Alleluia
quidi
g g f _______ , . .~ r -
praigCmminttrrxChtm. Mfittencbw &ebfcarmit, & non
oxttZrbuiitftrmonisfm. C onmrtit aqua corum mfxngmnm,^
0cM«bïfàstorum.Miiittmtimmrm<u,inpcnttraUbiungnu
inforum. Dixit&viniicynomU&cjnfßsmommbuifimbmiora.
pbfuit pluuias corum grondman,ignan amburmttm m term ipfo-
rum. Etptrcußit vincas eorum,&ficulneas eotum,& commit lignum
finium corum. Dixit & vcnitlocup ,&brucutcuius nont-
ratnumerus, stcomcditomncfitnumintcrrucorum, &comedtt
omnem trubtum tern corum. Etpcrcußit omne primogemtum in
terra corum, primitias omnis laboris eorum. Etcduxitcos cum argeto&
auro,&nonerdtintribubuscoruminfirmus. latatacft Aegypm
niprpfcctionc eorum, quiaincubuit timor corumfuper cos. ExpanditnubeminprotcClioncmeorum.&
ignemvtlucerctcispcrnoßcm.
reticrunt &vcnit coturnix ,&pane cotli futuram cos. Dij-
....riöj22È & à . , tau* Merunt in Cicco Hurnina. Quoniam
D
Chtiflas
mèft
Deus re-
Gin. 17.
cerecos, S^corripuit p ro eisreges,ficac Ainalech, 8c casce-
ips, Sedixiteis: Nolite tangere Chriftosmeos, & m pro-
phetas meos nolite roalignari. Vnde Amalechrexdixit
ad Abraham, Nifi DeuS admonuilTet me node m vilio-
ne| habueram peccare in te : fed «orripuit me in vifione
&admonuitme,vcrogemte,& ores pro me. Egimüs ha-
denus & myfticum8chiftoricum fenfum, led vna nobis
quatftfandtla videfürinmanibus. Quaeriturenim,quo-
modd verbum hoc mandauiei«millegenerationes,quo
difpofuitad Abraham i Has millegeneraciones gentium
edocere.ladniofaiatisnarratio Hagitat. Sed proucpotue-
rimuSjiuuanté Domino,commaticè tranfeamus. De gente
ad gentem,deregnoadpbpulumalterum. Noè'ires p -
m W W M w I S Ê Ê Ê S .
„ftodta/itiufitfiutioncsctm.&legmciutYcqmrant. Cüm vna lingna Latina fit, fnb vna lingua diucrfe
C O M M E N T A R I V M .
A
na, v^uiu vu« iiiigu» ...................... a i r \ __
r nM M F N T A R I V M. funtpatriafc, Brutiorum ,Lucanorum, Apulorum^aia- ljB ppj”
brorum, Picentum, Tufcorum,& hisatquehuiufcemo- nomina-
Lleluiain ifto pirilmo principtum fumpfit,quant qui di patras firailia əAutho
interpre tanturgloria Deo creator! otnnmm, vernm Noe.aRlnocorum vfque Gadira, habensl ngaas lermo
a 5_____ »anr»c<mnor9rnnncianc:loriam ne Punicoa parte Garamanturo,Latinoaparte Boreç.bar
j r i . interpretanturgloria Deo creatori omnium, verum Moe,a K.inocoruns viquc vjauua, altercatjo
dicunt Ad omnes eftim gentes imperatnunciari gloriam ! ne Punicoa parte Garamantum.Latino à parte Boreç,bar- ^ cCc|e
eiü^'&enarrari^mniamfrabüiacins.quoinodo Ixvirgi- ! barico » partemeridiani.Ærhiopum.&Ægypriorurn ap & [y
nenlmrèuómodoexetnpio & verbodocuit .quomndo , barbaris mterioribtts vatio fermone,numero v.g.nttdua- „ag. c , ;
virmres éxercuir.qirbtnodo in cruce pependit, quomodo bus linguis, in patrijs trecentis nonaginta «c quarao• ■ ; ■
" “ 3 ,.r,trr.vtr Area ante ante naffionem ferauiem hübet flumen Tienden jwu mortuus, fcpultus, refurrexit, 8c ca quaeante paffionei diuidtrMediam& ,U u m
docuit,poft refurredionem fuam item confirroauit, quo
modo afcenditin ccelos, 8c mifit paraclitum, quijn con-
fpedu gentium, quafi ignis difperfus, vniuerfarü gentium
quae in przfenti erantlinguasin Apoftolos referarct,itavt
quodimperatumfuerai in praefenti pfalmq,ab iplo fpiritu
fando tune adimplietü.gentes ipfae de Apoftolisdicerent:
Nonne ißi, inquiunt, GaltUifunt i & quomodo nosvnufqiïtfque
linguis noftris audiuimtueos loquentes magnali4 Dei i Tune ergo
gentibus confelli funt dominum,& inuocauerunt nomen
eius, nomen quodludaea folarètinebat,tuncannunciaue-
runt inter genrés magnaliaeius. Tune iurc primo cantatü
eft in aduentu |andi fpiritus alleluia, in quo narrauerunt
otnliia mirabilia eius, Sc docuerünt genres hoe ordine:
ttirrnr» rprnim vrftmrum.neoue in póbus
linguis, in patrijs trecentis nonaguu* ^ - r «
fet autem habetflutnen T igndem,qui diuidicMed.am&:
Babyloniam, in patrijsducemis fernJone vario, in linguis
viginti tribus. Fiunt ergo omnes fimul linguae ^lçptua-
ginta duse, patriae autem generationum mille, qu* in tn-
partito (capo hoe ordine fit* fuqt. Habet, vt diximus,
lafetftutnen Tigridem, qui d iu i$& ^ ^ am babyloniam.
Sem autem Eufratèn. C I|É^ ^q ^q n ,q u iv o ca-
tur Nilus. In his tripartitis gentibus e-jt vno i, om mema-
nantibus, Trinitas per Dorainum^oftrum leium Chn-
ftum hominem pertédum apparttit, & folii* his mille ge-,
nerationibus per lignum fii* paffionis occmtic, quia me-
mdr'fuit verbi quod iuraUerat in mille genérationes, ‘ q
dicens Abrah*, quod in fernine tuo haereditabo omnes Cm. i7.
omnia mirabilia eius, & docuerünt genres hoe ordine: Rgeenntreess.. EEtt bfiecuurt fbilliijjss lIlfrraaeetl friammeerma ppaafnlu r.i s ^fu ccurrit Io-
Nolitelaudariin virtute regum veftroram, ncque m po- Ich, qui venditus eft, qiu poftquam vendituaeft,
tentia priliorum veftrorum.ièd déponentes potentiasat- gnnm afcendtt, Sc fame pertturis abquantisgentib euum.&fcmumöegtadiumfic bellum,paeemalTamitc.Et -patHjsguaeparienwpofit«
.^,1 ISO______— .Uïeirrmo .rokte V^fim nomitli lOClatC.
cuum,& icutum 8c gladmm öc Deuum.paccui
Chriftum quem prædicamus vobis,veftto nominifociatC;
vt vos qui dicimini gentes, dicamini Chriftiani, & laude-
mini itf nomine fando eius. Et lætétur cörveftrum, qu.i
quaèritisDominum, quaerite Chrïitum, & corfirmamiïii.
Et quia alcendit ih ccèlis,gaudium fempi-_____ A.<^rn Jin odVnm nertincsatis.auxrite faciem
patrqs rrumcntanuiicjicj/uiiia — .............. t
tusaluda Chtiftus.in triumphoerucisexaltatuseft. Ante
quidem palTus'fynagogam falfam teftem , lïcutTofeph
dominam'méretiïcem. Poft hæcexurgéns a mortuis ac-
cepit regn üm, vt in nomine eius omne genufleêtatur, ccelefiitm,
terrefirium, & iftfernorum, 8c fame pereuntibus his mille
tfjS». 3 9 *
Étquiaafcenditinccèlis, & parat vobis gaudmm lempi-
terrejtrtum, y tpjenrnum, ^ ^ .......— ’
temura, quàm dia ad'éum pertingatis, quærite freiem generatibmbusy apertijhorrels, martunm luaiu_ P
eeiiuuss ficeumippceijriH.mcwel«T.ii*etn.wtoi,twc mirabilia— e ius quoe--f-e--c-it•, qgux fupra
diximus ptodigiaeiüs, & iudicia oriseius,qu*cunque
Apoftoli, quæcunque quatuor Éuangelift* teftantur,non
ex gentibus venienteâ ;iedexrfeminé Abraham fenii cius|
qui finît filij* Iacob eledi eiUs.NoneftenimChriftàs Deus
recens j nonaduehä^ön nöuicius , fed ipfe eft Dominus
'Déus nofter,quiïemper fuit: & qui in Hebrxorum gèhté
tantùm ceremôniàS coilocaueratjnünc voit, vt in vniuer-
faterrafinE iudiciaèîus. Quid'nunc vuîtis Iudâeiî Diéite
fivultrs, arguimüsvos nolcentes, 8c dicimus vobis: Fal-
ià s habetirferipturas. Si verè Deus qtat qui cum Abra-
‘Kim loquutus eft,air quod promifît irfiplere non potuic î
fi non potuic, omnipo^èns non eft, fi potuic 8c noluit,
mentitù? eft. Ad hæc Paulus clamât,Hebræus ex Hebræis,
jimpoËbilc eft mentiiî Déum. Docète ergo impletum
1 quod iütauitbeus per femçtipfumdiéeUs : tri femihetuo
hæreâijtabbdriinésgentes, quod difpofuitad Abraham,
8c îUràpiçhti fui adllàkc, ftatuit illudlacob in prxceptum
ôc Iiraelf in teftamentum «ternum , dicens tibi quidem
dâbqterram Chanaan, funiculum hæreditatis vèftr*.’E r
I quando hoc fadüm eft i Cùm adhuc eflent erCham nü-
merobreues, pauciffimi & incol* iheà. Tuncpcttrànfie-
runt de gentcingcnterO, de regno Chanançorum ad po-
pulum Ægyptiorum, hon tarnen pérmifit hominem nomenti,
(ed & vini & olei âdminiftrans. A cunâis eas ad
uerfitatibüs liberauit. Vötauit enim famém fuper ter- Lue.
ram ebrum , prius qui in idblis confidébâiit -, 8c omne
ei$ firmanlentum paniis côntriuit, quia paném verum
qiii dé coelis defeenderetignorabant. Atvbi vénicvir per-
fedliisi qui in feruunr venundatus eft, pdfteäquam rer-
rürxj^ertiahfiuitahimam eius, quiaeloquiumrail* tOftis
ihflâmmâuerâtirafnfupércum.A^vbi mifit rex de ccelo &
fôltiit;eüih ;<K pribeéps oniefi Deus inÇbrifiobiUndu toncilms
’^ditiiifi^feum fbluens*ab omrii vincülb fragîlitatis, con-
tinûo ftatuit eum dominum domus lu*. Dominum in
ccélo dein ecclefia 8c principem omnis poflèffionis fu'*^ o-
mnis fafiâitàrisyfrt ertidiret Apoftolos ficutfeipfum, qui
profecerat étate ôc fapiemia,ôifcnes fuo’s hos ipfos pâtres
omnium credentium,prudentiamdocerçr,'& in minifteirio
abfconditaVn. Tune intrâuit Ifrael in Ægyptum vi-
dens Deum,' Apoftolos intèr idololatras, & lacob accola
fuit in terrâ Chanaan, & aüxjt populum eius nimis ,
ita vt milliU homintim haberent cor vnum & animam
vnam. E è confirmauit cor eiäs fuper omnes inimicos
eius qtii • negàbant eum'. ' Gontcmnentes enim eos ,
Apoftoli conüerfi funt ad gentes. Conuerfum eft cor
gentium , vt odirent populum ciuS y -gç oeciclcntes
martyres
Ecclefia i-
I gnis fidei.
marryres dolum facqrentin fernos eins, quoufqüe venirct 1 tcrribiUa in manrubfó. : Et dixitvt diprdtrctcos ,finon Moyfisc
ad eos Moylès & Aaron, quoufquc pertingerct ad (ehfum | lelhtsciusfictiffitin eonjriltionc in ôonfoàu dus. Vt attenant i ■
corum iexDêi, & ponerent in merité,fna verba fignomro, ram dus, ticdtjpcrdcraeos, &pro mbi(ohabiimnu tcnamdcjidç-
8c prodigiorum , quæ aut legenrfesagnouerant, aurrèfe- rabilnn. Uon crbiidemnt vcr'boem,.& mtmnmattmtm in ta-
rentesaudierapr. Coeporunrenimrimere, nepaterenttrt bcrnaculis'fids,noncxaudmuntvoccmdomim. EtcUuauitmanum
non credentes, quod paiïà fuerat^Egyprus cum lege irio s \fuamfuper tos,vt proßerneret tosindcf'eno. Et vtdiijceretfernen eo-
tenebras, aquas (anguineas, rànas.locuftas, brucos, e'yni- ruminnattiombui.&dijperdmteos m rcgidmbut. Et tmtiattfunt
fes, cynomiàs, gran dinem, ignitumque ventum, qui com-
bufiît vineas hculneas, arque omne lignum finiqm eorû.
Poft hæc etiam pereuftionem angeli in omnem primoge-
nitum terræ eorum , 8c primitiàs omnis laboris eorum.
Dantes ergo omnes timocem hisvirtutibusvincentisDei,
fugeiunt Ægyptiorum incredulitàtem, & iecuti Apofto-
lorum fidem, eduéfci funt in argento 8c auto,in d uobus te-
ftamends,argento veteris,& auto noui, in bono ôc melio-
re, &noheftinuentusinhis, quiperaquam tranfierunc,
vliusinfirmus. Nullus enim inuenirur in omnibus mille
hisgenerationibusbaptizaris, peccatum velvnushabens
in hora baptilmàtis. Alioquin,(i peccatum habet non cre-
didit,&CumÆgyptijsmerfuseft. Namomnes quicredi-
demnt, exhôfa qua tranfierunc, venierttesadconiigna-
tionem,nôinueniturin‘cribubus eorum infirmus, omnes
firmi funt. Omnes enim confirmatifunt. Lætataeft Ægy-
ptus. Ægyptus totus mundus,licet in peccatisagcns,tamé
lætatur die fânifto pafehæ, in profeétione eorum, qui fu-
gientes Pharaonem, & fequentes Moylen , per aquam
tranfierunc,vtirtueniântvbiaudiantvocemdomini. I f '
cubuitenim timor fuperincredulos, & non fijncaufi fine
fcrijsèllein ipfodie.qui fi non læcancur,credences Deum,'
feriarirrir cimentesregnum 8c populum Chriftianum. Et
ideô lætantur, quia incubuic timor eorum fuper eos. Ex-
paiïdit enim deus nubem, id eft, Ècclefiam fuamin proce-
dionem eorum,&ignem fidei, quæliicct eisin tenebris
mundi, vbi petierutïç carnem 8c acccpetuur ortigbmetrâ.
Caro enim îllis data eft, cunc coturnices volantes vtiqüe
& coeleftia cupientes, 8c his dacur caro quæ afcendic iuper
Chérubin,«8c volauir, 8c pane ccelilàturacifunr. Quando
dWrupit pecrani,&A.u*erun,:aqu*» & ‘ n defercq tonus iê-
culi curruntftumjna, quia memorlacftuseft verbi fanbti
fui quod dixitad Abraham puerum fuum. Ideoque edu-
xit populum fuum inexulcacionc,in alleluia,inalbis vefti-
biis, 8CcleiftoSfuos inlæticia, ôededit illisregionesgen-
tinm,& emirates populorum, vt cuftodianc iultificationes
eius,& legem eius rcqUirant. Sic enim ait: Baptiste, in-
. q u i r, o mnesgentes'tnno minepatris & filij&jpiritus janctt,docen-
teséoscufiodtre omnia qutecunqùe praceptvobts,&ecceego vùbtfcuin
fum omnibus diebtu,vfque ad confummatiomm fecuh3Amen.
Alleluia, Alleluia. C V.
COnfitemittiDomino quoniam bonus,quoniam in feculum mi-
[encoritaeius. Quitloquetürpotentiasdomim,auditasfactet
omnes laudes eius. Bean qui cùjlodiunt tudiàum, &faciunt tufii-
ïtam inomni tempore. Memento nofiri domine in beneplacitopopu-
lï tui,vifita nos in falutari tuo. Ad videndum inbonitateeleitorum
tuorum,ad latandum in Utitiagentis tua,vt lauderis cum haredita-
te tua. Peccautmus cumpatribus noftrisxpiufie cgsmusjniquitatem
fee un us. Patres noftn in A Egypt o non tntellexerùnt mirabilia tua,
nonfuerunt menions multitudinis fnifencordta tua.Et irritauerunt
afeendentesin mare,m are rubrum- Et’faluauit eos propter nomen
fuum.vt notant faceretpotentiamfuam. Et increpauit mare rubriï
& exiccatum eji^& deduxiteàs in abyfiis ficut in deferto.. Et falua-
uit eos demanu odientium, &ab injidijshoftium tutatus efi,& re-
demitcos de manu inimici. Etoperuitaqua trtbulanteseos, vnus ex
eisnon remdnfit. Et credideriint verbis eius ,&laudaueruntlaudem
eius'. CÏtoficerunt,ol)litffuntoperum eius,& nonfufiinuerunt con-
filtumeiiu. Etconcupieruntconcupifcentiasin deferto, & tentaue-
runt Deum in inaquofo.Et dedtteüpetitionëipforum,&miJitfa)u-
ritatem, m animas eorum. EtirritaueruntMoyfen in caftris, Aaron
farittum domini. Apertaefi terra, & deglutiüitDathan, & ope-
ruit fuper congregationem Abyroti.1 Et exarfit ignis in fynagoga eorum,
fiamnia combufiit peuatores. Etfecerunt vttulum m Oreb,
& adoraueruntfculpttle. Ètmutauerum gloriam fuam injimth-
tudinem vituli, comedentis foenum. Obltti funt Deum, qui falua-
uiteos, qui fecit magnalid in AEgypto, mirabilia in terra Gham,
Beelphegor, & comederuntfacrtficta mortuàrum. Et irritauerunt
eum madinuentionibusfuis, & multiplicata eït in eisruina. Etjle-
tit Pbinees &placattit, &ctffauit quajfatio. Et reputatum efiei
ad tufiittam, ingénérations & générât ionem, vfque tnfetnpiier-
num. Et irritauerunt eum ad aquam comraditlionis, & wxatus
eftMoyfesproptereos, quiaexacerbaucruntJpiritum eius. Et djtïn-
xitinlabijsfuis,nondtjperdideruntgentes quas dtxit dommus Deus
illis. Et commixtifunt intergentes, &didicerunt opéra eorum, &
feruieruntfculptilibuseorum, &faêtumeft illis inftandakm. Et
immolaueruntfiliosfuos(jrfiltasfuosdamonijs.' Et ejfudtrunt fan-
guineminnocentem ,fangutnem filiorum fuorum &filiarum fua-
rutn,quas facrificauerunt fcUlptiltbus chanaan. Et infecta d it erra
in fangutmbus,&contaminataeft in openbiis eorum, &forritca-
ti funt in adinuentïombusfuis. Et iratus eft fur or e dommus in popu-
lumfu(tm,&abommatusefthareditatemfuam. Et tradtdit eosih
manusgehtium,& dominati funt eorum qui oderunt eos. Et tribu-
lauerunt eos inimici eorum, & humiliât tfuntfubmambus eorum,
fape liberauit eos. ipfiautem exacerbauerunt eum mconfihofuo,&
humiliatifiint in imquitatibusfuis. Et vidtt cum tribularentur,& '
audiuttorattonem eorum. Etmemorfuit teftamemi fut, & poenitutt
-ettmfecundum multitiidtnem miferkordiafua. Etdedi eos tn mife-
ricordias ih confpettu omnium qui ceperant eos. Saluos fac nos domine
Deus nofter, & congnga nosdenatiombus. Vt confitcamur
nomini fanâo tuo, érglonemur in laude tua. BenedUtus dominus
Deuslfraelà feculo& vfque in feculum, &dtcet omnis populus fiat:
fiat.
C O M M E N T A R I V M .
ALleluia primum egit vtbaptizentur credentes. Al-
'Jeluialccündiim agit vcreconcilientur pccnitenrcs.
Ibi fufeepit pJebem fuàm in exulta tien ne, & elc&os lilos
i n læticia. Hicpoemtemes exaudit, & dar eos in milcricoi:-
diam in conlpe&u omnium, qui eos ceperant. Beati funt
ergo,qui cuftodiuntiuftitiam. Nonermn ad hoc vemunt;
vt à fais hoftibuscapianrur. Hiaütem qui capn liai t dar
triant ad milericOrdem dicentes. Peccauimns cum patribus
noftris : Iniuftè egimus , imquicacem teamus/ Nec
illudcum aiicjiia coricrouerlia relpieias v o lo , quoddixi,
omnesqui.noncuftodiuntiuftinam, capiuntur ab holti-
bus fuis, illo s enim magis hoftes relpicc, qui eu m elle pro
certonolcanrur, procerto viderinonpolüinr. Et cum îl-
losalpe&u mentis adoenderis,ilium plus videbi|'d fais ho-
Itibus poflideri, quipoft peccatum exultât,nulloHagellq
percüflus. Verum quia VernsClvriftianuSille eft, qui pro
fais quotidiè peccatiséxorac,: fulcipiatregulam poeuicen-
tiæ , exdufo Noua ita non centelimum quintum plal-
mum centefimoquarco fubiungac, non reeufet fl.entém
in quinto,quemin quartolætaniem accepit. Et lieue iile
cancauit alléluia,& ifte alléluia decanter. Ibi diucs fadais
in argento &aüro egrediturgaiidens,hicmcndicusefte-
(ftusreuertiturplorans. Etibi alléluiacantatumelhdchic
alléluia cantatur. Ibi confitemini dldtum eft , & uuiocatc
romenems, hic confitemini dicitur quoniam bonus. Di-
citepeccacaveftra, vnde exacerbaftis do^ninum. Dida-
üic enim fuper vos ,lèntentiam, vcdcijciac vos in nation^-
bus, 8c difpergatvosinregiombus. Confitemini bono,
confitemini volenti parcere. Acilli : Peccauim.us, in-
quiunr, cum patribus noftris. Peccauimus,ciim patribus,
non de tempore pofiiir. Cum patribusenim tuncpeecà-
uerunequando irritauerunt afeendentes in rubriim mare,
quandooperuitaquatribitlanreseos. Pofteaquamcrèdï-
deruntverbo Dei.&rcantauerunrlaudem eins ftatjmob-
liti fane operû eius. Et concupierunt concupifcemiàm iri
deferto,ollasÆgyptij&irrirauerunc in ficcitate,ôc dataeft
eis peciciocorum, & data eft làturirasinanimaroeorum,
Sacuriratem lèeura eft luxuria , & irritattis eft dominus
àfuperbisDathan, Chore , ,8c Abyron. Et lîuepro igné
alieno
Legendfl
arbitror
p i Â
Nouato,
|nam is nô
piebar
pdcnitccos,.
H