ur officio: tantum aulé prin-
cipium,ortus ebru pikdicit. N a & h e rb as^ mukaphar-
j maca,&remedia,anreqiiaVlIi efiènt morbi* cerrxvtpro-
I ferréc;,madauit. Eqmdem prsuidir Deus, quod deiheeps
accidie, vt kominesiUas iplas r^tione pra*ditas faeultates
■ adipifan,&uullum fui principium habere , >& nunquam
natas effe cxiilimarëtritemq; multa principia &innumerosmeos
ftatuerentjpoq; ipfo democratiam quandainor-
jDeiopera.'
Præfcicn
tia Oei.
diiiatani intrpd.ucciéc,illa videlicet optime inftitüta rao-
narchia7repudiata. Qui etiam hunc ipfüm,qui nollris eft
expoficus Scpprcipfitur fehlibHS,mundum, diuinislaudi-
büs,felebrarunt-,&Deum,qui ncab $terno*nec vnquam
ex quoquam natus,efl[eftatuerUnt: vnde Sc qui in philo-'
Ibphja pliirhnü poll,ebant,in.opiniones lanè quam ablür-
das impegerunt. Qua He caufiuioftras Animas,étfi ratio-1 AnimaS
nis compotes dient, hiliilominusquotidieaAhüccrear,
^ ' 1 •_ '/V 'vide- ' ,