j al. effen-
tiam.
dcrclinquat, Ëx hoc,arbitrörnos 'adindaginefn verita- vnus eft. Qupd Sc ipfe quoque Deus in Deuteronomio
tispdfl'equantocius#eruenire.P«'mitfatiHicaq;vtdiM, IconKlbitaf.-yidcteriden.quoniamegofitmDm.&miiefl
Sabelliusliiamf'idemdocumcntis cmleftibüs approba- \ahusabfqueme. Etites\iva:Teßesvoseßb,ßeflaliusDeKsfrate.
Sabeïiius dixit: Qmoniam me cum omnibus cöngrè-J ter me. Noli debemus a n te auftoritatis cmlims nobis
di p«cepifti:refpondeant,vtmmfimplicisnatureDcum ièntentiam deprompmm .alterius Dei confeiEone fru-
eile,fateai)tir. Atriiisdixit. Quishdcimpiusnegauerit. j ftrare.nein noftripcrniciem tantipracconijcaBantesim-
Sabellius dixit: Rèfpondeanr eciain.: vtram omnia qua: | petiiim,dcbita deórum cultoribus fubeamus tormenta.
de Dcodicunturlecundum fubftanciamaccipienda lint. ; Probus iudex dixit; Si huic tam validae proiècutioni,
Artiusdixit: Ifta noftrafidci propt ria éde rtoicuntur. Fo- ! poffe aligliidieferaputatis,peroraredignemini. Artius
tinusdixitvAiTentiorcundtadeDeo fccundumfubftan- I dixit. Difin per Vtiius Dei prob'abili quidem&admo-
tiamdid.Athanaiiusdixit.Nontemérèpronunciauerim dumvtilicönfeffionebifaris deitatis, erröte Sibellius
vniuerfi quxdeDeo dicuntut. fccundum.fubftantiam ! femetipfum conatur exuere, nefandam ludaidfenfus-
debereaccipipropterfiounullosrelatiuosnominum ca- ! impietatem incutrit, hiium Dei, Dcum in iua manere
fils.fecundumvfitatum'humanifermoniseloquiümpro- fubihntia.depropriam haberepérfpnam, mente facrile-
latbs, qdi non propriè Deo» fed perfonis&femporibus ! ga denc£indo,Opius infaniiiimi futorisaudaciam quan-
veiquibufcunque rerttm 'geheribus coaptantur', id e.ft, i tocunque brêuicatis compfcnihovtipotiKro.c'celeftium
cumfenefciredicit.velcumfcherumcognouiüèhtetur, teftimoniprum autoritäre frefflbo, addcmbnftrandam,
autcuteeruiuäfefadtariferpccnitudinemgerit’.&nunc ; fubfillentisfilijperfo,nam, Nsnillaquxquidemhoim-
fc iracumnuncplacamm-offendic. Qure omnia fi iecun- j niiuicepto congrucre.cauillantur aflumens. ied lila in;
diimeBenaamveKmusaccipere: paifibilemfine dubio j medium proferens teftiraonia . qua; fine vile ancipitis
&uft^rouidamdiüinam:|'rofitebimu>eflè natutam, in intelligentiefcrupulo.'diuinitatidiuscompeterepmnes
opia aut ignoratio aut ex tempore otta cognitra caiiat, patitet confitehtur. In Genefi Dominuna dtxiile legi-
al.cogita-
tio.
aUtifti- ' quam Stëiftiapcénitendóebnficiant, &beta fubleuent mils: laitamtit hominem adimaginem & fimilitudinem m-
tia. j vegetando. Qtiod quid aliud eric liifi mutabili.petpeti /ram. Ecce pluhliterdixit./armmat.aMuiitiiidelicet in-
iLlcritia. &inftabiiimobilitatehuciliuequedell treteÏ Vn.de lfia- I dicanb,ädquem loquentisDeifaauSeftfetmo. Non e-
I nifeftilEine comprobatur; non omnia de Deo fecundum ,j niintamabfilrdemtelligdndumfuiflelocutijm, vt fibi
aUatel- | fubftantiam debere did: fed aliquanta difpenfationi re- ipfedieeret, heiarnus, quodpropriè illerum eft, qui a-
I ipondenria: non naturieiusconuenientiacertocertius mentiacpaffio.nenuncprrtet.Nainqpevtad alteramlo-
iLptofi- |ftofiteti.ï>robusmdexdixit:iifetfufficieriter&dö&ms .cutumffuiffefcripturamonftrar'et, continuo fubiecit df-'
temur. I laudabilibteuitate.refponderis. NonomniadcDeO fer cens. ~StftcitDembomnem,ad j'magfiiimDeifititillmn. Si
al.laudabilitcrq*.
ó m B . F lg tlij Epifeopi T rid e n t in i D iffu ta tio ,
cundumfubftanriamdaci, latiustarnenhxc a te.aucjire
ddfidero : cum tui loci difputatiopus ternpus adfuerir.
Nunc interim (vr antefatus fum.) Sabellius vc cceperat,
^toiecjuatilir. Sabellius d ix it: Fidei noftrse prpfeflio,vt
mperius dixi, hunc eundemque patrem & fili ump radical
Deum, negentili erröte duos Deos adlerere conuinvnus
(eÄet, ad imaginem1 füam fecifle diceretur. Nu ne
autem-alius ad alterius imaginem aptius Feciifle deferi-
bitur. Icem cum ob multa nefandi Iceleris facinora, So-
dömitas fuis jn iocis, terras igneis diuinitus imbribus
{änxiilet vrendas ,v ita rercrtür. Plüit inquit dorninus a
domino ignem liilphut. Nihil tarnen epidentius ad
camur.lî aliuspater,aliuslnöbis filiusprædicenîr. Vnd’e oftendendum patrem , & demonftrandumfihum FegÂ^’
ex liis iplis3quæ à non intelligentibas,vel minus f’encien- liter poaurinnman , vbi alias ab altero,non vnus à fe
Im. io. 38.
loan. 49.
al. por*
cento.
cibus,adaerlanob'iseffepuratur, apertifïïmè demonftra-
ba,{ummiatque omnipotentis Dei vn.am effe perfonasn.
Nam,quidaliud eft,pater in ttiemanenSfacit opera, hifi
ego in me manensfaciq opera ï Et qui tneyidet, vtdet & patrem,
id eft, ego fum iple pater qui filius, Vf per vnam di-
uiriitatis eönte m plati oil cm vnam intelligas effe perfo-
ham? Scdetiafti quid dit; Egoinpatre& pater inmel veil
quodEfihas adeundern loquitur, in te eft Deus, & non eft
Dmputer fê,id proculdubio manifefti'us voluit indicate,
fine aiterius permixdó'Qfperfonaedn fciplb ineftabili-
terfpeifinahere. Si enim,vtipfi quoque cohcedfint: & vt
fiiperlus fafli ftmt,fimprex éftdiuina hatura: nonfieri po-
teïfcvtvel ipfaintriRfecüs vaGua^lteriusin fe naturae per-
fonam cbntineat, &iplavicilfim contineatur ab altera.
Netefle eftenimvtfeipia autminuendo eontrahat.aut
ëuacüandó exinaniat,aufj;dilatando diffundat: quoniim"
reeeptorumveirecipi^htium cohdirforiftaeft: vt aut re-
cepturus (patio dilatetur ad alterum reciprendum : aut
recipiendus, contradionealiqua minuatur: vt intra e-
uacuatam adfixlcipiendam fe, naturanryaleat eontineri.
Quaequoniam tam impia tamque abfurda, fitnpliciilli
&iheffabili naturae congruere minimè ppflunt : id fine
dubiOjieftatintelligijVt vnusidemqueinfeipfb manens,
de feipfo fingulariterdicere yidcatur: Ego in patre &pater
in méi^.t,quimevidePy videt& patre/fi: he fi de duobus di-
•<5tum accipetevolueris, duos'nihiloiiainus Deos fepara-
tim diftindos adferere conüincaris. Apt ft ita eos in fe
inuicem petmaneredefendis: vt horumvnam dicas efle
naturartv nefcio quamperfonatum deforniitatem, ppr-
tentui alicuifimilem, ex vnius rèi inido pertinentem J
aut in vnius naturae rubftantiacohfufius & permixtius
habican'temvideberisprofiteri,j&Kac ratipneiimplicem
mremeratafh diuinae -virtutis natüram indignis corn-
pofitapi qualitatibus d'efenlare. Recurre magis ad ilia
lingularia cteleftipm praeconia fanPtorum, quibus VniuS
|u vna perfenamaneu tis, diainita'5. prtedkatux: ,y t MoyprolulpKureas
coeliEusiacttfacuSeft flamxhas. Item xpfe
filius ad lacol^oc(uitur dicens : Ego fünt 'Deus,qui vifusjüm
tibi : In 1 oco Dei p olfe p&cere, qui vifes’fum in loco meo,
fi yna lpquentis intel™eretiir perföna. Item : Afeende
inquiet» ßethel^facibi altareDeo, qui apparuit tibi. Necfe
ftudiingulari vniquam perfonaç congrùere poteft, vbi
diftinóbps alips altero iâcrarium imperat conftituen-,
dum. Id enim folitariilm dicere eonueniens erat, fac altar
emiht Deo, qiti apparut tibi. Item pater Déus. de laluan-
dis in Deo filio populis , per Ofee prophetam loquitur
dicens, Et falttabö eos in Domino Deo ipforum. Item Dauid
adfiliiimDeiloquens, Tbfonusjuus Deus ïH feculum feculi,
virga aquitatis, virga regrii tui. Fropterea vnxit te Deus Déus
tunsjoko Utitiapra confortibus tuis. Quid hoc äd confefe
fionis errorem fubmotiendum, mahiiéftîus potuit dici,
vbiDeiis Deum vnxiflè præfpribitur ? Haee interim pauca
de veteriteftamehtadecerpfi.Nampl.ura & manifeftipra
ftudio bxeuitatis omifi. quib us liiee clarius comprobatur,&.
patrem & fil ium dillinétiS( & feparatisJubftantiâ-
rum propriecat.ibus exiftere. Quod auteni Sabellius ex
hoc,quod aia Egotn patre,& pater in me eft, vnam vifus eft
dempniftrare naturam, fiue perfonam ^qu p.d videlicet; a-
liaintra aliam fine confufionis permikäone, vel præter
esetera vitiorum genera, qnæmoreföphifmätum quse-
ftionum voluit intentare, inefie fübftaütiajn.vel pérfo-
s^am, ficht non vna Deii^hominumpoteftefTenatura,
uequibus dicitur,; quod ipfi inDeo^öcDeus in eis eft :
dehiqueidem ad patrém de credentibus loquens filius
aie : m ficut tu pater in me & egp in te, ita ,& ipfi in nobis
fint. Et iterum. Qui éditenrnem meant, & bibit meum fan-
guinemiinme manet,& ego ineo.Apoftolus quoque de idio-
ta. Qmd profiratto inquit confit ebitur,qiiia y ere Deus in vobis
eft, Sicuc ergo cui'h Deus in Uobis SSnos in Deo fhhaus-
non confufiope perloxuBj nonvriitarénaturæ, non aug-
mentiacceffióhe,n6 dérrimënti fubtraâ:iPne,noh qualji-
betcôp'biicavelordinàramutabilis (ubftantiæqualiçate.
Ge». 1 27.
fes .admonet,dicens:1 .Audi ifrael: DomttfüsD'eus tuus,Deits } fed puræ ßc iimp(ids fidei fanólitate domino in nobis
. habitatoa.
iy-x-
loan. 6,
il
j
DeChrtjfo D.N.grfide SS .Trinitatis. to
j*Iot.co-
hàû c il cul u-m p ràe pare m us, & hie nos in luà recipit man-
fmncm., dum è iûiyoluntatem facicndo in ipib mane»
mas, impatec& filiuspro indiffolnbili feedete voluntatis,
in ie inuiceni martere riqfcunuir: Probus iudex di-
xjrt Quomarti tam clarillimis-ieiiimonioium documen-
fisi Scpatrem A. -ilium proprle fubhilerc dcmqnftualb,
quod Sabellius lnimanis mentibuSquseftionum nebulas
offunderfJo negabat j d nunc à tuis quarkurpartibufe
quomodo & Deum pati eni.Sc iihum.lsparatihi & diltin-
Ctius proBtemio. non piiualem diuinltacjs naturam in-
iroducgre'videaris. Et quaqquam fuperiore piofecu-,
tione breuitev pauca pei'itrinxens , lata omen & ptopiia
quæfiiônis .lïtiiùfcemodi debet elle ptbbatjö. Quam
tunc copiolius..expedite deîcbis. dum inter t e , arque
Athanalium dilputationis examen coeptn: agi tari: Et
qltonianynuncyt dixf ad'feupipnc v'eridica, Sabellij èft
perfidia refutata, fidei fuæ Fotinus certis, fi valet, tefti-
monijs,adlit. - Fotinus dixit. Ego domino noftro Iélu
Cbrilto initiuna tribuq, putumque hommem fuifle af-
firmo, i c pei- beatæ viæ-excellentiffimuni medium, di-
ukiifacii honorem fuiite adepcum^Quis-cnim foemi-
neo portatusv.tero pet partum egeritut? Qnis puerpe-
rix cunas expemis , ÖC lactei poculi alimenuo hutrims,
materais géltaïus eft vlnis-î Quis yhiuerlks cbtpotex
rtagilitaus condiciones implembî Dum efntiem-paci-
turfdum nequiiDmi fpiritus « ntandnc percellittir, dum
laifitudine iatigatuf,' dum in lomnosïcfolmtur, dum j
comprehenliis ncxibuaalligacur, dum flagelhs verhefa-
tut Si palmlsidum lùdibiijs infultantmm agitatuu, dum
crucis patibûlo. fufperlditur, rtiqtds difpéndia përpc-t
titur, quenv luunanatconditio parentibus lubdidlt, cuius
! IM.I4.TO.
jloan.s. 19.
[ |*gloi.ili*
cauic.
tratpina vtriuique iexus ^cimcla delîgr.ara, qui de
locorum cognicione falliéur , qui.de mail fpiritus.no-.
miné fcifcitatui;, qui.iudicij diemfé ignorapèfâtetur,
qui rribuendiitum iediumpotelhtemmon fe babele tc-
1 ftatur.quife dereliétum conquetituKqui paffiouisfor-
midiric . Si taô.ltiyïrtoîe concuâtur, 'propter qiiod Si
j calicemàfe.trâ-nsfévrn precatur,& quàm müitaquæcom-
memorare'longnm eft ltirmanitaci conuenientia pant
i ï r .q u i s t am in u p ie n é e f t yt hæcDebcongruere arbitvetur
ï-.Nath; ilia vntutuni miracuia non propria pèrpe-
ipalie vittute, led Deurn per cum tedifte credcndum, lient
îpféaic Pititiu me mmens,f*cii opera. - E riterum, No»
patêjH fe filinsfacere qafop.li» Qui® enfin multumDeo
acceptas fuit, quicquid volrnt oiatiombus impettauit.
Nain fi mbrtuis reddita eft vira, fi coecis lumen, ,il débili-
bus yirtus, il Icpiofismunditia i fi venti matequé celia-
runt, fi alimentbrum creatura multiplicati feenorislen-
lu augmentum, non nifi hiec omnià orarionis muncré
elicita eire-hofcnh.cnf, limilique modo perte claqiiain^
dudum prophets in Dei nomine péifecerunt. Verum
quia hic m tantum fe dignum p eo , charioremqucjieiic-
nerandoin mandanseiuséxhîbuit vtîpfe ait Ego qtuplanta
finit à.facw[tinter, & vt parer ad camper Angelùm
loquitur dicens,‘ficut in Zicharia feriptum eft : Angelas
inquit domïnt flabat.&eoMefiabatui’ IefumMdltit domtmv
Deusexercituum. Si „ivysmwambuptuerù&eafiodiammeain
citßodteris.tu quoqtieiudtcabisdbmum meam. Et vt mortem
pro mundi lain ce æquammiter tullt , ob hoe in quam
quèdle tantum ac raiera exhïbuir, dédit illiDetisvniuei-
iotum pbteftarem vie D.eum iliumtotius creatura con-
ftituit, licut Apoftolus docet,dicçns, Httmtlamtfemet-
ipfumvfquead mortem ,mortemàmmertuis. eropterquod&
ù e â l t i m d é d i t . i B namin,qmdeßßlper-.omne m-
& m ftr n o r a m . Vnde &ipfeppft'paffiontm, quæ ci taie
conmlit meritum.aiebac. Data eft trahi qmmspoceitas
in coelo & m ferra- Qripd vtique h alite rempota Deus
effet,poteftatém ex tempore non accepiffet, quam lem,el
h a bm li'e c o n f t a b a t , fed vt dixi ob praêlamm obedient!*
acpaifionismeritum diûino eft honore .doiiatus»&iuper
bmniaexaltatuSi ’iicut & Perms loquitui uicetis, Dem
ütr'nm noporum * exaltautt puerum [mm lejum. Et ite-
'rum : dexteraigiturDeiexaltatns.-Actmhis.Certißtme ln-
\ qmiMat 'omnitdomm lfrael, qttia & dominum iUm & Cbnjium
Deus Jent hunc lejum, quem vos crucifix'iHis :often d ens
eiiidehtius propter paffioopm crueis,ex-temporeDeum
fuiffefa&iim,üonDcumante temporanacum. Vnde Sc
Paulus : Tanta iriejuie angelismelior faüus, quanto excellen-
tirnpra illis nomen aecepit. Quod enim fit ycl accipitur,
ex tempore fumit inirium. Nam ex femine Dauid ori-
ginis fumpfifl’e principium,diuina vbique reftantur clo-
quia , ficut Deus äd Dauid loquitur,' DóminusJHius qui e-
gredieïur derenibitstuisdpfe adificabit mihi'domum.Et iterum.
Dejruïïu ventris tuityonam fuper federn raam. Etlfaias: Ecce Pfa. 13r.11.
■ radix leffe exurgét regere genres. Et Apoftolus. Dé filio in.- Kom.1.3,
, quit/i/ö, qui foetus cfiêxfcyiine Dauid. Et iterum. Memor 2-Tim.2. y
■ efio Ie fum Clmftum refurrexiffe a mortifis, ex fèniine Dauid. Et
Angelus ad Mariam : 'Dabit iüi inquit Deus federn Dauid
pytrisfui. Ex his igitur atque alijs qudm pluribus de-
jnonftratur eüidentius, non Deum ante iecula- fuifle,
fedinDeum bona; aótionis mcrito proccfli'fl’e. Probus
iudex dixic. Intèntatis a Fociuo ïjuxftipnib.us è diuer-
fo venienrium refbonfiornbus occurratur. Athanafius
dixit'1 Si ëa quee Arriüs contra (Sabellium profecutus
eft,diligèn,teraduertas, ibi etiam Fotini petfidiam pari-
; ter cognofcis exclufam. Prqbi^siudex dixit. Vtputa?
Athanafius dixit. Sabellius vnam cohfitendo perfo-
nam, filium ante óunétorum originem feculorum fubfi-
ftere dchegauit , quod-ipfium quoque Fotinus imjrijs
alfcuerarecommenti^aggreditur, dum filio ex humani
orrus natiuitate initium ttibuens , omnino eum nön
fuifle teftatur. Qua? facrilega opiniohis fentehtia, Ar-
rio copiofius prolêquenté caffata eft. Aperte enim^i
lucidius demonftrauit, filium Dei ante tempora fixb-
ftitifle. 'Probus iudex dixit. Memini equidem Arrium
de proprietäre perldn»,filij fubfiftentis contra Sabel-
lium fatis ègifle. fed difputationis ordo vel ratio pof-
cit,' vt Fotini quoque adfertio , pröprio debeac con-
tranitentium réfutationis obice firbmoueri , ne dum
himis breuitati ftudetis , res neceflarias omittere vi-
dëamini. Non,'enim paraam,intuHrfüx fidei quseftio-
neiu , multis adfeuerando documentis,, filium Dei ex
Maria virgine'initium accepifle Sein Deum clariflï-
mae a<ftionis merito profecifle. Athanafius.dixit. Non
gebit .aut me , aut Aruium , Fotini dementiatn di-
uina: feripturæ auétoricatibtrs arguerë , qui in tantum
prörupit-miania?, VtBprpphepicis atque Apoftölicis di-
M vèlano furotis fui'animo repugnahs, ncfcio quæ
viliffima derogationis exempla, • quæ Deus pró hóftr#
tedeniptionis falute voluntafio fubijt affeóhi, in iniu-
riam tanrae protulit maieftatis. Arhus dixit : Tolera-
bilius Iudæor.um Chriftó infultantiurn voces, aut cru-
cifixi latronis blafphemiæ âudiuntur , quàm ne^anda
huius Fotini perfidia füftinetür. *Quis ehim ferae purum
hominem praedicari , aut ex Maria fumpfifl’e mimi
m eum, qui fe de ccelo venifte & àntë fecula géni-
fumproteftacut, ficut idem de pâtre loquens, Sc æter-
ïiïenati ui taris myfterium pandehs äi-t : Ante fecüldfiin- Prou.ï.22.
dauit me, & ante ómnes collesgenuit : cum parant coelos ad- H
erarn iüi. Sed Sc pater ad eum'ldqilitilr dicens. Ex vteró \Pfal.i91
ante luciferum genui te. Quia eninr ftellaé in fignis tem- I
porumpofitaeiuut, natimtatem filij fui Deuspâteran- j
té afttotum originem , id eft a'nte omnium témpörum 1
fenem extitilfe tfeftathr.. Siife fpiritualiter diétum in- (
telliganius, ante luciferum, id eft, ante angelorum créa- 1
turam, quóniam de àngelo di6tum eft, litcifeiy qui mane
oriebacur. Forinus dixit. Hoc fecundum praedefti-
'nationis vericacem dfètum accipitur, Apoftolo conte-
ftante atque dicènte. Qui prædeftinatus eft filîus Dei
in virtute. Nacniic diólum eft, Ante collesgùnüit.me, vel
Ante luciferum genui te, cum tarnen nouiillmis tempori-
bus fuerit natus , quomodo & Apoftolus elebfcionem
fenótöram ante exordium Faiftam adferit feculorum,
qui nos’inquit elegit-ahre cotvftitutionem mundi. Et
vtique non funt nifi-in fine mundi efe<fti. ' Sicut ergo ’
qui ante fecula noh fubfiftebant , taitlen in prædefti-
nationé. eleéti elfe dicuntur , 'eodem intelligen-
tiæ generc St de Chrifto-, quèd ante fectila dtcftus
eft natus , in prædeftinatione diétum accipitur.' Moris
Prou.î. 23.
pfal.iQ?'.
11181