A
ira odij
natcr.
Racha
conuitiu-
Luc. T4.
B
t.lo tn .i.
*inipfö
inan ere.
Crucetn
per tare.
c
Gai. 4-
I.Car. il. 1
Paulus j
Ch rill um.
îmitatus
eft.
\ .T im . 4.
z.Cûr.6.
D
2. Cor. ir.
•
Naufra-
g'amus V-
uiquenos
Chnftia-
Ira mater eft ödij.Etideö Saluator excluderë ham voliüt, ,
neexiraodiumnafeeretufTSiergo no» folum. odium,
fedctiam ira nos in Dciiudlcio reos faciet,, cuidenter d-
gnofcimiis , quod ficut nullus omnino eft inimunisao
iracundia, fie nullus omnino immunis efle potcritàrea-
tu. Profequiturautè.rhDôniinùsquafi fibraspræceptii-
ftius,& omnes penitus frutiecs de ramù feulosfecat| diceiis
: Qui autan dïxerit,fatue,reusentgelnnnaïgnis.Qiùdtxe-
htfiatnjuo racha,reus eut conci/io.Racha qùod genus fi t co-
tumèlîæ rnulrinefciunt : fatuitasautem quàm iniiiriose.
obijeiatur,optimènprunt.EtideQfcicntiafua'pQtius homines
quàm ignoran cia vtentes, Inaliirit reanis fuos per
idcqnuicium qüodfciiint,diuini$ ignithls ; quam perid
quod nefciunt, humanis confilijs expiarij Qua:cumita
finc,& 'cjim iiæc omnia quçiubentur àDomino,non modo
d nobis omnino non fiant, fëd pene in diuerfum om-
rtiafiant, quando maiotaillafaciemus ?Ok» enim,inquit
Saluàtor,«»» renunciduertt omnibus quapofiidet, nonpotefi meuselfe
difcipulUs.Et qui non tulerit crucetn fitam,&fecutus inefue-
ritptoh ejlmè dignus. Ht,quife * Chrifiiauujn dicit,debet quemp
admodutn Chnfiusdmbulauit, fie & ipfeambulare, qua: non
modo ill os, qui voîuptatps & pompas fcçüli fequuntur,
fcdneiilos quidemïmplere cërtunveft ,- qui fecularisa-
-morisiusdcrèlinqüunt; Nam&qiii renunciare diuitijs
videntur, nonficrenuhciant, vt penitus renunciàflë vi-
deantur. Et qui puranturcruççmportate,fic portant, vt
pliiâ habeantin cru cisnomine dignitatis,quàmin paflione
fupplicij. Et omnes tarnen ifti, etiam fi ali quid horum
bona fidèadimplérent ; iflud abique dubio nullus efiîce-
ret, Vt perviamvitx iftiusfic incederctlicutSàiitator ip-
ce flit-^ i /êenim,inquit Apoftolus, dicit in Chrifiomanere.
debet quemadmodum Chriftus ambulante fie & ipfe ambulare.
Sedduraforfttan quidam putant Apoftolorum elle præ-
cepta.Dura plane exiftimandafuAt,n plusab alijs officiô-
ruiTi èxiguriÈ, qüdm libi fiim u n tP o r to atitem fi multp
minus ceteris imperarünt quam fib i, n o n modo non grades
hiâgiftri.fed parentes indulgentiflimiiudicandi funi£
quionera quæ ceruicibus filiorumper arnoris indulgen-
tiam detrahunt, libi per affcëhim religionis imponunt.
Quid enim vnüs exiplls adApoftolos.ecçlefiafticos dicit?
tiUoli, inquit -, met, quos iterum parturio, doneefor metur Chri-
fiusin vobûi Et rùrTum dmitaioresi inquit, inei efioteficut dr
ego Chrifti.Nobis hociriipèrat,vt (eimitemùr.qui fi;bi hoc
ii^ëraûèrat'i.VtGhrilUéflei: imitator. Ecquidemquod
Ïbïe Chriftum imitatus fit, nulli dubiuifieft ; Chriftus é-
nimfie pro nobis fiibdidit mundo, &feipfe pro Ghriftp.
Chriftus pro nobis ta:dia & labores graurflimospertul.it:
& hocipiepro Chrifto. Chriftusplco nobis contumelies
paflus e ft :& hoc ipfe pro Chrifto Chriftus pró nobis
palfionemmortem.quetolerauin & höcipfe pro Chrifto.
Et idëonon fine caula meritorunvfuorutnbonfciusdicit:
C'ertamnborlürn cfytad>fidèmferuaui,de reliquo repôjitâ efi mi-
hicoronaiufiitia. Itaque cûm ille Chriftuihficimicatus.fiPi
videamus quis noftrum Apoftóli iïhitatórappdreat.'Scri-
bit enim ipfe de iè primûin, quod nuUi vnqudm dederitof-
fehfiotiem , ftd in omnibus exhibuerit feficut Dei mmfirum ; in
patient ta multa fin tribulatiombusfinnecefiiiatibus : inplagis,in
carceribusfin lacerationibus. Et alibi, dum fe alijs Comparât,,
fi c air : In quo quis audetfinànfipicrttia dico,audeo & egoivt minus
ûpiehsdïfo, magis ego in laboribusplurimis, incarceribus 'àbun-
dahtiuslihpU^kjuptà modum yinjtioriibusfrequenter. À ludais
'qutnquiès qudiragenas vna minus accept, ter virgticoefus fum,fe-
mcllaptdatus, ter naufiagiumfect. Sâne ccfi'dé'caètërisquas
dixit virtutibus Apoftolicis nihil facimus, in hóe tartten
v n o, vbi Apoftolus ter naufragafle le dicit, etiam vincere
poflumusiNoh ènim'ter tantümmôdo naufragauimus,
quorum përiëômnis vira naüfragium'eft.Intantuni quip-
peVitidsèab omnibus viüitür, wpropenullüs Chriftia-
fiorùm fit, qiii non iugi ter nautxagare videatür. Séd didt
fortifie a liquisnon id elfe niincremporis, vrprô Chrifto
nosperipramusiijuîsrunc Apoftoli pertulerunt. Vè-
rumeft: nôn enim fujlt principes jpagani,nô tyranpiper-
fecütörèsjrióhïahgüïs Iknâbôrurri îûndirüt,nec fides îiipplicijs
&vitæinCdntaminabilisfiinditateplacëamus. Quo plus |
ei fides & deuotio noftradebet : quia minoraa nobis exi- I
gic,&maioraconcelfinEtideocum &principesChriftia- Deüsnûc
ni lint,& perfecutio nulla fit,.Screligio non inquiecetur, t—~--
quiad probandüm fideni experimentis durioribvfs non :
compellimur, inferioribus laltèmbfficijs Domino plus e S 1
plàccre debemus. Probât ëniiri etiam in maioribiis, fi res
cxigatjcxecucoreni fëidoneum fore, à quo fninoràcom-
plèntur.. Dimittâmùs ergo ilia quæ beatiflimus Paülus
pertillit.-imoquæinlibris pofteadereligione confcri-
ptis omnësadmodum Chriftianoslegiihus pertulifle:qui
adcoeleftisregiaeianuam gràdibus pcënarum fuarum afr- j
ccndentes, icalasfibiquodammôdode ecüleis cataftif-
que fecerunci f Videamus fi in illis falteim rëligiofie dèu o-
tionisobfequijs,quâe minoràatqu.e communia in fumma
1 quiete & omni tempore omnes Chriftiani obire pofiii-
mus, præceptis dominieis rçlpondere tentamuS. lubet
Chriftus ne lirigemus. Quis ïubenti obtempérât ? Nee
iblumiubet, iedintantumhociuber, vteaipfanosde
quibusliscftrelinquerciubèat, dummodo licipusexuamur.
St quis enim,inquit, volueirit tecum iudicio contendere,&
tunicam tuam tollere,nlinqueei & pallium. Interirogoqui fint
qui fpoliantibus aduerfarijs cedant : imà qui fint qui ad-
uerfarios fuos non fpoliareconentur. Tarn procul enim
abeft,vt cütuniciSetiàmaliarelinquamuSjVtfiquo modo
poflumüs, pallium fimuladuërlàrijs tunicafquë tollamus.
Tam deuotë enim màndatis dominieis obedimus,
vt non fuffitiàt nobis,qùodaduerlârijs noftris etiam minima
vèftiniëntorumnoftrorum parce non cedimûs ; nifi
èis quantum in nobis eft , firesunat, cundarapiamus.
Iungiturautem præcepto huiepar & confîmile manda-
tùm,qiio ait Dominus : Qui percujferit te in dextram màxil*
lam,prabèei & alteram. Quantôs putamus efle, quidido
huic vel àures modefte præbeant, vel certe etiàmfiid fa-
cere videntur , animis acquièfcant ? Aut qiiot'Ùs quif-
que eft,qui fi idum vnum aCcepërit nott multps pro v-
noreddac ? tantum ab illo àbeft, vt cædenti maxillam
præbeat, vt tum fe vincere putet, non quando aduerlà-
riümvapulandb, fëd quando cædendofupcraueiit. Qua
vultis,in(\\iitSAuzt<3t,vtfaciàntvojishomines,eadem &vos.fa-
eiteilLisfiuniliter. Huius fentcntiæpartein tam bc;ne nôüi-
muSjVt nunqùam prætereamus : partem fie prætermirti-
mus,quafi penitus nefciamus.Nam quidab alijs præftari
nobis velimus,opcfme noüimûs.-quiaautem ijm alijs de-
b earn us præftare, nefcimüs. Arque vtinàm nefeiremus :
minor elle t igttorantiæ reatus,fècùhdùmillüd : Qtiinefcit
voluntatemDominifui,vdpuldbitpaucis: quiâutemfçii&nofa-
cite'am, vapulabitmultis. Nunc aùtemin hocmaioroffenfa
eft, quod pârtem fe ntentiæ facré pro commodorumno^
ftrorum vtilitatè diligimüs,partërai pro Dei iniutiaprçcë-
rimus. Exaggerâfquoqüé hoc Dèi vërbum ofticio.prædi-
cationi s fiije Apoftolus Paulus.dicens : Nemoquodfuuhiefi
quarat,fed quod alter tus. Et iterum : Ne« quafudfuntiinquit-,
finguli cogitantes, fed ed qua aliortim. Vides qûâm fidejttèr
præcèptum'Chrifti fuerit exfeeutû.s , vbi cum Valuator fie
nos pro âlijs fient pronpbisiufieric cogitate,ille plusali-
orum nos commodisiuilîtcônfiilere quam noftris : boni
fcilicetdomintbonusfamulhSj&fihgulànsfnagiftriprç- ^
clarusimitatori qaiiflvefti^jÿdpminifuiàmbaUnsÿpâ- c
tentioraqliodammodo & exprefllora pedibus fiiis fecit mu|uS>
dôminifui efle vëftigiâ. horuiïi facimus Gnriftiani
* quodGhriftus , anquoil Apoftàlùsiubët ? Pu-
tàômiiinô, quôdneùU^im-., Nam tantùm àbeft,vtàlio-
rum commodis aliqüid Çum 'pfôprià incomniodicatc
praeftënïus, Vt omnes vel maxime noftris Commodis
ciim àliôxûm ihcômmodb eonfûlàmüsi, -qfidTsligerë for-
fitan mai ora qùæque videmurquæ nullüs imp lea t , v t
ipfiputant, implereomnino non poflunt-, & prærerirc
alia quæ & impleri quean t , & ab omnibus implcan-
tur. Scdprimüm illud côrifidërandùm eft , quia nul-
li feiuorum licet , ex his quæ dominus finis itnp'ètàté-
ligereprbarbitrio quid yelitfecere , quid n"ql/t -, & in-
folenuilima abuiionequod placuerii alfumere , quoi!
comprôbatiir.Concentus eft Deus hôfter,ytei pax I diiplicueric repudiare .-maxime cûm &c iferreftçfi{b4p>di-
nottralefüiaCjHrtfolaeiimmacülatörumradtttümfpuritatejJiriineqùaqûam æqüôanimo toleràndj^m puteiiit»\ fiiill"
G
Matth.$
SërüiD'6-
iriinoruni
tonteinpt#
ies.
Wmm
betrjïnuidia
folum au.
S per-
fequicûr.
fyfy. (4.
fiones fuas ferui ex parte audiant * & ex parte contcm-
natif ; & pro libidine fiia quæ putàùerinc facienda fâci-
autjîjc quæ purauerlnt coiiculcanda conculcent. Si enim
pro arbitrio fuol'ètui dominis obtempérant,he in ijs qui-
dem in quibus bbtemperaUennt,oblcquuntur.Quando
enimferüùs ex domini iuflis ea facit tanturrimódö quæ
Vültfecerc ,iam non dômihicam voluhtatemimpleti, fed
fuamd Si ergo nos qui homunculi imbecilli fiimus, con -
tettihi tamëh a feruis noftris omnino nolumus ; quos etfî
hobis feruitutis conditio inferiores, humana tarnen fors
rçddit æqnaies quam inique vtique coeleftem Dominum
con temnimus, qui cum homines ipfi limus , çon-
temnendös tarnen nos à noftræ conditionis hoitiinibus
non putamus : nifitanti fortaflë cbnfilij ac tam profun-
dæintelligentiæ fumus , v t qiii pari iniurias feruorum
holumiis , fubditum iniurijs noftris Deum elle veli-
mus : & quæ ipfitoleratuhumàno indignacredimus,
Deum à nobis digne hæctolërarc credamusi. At per hoc
fiquifunc , vtadfupcriora redeamus y qui de maiori-
bus nos Dei præçcptis dicere exiftiment , & minorareti-,
cere, fuperfluëquerimtelligendi funt. Ncqueenimiu-
fta caulàtio cft,cur præferrencur aliqua,vbi facienda funt
omnia. Sicutènimdominoium carnalium feruis elige--
murmuratiofte quoque St quereUûôsDzüs n öfter efle pre-
cëpif.Qgando hæc in hûrnanogénéré non fuerunc?Si æ-
ftus éft, dé aridicate CâuGuhur : fi pluuia, de inundatione
Conquêrimur.SiinfiQBCundior annus eft,^ccufamus fteri*
litatemtfi fdecündior,Vilitatcm,adipilci abund antia m eu*
pimus,& eandem adeptiaccufamus.Qutd dici has re im*
prpbius,quid contumcliofius poteftîetiam in hoc dé mi*
fericordiaDci querimur,quia rtibuat quodrogamus.Ab*
efle à feruis mis omne omniho.eciamoculorum fcandalü
Deusptqccpu.Ezidcofiquis,iftc[iiit,videritmulieremadcon^
cupifcendum eam,iammcedMtus efi earn ituordefuo .Hinc intel*
ligefe plene pottlimils, quam caftps nos eflèSaluacor iuf-
feric,qui etiam licentiam vifionis abfcidit.Sciens enim fe*
neftras quodammodo eflè noftraru m menti um , lumen
oculoruni5&omnesimprobas cupiditates in corperocu*
los,qiiafi per naturales ct|niculos,introirë:extinguere eas
penitus foris vqluit,ne irrms oriientur:& lctalicer crefcc-
ribus fibris conualefeerenc fortaflë in ammo,figerminafe
fent in vifu.Idcitcbitaquc aitDominus.petuleos impudi*
Corum hpminum intuitus noxaadûlterij non carde : fei-
licct vt quibonafide fugeret adulteriuA.cuftodirecafpe*
dum.Peifcétæ liquide ac fincerilfimæ fanditatis vblens
Ociili
funtfeneitræmcQcultores
fuos facere Salua tor, iuflitab ijs cautifliinc etiam
re,vtiaindixi, omnino nopdicet, quæexpræceptisler* rriinimavitari:fcilicet vt quàin puraèftpupillaoculi, tam
ûilibus faciant i quænon facianc : fie nos qui ferui Domi3
ni noftri fumus, illicitum omnino exiftimare debemus,
vt vel ilia quæ placent,pro animi obledarione lumamusj
vel ilia quæ dilplicerit, pro fuperbiæ abufioiie calcemus.
puraeflètChriftiani hominisvità; & lieue laluaintuitus
incolumitate, puluèris labém'in fe oculus non îéciperet;
fie vitahoftralàbeiliin fe penitusimpudicitiæ non habe-
rct. Vrideeftilludeciain quodihfequencibüsaitDomi-
Minima
etiam V;
tau da.
Sedacquiefcamus tamènijs, qui ex præcèptis dominieis nus : Sifcandalizat te oculus tuus,erueeum. Ëtfifcandalii.at te Man.9.
idcircoVorfitan nos nolunt màiora dicére , quia fep.u-
taiié minora complerc : non quialûfficiat ad lalutem, fi
maiotibus fprecis minora faciamus,fecundum illudc^Ki1-
tunquetotam legem feruauerit > ojfendat autem in vno ,factus eit
omnium reus : ac per hoc licet nobis non lufficiat parua
acminima quasque facere , acquiefco tarnen ego mino-
radicere ,vtoftendam maximam Chriftianoruin omnium
partem,ne exigua fairem ac minima tëciflë. IulfitSal-
uatornoftcr, vr Chriftiani homines non iurarent. Piu*
resinuenias quifiepiuspeierent, quam qiliomninonon
iUrcnt. Iuflitquoqiie;vt nemomalediceret. Cuius non
fcrmo maiedidio eft?Prima enim lèmpër irarum tela ma-
ledidalimt,& quicquid non poflumüs im b e cillio p ca-
musiratiiaCficin omni animprUm indlghantianîmoca
votis malis pro armis vtimur. Vndevnulquifque homi-
num euidentilfimè prqbat,quicquid fieri aeiuerlarijs fuis
optât,totumlè facete veife?upoliit.Sfed videlicet quia o-
mnes hac improbitate linguarum facile vtimur, quiiul-
fis dominieis non obtemperamus, idcirco etiam apud
Deum facilehoeputamuselfequiiuflit: Maledtci,inquit
fermo diuinus , regnum Dei non pofitdebunt. Hinc ergo in-
tell'igerc pollumus quàm grams lie & pernicioia maiedidio,
quando etiam li alia bona adfuennt, folaexcludità
ccelo. lnuidiam efle.ptocul iuflit Chriftus a nobis : at nos
è contra,non extraneis tantum, fedetianiproximisinui-
demus. Nee foluminimicos, fed etiam a.micos noftros li-
uore perfundimus; adeo prope in omnium fenfu hoc ma^
lum regnat : adeoefuriendilibido ternlinumhabes,' de-
trahendi libido termi'num non habet. Namfcmperad-
modumcibojnuhquamdetradionçlàturamur. Sedior*
litan leuis pcena ilhus labis eft.Detrahens,inquit ferip tu-
rafacra,eradicabitur. Grauisprofedo & tremenda am-
maduerfio , fedtamennujla cotfedio.dumiuodb enim
vnufquifque hominumalium lacerate nondelinat, tanti
putatvt ctiam fibiiple non parcac : fed digna plane mali
iftius retributio eft, quæ Üblum perfequicur aucorem, illi
enim nihil nocet penitus cuidetrahit , tancummodoil*
Jum punit cuius oreprocedit. Seddelirare,ppinor,vide-
muriftarepetendo j &■ ferovtnosdelirarevideamur.
N un quid del irauit Dominus, qui præcepit : Ömnts enim,
inquit për Apoftolum fuum, clamor auferatur a vobis cumo-
mnimalitia ? V trunque quidemho.cinnobisiugiter perfe-
uerat, fed magis tarnen malitia quam clamor. Clamor
quippenonfempereftin oribus noftris : malitiaautem
ièmperin cordibusnoftrisjaeperhoc putö qU'ödetiam li
in nobis clamor tlefineret, tarne malitia peruianeret.^i^g
ntanus tua,abfcindeeam.Expcàil tibi,vt pèreat vnum mem-
brorum tuorùrrt , quam torumcorpus tùummittatur
in gehennalhj Siigitur iuxta Dèi Verbum in gehennam
fcandalis trahimur , rèdc p rofëdo vt gehennam vitare
poflimus , etiam manibüs noftris oculilque multamur;
non quod membris fiiis quis priuarëfe debéar, fed quia
tamneceflariæ nobis funt quædam domefticorum ob*
fequiorumneceflïtudinës , vt liis quafi ocülis , inter*
dum autemquafi mahibus vtamur, réde nobis præfen*
tium minifteriorum officiafüberahimus , néæternii-
gnis tormenta pariamur.Vbi enim de miniftérioagitur,
Ôc vita, redius profedo Chriftiano eftminifteno care*
requamvita. Itaque Cumin omnibus his quædiximus*
obedirenosfibi Dominus nôftcr iüflèrit , vbifuntqui
autinvniuerfismandarisDeo , autcercèvel in paueiflî*„
mis obfequantür ? vbi funt qui âüt ihimicoS diligantj
aut perfequentibüs bénéficiant ? aut malos in bono
vincant : quimaxillascædentibuspræbfeant, quifpo*
liantijbüs res fuas fine lite concédant ? Quis eft apud
querh deledatiôni penitus nihil iiceat, quiconuitio fuo
neminCm lædat, qui filentio os coerceat, nein amâritu*
dinem maledidionis erumpat? quis feft qui faciat hæc mi*
Aima? vt non dicam ilia, dequibus diximus pauloantcj
maiora. Quæ cum i ta lint; & cum à nobis Ail penituS do*
minicæïuflionis fiat , quid eft qùod nos queramnr de
Deo , cum qùeri màgis Deùs de nobis omnibus polfiti
QuæratiocftvtdoleamusnosnOnaudiriàDeo, cum i-
ph Deum non audiamus ; & fufiirrémus non refjjicià
Deo terras,cum ipfenonrefpiciamusad côelum : vt mo-
leftum fit ddpici à Domino preces nôitras , cüm præce*
ptaéius defpiciantur a hobis? Facrids parés Domino
noftroeflë : quisiuftæ querimoniæ loëus eft * hoc pari
quemque quodfecerit ? faluo eo quod probarè facile
poflum , nequaquam nos pari ilia quæfacimus ; Ôt miJ
this muico nobifcum Deum agere qüam nos cüm Deo.;
Sed intérim tamén hac agamus lege qua coepimus. Sic
enim ipfe etiam Dominus dicit : Clamauiad vos,&ttohatt-
difiis ?ne,&vos clamabitis ad me,& non exaudiàm vos. Qui d ë-
nim digniüs aut qüid iuftius ? riôn aüdiuimus,non audi-
mur: nonrefpeximus,rton réfpicimur. Quis rogo èxcàr-
nalibusdominis haç cuni fuis.lege agere contentuseftj
vt contemnac tantummodo feruds fuos, qùia fuérir àb
cis ipfe contëmptüs ? quanquam nos non Ijâc folum m-
iuria côntemnamus P cum , qua concemrti à feruis fuis
•J* curiales folent, quia feruorum hic côntempcüs eft mà-
ximus, fi non faciant quod iubetur. Porro autem nos
Prâii.l.
Mich.i.
PJamt.17.
fé rtial;.