Zack. 14.
Ga!.},
/
cftcerta omitleire,&incei'taconfulere, dc quibusnihil
inucnis Catholica le&ione confcriptum ? Non intelliT
gis quo din veritacis iniuriam.-perferutaris, quicquid ye-
ritasfcire tenohiit '? Materiam deliberiarbitr^ratipne.
proponisj&ad difcuticnduminfantia: ftacu.mpcEnicio-
fo errore dilabcns? in quo nullum penitus vdftigium li-
beriarbitrij »nullum apparere poteft proprise voluntatis
indicium. '
Contra hoc quod dicunt,eosquipofi'baptifmHmpereunt,
inbaptifmumpenitusnoncre- 1
C A P V T XV.
H Ocloco relpondendum e ft , in quo authqrçhoç
legis, de quo doâore bocatfererc præfupçqs i &
cùm in baptifino aboleri peccatum originale non dene-
geSj&fiEmuni eflebaptiftna eomptobecuc, ybiindiuila
Trinitas inuocatur, da caufàs qiubus baptizatus adhuç
intra debi tum originale çonfiftat., .Et ipfi,inquis, * in A-
dampereunt,quiain baptifmum non credidei;unt.Npn-
netupauloante dicebas , ad eapeflcnda Dei donaftu-
dium hominis non requiri ? Ecce tu ipfe manifeftiflimc
profiteris Une accipientis deuotione irritam cflemuni-
ficentiamlargientis. T u ,inquam, ipfe confirmas fine
merito fidei, id eft,fine cooperacione voluntatis human
s , gratiam nihil prodefle, & quomodo dicis totum
1Deusfibi deftatu hominis feftruauic, & nihil homini
dedit?Ecce etiam fecundum fententiam tuam nec ipfum
fibiregenerationispotcft conftare myfterium,nifi homo
iuxtabenedi&ionis donum adhibueritcredulitatis affe-
dum. Cui negas conatum quid ab illo requiris adfen-
fiim ? Cùm autemPropheta dicat : Exibuntaqua viuade
Mierufalem, in quibus viralis vhdæfaçramçnta defignat,
quomodo fieripoteft1, vtinnouätus Homo deletaihye-
ierishominis cautionem ft cum refineat? Quomodo fieripoteft
, vt cum debito Adae in Chrifto ablolutus refur-
gatî Quomodo fieri poteft,vt de facri fontisinriguo cfim
adoptiuoDei adhuc mortem vitapartüriat, cùm dicat
Apoftolus : Quicunquein Chnflo baptiz,atiefiis,Chrifiumin-
duißis? quem vtique nullus induère poteft,nifiindumen-
taprimæ nariaitariseXuerir. Cui autem ad baptifinum
Ipontevenieriti , baptifinum non profüifle poteris edo-
tere, cum etiam hærctico in Trinitatis nomiheregene-
tato tan tu m per fe virtus ipfa myfterij coferat, vt fi poft-
mbdüm ad.Chriftifidém tranfeät, baptifinatisiteratio-
ne höh egeat? fed îtâ opérante gratia ablutus iudicetur,
, vt tantum benedidtione chrifmatis induatur. Hune vero
perfuafionis tuæ reprobum fêhfùm Catholica deteftatur
Ecclefia. Ideo, inquis, genitali quamlibetvndaperfufi
hmnüs baptifmi non aCcipiunt * quia ad baptifinum in-
fideliterveniunt. Nohitaeft* Aduerte quia hoc ipfiira
adbaptifmmriyèriirc, &fklutemdefiderare, iamfidei
eft. Quicunque,ihquis,poft baptifinum pereunt, in A-
dàm pereunt, quia in baptifimo,non crediderunt. R e -
â iu s diceres idëô èospérijfTe poli baptifinum ÿ quia ad
giàtiæ dohum iungere noluerunt laboris officium, quia
eosconfiietudihisnegligentia, cprdifqüe defidia à vigi-
j läntia operis, & a (olicita: ieruitutis reuocauic induftria.
Qimdfi culpaincredulifatis cauiaeftperditionis quid
dephrUulisiehtiemus, quibuSin pàrentum deuotione,-
^ iûfantiæ fimplicitate .-integræ fidei perui-
'giliädeputkntur, quiabiqueylio infidëlitatispericulo
Shîmacülaçarcgeperarionismunerâ cöniequuntur , &
cotfirn^rQ^ffuae^risin mortis précipitiadèmer-»
güntur? Qhæ id ratioagit,nifi quia expughari fe patiun-
jümhaüiâ'rcfoîuênt'ê, i..Ôccauiamcqrfraâivideréntuï'
bxJJofüit. popteÿmred,ulitatem,inqüiißdäifüntMn vti-
qaejSrbpfërpr^ienriam. Nonfipecialem efte circa ere-
• & eos quosin-
PPtùiflèderùQhffirat. Quo ge-
3 Çopjanifîdéiaccépifie mahifcftatÿ8ç
dum de naturalibus fractos dici^pr^linnentcslklut'ifera
caftigatipnecomprefiît ; Si,inquit, naturalibus ramisnon
pepercit, ne forte nec tibi parcat.Et fubdidit. E(i/fi,inquit,ji
nonpermanferint in increduUtate,inferentury potenseÜDeusite-
rurn inferereilos._ Magnanimitatem itaque hic,&humili-
tatem cordis alloquitur. H.umilitatem ,. vt & qui ineec-
tus eft frangi timeat ; magnanimitatem, vt ipem re-!
munerationis, & qui fra<ftus eft, non deponat.- Sicio.-4
uem perditam paftor lcdulus inquifiuit , & inuén-
tam fubiedtis ad ouile humeris reportauit. Q^omo-
doiçquentcm relinqueret , qui fequitur etiam relin-1
quentem?
I i.Cor, ij,
Contra hoc quod dicunt, Chftfium ntnpro omnibus
mortuum. '
c a p y T x y t .
DiOminurn noftrum Iefum Chriftumaiunt huma-
nam carnem non pro omnium falute iumpfifiè,
nec pro omnibus mortuum efie. Hoe omnimodis Ga-
thojica.deteftatur Ecclefia. Nam fiitaeflèt,quomodo
Apoftôlus diceret : Stcut in Adam omnesmonuntur, ita in
Chrijloomnesyiuificaburiturî Hic diçi non poteft pro parte
totùm. Nam ficùt pars prima fententiæ,ow««/» Adam'
moriuntur,euidcnter oftendit, fine dubio hoc qUod ie-
quitur,iw Çhrijloomnesviuificabuntur. Nihilominus ado-
mnesm Chrifto viuificandps,non-ex parte, led generaliter
pertinere Apoftolus indicauitv Ijdem etiam impij
I per yirtutem reuirre&iohis Çhriftirefiilcitandi eftecre-
! duhtur, licet etiam non iudicandi,' lèdpuniendirefur- I
jgant. Cùm autem Apoftolus dicat : quteft faluator om- i-Tim.4.
nium hominum maximefidelium : quod dixit, omnium homi-
num,ad propofi tu m diuinæ bonitatis afpexit. QuodaU-
I tern dixit, maxime fidelium, illos hoc Loco pronuntiauit
atque diftrinxit,qui per fidem,per obedientiam,per-fub-
ditam yoluntatem redemptotis munerà Tulceperunt.,
Pro vniuetfis autem vcniflè Chriftum, idem Apoftolus
déclarât : ; Charitas^nc^iit, Chnfiiv.rget nosiudtcantes hoc,
quoniamfi vnuspro omnibmmortuus eft,ergo omnes mortuifunt:
& pro omnibus mortutis eft Chrfius,vt&quiviuunt,iam nonfi~
bi viuant, ifedei qui pro ipfis mort uns eft & refurrexit. ■ Quia
ergörefurredio generalis, advirtùtem pertinet redem-
ptionisjfi redemptio non ad omnes pertinet, nec ad om-
nesrelurredio pertincbit. Etideo quiaficut omnesrefur-
gemusXicét non omnes immutabimur, itaDominumredem-
ptorem çuingeneralis milèricordiæ beneficio veniftè te-
ftamur s & fi illud infidelkas, qiiia noluit, non recepit.
Nam Dèum quolibet tempore qui quæfiuit,inuenit, &
quiinuenille honvifuseft,non.quçfiüit.Qupdfi,quem-
admodüm abruptablalphèmatimpietas, alij ad mortem
præordinati,ali j prædéftinari vidcnturad vitam, nullam
Ghriftùs veriièndicaulkm, nullam rhorieridi quam pie-
tas eiusinuenitjhabuitneccffitatem.Nouumergo réme-
dium nihil agere potuit, fi ante lèculares humanas defi-
nitio vetùftapræfixiri Sed quia fatalis perlùafio, quæ
Vimprélcientiæ cogeritisiriducit, omnimodisrëlpuen-'
da eftjideô magis & legem dédit i & Propfietas mëdijs'
temporibus excitauit, quiaarbitrium voluntatis huma-,
nzeatteniiatumnouërat,nonablatum. Qupdfiextoto
vigor eiüs perilïèt, quomodo legeretür : Et in lege Domini
fuit voluntas eius. Et i icmm’JVoluntariefacrificabo tibi Domme.
Et ad Philemonem : Vtnon exnecef itate, fedvolun•
tartum effet bonum tttum. E t cùm dicat in Euangèlio: Caro
theàeft quam ego dabo pro mundi vita, ditbitare penitùs
non debemus , qüocj pro töto mundo lè' iriipende-1
rit,qui phis dédit, qiiam totus mttndus vàlëbat. Sicüt ;
& beatus Ioannes Éuangeliftâteftatùri.lp/èëft^itôp/o-
pitiatiopropeceatisnoftris, nonpronofirisautem tantum, fed
érprôtotiusbiundi. Séd dicis quomodo tOtum mündum
redemit ? Eccé vidémuS homines in péccâtis fuis viuere:
quôthodopütabimùsredéfnptos,qûôsvidému:spërma-
nérecaptiuôs ? hoclöcóintellédumdeprój)öfitafimi-
litudihecolligamus. Verbi gratia. Si legatus aliquisvel
Ikcèrdos intercéflurus pro ciu’itàtg captiùalargiûsprc-
H
I Pfah.
Pbilem.
Ofi.11. i
C/j nt.u
tium delerat ,& vniuerfumcaptiuitatispopulum de manu
eius rccipiat,qui belli iuraretinebat, &ornnisomni-
nörelaxeturlex, aeneceffitas leruitutis, & inter hæc fi
forteillicaliquosde captiuis vel oblc6ta.tio confiietudj-
nis,vel maleblandüs prædo folicitet, gratuitum beneficium
vnulquilq; voluntatisfuélcruusrcculet ,nunquid
minorauitgpatiam pretij cpntemptus.ingtati ? Nunquid
aliquam bencuolentiæ redemptorisintulitdiminutip-
nem,qui rcfouit libertarcm?Non ita eft. Quinimmo fic-
utredemptorisgratuspotcfteirc,quiredijt, ita de con-
temptu reus eft quiremanfit.Volëntesenim redemitvo-
luntatum remuherator. Iuftus enim arbiter Deus volun-
tariumcupitrfedire , quemnon inuitum meminit cor-
ruifte. Quæcùmitafint,dicmihi,quemàgratiaredem-
ptionisexceperit, qui damnationis antiquæ chirogra-
phum generale deleuit.
Contra hocquod Euangelicam fententiam imperito
■ & improbo fenfuinterpre-
tantur.
C A P V T X V I I .
NEmo,in qu i t, venit ad mé, nifi Pater qui mißt me,attraxe-
dilliuiulas videré venientem ? & idcà ficut gratiæ eft
quod attrahitur , ita o.bedientiæ probatur eft©quod le-
quitur.Hæc attrahentis Dei mifericordia fi dignis datur,
aduertis quia iam & ftudio humanæ vtcunque lèruituris
impenditunfi vero indignis,confcquenscfl:, vt etiam reprobis
rïteum. Qujstamimmemorfalutisfuæfir, quiat--
trahentisrnilericordiam negare præfumât. Sed ille verè '
impius eft, qui earn non omnibus ingcri, non omnibus
teftaturimpendi. Hoc loco artraöti falutem attrahentis J
putat elfe violsutiam.Apparet ilium non nofle nifi catenas
obnoxiæ feruitutis,quideuotænefcit vinculachari-|
taris. Hicautemfetmo diuinus lpecialiter increpatho-,
minem de proprijs fibi viribus arrogantem, & de iabore
fuo impie præliimentem. Cùm inter hæçvnus totum la-
bori,al.ter totum graciasiudicet deputandum, nnpletur
irivtroque Grasca fenrentia: Nimjetates,inquit,&inæ-
qualitateSjlunt fimilis improbitas : & par elfe probatur
impietas,fi totum foli gratiæ, vel fi totum foli adfcribaturlabori.
Quid nos oportet inter iftàlcntire, nifivt
femper gratiæ lubijciamuslaborem , & Temper gratiam
cum Iabore fociemus. Sed ante omnia arrogantiam Laboris
refugiamus , nec nobis quicqu^am-de êius mentis
vindicemus,( ne Pharifieum imitari mortiferaiadantias
præfumptiohevidcamur. Nam cùm ille oransindubi-
tanter verum diceret, leiuno bis in fabbato, décimas do omnium
quacunqueppßideo.e uacuauit veri fidem, quia verita-
timifcuicvanitatem. Noqergooperatio,lèd cordis ela-'
tiodeclinandaeft. Nmo,inquit, venitadme,nifiPaterat-\
traxeriteum. Nunquid velutinfenfibilis &ineptamate-l
riesdelpcoad locum mouendus eft&trahenaus î Sed
adfiftenti & vocanti Domino famulus manum fidei,qua '
attrahatur cxtendit,&diçit : Credo Domine,adiuuaincredu-
litatem meam. Eticafeduoiftaconiuhgunt, attrahentis
virtus,& obêdientis affeclus : quomodo fi æger aliquis
adfucgere conetur,&facultasanimumnonfequatur, &
propterea fibi porrigi dext,eram deprecetur ? Clamatvo-
îunta's,qiiia folaperfeeleuarinefcitinfirmitas. Ita Do-
rmnusmuitatvolentem, atrrahitdcfiderantcm, erigit
adnitentem.Qujdeft autem attrahere,nifi prædicarejni-
fi fi?ripturammconfolationibusèx<:itare, increpationi-
bus déterrëre , defiderandaproponere, intentareme-
tuenda,iudicium eomminari,præmiùm poilicëri- Audi
Dominum nondurisnexibus , fed mahibus attrahen-
tem,& diledioms brachijs inuita*.item,ficuc ait Prophe-
ta.: A ttraxi eos in vinculis chantatis. ' Et illud: Poftteinodorem
vnguentorum tiwumcurrimas. Etideo dieiv.Veniteadmeo-
mnes qui laboraiis & onerati efiis,&ego reficiam vos, ne vllus
exciifàre fe poffit exclufus,qui conuinci^urinüitatus. Licet
cnim non omnes obedientiamexhibituros elle præ-
nofcerét , omnibustamen & velle & pofle donaùerac.
Hoc loco foliate requiratiir, vtrum quifque attrahi ve-
liran nolit'.Sinon vult afl'olitam attrahentis beneuolen-
tiam nonmeretur. Si autem vult, ecce iam cùm des &
hominis confenfus operatüt.Newo,inquit, venit ad me,nifi
paterattraxerttcum. Quomodo attrahctitem vides, cur
non negetur , & euidenti miferarione bonicas
Deiindifcrete, &iuftis&peccatoribusofteratur. Sedis
quem peripicis attrahentem, requirit omnimodis præ-
ceptaferuantem, vtperquandam voluntatis anfulam,
comprehendi & attrahi valeat qui vocatur.Quod fi eum
putasatn-aherenolençes,çà:leftiiuftitiçiniquitatispon-
dus imponis; Sed fi inuenitur attrahere nolentes,quan-
to.magis complcétitur defiderantes, nam etiam qui fine
Iabore videturattrahi,laboraruruseft vcinhæreat attra-
henti.’Quanii enim venerunt,& recefleriint ? quiaattra-
<^ti in gratia perleuerare defideratore vocante noluerunt.
Sicutin Euangèlio feriptum eft : Multiexdifeipuliseiusau-
dientes, abierunt retrorfum, & iam cum illo non ambulabant.
lrem : Dixit autem le fus ad duodecim: Nunquid & vos vult is
abireïrcfponditei Petrus: Domine a i quem ibimusîvèrba vita a-
terna babes,& noferedinm&cognouimus,quia tues Chrifiusfi-
liusDei. In vtrifque libera fuit voluntas, &inillis vtin-
grata mente difcederent:&-in iftis, vr cum libercaté fidei
i penqanerenc. /
Contra hoc quoddicunt, quia Dei vïolentta indu-
ret ho minem, ne venire valeat
adfalutem.
I F
Ibidem.
C A P V T X V I I I .
SI ipfcjVtblafphemusvultjobdurat, quomodoaitin
Pfalmo : Hodiefivoeem eius audieritis,nolite obdurare corda
vefira ? & iterum : Secundumduritiam autem tuam & im-
poenitenscor, tbefaurizas tibi tram in die ira. ItcminHiere- |
mia: P ercufiifli eos,&non doluerunt, attriuifii eos,& renuerunt
accipere difeiplinam, induraueruntfadesfuasfupra petram, & \
noluêrereuerti. Adhuccaufkmobdurationisaduerte, fe- !
cundum fententiam fkpientiffimi Sal omonis, qui dicit:
Impius cimvenerit inprofundum malorum, contemnit, id eft,
deaffiduitatepeccandi,dcfperarionafcitur : obduratio
veto ex defperatione generatur. Dum dicit Hieremias :
Noluerunt reuerti. Vides quia obduratio cordis, crimen
eft propriæ voluntatisîlnhonëftus, cupidus & cruentus,
& cuiuslibet facinoris leruus, fi peccatis non relu&etur.
Videamus vnde obduratio ifta nafeatur. Non vaque
violentiacompellentis-, fed. dementia relaxantis obdu-
rationis occafio eft. Dumque ad poenitentiam fuftinet
delinquenteminfatigabilis bonitas, abutitur beneuo-
lentia remittentiselata fècuritas. Ideoaitbeatus Apoftolus
: An diuitias bonitatis eius,& patientia,& longanimita-
tis contemnis ? Ignoras quoniam benignitas Dei ad poenitentiam
te adducit ? Secundum duritiam autem tuam & cor impoenitens,
thefaurizM tibi tram in die ira & reuelationis iufii iudicijDei.
Aduertis quod Apoftolus dicendo , fecundum duritiam
tuam & cor impoenitens, non D.eo, lèdhomini culpam in-
durationis cordis adfcribit. Ignoras, inquit, quoniam be-
nignitas Dei a i poenitentiam te adducit ? fecundum duritiam
autem tuam, & impoenitens cor thefaurizas tibi iram in die
ira, & reuelationis iufii iudicijDei. Agno(cë,quianonau-
fteriras Dei indurateerda malorum, fed bonitas. Nam
quia tribulationum laboribus' ac flagëllispro Dei patientia'
notvaffliguntur,, ideo fuperbia deprauantur.
Quod ita elfe euidenter Sc Propheta commemoracdi-
ceiis: In Iabore hominum nomfunt, & cumhominibusnonfla-
gellabuntur, ideo téniiit eos fuperbia eorum. Ac fiedum
poenain iudidum refèruatur, dumque ademendatio-
nemprouocatDominilonganimitas, inferuoconrem-
pturn nutrit impunitas. Qui reddit, inquit, vnicuiquefecundum
opera fua. Certè non imponit Deüs homini fê-
cundùmpræfciëntiampcccandi necclîitatem, kquofe-
cundùm opera fua legitur exaifturus eflèrationem. Pec-
\ ««i, inquit Propheta, & quid accidit mihi trifle ? hoc eft
dicëre : CemmiéftDeumnefcire peccata,qui non accc-
Pfal. 94.
Pfi,l.72.