Magna o>
pera Domini.
Maf.i-
«hæus.
&vm urn (bias obcuHt in facerdotibus, dum Abraharp
vidor reuerteretur de prslio. Videamusmuncquomodo
à dextris eius, confradi funtin die irae eius Reges. A dex-
'tris Domini in cruce pofiti fixus eratlatro, quern fibi vin-
dicabant reges & principes tenebrarum. Hos confregit in
diëiraefuæ. In die vtiq^iraE,.1quampacicbatur eorum qui
eumcrucifigebant.Etconfradis his principibus conquaf-
fauit capita inulta, ira vtcapitâles eriminofi dicerent,ho-
micidaper fidem vn,o ve.rbofaluatiiseft.Quarenö&nos
credamusîln crucem pofitus file vnus,pulcos nosin terra
n urnero cppiofo conuertk. Per ilium qui de tortente
in via bibit. De tprrente iracundiæ Iud*orum in via bibit
calicem pafiîonis.In viaimmaGülata ambulans,conquaf-
fauit capita dsmonum iß terrain corpore conftitutus. Et
exaltauit cap ira hp m i nis d u m à ço rifu fi one erigit, à con*
fufionevtiqae prims prsuaricationis. Et nififilius Dei in
via bibiilet , non exaltaflct caput hominis deiedum àd
terras;Non ergo dicas, quia conquaftàuk capita eriminu,
Chriftus ipfeexaltauit caput. Mfjn enim dixit exaltauit
capqrfuum, fed fimplieirer ait : Propterea, inquit,qupd
dijudicauit Déus in~nati.qqibus,&împleuit ruinas,dsftio-
hum, V t vbi abitndautt iniquitas eotumfiiperabundaret Chrt-
fkigratia.JLt quia bibit calicem paflionis de tqrrentefèdi-
tionis, in ilia via qua dick,Ego fum via, propterea exaltauit
caputinliberraceligni crucis , quod xiierat deiedum in
prsuariçattone ligni concupifcenciæ. Agämus ergo ipfi
gracias, qui regnat cum Pâtre vnusDeus cum Spirku fan-
d o in iicula feculorumj Amen.
Alleluia. C X .
BOnfitebortibi Domineintoto corde meo, in confilioiuttorum
& congregatione. Magna operaQomini, exquifitain omîtes
voluntates eius. Çonfefito & magnificentia opus eins,& tußitiaeius
manet in fèculumfeculi. Memoriam fecit mirabihum fuorum mi-
fertcots& miferafor Dominus, efcam dedtt timenttbus fe, Memor
tritin feculutn tettamenttfuifvirtutem operum fuorum annuneia-
bit populo(up .Vtdet illis bareditatem gentium,opera manuum eius
veritas & indicium* Fidelia omnia mandata eius, confirmata in '
feculutnficuli ,fdfta inveritate&aquitate. Redemptionem mißt
Dominus populofuo, mandauitin aternum teßamentumfuu. Sanctum
& tenibile nomen eius, initium fapientia timor Domini. In-
telleèlus bonus omnibusfacientibus eum,laudatio eius manet in fe-
culumfeculi.;,
C O M M E N T A R I V M.
S Entefimus decimus Pfalmus in eonfilio fandorum
confitetur tnagna opera Domini natiuitatis,paffio- j
nis ,refurredionis, «Sein coelosafcenfionis. Magna h sc
opera Domini,magna 8c exquifita in omnib.voluDtatib.
eins. Magna funt quids omnia opera eius ab initio feculi,
fed ifian on folum magna, fed & exquifita in omnibus
qusab initiovoluit & Fecit., Confeflio T rinjtatis & magnificentia
deitatis,opus eft,iuftitia eius immutabilis per- !
feueratin feciilafeculorum, in quaiuftitia , memoriam !
fecit mirabilium fuorum,dicens: Hacquotiefcunquefeceritis,
in meimempriainfdc'tetis,. Quando hoc.dixit, mifericors & |
mileratorDomkius? Tunc fipe.dubio. quando efcam dédit
corporis fui tfmentibus fë.Ethoc teftamétu'm memor.
erit Dominus in aeternum, per quod virtu tern operum
fiiqrum anjiunciauit populoiiio. Per quod dedit eis b*-
editatçm gentium,per quod non in phantafmate vtana-
t he m a bilis Manichæus fom niatus eft,{ed&in, veri täte in
iudi,ciôi& quæcunqueleguntur mandata eiu& fidelia &
(amkafunt.Confirmatain Chriftomanentia in feculutn
fepli,quiafa/äafuntinveritatc. In ipfo vtiqueDomino
noftroléfuChrifVocQmpleta^&ineiusæquitate funt cu-
ftodita , quapdo redemptionem per Apoflolqs mifirpo-
pulpfuodiceps:!/^baptizateomnesgentesinnomine Patris &
Filij & Spiritusfanäi,docenteseoscufiodireomnia, quamandaui
vobis. Quia fideiia omnia mandata funt, in quib.manda-
tisitafànâ:um,&ita terribilé nomeneius , vt initium fa-
pientiæ huius timor fit Domini. Nam qui fine timoré eft,
inciditin malum,quiautem timoremDeihabet,caput fàpientiæ
habet, per quem intelléâum hahehit bonum.ita
vt laus eius maneat in fèculum feculi. Manensimo per^
manens m timoré Dei,habebirin Chrifto laudem,&ipfa
laus manet inféçula feculorum,Amen. .
m Alleluia reuerfionis Aggæi ôc Zachariae. C X I .
BEatusvirquitimet Dominum, in mandatis eius volet nimis.
Potens in terra eritfernen etus , gêneratioreâorumbenedice-
tur. Gloria &dïuiù<t in domo eius, & iufiitiaeius manet in fecu-
lumfecqU. Exor tu m eiï intentbris lumen reftîs, mifericors & mi-
fer ator ètiufius. locundusboifio qui mtferetur & commodat, d if
ponitfermones fuosin iudicio, quia in oeternum non commouebitur.
In memoria aterna erit iußuS j db auâitione mala non timebit. Pa-
ratum cor eiusjperare in Domino,confirmatum eßeormus, non cô-
mouebitur donee deßiciatirimicosfuQs. Diffierßt dedttpaupertbus,
iußitia eius manet in feculum feculi, cornu eius exaltabiturin glo-
ria.Feccator videbit &.irafcetur, dentibus fuisfremet& tabefeet?
defideriumpeccatorumperibit.
C O M M E N T A R I V M .
\ 7 IrDei EfHras propheta cum recapitularetomnem
V lcgém,Deinutuquædamadiunxit.Vndeetiam Ag-
gæo & Zachariæiftiim titulum confecrauit. Canamus ergo
centèfimum vndecimum Pfalmum,& demus laudem
eius , quafî in vno viro peife&o omnibus fanais, vt quod
dé vno dixerimus fit de omnibus diâum. Et quod.fîn-
gulariter fueriteiplanatum, vniuepfalis fanâitas capiat*
Beatus vipqui timet Dominum. Finem præteritiPlalmi
prsefentis principio colloeauit, vthoc quod dixitilliù$fine,
laudem timentis,Dominum manere in feculum feeu-
li, hie in principioipfi qui timet Dominum beatitudinem
apphcaret ,cuius beatitudinis& fpecies declararet &Ta-
dta. Quis ergo qüi timet Dominum ? Sine dubio, qui mä-
data eius cupitnimis, potens erit fernen eius in terra,non
in petrofa , nec ficusyt/ini , necjwrer fpinas fed in tenabona-
Potens eft & generatio, quæ éx ipfo femine na(citur,fem
perin bcnédióHone erit. Gloria & diuitia: in domo eius
Audiamus Dei fapientiam alloquentem : E tfi diuitiæ,in-
quit, diligantur in hac vita, quid fàpiétia locupictius quae
omnia pofhdet ? Qui ergo fàpièntiam intrado.mum corporis
fui habere meruerit, habet intusgloriam. Habet &
diukias non caducas, non quas tinea exterminât,no quas
fures rapiunr,fed illas diuitias,, quas memoratin;feeulum
feculi permanere,per quas orietur in tenebris huius mnn-
di lumen redis code-, quorum videntes homines opera,
glorificentPatrem qui eft in coelis,fit tantum mifericors&-
miferator homini.Sicut fibi vulthomo effici Dominum.,
fitpius,fit iocundus^ miferçatur & commodet,& iniu-
dicio non perfonam inopis con fun dat, &.po.tentis acci-
piat,quod fi non fecerit,in aeternum non commouebitur.
Memoria autem eiusæterna erit,& dum coeperit tubafo-
naredécoelö-, dum ccepentignisftrepitu gehennæ fren-
den tib usgl obisflam mas euomere, hie pgnitus nontime-
bir.Quare ? Quia paratum fern per fuit cor eius fperare in
Domino. Ideoq;confirmato corde noncoramouti?itur,
donee vjdeat inimicos fuos in ipfum mitti incendium.O-
,xh.nes fcilicetimmundos fpiritus, qui ab inimicitijs,quam
diù furiïusin ifto corpore, omninp non ceflànc. Verum
quia, vt dixhfi vnum aliquem beatumiftum virum in jft©
opere nominar.omnib.applicabitur, qui eiufdemfadi fi-
militudinem perpétrant: fic-dica inbeato Laurentiohaec
omnia & prophetara &fada.Di(perfit enim omnia,&de-
dir pauperibus.nonrepofuit, non occultauit jdifperfitiSc
dedit pauperibus.ldeoiuftitiaeiustemporalisnóe ft,Tied
permanec in aeternum,&cornu eius,id eft, Çhriftus eius,
quiin ipföregnat, exaltatur in gloria. Hoc peccatoç vijdit
Rex amariffimus,vidk qiipniam difperfit & dedn pauper
^ rib us,dentibus Goepitfremere &; tabefeere, fed défi--.,'r :
deriumpeccatorisperijt. Defiderium autem,
iuftimartyris, manet infeeuja fecu-
Torum, AmCn.
Aug.iî.R
Çiuit.t.3
Matt.\i.
G
;Paeitur
B. Laurel
rius (ub
Gaifeno
anno 2(Sr
'Eufib. 7.
eap.i).
Alleluia,
Ordo nàfeendi
cft
DonmO;
ricadi.
Philip. 2.
E/Ä.J4.
Aljelüiä, alleluia. C X II.
L Audatepueri Dominum, laudaiènómn Domini. Sjtnomen
Domini benedictum, ex hoc nunc & bfqueinfeculum. Afolis
ottii vfquead occdfumiaudabile nomen DóWtnuExcelfusfuper oin-
nesgentes Dominus, & fuper ccelosgloria eius. Qaisfictit Dominus
Deus no fier qui inaltishabitat, & humilid refin'citw ccelo & in ter-
ra.Sufcitansdterra inopem,&defier core èrigens pauperem. Vt
collo cet eum cum principibus; cumprincipibuspopuli fui. Qui babi-
tare facitfierilem in domo,matrem filiorum Utantem.
C O M M E N T A R I V M.
V Enite pueri, nolite expedare, nolite dicere, non d u
féhés fumus. Ordo nafeendi éft, ordo vero morien-
di non eft. Vénite cfgö pueri, non ad laborem aliquerti,
fed adlaudéth.Laüdate pueri Dominum,laiidate nonieh
Domini in Ghriftó. In ipfoenim nohien Domini benedi-
Citur,ex hoc huric & vfq*, in fècula.Non in Iud$a fola jfed
inomnemtetrania folisortiivfhüeädoccafum laudabi-
Jéeft fadumin Chrifto noine Domini. Antea énim quöt
gentes,tot&feds,tot & dij, fedab aduentu Domini na-
ftriIefuChrifti,ita’h a omnés fiqièrftitionësa géntibus fè-
nunciata;funt, & vnum laudant Deuïn & confitenturin
Chrifto.Ipfè êft enimexcelfus fuper onmesgentesDomi-
nus, cuius in terfa quidé magna hiimilitaS-extitit, fed fuper
cosl os magna eft gloria eius. Quisenim ficut Dominus
Deus nofter qui in altis habkansvöc humiliä refpiclt *
rion ficut detedö attendit adterrarti^ fed quufn in forma
ï)eieJfet,non rapïfiaindrbitratus eïteffefeèqualem Deo,fedfemet-
ipfumexinaniuitformamferuifufeipiens, vt fufckarét de terra
inópem ilium cuidixeratiratus: terra es, & in terrain ibis.
Hunc füfcitauit de terrèinopem • qüid perdiderat diLViffäs
Vit? sterna: & paradifi.Hunè de ftercöte erigk ihChriftb,
& collocaukeum cum principibus,id eft,cum Apoftolkj
’ qui funt principes populi Dei: Efc qüis eft qui cölloeaüit
eum ? Ille fihe dubio qui eum aflumpfit, filius vrique Dêi
filium hominis. Vbicollocauiteüm cltm principibüspb-
pulirSine dubiö vbi fecit habitare i'n domo eam q u s fle-
rilis fuërat, habftare in domo, id éft, ipfam dornurn fieri,
& dixit ei: Lataréfterilisqua nohpari(,quia/multifilijdeferta ma-
gis quam eius qua habet virum,8c. fecit eam matrem iri filijsex-
ultantem.Sandam vtiq; Ècclèfiam, iri quätrinkasregtlär
Pacris & Filij & Spiritus fättdi,in vnitate deitatis,nunc&
Temper, Öcinfecula feculorum, Ainen<
Alleluia, alleluia. C X I II.
I N exitu ifrdelde AEgypto, domus Iacob de populo barbar o.Facta
est ludaa fancltficatio eius, IfiaelpoteHos eius. Marevidit& fu-
git, lordanis comer fits eHretrorfum. Montes exultauerunt vt arie-
tes, & ‘colles ficut agni ouium. Quid eß tibi mare quod fugifti, & tu
lor danis quia cónuerfus esrêtrorjum ? Montes exultafHsficut arie-
tes,& colesJicütagni ouium. A facie Domini mota eftterra , d
facieDeilacob. Quiconuertitpetraminftagna aquarum , & ru-
pem in fontes aquarum. Non nobis Domine non nobis ,fed nomini
tuo da glonam. Super mifericordia tua & veritate tua, ne quan-
do dicantgentes ,vbi eft Deus eorum ? Deus autem nofter in coelo,d-
mnia quacunque voluiffecit. Simulachta gentium argentum &
aurum, opera manuum hominum. Os babtnt & non loquentur,o-
culoshabent&nonyidebunt. Aureshabent&nonaudient, nares
habent & non odorabunt. Manus habéni & tionpalpdbunt,pedes
habent&non awbulabunt, non clainabünt inguttutefuo. Similes
iüiifiant quifaciuntea, &omneéquïconfidant in eis. Domus ifrael I
Jperauitin Domino, adtüior eorum & protector eorutmèft. Domus
Aaron fier aait in Domino, adiutor eorum & prote(tot eorum eft.
Qui tu nein Dominum fperauerunt in Domino, adiutor torum, &
protect or eorum eft. Dömïnüs memorfuit noftri, & benédixti nobis.
Esnedixitdomuiifrael.benedixitdomui Aaron. Eenedtxit omnibus
quitiment Dominum,pufillis cummaioribus.Adijciat Dominusfu-
per vol,fuper vos'&'fuptrfiiüs vefiros. tenediftivosaDobiïno qui
fecit cttlufn ér tenant.CailumcoeliDomino,terram autem dedit fi-
lijs hominuni;Non mortui laudab'unt te Domme,neqs omnès qui de
fcertduntin infernuni.Sed nösqui viümius benedtctthüs Domme,ex
heenune &vfqueïrtfeculum.
' Èiblióth. Vet. P atr.Tom. \. Pars 3.
G O M M E N T A R I V M;
V ldeamùs in exitu Iftàel de Ægypto, quo modo pro-
fedafitdomus lacobde populo barbaro; Quotüo-
do fedàfic ludsa fahélifîcatïd élus. îh Béthleeth lu'd&æ
nafékür Chriftiisiqui fàrt&ifiëât eos qui ftigiuhf Pharao-
nem, 8c fèquentesMbyffeh, idéft, legëm Deij veniantad
aquam,pei ipfam tranfèiintesexeunt ad locum quietisde
filentij i-qfoi alio nomihélocus defërtus difekut: Defcrtus
vtiq» a fçelefibus mundi,ibi inueniunt manna venientëiii
dé cdély:Sàiïecum vehifl'èntad ihare credehtès,itnirë eps
vidit Fugit vt ptæbéfet crederitibuS trahfitumi&
inimiéi&eoruiii aptarét inreritum'. Similiter &Tdfdanis
conuéïfitspdft fè i &ipfè, vt tranfirum Dei pôpulô pr^-
pararetiSine âcjua enim née terri Ægypti fugitur,nec terra
réptômiffionisintratiir: vt quid tamen mare fugéric di-
ximusl, & Iordanis quirë cohuerfus eft retrorfuiti eXpo-
fuimus. Nunc videàmus montes, quare ekùltatit,vt àrie-
ics,8c colles velütagnipiiiUm?Ntlnquid niôntës,terra &
fàxaipfa exultant? Sed montés funt Prbphëts,qüi vident
voces fuas impletas in Chriftojqiiiloquuti func alcicudi-
nesDei. Gaiidehtënim Prbphëts vrarieces, in omnibus
gaudehc, Wàthtcspaftorein natum ;qui anmamfuam ponat
pro ouibiis, & fie gaudenf fiëut ariétes. Colles verb fié gaù-
dentj ficut agrii ouiu m. Ij viiqj collet func, quihümilem
feienti^ loéiirn eénentjhihiL fliëhtës nifi aùt fighare fron-
tem, au t nomen Domini ifitibeare, icagâüdentficutaghi
Ouium. Oitëafcientiàmÿcfuihabènt,&voèempaftbris
àudiunr,ôt èbgnofciintéum ÿ 8c féqüuhtur éüntijubcun-
qué vadk.Agni vero oiiiurhfuàtüm vocesintclllgüt,qUii
adhuc paftorem intelligëfë nequeunc : tameriperouës,id
eft,matrcs fuas, fèquuntur 8i jpli pàftoréhiDùminum Ie-
füm Chriftum. Ahte cuiusfaciem côm'ota cft terra,quari-
do cctnüértitfblidam pëttam iri ftagriâ aqüéj id éft i faxea
corda feck àfqkas éx ventrë fùo prôducéré i faliéntès ad
vitamæternam, &rupem,ideft,- inacceffibilefàxùthih-
credularumgenciunvpqdusconuercir ad fohtesaquarü.
Hæcin figura fada funt, vt hiftoria Exodi loquitur, 8c
iTalmus ifteteftatur, fedrlctipta funtifta, au Apoftolus,
non xd eorum natratiope,m,led ad nofiram adifuationem ,in-
quaclamamus Domino, dicentes; Non nbbis Domine
non nobis, fed nomini ttio, daglociam. Nqnper mérita
npftra,fed pro mffericordiatua concede,, v.t nômeant in-
creduli jVbieft Deus eorum \ Exurge à inortiiis afceh'dë
in coelofiirfum ^quia tu es qui régnas in ccëlo & ‘in terra
& omnia quæ volueris operaris. Nam idola gentium eX
quocunq-, métallo muta & furda 8c céca funr,limile$ iflis
fine confidentes in eis: Nbs autëm btnnës de domolfrael
fperamus in te Domine, vt tu adiutor nofter depreftédot
nofter efïédignetis,qui mèmdr noftri,de ctèlo défcèndcs
benedixit nos:Benedixifti domum Ifra?l,haftedo ex Ma-'
riBenédixïfti domum Àiroh, fümdçüdp'fàeërdbtifim.',
Benedïxifti omnes timehtesDomihumiëïïgerido Apôfto
. lospulillos cum maioribiiS. lbi eranc lacohiïs 8c Ibahnes'
! cum maibribus, Vtiqué Cuni eflènt pufill!i,adijciat Domi-
| nus fupcr vbis'. Addat vbbirPàulum, fuper Vos & fitperfî-
lios véftroS.'Addar vobii populam crcdentium. Benedi-
divbsà0bihiHb,quifeckcfe'lum & terram iîpfiim chjm
prkdicitk qiii fecit.Coe'luhl'ccjeli Dbmino, terram dédit
rilijs homiriUihiQuicqüid ccélèfteeft in meritib"us,in adi- ;
bus , iri cogitai iûnibüs j hocDomidô defutaridiirn êft.'
Quic^üifi;aùfemferrenüm,qüafimbrtâlè &ihifèruin cô-'
te mnendum,etiam fi ctrlpàcareat.Êft éflim' qiné’quid fue*:
rit dé ferra rti:ôrtale,in quib'. rt dh dignàtut laudan DbnVÎ-:
nuS.NéCtib hïs laüdari vhlf qiii defcenduriiin inférno,icf
eft, qui in irifériPribus vkafàdibùsdeguht, fed qui ViiiiT
musineo qüi dicit : EgSfiiiliVti'd, noslîVhédfCimus Domi-
num.Si tàhiéhViùimuSfëéëden tes xbomni'ôpëremo'tta-
If, bened'içi'mus Parrem ÔrFifium 8c Spiritüin fandum -
qui rëghàt ici fecu la fècù'lbriïm, Amen.
Alleluia. C X IV . >
DIlexi,quoniam exduÜiet Üomïnus voce orationis mea. Quia
inclirimt autem fudm mihi,& in dieb. mets inüocabo. Cir-
Exod.if.