A
i *
>7*
i8.
est--------- “ ~ ~ Kernig E p ip o ft xhempfîs,
f l »Chriftoenim lefu,nequetircumctfioaliquidvalet,nequepraputtum,
Jed noua créâtura. t Etquicunque banc régulant Jecutt
fuerint,paxfuper tüos, & mifertcordta, & fuperlfrael Del. t De
a ter o nemo nnln moleftusfet,ego enimftigmata Dominilefil incorpore
meo porto,, t G ^ t a Domini npflri lefu Chrtjît, cum Spiritu
veftroftatres, Amen.
rit.magriltudo g loei®, onus ïêproborum ineffabilix mi-
feria, & crudatus. Cotnmunicet bis, id èft, difcipulis, vel
quilibet auditor qui inftruitur & doceturverbo D odri-
n® communicet, vel adminiftret ei-Magiftro, & Pr®di-
catöri in omnibus bonis qui fe inftruit, & docet. Auditores
& difcipulos admonet, vt Dodoribus fuis, a quibus
accipiuut verbum v it® &fidei,impenderê ftudeant bona
temporalia,hoc eft, vi<%im, & veftimenmm, quiadignus
eft opcrarius mercedc fua. Et Dominus ordinauit deEu-
angelio viuere, qui Euangclium annutitianc, poflumus &
per verbum inteiligere de.uocionisfrudum, öc rem boni
operis, & ftudij,vt illud Moyfi, quomodo palam fadum
__ i- !n 1 ün»Amup r . p ..J I'>i(rii-\n1nfti. C,om—
t f r f l 7S
FRatres&fipraoccupatusfueritbomo, pr®oceupareëftpr®-
uenirc. Vnde in pialmo cantatur,praoccupemus, id eft,
prçueniamus facietn tins in confeftione peccatorum noftro-
rum: pneoccupatur ergo homo in peccato, quandofubi*
to & infperatè peecat, quod antea nonfuerat præmedita- opens, oc iruan,vt iuim mu yu , ~
tus q u L d o veto ante prameditatur, quomodo perpe- ! eft verbumiftud, vt referamus hoc ad Difcipulum. Om
ttet’hom?cidium,aduïreiium, aur aliqu.d talc, non eft id.eft,placabilemfcp«beatftu d io .& fto âu d epraoccupatio,
fed pr*meditatio, Sc perpetratio fceletis. uoiionisdifcipulus, quicatechizatur, Magiftro^u.fcm-
I t aliter reptehendendus eft ill'e, qui infperatè peccat, ftruitboms,Sc doclbilem Sc obedientem in ommbnsbo
quodanteapfemeditatusnonfuetat.ideft.ptauenituti n u , quæDeonondifpl.cenc.
pcccato,8caliter ille,aui diuillud præmeditatur,iUcenitn rum d.cere, non habeo quid imPcnda n ^ aS ^ ro ’ ^ a
corripienduseftcnmlenitare mentis, neIabatutindefpetatiohem,
ifte vetàactioti indiget caftigatione, Scbene ; dineconfiimptaeft, o o e s p e a ^ .w n ^ y
adciidit homo, quiaftagilis eft 8c cadu eus, citoquelabensj fangumc tumefeente mortuæ funt. Sed vt Apoitoluso
ad culpam,8c mbxime illi, qui fimplicimtcm habent fine mnem occafionemexcludercr, dixit, NaliKnw«, Dew non
aftutiaP Vos quilbirituaUseftb, qui fpiritualem vitamduci- irniftmishoceftmohtemenririjquiahomopoteftnienda-
us ^ & fo!uiau eftbin fide, & D oâ rin a ,illosqui præoe- ciumfufeipere,Deus v e r o n o n ^
cupantutScfimpliciores funt, ii^ « i« Sc compile feni af- fecreta coidium pénétrât,nonpoteftfal.. Dmnaud>tot
fc Lm e n t is , eccum fuamrate.promittenteseiveniam.j quicanque es.nonpoffetefiimptusminifttaremagiftro,
neforteinlapfiim defperarionis tuât, confiderans te ip- tuo.prementeteninnaegel^ ram1qaiahoLfragilisnatnræeS,ficut&iile,idçoqaepoJlerépoflespeum,fedvndetu“v1.“n°is ,•i'n deMetaMagfhu.
tes tefitati 8c praaieniiidpcccato.ficatScille, dam con* O^iafinohabesexprafentiannoftuges,habesexpmeti
fidetaueris tepoffe tentari, 8c in peccatamtuete, fienti to ,potesetiam .rapetratemutuoavicimsdefumto ^
vellesconipi^ taliaageres, & caftigati, ita.cum leniça- -, tnimfmintturahomojitc & mtttt,hoc eft,qualmfecent,ta-
te mentis corripe, & admone illom. Mur tltirm o rn a , lia tecipiet. Daos agtoshabemus, corpus Sc fpiritum, fi
m u te Sunt onera alicaius pondetis, & funt oneta pec- : femmaraus in catne,,id e ft. fi carnalia opera egetimus, &
carorum de qiiibus dicit Pfalmifta. Oymiam mqmutct carnalia delideria iecutifuetimus, de îpfacarne metemus
mu LmrcMumutMmmmJmtonmffaue.Sccraea, d e ( cottaptionem,hoceft.damnanonemaccipiemus,8ctraque
onerehic dicitar. Et eft fenfusffieut vis patienter demur in die mdicij poems mfetni, vbt corrumpemur a
portati 8c fuftinetf, fi peecas, Sc cum moderationc eorri- : vermibus, 8c igne perpetno, fiyero femmauerimus m fill*
pi portafimiliter patienter fratrem tuum fi pcccaucrit, ; ritu,hoccft,fprrmaliaopcraadimpIeuenraus,8cpr?ccptis
poteftintelligi8cahterfecundumfenfiimionera portate.j fanûi fpiritusobedientesfuenmus, defpirnu,id e ft.d e
hoeefti quiabundasdiuitijs .bonifque tempotalibus ,fu-1 fpititualibus openbus fpititu fanûo douante vitam « e t
ftentafetrem pauperem, Verbi gratia , habeo foro-j namaccipiemus.Boearam m f a t u m u m n i i f i l t m u i A c C i ,
^nfimipertimam.^cuiuspaupertasonusmeum eft,præ- dbonoopere quodinchoauimus,non ceftemus,ledmco
bendPo efviiftum. veftimentum, 8c calciamentum , fu- petfeuetemus.vtlalutemconfequimeteamur.quamDo-
ftentando, onus meum, habeo vxorem, quia don pof- minuspromifit.inquiens: S u t fe r fe u e r a u m t v f o m m fm m ,
fum elfe continens, fed egeftatc nimia premor. Tuqui ! h k f a k m t n t :t tm f o r t e m m fm s d eft,remporecongmo& o-
Deo douante continensef 8c bonis temporalibusabun- j portuno,»tt««»s,hoceft,mercedem noftn laboris accr-
das porta onus meum , vide qpmparationem cemorum j piemus.»o»*>«»tesapetcipien,damercedeoperis.Modo
in Epiftola ad eoloiTenfes, quam beams Auguftinuser ! tempuseftfemmandi,hoceft,bonumop.erandi,indieau-
hoc donat, 8c fiinanimalibûsratione non vtentibus il- remiüdiçij.velin diemorg.noftra:,etltteropusmeffionis,
lud fit,quanto magis inhominibus debet fieri. Si inquit ( 8c colledlioliis, ilia colleffio nunquam deficiec , quia ilia
hocfecentis,ad imfUb 'ttitltg em C b r ijli, hoceft.praceptum ; vita fine tcrmihomanet, anmfqivoluentibusillafempet
Chtifti, quod ipie*dedit difcipulis, dicens, b u - e f t p r a t - {iuuenefcit,8cpoller E r g a d u m tc m jn u b d c im u , a pm rn u r bo-
U m . iso m J n | n , o s j„ b u e m , Sc n u m U tu m m m m do m m t d o m m s , tempos fenunandi Sc operand! viriutes,præmbu.
vtdilwwmmem. f i 4 * . fe a titoe ft,qm«? o f t l t o n o em t em p « K ^ ^ p » -
cani fit »iH, hoc eft qui confidens in fuis virtutibus 6c me- nitent«,atque falutis, de hoc tempore dicit Apoftolus aritis
dedignacur onus fratris portare caftigando bum fua- hbi,e«t»»»<Ki»piBa«q>MWe,inittotempoiedebemuso-
uitate , 8c admonitione dulci, cum ipie fit nihil apud peraribonamadomneshomines^dftatres.adhçcetiços,
Deum,quiaeiusoperaDeo nô placent, ip/t/t/etoSc d e -, adpaganos.tam in eleemofyn* offaoo, quam
cipit. Mco autem dicituf nihil eiTe , quia non adherer veibgomnibusenimhommibusmifericordlaimpenden-
1 illf, qui fttbftantialitet habet eife , 8c qui noftte ftagili- daeft, Sc Doürma fidel,lroitando Pattern noftrura,.,«!f i-
rati condolens pro nobis humiliari dignatus eft , cum ; UmfuumotmfMUfuptrbomi&molos.mmmlmHmaddome-
Dominus eiTet; omnis enim creator», que non adhe- ftimfiioi oportet bonum operan : dorheftici dicuntut a
&rct illi, qui Temper habet efle, n i h i l Opus autem fuum d°mo,c|qui uim in v^vna a aomo nuuiuiuui,efc-(.uuth»«tiii.ui.^
w
probet vnufquifque, hoc eft, confideret quid boni habeac
h&\im,&ftc in corde fuo gaudeateo quodplaceatcrea-
torifuo, & non quærataltcriuslaudem. Vnufquifque enim
oifhs fuum portabit, contraria videntur hæcÿerbafupèrio-
ribus , vbidixit ; Alter alterius onera veftraportate.Sed
TciSndum, quia ilia pertinent ad tempus prælèntis yi-
t ® , iftavero ad diem mortis, velgeneraliter ad diem iu
dieij. Et eft fenfus© qualia fecerit vnufquifque , talia re-
cipiet, fi bonafecerit, bona recipiet j fi mala damnado-
nem ®terham pcrcipiet. Et notandum, quia onus in hoc
loco in bonam, & malampartem poteft accipi, quia&
ad eleâos & ad repfobos pertinet, onus fcnftorum cdomo,
nines quidçm bonum debemus operari,hoc.eft, ad h®te-
dcos & paganosj fed maxipie adillos, quiin vna domp,
id eft,in vnitàte Eçciefiænobircurn Tunt.&quieandem fi-
deip haben t, & præcipue ad illos , qui viam re<ftitudinis
nobis oftendunt, yerbo & exemplo: videtequalibus litterts
fcripftvobismeamanu/iti fine omnium epiftolarum fuarum,
Apoftolus nomea fuum Hcbraicis litteris feribebat, ne
à pfeudoapoftolis eius diita corrumperenturi in hac
vero Epiftola, ficuttradunt Dodotes, ab hocloco vfque
in'finem. propria manu feripfit, vt eos ad fidem Chrifti
plenius tràherer,dü vidèrent eius ambré erga fe.Quicunqut
eninsplacere Polun t in carne, illi-qui volunt placere in carnali
Matt, y ■
î circumcifione ferihis, &Phari(«is fuis Ma^ftçisi|!ji coge-1
î banc circumoideregentiles. Ethoçideo , vt perfecutionem
1 cruc^cbpßitißp patidtntur. . Nam Oclfcauianus Sc Çaiusl al.ij-
| qtielmperatpres.decteuerantjVtybicunque client,Iud®i',
i luis legibhS vtërentnr.s Etludæi, qui 8c legem & Euange-
j lium:volebant tenere', idcirco fe-circumcidebanc, ne pro-
| pternonieUiÇh/ifti pçtfequerentur,dieeni;esfeIudæosef-(
i fe ßc circum eifos,. & «legem cuftödire. Ideo non cufto-
■ diebant, quia erant ho micidæ, adulten, inuidi, cup idi, a-
; lijfqqe vitijs pleni:yt in carne yeßraglorientur, ‘gloriapàntut
dicen'tes , tot gentiles côëgi àd circumcifionem heri, tot
hodie. MibiautemabfitgloriaritNploglotiari ln diuitijs hu-
iufmodi & dignitatibus. Sed incruceChrißi, ideft, in paf-
fione illius, qu® in ciuce eftceiebrataV gloriabqr, ybi cft
mearedemptio, & (aluatio eius. .Pi;r^«e?w , fubaudi cru-
cem, id eft,veiÇhtiftumidiçitbeatasHie qüiâ
! crux mafeufini generis eftapud Gr^cps & interpres huius
; Epiftol® eundem artiçulum, & eiufdem generis tfanffülit
I in Latinum, quem inuenit in Gr®co.. Poteftv&referri ad
Chrjftum hoc modo, per quern Chtiftum. fd eft, prppter
Chtiftuii^;vel pro amore pafli'qnis eius' ^ortuus„eft mihi
mundus, & ego mundo, quia nec qu®rq nec dtljgpea , qii^
: funt in mando, necmundus,.vel amatoreshums qiundi
querüt,yel diligut me. Verbi giatia ficut (une duq mortui,
ex quibps null us tangit, vel diligit alteru.n}^I^ çbffio leffc |
nequeeircumcifio dliquicLvalet, id eft,vtramfit,cireumcifus an
. incircdmcifus, neqptqdeft nec,obeft infide Chrifti, tântuiq,
yt perillai^circumcifionem qqn ëredat fe pqflè'lal-1
E P I S T O L A
B E A T ! P A V L I
uari. Si vero hoc credit,cqyte obeft, fuper.tfraelDei, nqofu-
per ifraeicarnalem, fed fuperpmnes gentiles, verps‘Ifrae^ j
litas,qui Deum mente vident. Nemo mihi molèfiusfitt\d eft,
nemo mihi quæftiones moueat de circumcifionej& fäcrr-
fieijs legalibus, ^4l*,a multum tradaui f®pë de his vobif-
çum ; funt nor® feruilium pcenarum, qiribufs foientfetui
fugitiui notari comprehenh à Dominisfdis, &
beatus1Apbftolusyîi^w<it4, fiue notas férebat, qu® pro
Chriflofuftinuefat, quia,adhuc plag® virgarùrà, 8 d ac®- j
racionum in corpore eius apparebant, quomodo tuerat
catenisaftridus, & per plateas cradus. Explicit Epiftola
ad Çalatas.,
Incipit Epiftola ad Ephefios. ^ ^ v j
Ephefis ciuitas eft ÀlW, 8c àn e ç ii, cuius habitiiôtes Ë-
■ phefii vocantur', à nomine fa s ciultatis quam mco-
lunt. Hiaccento velboveritatisab Apoftolo, pet-
| ftiterunt in fide, nec recepetunt falfos Apoftolos, j
. ficut Galatæ, Sc ali), a<i hos ergo cum vemflet Apo- j
ftolus, manfit cumeis annovn o , 8c mefifibus lex
inftantei ptKdiCfins ^erhum.Euangelij,8cConroy,
tansin fide ctedewei. EtaiiUutem mixtirn eadem
S cmitate Magi, 8c philQlophiîudæi,8cgentiles, con-
n . " traquos Apoftolus vitiliteT pugnamc pro vemate
Euangeiij,quafiadbeftias: Sicqralfti.dic .r.fi^r-
W i .W « r o w p â l « ü k ^ ^ ^ P * “ & »,n,,n»
8c broprer b e ft le s M M Ephefojinrerpretatur
volûnlas inea in ea, 8c vbi qubtida irabmfiipocen-
' “ tisDeifiierac propter idololairiàm, atqi malehcia,
ibi petprardicatibhem Apbftoh voluntas oroflipo--
temisDei requieuit,fed‘8c hpc'fciendum.quia hanc
Epiftolam de Roma pofitus in carcete perTychi-
l cum Diacbncm mifir cis1 8c eft peue omnibus Epl-
ftotis dilficilior, quiaficutcorin medio venins, lea
iftain medio corpore Epiftolarum conhftit. -
A P O T O L 1 A*D
E P H E S I O S. *
C A P V T I. '
Deumbenedicit Apoftolus ,qui prædeftinatos plurimis,
ijfque maximis per Clififtum filfem aftecit benefi-
cijs : agitque Deo grams obfidcm aediledibnem
* Ephefiqrum erga proximos, orans vt perfedam
t ! ..ddïpifcantur (apientiam ; oftehdens etiam Chrifti
' à m ór tuis fefettiti exal ratio hem, qui Conftitutus eft
caputfuperbmhem eccfefiam. i
Aulus Apoftolus lefu Chrifti, per voluntatem
Dei, omnibus fan£tis jqui funt Epbeft etyfideli-
% bits in Cbriftö left*, f Gratia vobis & pax k
?,Deo faire noftro , & Domino Ieftu Çorifto.
f * Bettèdiófus Deus & Pater Domini ftoftri le-
lp Cbrifti;qui bertedixitnosinomni btytilittio-
neftiriiuatHn coeleftibtâ ïn'Cbriftoï f ” ficut
elegit ids in ipfo ante muntU conftimtónem -vtejfenius fanch &
immaculiïti in^drijfteftu eius in cbrnmti gg Qgprdefttnawt nos
in adpptionem filtörum, per leftim Chriftumampfium ^fecundum
propojitum voluntatisfim. t inlaudem gloria gratiafitiat m qua
gratifie amt nosin dilcclofiliofuo. j mquo babemusredethpttonem
per fanguinem eius, renufionem peccatonm , {ecnudum diuitias
gratiae'tus, fqùafuperabundaüit in nobis in ommfapientia&pru~
cun du w beneplacitum eius ,v quodpropófmtin eo, f indijpenfattone
\pi£mudih0temporurn, inftaUrareomnia in Ghrifto rqua in colis,
é -quoin terra funt, injipjê^th noifortevocattfur.
\ mus ,piadeftmttfecundum propofitum eius, qui operatur omnia
j fecuhiumconftlium voluntatis ftuoiptfimus inlaudem gloria emi
I nosiqui antejperauimusin Cbrifto : $ In quo & vos ,cum audiffi:-
ifi^ft^tfe^^iktuprorniponiis fantto,,f quiiftpignusbaredtta-1
tisnoftii', in 0 dmpnohem ucqujfitionis | in laudem gloria ipfius.
! f propterea & egoaudmn fideni vcjlrum, qua eft in Domino le(u ,
1 & dilectionm in om riesfihetos, t non ceffo grattas agens pro vo-
bis,memorjam vèftri facitfs in orationibusmeis: fw Deus, Do-
I mini nóftrüefu Chrifti pater gloria , det vobis ftiritum fapienti*.
< (fcreuelationis, in àgnitioneiius i fiÜuminatos atfmqrdfcV*:
1 (iruvt föatis qüaftesvocatiomei^ér qua diuttiagloria hdredi-
I tatis eius in fanais. | &qua fit fonm iwn s magnitudo virtutii
eius in nos| quiifedimus dpfecundum operationem potetuia virtutts
eius,\quamoperamel\in cbrifto.. fufeuam ilium kmortuis*&
conftiiuensaddextrdmfuamincaleftibus,ffupra omnempriticipa-
tttm, &poteftatem , év'mutem, &dominattonem, &omne nomen,
qtlod nominatar non folum in hoc foculo, fedetiam in futuro ,
[>f •% omnia fttbiecitftub pedtbus eittS: & tpftim dédit caputfiipra
I omnemEcclefiam. fquaeacorpusipCm,&plenttudoeius, qui.o-
*pfal.%.c%
m t
>H
BAulusi multi qu®tunt, quare Apoftolus, qui)anteSaul
vocabatur j quam ad fidem veniret , poftea.Paulas
fit appel latus, eX qua quæftione diuerfa eft audoritas par
trum j beatus Hieronymus dicic;, quia à primo fpolio,
qüöd abftulit Di&tfclo , & attulitEcclefi® Paulus, fit ap-
pellatus, à Paulo feilicét viro prudente, qugm Ghrifto âc-
quilniit. Dicit beams Àugüftinus, quia humjhtatiy.caufe
appellaUit fe Paulum , quafi mod,icutp;. Nam paululum
fiue paulum modicum dicimus, vtinVii^iUohabemr
AehæmeridefugientePôlyphemum.afpedupaulücon'
territus hæfit. Paulum enim^ro paululum pofuit, fift&
ipièalibidieit Apoftolus, .mihi mihimo omqiuiTi data^eft
gratia.; Et ,ego fum minimus Apofiolofupn. . Qmdam er-
iam dicunt illum futflè Dinoipjum , yt Cfeudi|s., •■qui-
audoritate Patrum- non roboratur. Audoriratis autem
caufa nomèn fuum in omnibus Ëpift^isfüi^ pofuit ;
: Vpv®ter