Reniiqîj Ef>ißopiR^emetißsi
extendam us nia nus ad eleemofynamidirigamus pedesad t ira legciti Dci agiter ,'iniquîtas nuncupatiir * per
pacem.. Bonùm odorem de tais qmuibus reddeqtes rime:
membra uoit/a^arma omnium vimuum c-iimr, ÔCmili cabane
Deo. Quodautem dicit-tanquàmexmortuisviuen-
res. Senluselt, Sicutilli qui Domino refurgente furrexe-
APtf.27.51 tant, de quibus dicit Euangèlifta; Multa corpora Santtorum,
l l l l l l l fumxcmit, viuunt qüidqm, fed neq* coneupifcerè* neque.,
peccare appetuot, ita 8c voscogicate vosanorcuds eflè
peccatb , & viuice Deo declinancesà peccacis criminali-
bus. Pèccatum enimvobis non domiiiabitur. Subaüdi | Si hoc
fe ce rit is, vel vtipam pecçatum yobis nopdominecun Ibi
dominatur pecçatum » vbi petficitpr. Dominatur enim
homini, qùaodd homo obëdic defiderijs eius. , ï$on entm
fub Itgeefiis.feifub-gratta.’ Non\qlüs, inquit, fublege Moyfï |
qu*punïc*'C5c darçjnat peGcatpiès,fèd fub gracia Dei,ideft,
ilibreaiijïi.Qnepéécatuhinv, &.qtùarçmiffionem pècèâ-
torum iam percepcam habetisjpoivdébetis peccare. Qtùd
ergopeccabwms,quonum quæpecca-
I tores panii.Sedfûbgratia} qu£e p;eccaca,dimitcçt. Potcrat ar
liquis dicereiam quia non iumus Tub lege , quæ poenam
infère peccaiitibu^quia-quicquidtleliqueumus,laiga pie-
tateftunittecnobisper gtatianS Chu (fa. Ad haec.Apofto”
lus non affirmando (ed | egando. N un qpid ergo femper
peccabimusco quod lex dee ft , s cuius poena confthnga-
6.
v e r ô bin n esy irtu t es. Et e ftfe n fus, fi cut verb præparaftis,
an remuai» afl'fidem vocaci eftis, vt feruirecis omnibusim-
mu.ndltijs, omnibufque vitijs, ica nunein fide iam confi-
ftentes præparace omnia membra , ôc omnes fenfuS .corporis
veftri quomodo ferniatis omnibus virruubus. Cum
enim ferai ejfetispeccati,hbertfuifiüiufiitU,id efts alien r fuiftis a
iuftitia. Sicutqui feruit peccato & diabolo,eius fe.ruüs çft,
cuius voluntatem adimplec. Sic qui feruit iuftitix, fëtuus
eft iufticiaè, Ôc Dei, qui enim feruit facto» ôc aftukcrio , fer-
uus cftadulterij, 8c farci. Sedôc hoc fciendum,quia 1èr-
uumefleiufti tiae laudab ile eft, liberum v e tà eflè a i u ft it ia, ;
noneftlaudabile, ita lèmum effe peccati deteftandumji-
berum autema peccatp laudandum. Quem ergofruUumha-
butjhs tant. Subaudi, inillis immunditijs peccatorum, m
quïbiis mne erubefettisï Namfiriiï iüorantmorsejï. Romani an-
têquam ad Domini fidem ventrentsomnibus vitijs, omni-
bulque turpicudinibus leruiebant, quæ ab Apoftolo in
hac Epiftola funtiam fuperius commemorata. Vcniencçs
aute m ad fidem erubefcebanc, ae veceeundabantur non
folum infa âo, fed etiaminrccordacione eotum. Vnde
Apoftolqsvolens eos confirmarejiieadillareuerterentur,
aiebat, dicite mihi,quem fcuiftumsi4;eft».quidBoni con-
fecu ti eftis ,vel quam remuneratipnem bonam nabuiflisift;
___ .3 Abjit.ytfemperpeccemus. Qmagratiakavult nos iliisimmunditijs, quasperpetraftis» ahtequatb ad fidém
viuc£e,vccrimm4iapeccacanonconimittamus.An nejet- i veuiretis,inquarumrecordattóne,& memorianuheeru-
tUi id éft, nènquidignoraris. quoniam eut exbtbetts vos ad ob- I belc«is, &verecundammi 1 nam finis, ld eft, con/umma-
ediendumf&utjfiUicatobedut^\u&&iis lètui peccati ad mor- tioïllorum peccatorum mors æcerna eft. Quand.o hppip
temæternamxfiueobàditionisChiiftiadiuftitiam,iifer- l inpeccatiscriminalibusmoritur,&termmum v ftxfacit,
uimus.yirtutibus, & Deo, ferui lumus virtutum, 8c Dei, I finis peccatorum mors eft illi, quia mortçm æcernaminde
I I
ftvçr0.feruiraiîs vitijs, & diabolo^derui iumus vitiorum
&diaboli. Gratmaiuem Deorquodfmßßferuipeccati, faiftis; ;
quidem,fediaranonefüs,refeieus ApoftoliisgtatiasDeo ,
dg fide, & bomsopenbus eoriim, ludat eps, fi.cut dlos,
quibus dicebztfuiftü ahqüando tenebfaymneautemlux t»Do- \
mno. ObedtßisMcem ex corde tri eamßrmam dotlrip*9ittqua
tratotteßfoiObedi'ftisipquiens Deo in forma dpiftprije, id
eft,in do^riniChriftianitatis |in dpârina Eceléfiaftica ,
ihqua tradia eftis, fiue y ocati, & affignati Dco}Ltbcranau-
temàpeccato. Id elt^ab omnibus vitijs, & ab omnibiiS pec-
cacisin bapc.ifmo, Seraifaäießjgiußitia. Ideft,qmniumvirtutnm,
ficacnominepec£^tiintciiiguntui;;pmniayitia>ita
nomine faftitiæ » omnesvitcütes. Humanum diçôproptertn-
ßrmitatemcarnis veßra. Quideft,quod.dicit Apottolus hu-
manumdicös hoceftleue,&ad comprehendendufafaci-
lc,ac fidiceret alijs verbis, quia car nales adhuc eftis , nee
poteftis propter, teagilitatém carnis maiora prteccptafer-
jce, & implere, ïdcii'co leuiapr*cépta vobis commitcatp.
G^iid eiiim tam facile , -.yc prigènçsdicit,quid tam ledçi;
quam vrfit homoitaprompfas adiuftitiam,& adDdyo-
luncatem complendam » ficüt ad mala opera folet eflè
.promptusïbtuitö magisfiquidem lépiuspoteft virtucibüs
deferuire, quam vitijs, & DEivoluntacem implere, quam
diaboli. ÿideamus quomodo,& dicamus pauca, ex plu-
ribus : eft quilibêt latro, & quiiibet alius iuöitia propria
jtyiuens nop derapina.dum lacro;eruciaturgelu,frigore, &
fupetfliiismedicatioaibus per dies, & npiftes torquetur,
:;Vdliiens animo , & expeüansin agro quomodo furtum
perficiaf;. Iuftus feçurus epulatur in die de laboribus pro-
pfi jsiôç quiete nö&is cum fèeuritate dele6latur,& dormi-r:
enreiftofomnogratiffimo, pierumque ille » quigelufti-,
gotiSj &inedi^famiscqrqqecur>oecidfturab his, quibus
viminferre moliebacur, fimilicer}/ÿiadulcerium perpe-
ttatstimèt fupetuenire maritum,&: interfici ab illo.Timet
ctiam vicinos propter famam volantem. Econtra caftus,
&amà tor próp rij çppn u bij cum fecuritate fer uat caftita-
,tèm füain, yel eciarn feçurè ampleötitur proprium conriu-
bium.. Quapropterfubiungic Apoftolus. Stout, inqnit,«x>
/ji&Ki/»»rideif;præp3 ralüsMewèr4 y^wjer«irriOTW««iii«<e,
id elUibidini/ornicationijimpudicitiæ, ér miquitaù ad in-
iquitatem. Subaudi,perpetrandara:/ta mneexbibetemembra
veßraferuireiußitta in omnibus vircutibuSji»fanctificattonem,
videlicet,vt tàndigflbponîtis,'fècundunoquodDômmus
præcipit. Sanctießote, quia ego fanäus fum. Per iniquitätem
debemus intelligereoraniapéccata,, qu^quidqufd conaccipic,
detalibusdicit Propheca:fsi^pöb«miiJfi«wwr<ii»
^srcorfj^oilumenta.àppellantuthomînés, qui irçaçi‘ona:bi-
bterviuuncfine ho.neftate morum & conuerfâtipnis, iü-
menta qdippe inftetcore cômputrcfcete,èft'in foecore lu-
xuriæ,8c cqrpitudinibusvitiorüm vitam finire. Nuneverb I Itberati àpeccato, ferui autemfaéli Deo habetisfructum vejirttm in
fancttfîcationemy finem vero.vitam æternam. N««ç» iriquft,
I liberatedpeccato per paffiopera CKi ifti per aquam baptiima-
msïferui autemfafti Deo, qui antea gratis firrtii diaboli hahem
fructumppemiü ve&tof’aminfanftificattonemi quia opus ve-
ftrum fa'ndum lanótificationernvobis procurât, fineniÿerb
vitam aternam, ideft, propter çonfummationem opefum
veftrorum babetis vitatn æcernam, quæ vobisdabit’urper
perfenérantiam \eAta.m.Stipendia enimpeccatiyidcA, remup
nerario peccatorum mors aternaefi. , non ramen de omni-
buspecèâtisinrefligendumcft yfèd'dè criminalibus, &
de quibus dicit Ioannes , eft pèccatum aèmortem. Non pro
hotdico, vt quis rogec : Stipendiumdicicur à ftipepeq-
dénda, idefts? fubftantiaponderanda. Antiqùicùsenim
pQtiusj>onderabaturpegunia,quamnumerabatur, ynde
militibus pro vita Regis, & libercate parriæ ipilicântibus
!ftipendium,'hocefti.lubftantia&remuneratio expublico
jèrario cônferebatur,& fieuc illis remunèrationis-caufaftî-ï
pendium dabatur, iramilicantibus diabglo dabitur mors,
fiuedamnatio tecerna pro remuneracipngvGr4tM<*«re?« D«
vita iittrna in Cbrijio lefu. Quid çft quod loquènsde remur
neratione peccati ftipgnditim nominaùic ipfàmremune-
rationem, ÔC de remunefatione eleétorum dicit.gràtiam
Déiï idèo quia illi, qui militant propriammeÉçedem acèî-*
piunt.^Quicqüid autem eleéli nabent, tptum ad gratiaip
Dei accipiunt * fiuefidem, fiuecharitatem, fiuealiquod
bón urn opus h; béant, & infuper pro gratia ifta fidei, ÔC
bonorum operum,accipient gratis à Deo vitam æ-
\ çernam per adiutoriuni lefu Chrifti,finè'quo
nihil boni Habere pof*
fumus. %
i
C AP V T
w
Bxplanatio in Epijt-à^Rom. €ap, ^ |
C A P V T V I I.
;/> | \ - J * ? |
i tefta\e illliis, & ‘pbtëft hübere cui vult, yel aliterifi aej^pc- ;
l' çit Gallushorqp vxprem Romahiip genère| quâitidm vfr ]
eius vixerit, fub ea lège viuer^quâ! viîr éius.i & pet eam-re-
fpondei: interfagatâ in populo; . ^örtuóam^m vftó
uerteçjur adsproptiam legem ,& dcin^pSnonViUK fub |||
__________ ______ . . ,v# gevici. Proptgrea dignâconfideratiodepeipendcndum
nouitate fpiiicus;occafioneautemiegis pcceatumindf-^} eft , duos virpsin Hoc loco fpiti.cualiter ali Apoftolo in* •
’ cäntis,ra il's fgexeruit.ôccrcuitpèccatum:quanqualn trodiici, & viiam mulieïem;vnusatitcm vit lex intdligi-
lex fanda eifewcfpiricualis : imb & nunc adu.çciantc j tuf'Moyfi i quai' ficut vir/uper vxpretrt, ira ilia tëncbac
'carnisfomiteÆicimur, quantufah*ÿrepugnâ'ntê;s,:1d' j ,dpfainfa^.fi>pcr Ifrahëlifiçain pleb'em^ Aliter veiro vir
|l eaquæ fecundùm rationem deteftamur, legiquffunc j agtipifar pèccatum , quod plerurtqué dominatur anima:,
contraria. i ' Mufieris^ütem nomineirvel fpecialiter vnaolqaamqué
' ■ t> ' I animam, vel generaliter totâm plcbem Ifrahcliricani vùlt
A NignoratUfratres(fciWibiisenim legem loquor)'quU%exin fibguli| irilpciS
jl\ . homine dominatur,quanto tempore viuiii I f Namqu&fub mànifçftàbicur. Namcumdidt Apftftplus,qu* fubviro
viroeßmulter,viuemeviro,alligata eftlegt:fiautemmttutufuenp e%ni^|^Mifamv^ intc^ i^ g©n^ fayqOeh na^ *
vireiutyßktatßdleio ||m i&tßymnttvßö jocabituradid? j j p c g fl
Îhçfpiëh'émifrahcliticamîyirdifimqïiqaç^hl^^
dâmvirt-vtnonfitaduieèrajifwitcum alioy'm t W wW '\ fconfiftebac. Quod verofubiurigic vfaerifaMrô alligata
tres tne'h & vosmortificatiefiulegiper corpusChrißt : vtfitß.alte- eftlôgrper'virhm,'hic vir^ihtelligi. paffioöès fcatnis.i lë^ft
rhu^quiexmprtuisrèfurrexityVtfruUificemusDeo. "f Cutiienim yitia, quaequa^diii viuunt ihhqnnpe ialligatâ éft legi
eiïeïnusincarne,paßionespeccatorum, quapef legemeranpy opera- Móyfi,qfiædicit fi quis h o c , yelijludfecèm morteroo-
bantur m membrisfiofiris, vtfruätßarent morti. f Huncautem riatur. Etcftfenfus, Anima, vel plebs, quælubviro,idelt
fpiùùfuniwk lege mortis, in qm km b àm u r .ju p i g i * fub lege Moyft|onfiftit viuerite yiro> ideft regnantibus W
nouttatejpmtus,&noninvetufiateliter*, f ^mdergo-dicemiu} illapairionibus deléaationum , & vitijs carnis iubiacet
lex pèccatum eßl Abfit. Sedpeccatum non cogkóta,mfiper legem: j jegis Moyfi quæ data eft
naifi concttpifcentiam ncfcicbam, mfi lex Aiccm : * Konconcupi- bus. Siautemmortuusfaênt vir eius,idéftfj mortuafae-
t Occdfvonc anteni accepta, pèccatum per mandatum opera- . line in animapeccara, & vitiacarms , loluta eft a legevin,
Jtmm erat. f Ego atitem viiiebain fine legealiquando. Sid cum vc- bet, quod ei debeat, lex enim non eftpofita luftis, led lm-
ntflet mandatum ,pmatum nuïxit. i f | goautetn mortuus fum : pijs, ÔCpeecärpnbu se rait & régnât peccacum in anima|
, y -'. <» -r ' i .. . . . . . \ A*im «f miliar Irominpin inuentmn eß inilii nuDichitum, quod erat ud vitam , hdçeffe a i i nerncirnr. MoritUt,
.mortem. -p Nardpeccatumoccafioneacceptapei mdndatùmy ft—
duxit me^&per lUudocVtdit, ltaq,j lè)cqUtdemfanâa,& man-
,'1‘ datumfanäumi &iußuni., & bonuni. f Quod ergo bonumiß y -
mbifactum efimorsi Abjit, Sedpeccatum, yt appareat peccaiüm,
. per komm nperatmn eß mihitnorwn : vtfiatftipra-modumpèfcatii
^ peccatmi per imndatum. t Sctmusenmquia lexfimtualis eß :
y ’egodutem carnalisftim, venumdatusfubpiccaio. t Quod eninio-
• peror.nonintelligo. Noneniniqtiodvolobonuin,hocagoifedquododi
/malum, illudfacio. ^ autemquodmlo,tUudfacio :confem ipje-
% gi, quomam bona eß. t ■ }Nttnc autem iam non ego operor tUud+fed
■ quod habitat m mepccutum. ^ Scto enim quia noil habitât in me,
bafefim carne mea,bonwn. î^aniveUeadiacetwbi::perfimeayr
■" tem bonum, noninuenio. JSls»enim quodvolobonumyfiocfacto
fid quod noli) malum,hoc ago. f Si autem quod nolo, illud fa-
$jfio\iam non ego operor illud,fed quod habitat in me,pèccatum.^ in~
uenioigiturlegemyVotenttmihifacere bônum:, quçnïam mihi ma-
lum adiacet :. f comldector enim legt Dei fecuninm inmlorem
hominem: f video autem altarn legem in membris meii,rtpugnan-
teml^ßentk^ea-^ö’ cuptntantemmeinlegepeccati, quaefiin
quando fta,tim vfpulfathominèm përfkitur. Moritur,
quantfb mesnon obedit eius fuggeftioni, 8c deledafioni,
Igittfy viuente vïro vocabitur voxo.fadultéra,fi fuerit cum allô
viroy Hoc fimpliciterëftiritelligendum, &eo modo,quo
■ membrismeis. fltfielix ego homo,quis meltherabh de corf ore mort^
n$ ruW
• ; A Nignoratisfratres, id e ft, nunquidigtidratis, quæ^ego
di statusi|fpp ( Scientibus epini legem liquor ) |utdfkxin
hwinedominaturqitànto temporeymt; Comp^ratiqqemim:
i hoc loco, Ôe in'féqfientibus a'lege HumanatendensM Ie-H
gemdminam;,fiüe ad legem Moyfi, ad;|§g'cm Eiiangeljj
gentibus Iudxisque loquebàtur ApoftdjpS habitancibus
-Rornæ,exquibu^ Iudçi legem diuinafn mfebant^iRbmam
quöqueäb AtHënienfibuslégès fibinundaueranc, quo-
rumRexfordeius leges vnascompofuerar, ideoque dicit
■ féientibuSÏegem ,<$t legeloquor. Q ù » hanchgbetcori-
fuetudioem* vc vnicüiqj horhiriidominerurquanrotem-,
pore ipfehomoviuir.VerbigratiaRornanus quanrp tempore
vniitlubdpminioRomanté legfs.confiftic, Gallus,•
& HilpanuS, fi militer luftæus, ôc Gh'fïftiànus, faonachus,-
& canonicuS quanto tem pore viuit fub dominio fu* legis
». viuunt. ÿ m q â è fu b v ift( .é f ttiiù ï ie r v iu i n u ïir o ' # IÛ $ (4j e f t f a
• 1 ÿ , id eftpöteftäti ÿit'ifiduteip mot fUusfaeripir eius,jbfutaefid
* ôc alteram
duxérit excepta caüfafornicàtionis mceehatur, & qui di-
mjttit;.fi àltéfam acccpic i 8>t qui dimifl^Copuldtierit fe*v-
tërqiie adulreriiim përpétratÿ Pbtéft tâmen non incon-
uénienrer refarriad plebem IlVahelitiçam, fiçujt ôc (uprâ.
i^arnd iu fl
q u islud i orùtn reliquit illam, ôc cultum verf Dei,ôc fe co-
pulaufc^rorigentilium adorari^oilia,adùlterfuir: Vn-
de etiamipfaplëbs meretriiappcllatur dicenteEzecHie-
_le, propter ta weretrix audiyerbum Domini, Si autem nwntmftie- Ëc
rit vir eiùs liberatd eft* lege virijtnonfit adultéra, fifàerit cum à-
1 ".ftpvïro. i Ad literàm fâcis^afaritÿfiniortuusfueric.vireiits,
id’eft fi mortuafuerint peccatà, & vitia càrtiis qùæ folént
plërdrnquèdôminarianimæ, libëracâcftalége'yiri, ideft
4jège Mbyfiiquætàmdiu dominabatiir homini,qtiamdiu
peccabat, & non erit adultéra,fi fuerit cum aflo viro, id eft
cum C h léi sT o , Ôc fub E v a n g é l io . Anima enfin ,
q u i liberata efta peccatis, G h r i s ifo debet âdbaererë
Uhquefratres met, & Vos nwtificdti eftis legi par Corpus G H RI-
STI. Debuerât diceremortua vobis eftiëx,fed ne fcandàl-
lizaret Iudæôs quibus ifta fcfibebat,maluit dicere mortifî-
cactefas legi/quia n.on haBet,quod puniaf ih vobis,^ fi e-
nim dixîflèfcrîiortualcxeft , contriftarentur, &fcanda!i-
zarentjir.eoqiiod dicèri^ illamaBoliïamjôc mortuam: II-'
U enîrfi mortificatifunr lçgf, ici quibusnîhïl'fiaber, qüo'ft
paniat, cum dicit per Corpus C h r f s f i mortificattéftisl
legi,’ de.quo Corpore loquitur ?. Nam Corpus C h r is t i
eft, quodaftumpfitinyterovftgihali, Corpus C h r ist ^
| eft totâ écçléfîa fidelfà m' ^ Gbrpiïs C h r i s t i eft ^ uod
quotidië confecraturin Eëci’efia. ; Àppàrëtergo dé illof
Cbrporèdixiflè Apôftolum, quod allumpfîf in ycërovir- 1
ginaliÿ perCorpus fuum'etgo' C h ^ i s x y s nos libéra- 1'
uit I lege,id eft pér palfioriem Gorporisv fui dédit riqbis re*
miffioriein pèccatorum", vtiam non fîmusfûbïe&j lëgiV
fi pec^are defiftimus. rfArirè/ftrittqid eft'G h r i s t r,qut \
ex moriuïsnfurréxii, vfftuftifiçemus Deos. fde^in^quîC j re-
dempti eftià paffione C h r i s t i , idejaccepiftis renûf- j
.„.^ rrii^ can d um le g ain ^ o y fi. & Eüangeliji neenon IfiSneW pecca^iurav yciam n t e fins fubiettr t o ^fe J ;
& leeeshumanaSjiftaeftcbnfùetùdo, vtviuenccvirpfab' C h.r is .t o,& vttrùdificemus Deo. Ille nuctific.it.Dto, ,
eius poteftate fit mùlier. MoXtuovcroil lô foluitCtr à po- j quianimas eimult ip h cat, ÔCqui acquirit vétbo,exemplo, j
f f B iîilioth. Veter. Patr,. Toin. | Parsn * H | . * - . Aaaa: _ _ Ôrquibùs